Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς με τον Βασιλιά Πέτρο Β΄ Καραγεώργεβιτς της Γιουγκοσλαβίας και την σύζυγό του Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα της Ελλάδας.Πάσχα στην Εκκλησία του Αγίου Σάββα στη Νέα Υόρκη.
Ἀναφέρεται, ὅτι ὁ Βασιλιὰς τῆς Γιουγκοσλαβίας Ἀλέξανδρος ὁ Α΄ ἔκανε τὸ τραπέζι στὸν Ἅγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς. Ἡ συνάντηση ἔγινε. Ὁ Ἅγιος Νικόλαος δέχθηκε τὸν Βασιλιὰ στὸ φτωχικὸ Ἐπισκοπεῖο ποὺ βρισκόταν δίπλα στὴν λίμνη. Στὸ μεταξὺ οἱ βασιλικοὶ ὑπηρέτες ἔκαναν τὶς ἀπαραίτητες προετοιμασίες γιὰ τὸ γεῦμα μὲ ἀκρίβεια καὶ ἐπιμέλεια. Οἱ τραπεζοκόμοι ἔστρωναν καὶ στόλιζαν τὸ τραπέζι, ἐνῶ οἱ μάγειροι ἑτοίμαζαν τὰ πιὸ ἐκλεκτά φαγητά. Ὅταν ὅλα ἦταν πλέον ἕτοιμα, ὁ ἐνάρετος Ἐπίσκοπος ἔκανε τὴν καθιερωμένη προσευχὴ πρὶν ἀπὸ τὸ γεῦμα καὶ κάθισε στὸ τραπέζι μαζὶ μὲ τὸν Βασιλιά. Οἱ ὑπηρέτες ἄρχισαν νὰ σερβίρουν. Ἐνῶ ὅμως ἦταν περίοδος νηστείας καὶ ἡμέρα ποὺ ἐπιτρεπόταν μόνο κατάλυση ἰχθύος, ὁ Ἅγιος παρατήρησε ὅτι τὰ φαγητὰ ἦταν ἀρτύσιμα. Ὅταν λοιπὸν ἔφεραν τὸ κύριο πιάτο –ψητὸ χοιρινὸ τοῦ γάλακτος– ἔπιασε τὴν πιατέλα καὶ τὴν πέταξε ἔξω ἀπὸ τὸ παράθυρο, λέγοντας:
«Ἐδῶ ποὺ ἔχουμε ὑπέροχα ψάρια Ἀχρίδος, ἐσεῖς σερβίρετε σὲ ἕνα Ὀρθόδοξο Βασιλιὰ ἀρτύσιμα φαγητὰ σὲ περίοδο νηστείας;!».
Ὁ Βασιλιὰς Ἀλέξανδρος δὲν μίλησε καθόλου. Δὲν τόλμησε νὰ ἀντιτάξη κάτι στὸν θαρραλέο Ἱεράρχη. Ἡ φαινομενικὰ ἄκομψη κίνηση τοῦ Ἐπισκόπου δὲν ἦταν ἀγένεια. Ἀγένεια καὶ ἀσέβεια ἦταν ἡ ἐπιλογὴ τοῦ Βασιλιᾶ νὰ παραθέση ἀρτύσιμο γεῦμα σὲ περίοδο νηστείας τοῦ κρέατος. Εἶναι ἄλλωστε χαρακτηριστικό, ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Νικόλαος διαμαρτυρήθηκε ὄχι γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ γιὰ τὸ ὅτι προσέφεραν στὸν Βασιλιὰ ἀρτύσιμο φαγητό. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὑποδείκνυε στὸν Βασιλιά, ὅτι ὤφειλε ὡς Ἄρχοντας τοῦ λαοῦ νὰ δίνη τὸ σωστὸ παράδειγμα καὶ νὰ τηρῆ μὲ ἀκρίβεια τὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση.
Τελικά, πράγματι, ἡ ἀντίδραση τοῦ ὁμολογητῆ Ἐπισκόπου ἀφύπνισε τὸν Βασιλιὰ Ἀλέξανδρο καὶ τὸν βοήθησε νὰ καταλάβη πόσο ὤφειλε νὰ σέβεται τὴν θεόσδοτη ἐντολὴ τῆς Νηστείας. Ἡ τολμηρὴ αὐτὴ στάση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος, ἑνὸς συγχρόνου ὁμολογητῆ καὶ οἰκουμενικοῦ διδασκάλου –«νέο Χρυσόστομο» τὸν ὀνομάζουν– ὑποδεικνύει σὲ ὅλους μας πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ νηστεία καὶ πόσο προσεκτικοὶ ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε στὴν τήρησή της.
† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς
«Ἐδῶ ποὺ ἔχουμε ὑπέροχα ψάρια Ἀχρίδος, ἐσεῖς σερβίρετε σὲ ἕνα Ὀρθόδοξο Βασιλιὰ ἀρτύσιμα φαγητὰ σὲ περίοδο νηστείας;!».
Ὁ Βασιλιὰς Ἀλέξανδρος δὲν μίλησε καθόλου. Δὲν τόλμησε νὰ ἀντιτάξη κάτι στὸν θαρραλέο Ἱεράρχη. Ἡ φαινομενικὰ ἄκομψη κίνηση τοῦ Ἐπισκόπου δὲν ἦταν ἀγένεια. Ἀγένεια καὶ ἀσέβεια ἦταν ἡ ἐπιλογὴ τοῦ Βασιλιᾶ νὰ παραθέση ἀρτύσιμο γεῦμα σὲ περίοδο νηστείας τοῦ κρέατος. Εἶναι ἄλλωστε χαρακτηριστικό, ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Νικόλαος διαμαρτυρήθηκε ὄχι γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ γιὰ τὸ ὅτι προσέφεραν στὸν Βασιλιὰ ἀρτύσιμο φαγητό. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὑποδείκνυε στὸν Βασιλιά, ὅτι ὤφειλε ὡς Ἄρχοντας τοῦ λαοῦ νὰ δίνη τὸ σωστὸ παράδειγμα καὶ νὰ τηρῆ μὲ ἀκρίβεια τὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση.
Τελικά, πράγματι, ἡ ἀντίδραση τοῦ ὁμολογητῆ Ἐπισκόπου ἀφύπνισε τὸν Βασιλιὰ Ἀλέξανδρο καὶ τὸν βοήθησε νὰ καταλάβη πόσο ὤφειλε νὰ σέβεται τὴν θεόσδοτη ἐντολὴ τῆς Νηστείας. Ἡ τολμηρὴ αὐτὴ στάση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος, ἑνὸς συγχρόνου ὁμολογητῆ καὶ οἰκουμενικοῦ διδασκάλου –«νέο Χρυσόστομο» τὸν ὀνομάζουν– ὑποδεικνύει σὲ ὅλους μας πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ νηστεία καὶ πόσο προσεκτικοὶ ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε στὴν τήρησή της.
† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς