«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Τόν Δεκέμβριον τοῦ 2018 ἦλθε κάποια ἡμέρα ἕνας νεαρός ρουμᾶνος ἐπίσκοπος, ὁ θεοφιλέστατος κ. Μακάριος Δραγκόϊ. Μέ ἀνεζήτησε. Συνωμιλήσαμε καί μοῦ ἐζήτησε τήν ἑπομένην πρωΐαν νά λειτουργήσει μέ τήν συνοδία του στήν γλῶσσα τους. Ὁ Γέροντας τῆς Μονῆς ἔδωσε τήν εὐλογία νά λειτουργήσει μέ τόν διάκο του, τόν π.Σορίν στό παρεκκλήσιο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Παρευρέθην καί ἐγώ καί μοῦ ἐζήτησαν νά ψάλλω στά ἑλληνικά μόνο τό Ἄξιόν ἐστιν. Ὅλα τά ἄλλα στήν γλῶσσα τους. Ἦλθαν καί οἱ ρουμᾶνοι ἐργάτες μας νά ἀκούσουν τήν λατρεία τοῦ Θεοῦ στήν γλῶσσα τους. Οἱ πάντες ἐχάρησαν.
Μετά τήν πρωϊνή τράπεζα τοῦ φαγητοῦ, ὁ Ἐπίσκοπος ἐζήτησε νά συνομιλήσει μέ τόν Γέροντά μας, στόν ὁποῖον ἀπηύθυνε τήν παράκλησιν νά μεταβῶ ἐν εὐθέτω χρόνω στήν ἐπαρχίαν του, στις Σκανδιναϋικές χῶρες.
Ὁ ἐπίσκοπος Μακάριος κατάγεται ἀπό τόν νομό Κλούζ τῆς Δυτικῆς Ρουμανίας. Ὑπῆρξε πρωτοσύγκελλος τοῦ μητροπολίτου κ. Ἀνδρέου. Στήν πρωτοφανῆ στὰ χρονικά ἡλικία τῶν 31 ἐτῶν ἐξελέγη καί ἐχειροτόνήθη ἐπίσκοπος για τίς Σκανδιναυϊκές χῶρες. Ἔτσι ἀπό τό 2008 μετέβη μέ μία βαλίτσα στήν Στοκχόλμη προκειμένου νά ποιμάνει ἕνα ποίμνιο ρουμάνων ὀρθοδόξων τῶν 200 χιλιάδων, πού κατοικοῦν στις χῶρες Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Ἰσλανδία, Γροιλανδία καί στά νησιά Φερόε.
Ἤδη ἐπέρασε μία δεκαετία καί ποῖος εἶναι ὁ ἀπολογισμός τῆς ἐκεῖ διακονίας του; Ἤδη ἔχει ὀργανώσει περί τίς 40 ἐνορίες καί ἔχει χειροτονήσει περί τούς 35 ἱερεῖς. Ταξιδεύει συνεχῶς μέ τά ἀεροπλάνα ὅλη τήν βόρειο Εὐρώπη, διά νά λειτουργήσει καί νά φροντίσει για ὅλες τίς ποιμαντικές ἀνάγκες τῆς ἀχανοῦς ἐπισκοπικῆς του περιφερείας. Καί εἶναι ἀκούραστός καί ὑπομονετικός. Ὅλα τά κάνει για τήν ἀγάπη τοῦ Χριστόῦ καί τήν σωτηρία τῶν χριστιανῶν του. Ἐπίσης συνομιλεῖ καί μέ ἐντοπίους καί πολλούς ἐξ αὐτῶν εἰσήγαγε στήν Ὀρθοδοξία. Για παράδειγμα πηγαίνει καί στήν παγωμένη νῆσο Γροιλανδία, διότι ἐκεῖ ζοῦν δύο ὀρθόδοξοι ρουμᾶνοι, πού ἔχουν νυμφευτῆ ντόπιες ἀπό τήν φυλή τῶν Λαπώνων. Ἐνῶ στά νησιά Φερόε ζοῦν 200 ρουμᾶνοι, ὅπου λίαν προσφάτως ἐτοποθέτησε καί μόνιμον ἱερέα. Ἤδη τοῦ εὑρῆκε καί δουλειά σέ ἐργαστήριο βαφῆς αὐτοκινήτων.
Μέ τό εἰσιτήριον πληρωμένον ἀπό τόν εὐγενῆ ἐπίσκοπον κ. Μακάριον, τήν 13ην Μαΐου ἀνεχώρησα μέ τήν πτῆσι RYANAIR καί μετά ἀπό τρεῖς περίπου ὧρες ἔφθασα στήν Στόχόλμη. Ἐκεῖ, κατ᾿ ἐντολήν τοῦ ἐπισκόπου, μέ ὑποδέχθηκε ὁ ἱερεύς π. Θεόδωρος Δωροθέου. Καί μέ τό αὐτοκίνητό του, μετά ἀπό ἀπόστασι 100 χλμ. ἐφθάσαμε στό σπίτι του, στήν πρωτεύουσα τοῦ κράτους.
Ἐκεῖ ἐγνώρισα τήν παπαδιά του, τήν Λυδία τό ὄνομα καί τά δύο ἀγόρια του, τόν Θεόδωρο καί τόν Κωνσταντῖνον, ἡλικίας 30 καί 28 ἐτῶν ἀντιστοίχως.
