Μὲ πολλοὺς τρόπους, καλοί μου φίλοι, ἐλέγχεται ἡ ζωή μας σήμερα. Ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς εἶναι καὶ ἡ πολυπραγμοσύνη. Καὶ μάλιστα μὲ τὰ «πολὺ ἐνδιαφέροντα» κοσμικὰ πράγματα! Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…
* * *
Κι ἂς ἀρχίσουμε μὲ αὐτὸ ποὺ τονίζει ὁ Μ. Βασίλειος: «Ἐκ φύσεως εἴμαστε ἀνίκανοι νὰ φέρουμε σὲ πέρας ἐπιτυχῶς πολλὰ ἔργα συγχρόνως. Εἶναι δὲ χρησιμότερο νὰ ἐκτελοῦμε μία τέχνη φιλόπονα, παρὰ νὰ καταπιανόμαστε μὲ πολλὲς μὲ ἀτέλεια. Γιατί ἡ διάσπαση τοῦ ἐνδιαφέροντος σὲ πολλὰ καὶ ἡ συχνὴ ἐναλλαγὴ ἐργασίας, ἐκτὸς τοῦ ὅτι συντελεῖ στὸ νὰ μὴ γίνει τέλειο κανένα ἔργο, φανερώνει ἢ ὅτι ἤδη ὑπάρχει ἐπιπόλαιος χαρακτήρας ἤ, ἂν δὲν ὑπάρχει, τὸν δημιουργεῖ».
Ἐδῶ πρόκειται γιὰ τὴν πολυπραγμοσύνη. Καὶ ἰδιαίτερα τὸ νὰ κάνουμε ταυτόχρονα πολλὰ πράγματα μαζί. Ποὺ στὶς μέρες μας ἔχει πάρει ἄλλες διαστάσεις. Εἶναι τὸ ἀποκαλούμενο «multitasking». Παρασυρμένοι ἀπὸ τοὺς ἠλεκτρονικούς μας ὑπολογιστές, ποὺ συγχρόνως καὶ ἐπιτυχῶς ἐπιτελοῦν πολλὰ πράγματα ταυτόχρονα, θέλουμε νὰ τούς… μοιάσουμε! Ἂν εἶναι δυνατόν!! Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἔργα μας δὲν καταλήγουν ὅπως τὰ θέλουμε καὶ συνήθως δὲν γίνονται καθόλου σωστά, ἐπειδὴ καθ’ ἕνα ἀπ’ αὐτὰ θέλει καὶ τὸν χρόνο του καὶ τὴν ἀφοσίωση καὶ τὴν ἰδιαίτερη ἐπιμέλειά του. Δηλαδὴ τὴν ἰδιαίτερη φροντίδα μας.
Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἁγ. Γραφὴ μᾶς συμβουλεύει ὡς ἑξῆς: «Παιδί μου, μὲ πολλὰ μὴ ἀσχολεῖσαι πράγματα· ἂν τὶς ἀσχολίες σου αὐξήσεις, δὲν θὰ μείνεις ἄβλαβος· ἀκόμη κι ἂν τρέχεις, δὲ θὰ προλαβαίνεις, δὲν θὰ μπορέσεις νὰ γλυτώσεις δραπετεύοντας» (Σοφ. Σειρ.11,10)
Τὴν ἀλήθεια αὐτὴ τὴν ἐπιβεβαιώνει ὡς ἑξῆς ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης: «Ὅποιος διασπᾶ τὴν ψυχή του σὲ πολλά, εἶναι δύσκολο νὰ πετύχει τὸν σκοπό του».
* * *
Ἑπόμενο εἶναι αὐτὴ τὴ λογικὴ τῆς πολυπραγμοσύνης νὰ τὴν ἀκολουθεῖ καὶ ἡ βιασύνη. Πρότυπο κι ἐδῶ οἱ ἠλεκτρονικοὶ ὑπολογιστές. Οἱ ὁποῖοι δὲν ἐπιτελοῦν μόνο πολλὰ ἔργα ταυτόχρονα, ὅπως εἴπαμε, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν μεγαλύτερη δυνατὴ ταχύτητα! Ἀστραπιαῖα!
Τότε εἶναι ποὺ ὅλα αὐτὰ τὰ ἔργα μας, τὰ ταυτοχρόνως ἐπιτελούμενα καὶ στὰ γρήγορα, εἶναι ποὺ ἐπιδεινώνονται σὲ ποιότητα, ἀλλὰ καὶ ἀποτελέσματα. Πέραν ἀπ’ τὶς ἐπιπτώσεις τους τόσο στὸ σῶμα ὅσο καὶ στὴν ψυχή μας.
Νὰ γιατί κατὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο Θεολόγο «εἶναι προτιμότερη ἡ λογικὴ ἀργοπορία ἀπ’ τὴν ἀπερίσκεπτη βιασύνη» καὶ «δὲν εἶναι παντοῦ ἀξιέπαινη ἡ ταχύτητα». Ναί!
Κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κροστάνδης «Δυστυχισμένος εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ διαρκῶς βιάζεται. Μὲ τὴν βιασύνη του, θὰ συναντήσει χιλιάδες ἐμπόδια στὸ δρόμο του, πλῆθος δυσάρεστες ἐσωτερικὲς στενοχώριες, μυριάδες αἰτίες γιὰ νὰ ἐκνευριστεῖ»!
