«Υπόκρισίς εστιν έτερον έχειν
και έτερον ποιείν» (Χρυσόστομος)
Η υποκρισία ρίζα έχει την πονηρία, καρπούς δε το ψεύδος, την απάτη, τη δολιότητα, την αισχροκέρδεια, την αδικία, τη βλάβη, και γενικά την εξόντωση του πλησίον. Για μερικούς όλα αυτά ίσως φαίνονται αστεία και παράδοξα, αλλά αν θελήσουμε να πλησιάσουμε και να ρωτήσουμε τον Θεό, θα πληροφορηθούμε ότι θέλει τα ήθη των ανθρώπων τίμια, τον νου καθαρό και την ψυχή αγία, γι’ αυτό προστάζει λέγοντας: «Έστω δε ο λόγος υμών ναι ναι, ου ου· το δε περισσόν τούτων εκ του πονηρού εστιν» (Ματθ. 5:37). Ώστε, αν άλλα έχουμε στην καρδιά και άλλα με τα χείλη μας λέμε, αυτά είναι γεννήματα της πονηρίας και εφευρέματα του διαβόλου. Όταν άλλο σκεπτόμαστε και άλλο λέμε, ή όταν άλλο λέμε και άλλο πράττουμε, πέφτουμε στο αμάρτημα της υποκρισίας, δηλαδή είμαστε ψεύτες, απατεώνες, επιβλαβείς, δόλιοι κ.τ.τ.
Αν προσέξουμε τους υποκριτές, θα τους βρούμε να κάνουν ελεημοσύνες, προσευχές, νηστείες, να ελέγχουν τα «κάρφη», δηλαδή και τα μικρότατα σφάλματα των άλλων, να είναι ζηλωτές υπέρ της θρησκείας, να διδάσκουν αρετή, να μιλούν, να ντύνονται, να βαδίζουν κατά πάντα θεοσεβώς, να είναι ενδεδυμένοι εν γένει την αρετή και τη θεοσέβεια. Αλλά αν εξετάσουμε ακριβέστερα τα περιστασιακά που συνοδεύουν τις πράξεις τους, δηλαδή γιατί λένε και πράττουν το καθετί, θα δούμε καθαρά ότι αυτοί κανέναν άλλο σκοπό δεν έχουν, παρά να φανούν άγιοι ενώπιον των ανθρώπων και να δοξασθούν από αυτούς, όπως άλλωστε και ο Κύριος για αυτούς είπε ότι «Πάντα τα έργα αυτών ποιούσι προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις» (Ματθ. 23:5)· γι’ αυτό και οι κατ’ εξοχήν υποκριτές Φαρισαίοι άκουσαν από το στόμα Του τα οκτώ εκείνα «Ουαί» που διαβάζουμε στο 23ο κεφάλαιο του Ματθαίου, που σε καμία άλλη τάξη αμαρτωλών δεν είπε, παρά σε αυτούς: «Ουαί υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί» κλπ.
Δυστυχώς όμως σήμερα η υποκρισία υπό διάφορα πέπλα έχει εισέλθει παντού και έχει μολύνει τα πάντα. Η ζύμη αυτή των Φαρισαίων, η υποκρισία, έχει υποσκάψει όλα τα θεμέλια και χρειάζεται μεγάλη προσοχή στον κόσμο αυτό, όπως και ο Κύριος μάς δίδαξε λέγοντας: «Προσέχετε εαυτοίς από της ζύμης των Φαρισαίων, ήτις εστίν υπόκρισις» (Λουκ. 12:1).
Η αμαρτία αυτή της υποκρισίας, αγαπητοί, είναι η αμαρτία η εκ διαμέτρου αντίθετη στην αρετή της απλότητας, η οποία είναι χαρακτηριστικό της θείας φύσεως και κόσμημα, μέσω του οποίου ο Θεός στόλισε τον άνθρωπο όταν τον έπλασε· γι’ αυτό καθ’ υπερβολήν μισώντας την ο Θεός, παραδειγματικώς τους υποκριτές θα τιμωρήσει.
Ας ακούσουν λοιπόν οι υποκριτές, αυτοί που δεν λένε το ναι της καρδιάς τους ναι, αλλά ου, και το ου της καρδιάς τους ου, αλλά ναι, ότι η υποκρισία είναι μεγάλη αμαρτία, και ας μη καυχώνται λέγοντας ότι είναι αρετή αναγκαία και χρήσιμη, για να πλανούν μέσω αυτής τους συνανθρώπους τους παρουσιαζόμενοι ενώπιον αυτών ως αγαθοί και δίκαιοι, καθότι έρχεται ώρα, όταν ο των πάντων Κριτής και Δεσπότης, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στο φοβερό Του Βήμα θα αφαιρέσει της υποκρισίας τους το κάλυμμα και θα φανερωθούν οι απατηλές περιπλοκές της καρδιάς τους, το ψεύδος της γλώσσας τους, όπως και η απόκρυφη πονηρία της ψυχής τους.
Ας είναι λοιπόν μακριά από εμάς η αμαρτία αυτή της υποκρισίας και ας είναι σε μας «το ναι ναι, και το ου ου», για να πει και για μας ο Κύριος: «Ίδε αληθώς Ισραηλίτης, εν ω δόλος ουκ έστι» (Ιω. 1:48).
Δημήτριος Παναγόπουλος