Ὁ π. Θεόδωρος, εὐλαβέστατος, ἀκούραστος καί φλογερός λειτουργός τοῦ Θεοῦ, μέ ἐπληροφόρησε διά πολλά θέματα. Ἐργάζεται ἐκεῖ ἐπί 30 χρόνια. Μέσα στήν πόλι Στοκχόλμη ὑπάρχουν τρεῖς ρουμανικές ἐνορίες. Συνολικά ὅλοι ἐδῶ οἱ ὀρθόδοξοι ρουμᾶνοι φθάνουν τίς πέντε χιλιάδες. Ὁ ἴδιος λειτουργεῖ στήν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Εἶναι τό παρεκκλήσιο μιᾶς διπλανῆς πανυψήλου καί ἐπιβλητικῆς λουθηρανικῆς ἐκκλησίας, πού τοῦ παραχωρήθηκε, χωρίς νά πληρώνει τίποτε, οὔτε τό ρεῦμα! Οἱ χριστιανοί ἐδῶ, παρότι τό ἐκκλησάκι εἶναι μικρό, τίς Κυριακές καί ἑορτές φθάνουν τούς 150. Οἱ αὐτοονομαζόμενοι λουθηρανοί ἱερεῖς εἶναι τρεῖς. Κάνουν τίς σύντομες προσευχές τους στις 11 μέ 12 περίπου καί μετά στό ἰσόγειο τοῦ ναοῦ ἔρχονται πτωχές οἰκογένειες ἤ μετανάστες καί τούς μοιράζουν τρόφιμα κλπ.
Τό σπίτι τοῦ π. Θεοδώρου εἶναι ὅλο ἐντός καί ἐκτός ξύλινο γιά νά εἶναι ζεστό τούς χειμερινούς μῆνες. Παραδόξως, ὅπως μοῦ εἶπε, τό κατεσκεύασε ὁ ἴδιος βοηθούμενος ἀπό συγγενεῖς του πού ἦλθαν ἀπό τήν Ρουμανία. Εἶναι τριόροφο μέ ἄνετους χώρους. Ὁ π. Θεόδωρος εἶναι λίαν ἐργατικός καί μέγας οἰκοκύρης. Διατρέφει δέκα κυψέλες μελισσῶν στήν αὐλή του. Καλλιεργεῖ κηπουρικά καί λουλούδια. Ἐφύτευσε ἀκόμη καί κληματαργιές, πού μέχρι τόν Ὀκτώβριο ὡριμάζουν καί τά σταφύλια. Ἔχει φραουλιές. Ἔχει ἠλεκτρικό ἀλευρόμυλο για νά ψήνει ψωμί ἡ παπαδιά του, ἀπό φρέσκο ἀλεύρι. Ἔχει ἠλεκτρικό ἀποχυμωτή για νά βγάζει τό μέλι ἀπό τίς κυψέλες. Ἄλλο μηχάνημα τό ὁποῖον λειώνει τό κερί ἀπό τίς κηρῆθρες μέ δυνατό ἀτμό.
Ἐντυπωσιάσθηκα φοβερά μέ τήν νοικοκυρωσύνη του, τήν ἐργατικότητά του καί τήν εὐρεσιτεχνία του. Στόν χαρακτῆρα ἤπιος, γελαστός, ἁπλοϊκός, εὐγενικός καί ἐνάρετος ἔχων τό χάρισμα νά μὴν κατακρίνει κανέναν. Νά τρέχει στήν κουζίνα, χωρίς νά περιμένει ἐνίοτε παπαδιάν του καί νά φτιάχνει μαμαλίνκα, νά τηγανίζει ψάρια, κλπ. Ἄνθρωπος πλήρης χάριτος καί εὐωδίας πνευματικῆς.
Μέ ἐνημέρωσε γιά τό πρόγραμμα τοῦ ἐπισκόπου π. Μακαρίου, ὅτι εὑρίσκεται στήν Ρουμανία καί θά ἐπιστρέψει τήν Κυριακή τό βράδυ, πρό τῆς ἰδικῆς μου, τίς πρωϊνές ὧρες τῆς ἄλλης ἡμέρας ἀναχωρήσεως!!
Ἰδιαίτερα μέ κατέπληξε τό καιρικόν φαινόμενον τοῦ ἡμερονυκτίου. Νυκτώνει τό βράδυ στις 10,30 καί φωτίζει στις 2,30. Δηλαδή ἡ νύκτα ἐδῶ εἶναι 4 ὧρες. Ἀργότερα τόν Ἰούλιο θά εἶναι μόνον δύο ὧρες!!! Ἐνῶ τήν περίοδο τοῦ χειμῶνος ἡ ἡμέρα θά εἶναι μόνον δύο ὧρες καί τίς ὑπόλοιπες νύκτα!
Τήν Τρίτη τό πρωΐ, μετά τό πρωϊνόν στις 8, ἦλθε ἕνας νεαρός ρουμᾶνος, Σορίν τό ὄνομά του, ἁγιογράφος τό ἐπάγγελμα. Μέ παρέλαβε. Ἐμπήκαμε στήν πόλι, ὅπου ἐπήραμε καί τόν ὑπερήλικα κ. Κωνστάντιον Μάρα, ζωγράφον καί ἁγιογράφον, ὁ ὁποῖος ζεῖ στήν Σουηδία ἐκ νεότητός του.