* * *
Κι ἂν αὐτὰ συμβαίνουν στὰ κοσμικά μας πράγματα, ἆραγε τί γίνεται στὰ πνευματικά; Ἐδῶ ἔχουμε τὰ ἑξῆς τρία:
Πρῶτο. Αὐτὴ ἡ κατάσταση ποὺ περιγράψαμε «χρησιμοποιεῖται» πολὺ σήμερα γιὰ τὸν ἀποπροσανατολισμό μας ἀπὸ τὰ πνευματικά μας καθήκοντα ἢ καλύτερα ἀπὸ τὸν πνευματικό μας ἀνεφοδιασμὸ καὶ τὶς πνευματικές μας ἀπολαύσεις, τόσο ἀπαραίτητα γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Βλέπετε τὰ πολλὰ ὑλικὰ πράγματα ποὺ ἐπιτελοῦμε καθημερινά, ταυτόχρονα καὶ μὲ βιασύνη, μᾶς κάνουν νὰ μὴ ἔχουμε καιρὸ γιὰ τίποτε ἄλλο πέραν ἀπ’ αὐτά. Καὶ οὔτε σκέψη νὰ γίνεται βέβαια γιὰ τὰ πνευματικά. Οὔτε ἀκόμη καὶ γιὰ τὸν Θεό!
Πραγματικά! Μὲ τὸ νὰ εἴμαστε πολυάσχολοι μὲ δουλειές, ὑποχρεώσεις, χόμπι, διασκεδάσεις, ταξίδια, ἐξόδους, ψηφιακὲς «ἐπαφὲς» καὶ «ἐπικοινωνίες», ἀσφαλῶς δὲν μᾶς μένει χρόνος γιὰ σκέψεις καὶ ἔργα πνευματικά. Τί φοβερό!
Δεύτερο. Ἀκόμη καὶ τότε ποὺ πιέζουμε τὸν ἑαυτό μας νὰ ἐπιτελέσει κάτι πνευματικό, πῶς τὸ κάνουμε; Μὲ βιασύνη καί… ὅπως νἆναι!
Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὰ ἐπ’ αὐτοῦ τοῦτα τὰ λόγια τοῦ Ἁγ. Ἰωάννη τῆς Κροστάνδης: «Γιατί ὁ Θεὸς δὲν ἔφτιαξε τὸν κόσμο μονομιᾶς, ἀλλὰ σὲ 6 μέρες; Γιὰ νὰ μᾶς διδάξει, ὅτι κι ἐμεῖς ὀφείλουμε νὰ μὴ εἴμαστε βιαστικοὶ στὰ ἔργα μας, ἀλλὰ νὰ προχωροῦμε βαθμιαῖα καὶ μὲ σύνεση. Ἂν γιὰ παράδειγμα προσεύχεσαι, μὴ τρέχει ἡ γλώσσα σου. Ἂν μελετᾶς τὸ Εὐαγγέλιο, μὴ σπεύδεις στὸ διάβασμα, ἀλλὰ συγκέντρωσε τὴν προσοχή σου, σὲ κάθε λεπτομέρεια τοῦ ἱεροῦ κειμένου… Μὲ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου σὲ 6 μέρες, ὁ Κύριος μᾶς δίνει ἕνα παράδειγμα. Ἂς τὸ ἀκολουθήσουμε…».
Ἂς προσέξουμε κι αὐτὸ ποὺ ἀναφέρει ὁ μακαριστὸς π. Ἀνανίας Κουστένης: «Ὁ Κύριος ἔφερε τὴ Σαμαρείτιδα λίγο – λίγο στὴ θεογνωσία καὶ στὸ φῶς Του. Ὁ Θεὸς δὲν βιάζεται, ὁ Διάβολος βιάζεται». Ναί, «ἡ βιασύνη εἶναι τοῦ διαβόλου», ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Ἱερώνυμος.
Τρίτο. Μέσα ἀπ’ ὅλη αὐτὴ τὴν κατάσταση, χάνουμε καὶ τὸ «θεμέλιο τῶν ἀρετῶν», ὅπως τονίζουν οἱ Πατέρες, ποὺ εἶναι βέβαια ἡ ὑπομονή. «Σήμερα ὅλη αὐτὴ ἡ κατάσταση ποὺ μπῆκε στὸν κόσμο, ἔκανε τοὺς ἀνθρώπους ἀνυπόμονους», τονίζει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. Καὶ χωρὶς ὑπομονὴ ὅλα καταρρέουν. Ἀκόμη καὶ τὰ ὑλικὰ πράγματα.
* * *
Τὸ νὰ «χάνουμε» τὸν ἑαυτό μας ἐδῶ κι ἐκεῖ, στὸ ἕνα καὶ στὸ ἄλλο, καὶ μὲ τὴν μέγιστη δυνατὴ βιασύνη μάλιστα, ἀσφαλῶς δὲν εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό. Τόσο πολύ, ποὺ ἡ κατάσταση αὐτὴ σήμερα ἔχει ἀναδειχθεῖ σὲ ἐργαλεῖο ἐλέγχου τῆς (πνευματικῆς) ὑπόστασής μας ἀπ’ τὴ «διεθνῆ τῶν πονηρῶν». Καὶ δὲν θὰ ἀντιδράσουμε;
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
