«Θρήνος
κλαυθμός και οδυρμός και στεναγμός και λύπη,
Θλίψις
απαραμύθητος έπεσεν τοις Ρωμαίοις.
Εχάσασιν
το σπίτιν τους, την Πόλιν την αγία,
το
θάρρος και το καύχημα και την απαντοχήν τους».
Έχουμε πλούσια και ωραία ιστορία. Είναι παιδαγωγός τα παθήματα
του λαού μας. Και τα μεγαλεία και οι αθλιότητες. Το ιστορικό υφαντό μας έχει
και τα τσαλακώματα και τους λεκέδες του «έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων ει»,
γιατί δεν αλλάζει η φύση των ανθρώπων κατά τον Θουκυδίδη. Μία περίοδος που
ενδιαφέρει την τωρινή εποχή είναι η άλωση της Πόλης. Γιατί φτάσαμε σ’ αυτήν;
Γιατί δεν απετράπη; Ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν ώστε να απλωθεί πάνω από το
Γένος η φρικτή Τουρκοκρατία; Υπάρχουν ομοιότητες με το σήμερα; Απαριθμώ:
Πρώτον: Η φυγή των γραμματισμένων, των λογίων στην Δύση. Ο πρώτος
πατριάρχης μετά την άλωση, Γεννάδιος Σχολάριος, θα γράψει: «Κινδυνεύομεν μη
μόνον σοφίας στερηθήναι και μαθημάτων, αλλά και την φωνήν αυτήν», δηλαδή την
γλώσσα. «Εις τέτοιαν κακήν τύχην κατάντησε το πάλαι μακαριστόν γένος των
Γραικών ότι μόλις ευρίσκεται τώρα διδάσκαλος οπού νάναι ικανός να διδάσκει τους
νέους» γράφει περί το 1500 ο Νικόλαος Σοφιανός. Μήπως και στα χρόνια μας δεν
έχουμε εκπατρισμό της λόγιας νεολαίας μας, μια απροκάλυπτη «λεηλασία εγκεφάλων»
από την Δύση;