Ἐπήγαμε μετά ἀπό 70 χλμ. στήν τουριστική κωμόπολι Σιγκτούνα. Εἶναι πλησίον μιᾶς λίμνης, ἡ ὁποία ἔχει διέξοδο πρός τήν θάλασσαν. Ἐδῶ διατηροῦνται διά λόγους ἱστορίας, πολιτισμοῦ καί τουρισμοῦ παλαιά σπίτια, μέ τά παραδοσιακά τους σκαπτικά ἐργαλεῖα, κουζινικά ἤ ἄλλα σκεύη μαγειρικῆς καί φούρνου. Εἴδαμε δύο ἐκκλησίες, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ μία ἦτο βυζαντινῆς τεχνοτροπίας μέ τροῦλλο καί κόγχη τοῦ Ἱεροῦ Βήματος. Ἦταν ὅλη κτισμένη μέ πελώριες πέτρες καί εἶναι μισογκρεμισμένη. Εἶναι τοῦ 12ου περίπου αἰῶνος. Ἡ ἄλλη γειτονική ἐκκλησία εἶναι τό 15ου αἰῶνος. Διατηρεῖ μέσα ἄμβωνα, ντόπια παράδοξα μανουάλια γιὰ τά κεριά τους καί τοιχογραφίες τῆς ἀναγεννήσεως. Ἐνῶ ἡ αὐλή εἶναι γεμάτη ἀπό μνήματα παλαιότερα καί νεώτερα. Δέν ἔχουν σταυρούς, ἀλλά πέτρινες ὄρθιες πλάκες, πού μερικές ἀπ᾿ αὐτές ἔχουν ἀνάγλυφον ἕναν σταυρόν καί τό ὄνομα τοῦ ἀποθανόντος. Πλησίον αὐτῆς τῆς πλακός συνήθως φυτεύουν λουλούδια, ἐνῶ τά μνήματα εἶναι χορταριασμένα, χωρίς νά ξεχωρίζουν τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο.
Ἡ Σουηδία ἔχει μῆκος 2.000 καί πλέον χλμ. καί ἔχει 30.000 λίμνες, μικρές καί μεγάλες.
Κατόπιν ἐπήγαμε σέ ἕνα ἄλλο τουριστικό τοπίο, πού λέγεται Στένινγκ Σλότ. Ὑπάρχουν τουριστικά μαγαζιά, ἀνθόκηποι καί πολύς κόσμος. Ἐδῶ ὑπάρχουν τά παραθεριστικά βασιλικά παλάτια, ὅπου οἱ βασιλεῖς ἤ μέλη τῆς οἰκογενείας τους διέρχονται ἐδῶ τίς ἡλιόλουστες ἡμέρες τοῦ σύντομου καλοκαίριοῦ τους. Οἱ κῆποι, τό πράσινο καί τά λουλούδια δημιουργοῦν μία μοναδική αἴσθησι ὀμορφιᾶς τοῦ τοπίου.
Ἡ θερμοκρασία ἐδῶ τοῦ δικοῦ τους καλοκαιριοῦ δέν ὑπερβαίνει τούς 20 βαθμούς! Ὡς γνωστόν ἡ Σουηδία ἔχει βασιλευομένη δημοκρατία ἀπό τήν ἐποχή τοῦ 15ου αἰῶνος μέ πρῶτον βασιλέα τόν Γουσταῦο (Αὔγουστό), τόν Α΄.
Τό ἀπόγευμα στις 5 ἐπιστρέψαμε στόν ἀγαθόν λευΐτήν π. Θεόδωρον, ὁ ὁποῖος μέ τήν παπαδιά του μᾶς ἐπερίμεναν νά φᾶμε ὅλοι μαζί. Ξεκούρασις χορταστική καί λίαν ἀθόρυβη, ἀφοῦ τό σπίτι του εἶναι εἰς δασικήν περιοχήν. Μοναδικοί του ἐπισκέπτες οἱ ἀγριόγιδες. Τόσο τίς ἀγαπᾶ, πού τούς κατεσκεύασε καί εἰδικό παχνί κρεμασμένο σέ δυο τρία δένδρα καί τόν χειμῶνα τούς ρίχνει ξηρό χορτάρι, πού συγκεντρώνει μέ τήν κόσα του τούς καλοκαίρινούς μῆνες!! Βέβαια, ἀφοῦ τό χιόνι ἐκεῖ φθάνει τά δύο μέτρα. Παγώνουν καί οἱ λίμνες καί οἱ θάλασσες καί οἱ νέοι κάνουν σκί ἤ ποδηλατοδρομία ἐπάνω στά παγωμένα νερά τους!!
Τετάρτη τό πρωΐ, μετά τόν καφέ καί ὀλίγα φαγώσιμα ἦλθε ἄλλος νεαρός ὁ Πέτρος νά μέ πάει σέ ἄλλο τουριστκό ταξιδι καί προσκύνημα. Κατάλαβα πλέον ὅτι ἐδῶ ὁ Ἐπίσκοπος μέ καλοδέχθηκε μέσῳ τῶν ἱερέων καί χριστιανῶν του, ὡς τουρίσταν καί προσκυνητήν σέ κτίρια καί ἐκκλησίες τῆς λουθηρανικῆς «ἐκκλησίας» καί ὄχι διά ὁμιλίες, ὅπως ἐπερίμενα.
Λοιπόν, μέ ὁδηγόν τόν Πέτρον καί συνεπιβάτην τόν Φελίξ, (στά ἑλληνικά σημαίνει τό ὄνομα Πιστός), κατόπιν προσετέθη καί ὁ Κορνήλιος ἐπισκεφθήκαμε πρῶτα τόν ζωολογικόν κῆπον. Τά μαντριά τους ἦταν πολύ ὠργανωμένα, ἀλλά μέ ὀλίγα καί ἀδύνατα τά ζῶα τους. Εἶδα τρεῖς φώκες, τρεῖς λύκους σκελετωμένους, τρεῖς τάρανδους, 2-3 ἀγριόχοιρους, δύο ἀρκοῦδες, ἀγριόγατες καί μερικά πτήνά. Ἐπίσης εἴδαμε τήν παραδοσιακή διατήρησι τῶν παλαιῶν ξυλίνων σπιτιῶν τους, τῶν καλυβῶν διά τά ζῶα τους, τόν ἀνεμόμυλον, τίς στολὲς τῶν παλαιῶν χωρικῶν τους καί ἄλλα ἀξιοθέατα τῆς ζωῆς τῶν παλαιῶν κατοίκων τους.
Μετά ἐπισκεφθήκαμε τό ναυτικόν μουσεῖον τους. Μέσα σ᾿ αὐτό τό πελώριο καί πανύψηλο κτίριο, ὑπεράνω αὐτοῦ ἐξέχουν τά κατάρτια ἑνός πλοίου. Τό κτίριο αὐτό ἔχει πέντε ὀρόφους καί στό μέσον ἔχει τοποθετηθῆ ἕνα τεράστιο ξύλινο πλοῖο μήκους 350 μέτρων, ὕψους 20 μέτρων καί οἱ ξύλινοι στύλοι τῶν καταρτιῶν φθάνουν τά 50 μέτρα!!. Τό πλοῖο αὐτό κατεσκευάσθηκε στήν πρωτεύουσα τῆς Σουηδίας μέ ἐντολή τοῦ βασιλέως Γκουστάβου τοῦ δευτέρου καί ἐτελείωσε τό 1626. Ἔχει ὑψηλά κατάρτια, τά ὁποῖα προεξέχουν τοῦ κτιρίου. Εἶναι ὅλο κατασκευασμένο ἀπό χονδρούς κορμούς βελανιδιᾶς. Στήν πλώρη του ἔχει ἀνάγλυφο ἐπάνω στό ξύλο ἕνα λιοντάρι καί ἄλλα πολλά ἀνάγλυφα πρόσωπα καί ξυλογλυπτικές παραστάσεις.
Μετά τήν κατασκευή του πού ἐκράτησε περί τά 10 χρόνια ρίχθηκε στήν θάλασσα μέ πλήρωμα περί τά 700 ἄτομα. Μετά ἀπό ἕνα τέταρτο, ἀφ᾿ ὅτου ἀπέπλευσε, βυθίσθηκε ξαφνικά στό λιμάνι μπροστά στά ἐξαπορημένα μάτια χιλιάδων ἀνθρώπων, πού ἦλθαν στήν παραλία νά τό ξεπροβοδίσουν καί νά τοῦ εὐχηθοῦν στό πρῶτο παρθενικό του ταξίδι. Γιατί βυθίσθηκε; Διότι δέν εἶχε στήν καρίνα του ἐπαρκές ἀντίβαρο ἀπό πέτρες για νά ταξιδεύει βυθισμένο στό νερό, ὅσο θά ἔπρεπε. Καί δεύτερον διότι, τό μεγαλύτερον φορτίον του ἀπό κόσμο καί τρόφιμα εἶχε συγκεντρωθῆ στό κατάστρωμά του. Μέ τό πρῶτο λοιπόν δυνατό φύσημα ἀνέμου βυθίσθηκε σέ βάθος μόλις 30 μέτρων. Ἀφοῦ ἐφαίνοντο τά ἄνω ἄκρα τῶν στηλῶν τῶν καταρτιῶν του! Ἐκεῖ ἔμεινε 333 χρόνια καί μόλις τό 1959 ἀνελκύσθη ἀπό τόν βυθό καί τοποθετήθηκε σ᾿ αὐτό τό πελώριο κτίριο για νά θυμίζει στις ἐπερχόμενες γενεές, τό θλιβερό αὐτό ἐθνικό γεγονός τοῦ παρελθόντος τῆς χώρας τους Σουηδίας. Πέριξ τοῦ πλοίου σέ κάθε ὄροφο, σέ κατάλληλες προθῆκες ἔχουν τοποθετηθῆ ἐργαλεῖα ἐκείνου τοῦ καιροῦ μέ τά ὁποῖα κατεσκευάσθηκε τό πλοῖο. Ἐπίσης σκελετοί τῶν τότε ἀποθανόντων καί ἄλλα ἱστορικά ἀντικείμενα, τά ὁποῖα προκαλοῦν τόν οἶκτο καί τόν πόνο τῶν ἐντοπίων καί ξένων ἐπισκεπτῶν. Τό ὄνομά τοῦ πλοίου ἦταν Βάσα, πού ἦταν καί τό ὄνομα τῆς γυναικός τοῦ βασιλέως Γουσταύου.
Πέμπτη πρωϊ, μετά τό πλούσιο πρωϊνό μέ βρασμένα αὐγά καί ντόπιο τυρί, ἦλθε ὁ διάκονος π. Σορίν καί μέ ἐπῆρε. Ἐπισκεφθήκαμε τό ἐθνικό μουσεῖο τοῦ βορρᾶ, ὅπως λέγεται. Εἶναι τό μουσεῖον τῆς ζωῆς τῶν κατοίκων τῆς Σουηδίας ἀπό παλαιοτάτων χρόνων ἕως τῆς σήμερον. Δηλαδή ὅσα ἀντικείμενα διασώζονται ἀπό τήν χωριάτικη καί ἀστική ζωή τῶν κατοίκων. Ἔτσι εἶδα θαυμαστά ἀντικείμενα πού ἔχουν σχέσι μέ τήν ἰδιωτική ζωή τους, τήν ζωή στά χωριά τους, τά μαγειρικά καί γεωργικά σκεύη τους, τά ἔπιπλά τους, τά ἐνδύματά τους μέχρι ἀκόμη καί τά μέσα τοῦ 20ου αἰῶνος.
Κατόπιν ἐπισκεφθήκαμε τό παλαιό βασιλικό παλάτι, τό ὁποῖον ἐσωτερικά εἶναι διάσπαρτο ἀπό διάφορα ἀγάλματα βασιλέων, ζωγραφιστά πορτραῖτα ὀνομαστῶν προσώπων καί ἡγεμόνων. Εἴδαμε τίς παλαιές κτιστές σόμπες μέ κεραμίδα, πού λέγεται τερρακότα. Ἐπίσης εἴδαμε ἀντικείμενα τῆς βασιλικῆς οἰκογενείας ἄλλων ἐποχῶν.
Ὁ σημερινός βασιλεύς Γουσταῦος ὁ 14ος ἔχει τρία παιδιά, ἐνῶ ἡ Βασίλισσα σύζυγός του εἶναι λίαν λαοφιλής διά τάς πολλάς αὐτῆς ἀγαθοεργίας καί ἀνθρωπιστικάς της εὐεργεσίας.
Τό ἀπόγευμα μέ τόν διάκονο π. Σορίν ἐπιστρέψαμε στόν π. Θεόδωρο, ὅπου καί ἐφάγαμε ὅλοι μαζί. Ὁ διάκονος Σορίν ἐργάζεται σέ οἰκοδομικές ἐργασίες κάτω ἀπό τήν διεύθυνσιν ἐργολαβικῶν ἔργων ἑνός ρουμάνου, πιστοῦ χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος καί τοῦ ἐπιτρέπει εὐκαίρως ἀκαίρως νά ἀπουσιάζει ἤ νά λειτουργεῖ σέ καθημερινές ἑορταστικές ἡμέρες.
Κατά τό ὑπόλοιπον αὐτῆς τῆς ἡμέρας ὁ π. Θεόδωρος μέ ἐδίδαξε πολλά γύρω ἀπό τήν τέχνην τῆς μελισσοκομίας. Κατόπιν μοῦ ἔδειξε πῶς λειτουργεῖ ὁ ἀλευρόμυλος, πού κοστίζει στήν Γερμανία 700 εὐρώ. Μετά τήν παρασκευήν κεριῶν καί ἄλλες συσκευές. Μοῦ ἔδειξε μέσα ἀπό τό διαδίκτυο μία μηχανή ἐξαγωγῆς ἐλαίου ἀπό τόν καρπόν τῆς ἐλιᾶς, πού κοστίζει στήν Γερμανία 4000 δολλάρια.
Παρασκευή τό πρωΐ, 17ην Μαΐου, μέ τόν Φελίξ ἐφύγαμε, μετά τό πρωϊνό καί ἐπήγαμε στήν Οὐψάλα. Ἀπέχει 70 χλμ. ἀπό τήν Στοκχόλμη. Εἶναι μία γραφικώκατη πόλις μέ πέτρινους παραδοσιακούς δρόμους. Ἐδῶ εἶναι ἡ πόλις τῶν φοιτητῶν ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης. Χιλιάδες εἶναι ἐδῶ καί οἱ ἕλληνες φοιτητές μέ ἕνα πλῆθος μονίμως ἐδῶ ἐργαζομένων ὁμογενῶν. Ἐπισκεφθήκαμε τήν πελώρια καί πανύψηλη ἐκκλησία τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Εἶναι γοτθικοῦ ρυθμοῦ. Ἐντός τοῦ ναοῦ ἐντύπωσιν προκαλοῦν ὁ σκαλιστός μέ ἀνάγλυφες ἀγγελικές μορφές καί παραστάσεις παλαιός ἄμβων, πλησίον τοῦ ὁποίου ἔχει τοποθετηθῆ ἡ κλεψύδρα, ἡ ὁποία καί χρονομετρεῖ τόν χρόνον ὁμιλίας τοῦ κήρυκος. Ἐντός παρεκκλησίων ὑπάρχουν οἱ τάφοι τῶν βασιλέων τους μέ μαρμάρινα τά σώματά τους πού εἶναι ἐξαπλωμένα ἐπάνω στοὺς τάφους τους. Ἐπάνω σέ τρεῖς μαρμάρινους τάφους ἔχουν τοποθετηθῆ τρία ὁλομάρμαρα σώματα. Στό μέσον ὁ βασιλεύς καί ἐκατέρωθεν αὐτοῦ οἱ δύο γυναῖκες του!!
Μετά ἀπ᾿αὐτή τήν ἐπίσκεψι, ἐπήγαμε στήν Στόχόλμη καί ἐφάγαμε σύντομα στό σπίτι τοῦ Φελίξ, ὁ ὁποῖος ἔχει πέντε ἀγόρια. Τά δύο δίδυμα, ἡλικίας 10 ἐτῶν, τά ὁποῖα ἔπεσαν ἐπάνω μου καί μέ ἀγκάλιασαν. Τό σπίτι τους εἶναι ὅλο ἕνα ὁλόκληρο προσκυνητάριο μέ ἄφθονες εἰκόνες. Χρυσῆ νοικοκυρά εἶναι ἡ Λάουρα (Λαυρεντία), βοηθουμένη ἀπό τήν μητέρα της. Ἁγία καί λίαν θεοφοβούμενη εἶναι αὐτή ἡ οἰκογένεια.
Μετά τό φαγητό, εἶχε ἑτοιμασθῆ πρόγραμμα νά μεταβοῦμε στήν ἐνορία τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Εἶχε ἔλθει καί ὁ π. Θεόδωρος. Ἐδιάβασε, μέ μουσική ἐμμέλεια καί μεγαλοπρέπεια τούς Χαιρετισμούς τοῦ ἁγίου Γεωργίου καί κατόπιν ἐπηκολούθησε ὁμιλία μου μέ θέματα, τά ὁποῖα μέ ἐφώτισε ὁ Θεός. Στήν συνέχεια ἐπιστρέψαμε μέ τόν π. Θεόδωρο σπίτι του μέ τήν εὐχή καί πάλι ὅλοι νά συναντηθοῦμε τήν Κυριακή τό βράδυ στήν ἀγρυπνία τοῦ ἐπισκοπικοῦ παρεκκλησίου.
Σάββατο τό πρωΐ, 18η τοῦ μηνός, στις 6 τό πρωΐ ἐφύγαμε μέ τόν π. Θεόδωρο, πού ὁδηγεῖ σάν πιλότος τό Βόλξ-Βάγκεν καί μετά ἀπό δύο ὧρες ἐφθάσαμε στήν πόλι Λινσιόπινγκ. Ἐφθάσαμε σέ μία λουθηρανική ἐκκλησία, ἡ ὁποία δέν χρησιμοποιεῖται πλέον ἀπό τούς προτεστάντες, ἀλλά ἀπό τούς ὀρθοδόξους Σέρβους. Πληρώνουν κάθε μῆνα ἐνοίκιο 400 εὐρώ. Ὁσάκις τήν χρησιμοποιοῦν οἱ ὀρθόδοξοι ρουμᾶνοι, πληρώνουν ἐνοίκιο στόύς Σέρβους 80 εὐρώ για κάθε τελετή ἤ θεία Λειτουργία.
Ἐδῶ ἐψάλλαμε τόν ὄρθρο καί τήν θεία Λειτουργία τῆς ἀκολουθίας τῆς Κυριακῆς, διότι αὔριο Κυριακή θά ἔλθουν οἱ Σέρβοι νά ψάλλουν τήν ἴδια ἀκολουθία, τῆς ἁγίας Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος, στήν γλῶσσα τους.
Μετά τήν θεία Λειτουργία ἐφάγαμε κάτι καί ὡμίλησα στοὺς εὐλαβεῖς ρουμάνους για τά ἔργα ἱεραποστολῆς τῆς Ἀφρικῆς. Ἔμειναν πολύ ἐνθουσιασμένοι καί μοῦ ἐζήτησαν τό τηλέφωνό μου. Τήν ὥρα αὐτή τῆς συνάξεως ὁ π. Θεόδωρος μέσα στήν ἐκκλησία ἐτέλεσε τό μυστήριο τῆς βαπτίσεως ἑνός μωροῦ, κοριτσιοῦ. Μετά ἔφαγε κάτι γρήγορα καί ἐφύγαμε νά πᾶμε σ᾿ ἕνα κοιμητήριο νά διαβάσουμε Τρισάγιο για τήν ἀνάπαυσι τῆς ψυχῆς τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ Βαρβάρας, μητέρας ἑνός Ἕλληνος, τοῦ Ἀνδρέα, ἀπό Ἕλληνα πατέρα καί ρωσσίδα μητέρα. Κατόπιν ἐφύγαμε καί ἐφθάσαμε στό σπίτι. Ἐφάγαμε καί για δύο περίπου ὧρες ξεκουρασθήκαμε.
Κυριακή τό πρωΐ, ἀναχωρήσαμε στις 7,30 για τήν ἐνορία τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Στις 8,30 ἦλθαν καί οἱ «μυροφόρες», οἱ διακόνισσες τῆς ἐκκλησίας, ἡ Ἑλένη καί ἡ Βασιλική. Νά στρώσουν τό τραπέζι για τά κόλλυβα, νά σκουπίσουν καί ἑτοιμάσουν τά πάντα για τήν Λειτουργία. Ἦλθαν οἱ ψάλτες, ὁ Δανιήλ καί ὁ κορυφαῖος στήν ψαλτική τέχνη, ὁ Φλωρῖνος. Αὐτός γεννήθηκε μ᾿ αὐτό τό μέγα χάρισμα για νά δοξολογεῖ τόν Θεόν ἀδιάκοπα καί ἀκούραστα. Ἦλθε καί ὁ εὐλαβής νέος διάκονος Σορίν. Ἐτελείωσε ἡ Θεία Λειτουργία καί μᾶς ὡμίλησε σχετικά καί διά τήν ἐκεῖ ἄφιξίν μου ὁ π. Θεόδωρος. Μετά ἔδωσε τόν λόγον σέ μένα. Πολύ ἐπιγραμματικά μόνον τούς εὐχαρίστησα καί τούς εὐχήθηκα τά δεόντα χωρίς νά ἀναπτύξω κάποιον μακροσκελῆ λόγον. Κατόπιν ὅλοι ἐφάγαμε κάτι ἀπό τά δῶρα καί ἐδέσματα, ὅσα εἶχαν φέρει οἱ «μυροφόρες», καθώς καί κόλλυβα.
Καί ἀναχωρήσαμε μέ σκοπό νά ἐπισκεφθοῦμε τόν πρώην διαπρεπῆ Ἕλληνα μητροπολίτήν τόν σεβ. κ. Παῦλον Μενεβίσογλου.
Ὁ μητροπολίτης Παῦλος μᾶς ὑποδέχθηκε μέ πολλή εὐγένεια καί καλωσύνη. Μᾶς εἶχε ἑτοιμάσει καί καφέ μέ κέϊκ. Ἀλλά ποιός εἶναι αὐτός ὁ ξεχασμένος καί ἔγκλειστός ἐπίσκοπος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας;
Γεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολι τό 1935. Ἐτελείωσε τήν θεολογική σχολή τῆς Χάλκης καί σάν δευτεροετής φοιτητής χειροτονήθηκε μοναχός καί διάκονος τό 1956. Κατόπιν ἔμεινε διά ἕνα μῆνα στό Ἅγιον Ὄρος, τό ὁποῖον καί δέν τό ἐπισκέφθηκε πάλιν. Ἔγραψε διά τήν παραλαβήν τοῦ πτυχίου του τήν διατριβήν: «Ἡ μοναχική ζωή κατά τόν Μέγαν Βασίλειον». Τό 1970 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Τό 1973 ὑπέβαλε στήν θεολογική σχολή Θερσσαλονίκης διατριβήν μέ τίτλο: «Τό Ἅγιον Μῦρον ἐν τῆ Ὀρθοδόξῳ Ἀνατολικῆ Ἐκκλησίᾳ», καί ἔλαβε τόν βαθμόν ἄριστα. Τήν 30ην Ἀπριλίου τοῦ 1974 ἐξελέγη καί χειροτονήθηκε μητροπολίτης Σουηδίας. Ἐργάσθηκε ἐπί 40 συναπτά ἔτη. Τό Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, χωρίς κάποιαν κανονικήν παράβασιν τοῦ μητροπολίτου κ. Παύλου, τόν ἔπαυσε ἀπό τά καθήκοντά του καί «παμψηφεί», τόν ἐξέλεξε μητροπολίτην τῆς νεκρᾶς μητροπόλεως Ἀμασείας τήν 5ην Μαΐου 2014. Καί τοῦ ἀπέστειλε τό ἑξῆς μήνυμα μέ φάξ: Ἱερώτατόν Μητροπολίτήν Ἀμασείας κύριον Παῦλον, εἰς Στοκχόλμην. «Εὐχαρίστως γνωρίζομεν ὑμῖν, ὅτι σήμερον ἐξελέγητε παμψηφεί μητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ἀμασείας. Συγχαίρομεν καί ἀσπαζόμεθα ἀδελφικῶς. Πατριάρχης Βαρθολομαῖος. Φανάριον. 5 Μαΐου 2014».
Ὁ μητροπολίτης Παῦλος δέν δέχθηκε, καί δικαίως, τήν μετάθεσίν του σέ μία νεκράν «ἁγιωτάτήν» μητρόπολιν. Παρότι ἔγραψε γράμματα στό Πατριαρχεῖο ἐκφράζοντας δικαίως τήν ἄρνησίν του δέν εἰσακούσθηκε, οὔτε ἔλαβε καμμίαν ἀπάντησιν.
Νέος μητροπολίτης Σουηδίας ἐξελέγη ὁ καταγόμενος ἀπό τήν Βοστώνην ἑλληνοαμερικανός κ. Κλεόπας, ἡλικίας 45 ἐτῶν. Ἕλληνες τῆς Ἀμερικῆς, οἱ ὁποῖοι τόν ἐγνώρισαν, ἀποφαίνοντο νά ὀνομάζεται καλλίτερα ὄχι Σουηδίας, ἀλλά «πάσης ἀηδίας». Εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς νέας ἐποχῆς μέ καθημερινήν ἐνδυμασίαν τήν τῶν λαϊκῶν ἀνθρώπων, ὁ ὁποῖος γνωρίζει καί ἀπό ποδόσφαιρον καί ἄλλες νεανικές ἐκδηλώσεις. Κατώρθωσε ἐντός μιᾶς πενταετίας, ὅπως μοῦ εἶπαν Ἕλληνες τῆς Στοκχόλμης νά ἀποδιοργανώσει πλήρως τήν Ἱεράν Μητρόπολιν, νά φύγουν οἱ χριστιανοί καί νά ψάχνουν νά ἀναπαυθοῦν πνευματικῶς σέ ἄλλες ἐκκλησίες, ὅπως τῶν Ρώσσων, τῶν Ρουμάνων, τῶν Σέρβων καί ἀλλαχοῦ.
Ἐβγάλαμε φωτογραφίες μέ τόν ἅγιον ἔγκλειστόν ἐπίσκοπον Παῦλον, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει εὐλογία ἀπό τόν νέον μητροπολίτήν νά ἐκκλησιάζεται οὔτε νά ἐμφανίζεται σάν μητροπολίτης σέ κάποια ἐκκλησία ἤ χριστιανική λατρευτική σύναξι. Παραμένει στό διαμέρισμά του μέ ὑπομονή. Εἶναι τώρα ἡλικίας 84 ἐτῶν. Καί ἐζήτησε μετά τόν θάνατόν του νά ταφῆ μόνον ἀπό τόν ρουμᾶνο ἱερέα, τόν π. Θεόδωρον, στό σπίτι τοῦ ὁποίου τώρα μένω κι ἐγώ. Αὐτός ὁ ἱερεύς τοῦ προσκομίζει ἐνίοτε καί τά Ἄχραντα Μυστήρια στό σπίτι του. Ἡ τεράστια, ἐπάνω τῶν 3000 βιβλίων βιβλιοθήκη του, ἤδη ἔχει δωρηθῆ στόν ἱερομ. π. Χρυσόστομο τοῦ Κελλίου «Καρτσωναῖοι», τῆς Ἁγίας Ἄννης Ἁγίου Ὄρους, διότι ὁ π. Χρυσόστομος ἐπί τέσσερεις φορές εἶχε μεταβῆ ἐκεῖ προσκεκλημένος νά ἐξομολογήσει χιλιάδες χριστιανούς μας.
Λαμβάνει τήν ὅποια βοήθεια τῶν πολλῶν εὐλαβῶν χριστιανῶν του, πού τόν ἀγάπησαν καί τόν ἐπισκέπτόνται συχνά.
Ἔγραψε περί τά δέκα βιβλία, σχετικά μέ τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας. Μοῦ ὑποσχέθηκε ὅτι μία ἄλλη φορά θά μοῦ τά δώσει. Ἀλλά πῶς καί πότε; Μοῦ ἔδωκε μόνον ἕνα βιβλίον του, ὅπου ἀναφέρει τήν ποιμαντική του διακονία ὡς μητροπολίτου Σουηδίας ἐπί 40 χρόνια.
Ἀφοῦ ἐπήραμε για πρώτη καί τελευταία φορά τήν εὐλογία του, ἀναχωρήσαμε για τό σπίτι. Ἐφάγαμε ψάρι, σαλάτα καί ἄλλα. Ξεκουρασθήκαμε καί τό βράδυ στις 8,30 ἀναχωρήσαμε για τό Ἐπισκοπεῖον τοῦ ἐπισκόπου κ. Μακαρίου.
Ἀπέχει 24 χλμ. πρίν ἀπό τήν πόλι Στοκχόλμη. Εἶναι σέ μία πεδινή περιοχή γεμάτη ἀπό πράσινο καί λίγες τοῦφες ἐδῶ καί ἐκεῖ ἀπό δενδρα. Τό κτίριο αὐτό εἶναι ἀνάμεσα σέ ἄλλα δύο. Ἀγοράσθηκε καί διαμορφώθηκε σέ ἐπισκοπεῖο. Ἐδῶ μένει ὁ κ. Μακάριος μέ δύο ἀδελφές μοναχές, οἱ ὁποῖες τόν φροντίζουν διά τίς καθημερινές του ἀνάγκες. Τό τυπικό διακονίας ἐπισκόπων ἀπό μοναχές εἶναι γενικόν σέ ὅλη τήν Ρουμανία καί στις ρουμάνικες ἐπισκοπές τοῦ ἐξωτερικοῦ.
Τό ἰσόγειο τοῦ κτιρίου ἔχει διαμορφωθῆ σέ μικρό ἐκκλησάκι καί δίπλα ἕνας ἄλλος χῶρος διά τό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως.
Ὁ ἐπίσκοπος ἦλθε στις 9,30 τό βράδυ μέσω Νορβηγίας ἀπό Δανία, ἀφοῦ ἄλλαξε ὅπως μᾶς εἶπε τρία ἀεροπλάνα. Ξεκουράσθηκε περίπου μία ὥρα καί ἄρχισαν κάτω οἱ ἱερεῖς π. Θεόδωρος καί π. Φλωρίνος τόν ἑσπερινό καί τόν ὄρθρο. Στήν θεία Λειτουργία συμμετεῖχε καί ὁ ἐπίσκοπος, ὁ ὁποῖος στό τέλος ὡμίλησε μέ λίγα θερμά πατριωτικά λόγια στόύς 20 περίπου πιστόύς πού εἶχαν παρευρεθῆ.
Τό πρωΐ στις 4,30 εἴχαμε φθάσει μέ τόν π. Θεόδωρο στό σπίτι του. Ἐφάγαμε ψάρι καί σαλάτα. Καί μετά ἀπό δύο ὧρες ἐφύγαμε μαζί για τό ἀεροδρόμιο, πού ἀπέχει περί τά 100 χλμ. Στις 10 ἡ ὥρα τήν 20ην Μαίου ἐπέταξα καί πάλι για νά φθάσω στήν Θεσσαλονίκη μετά ἀπό τρεῖς περίπου ὧρες.
Ἐπῆρα μέ τήν φωτογραφική μου μηχανή ἴσως καί 1000 φωτογραφίες. Θά εἶναι ἕνα ἀρχεῖο, ἐνδεικτικό τῆς ἑβδομαδιαίας προσκυνηματικῆς μου, ἄς ποῦμε, παρουσίας στήν Σουηδία. Ἐπῆγα μέ τήν ἐλπίδα νά ἀκολουθήσω ἕνα πρόγραμμα ὁμιλιῶν. Ἀλλά ἀπουσίαζε ὁ ἐπίσκοπος καί οἱ φίλοι μας οἱ Ρουμᾶνοι ἐκοπίασαν νά μέ μεταφέρουν ἐδῶ κι ἐκεῖ για νά ἰδῶ πολλά ἀπό τά ἀξιοθέατα, ἱστόρικά καί θρησκευτικά μνημεῖα τῆς ξενητεμένης πατρίδος τους. Τούς εὐχαριστῶ για τόν κόπον τους.
Εὐχαριστῶ τόν Θεόν γι᾿ αὐτή τήν ὡραία ἐμπειρία, τόν σεβαστόν Γέροντα τῆς Μονῆς μας ἀρχιμ. π. Χριστοφόρον, τόν ἐπίσκοπον κ. Μακάριον, ὁ ὁποῖος ἐπλήρωσε καί τό εἰσιτήριόν μου καί ὅλους τούς ἀδελφούς καί φίλους ρουμάνους πού ἐγνώρισα στήν Σουηδία. Μνησθείη ὁ Θεός τῆς ἀγάπης των καί νά ἀξιώσει ὅλους τῆς αἰωνίου μακαριότητος.
Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης. 24η Μαΐου 2019.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
