Εισβολή Σουλτάνου στην Αθήνα και τι σημαίνει γεωπολιτικά η αποκοπή Κύπρου – Ελλάδας
Πώς οι Τούρκοι επιδιώκουν να φτάσουν στην Εύβοια – Τι σημαίνει γεωπολιτικά η αποσύνδεση Κυπριακού και Ελλαδουτουρκικών και η ασφυξία των Αθηνών
Η Αθήνα αναμένει στις 7 Δεκεμβρίου τον Τούρκο Πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος στις τελευταίες του δηλώσεις έχει αναφερθεί σε δυο χώρες, που μοιράζονται το Αιγαίο. Πάντως, στην ελληνική πρωτεύουσα θα εισβάλει πολυπληθής αντιπροσωπία με εννέα Υπουργούς και μεγάλο αριθμό συμβούλων, πέραν των 200, όπως αρμόζει σε Σουλτάνο. Ενώ το Κυπριακό είναι επί του παρόντος εκτός της ατζέντας των Ελλαδοτουρκικών, ο στόχος είναι να υπογραφούν συμφωνίες χαμηλής πολιτικής, δηλαδή τουρισμού και εμπορίου και απελευθέρωσης της βίζας σε Τούρκους πολίτες στα νησιά του Αιγαίου για ένα χρόνο, έτσι ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι τα Ελλαδοτουρκικά βρίσκονται σε ήρεμα νερά. Αυτή είναι η επιθυμία των ΗΠΑ στη λογική της συνοχής του ΝΑΤΟ, λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία και της ανάσχεσης της νέας ρωσικής απειλής.
Συνθήκες ανασφάλειας
Ο Ταγίπ Ερντογάν θα βρίσκεται στην Αθήνα, αλλά η Τουρκία: 1) Εξέδωσε ήδη «νόταμ», με τις οποίες, όπως είχε αναφέρει την περασμένη Κυριακή η «Σημερινή», δεσμεύει πέντε περιοχές έρευνας και διάσωσης, καθώς και για… περιβαλλοντικούς σκοπούς. Η μία εξ αυτών καλύπτει τη χρονική περίοδο της παρουσίας του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα, από τις 4 ώς τις 8 Δεκεμβρίου. Οι «νόταμ» διχοτομούν το Αιγαίο και περνούν πέραν του 25ου μεσημβρινού, φθάνοντας έξω από την Εύβοια. 2) Παραβιάζει τη «νεκρή ζώνη» και δημιουργεί συνθήκες ανασφάλειας, από τον Άγιο Δομέτιο ώς την Πύλα, στους απλούς πολίτες, αποκαλύπτοντας, ταυτοχρόνως, το κενό που άφησαν πίσω τους η λεγόμενη αναδιάρθρωση της Εθνικής Φρουράς και η μείωση της θητείας. Και η απουσία του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, που σκοντάφτει στο τουρκικό βέτο και τις υποχωρήσεις των Αθηνών και της Λευκωσίας, για δυο λόγους: Αφενός για να μη χαλάσει το κλίμα στο Αιγαίο και, αφετέρου, για να μείνει ζωντανός ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου, ώστε να εξετάσει εάν υπάρχει κοινό έδαφος για την επανέναρξη των συνομιλιών. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι επιμένουν στη λύση των δυο χωριστών κρατών με υποχώρηση, όπως ισχυρίζονται, τη συνομοσπονδία.
Συγχωροχάρτι και πειρατεία
Στην Ευρώπη και δη στη Δύση επικρατεί αρνητικό κλίμα σε βάρος του Τούρκου Προέδρου, επειδή υποστηρίζει την τρομοκρατική Χαμάς. Στη Γερμανία πέρασε δύσκολες ώρες, αλλά η επίσκεψή του στην Αθήνα μπορεί να του προσφέρει άλλοθι. Όχι μόνο για τη Χαμάς, αλλά και για τη στάση του στο Κυπριακό. Ακόμη και για το Αιγαίο. Δημόσια, πάντως, ο πρώην Έλληνας Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, τάχθηκε εναντίον της επίσκεψης Ερντογάν λόγω της αδιάλλακτης τουρκικής στάσης, που δίνει μόνο συγχωροχάρτι στην Άγκυρα για την πολιτική της, την οποία χαρακτηρίζει ως πειρατική. Τονίζει δε ότι είναι αντίθετος με την εκφρασθείσα θέση ότι οι ελλαδοτουρκικές σχέσεις μπορούν να προχωρήσουν χωρίς το Κυπριακό. Διότι, όπως επισημαίνει, ο λόγος για τον οποίο δεν επιλύονται τα ζητήματα που αφορούν στις ελλαδοτουρκικές διαφορές δεν είναι το άλυτο Κυπριακό, αλλά είναι ο ίδιος με εκείνον που δεν επιλύονται και τα ελλαδοτουρκικά προβλήματα. Δηλαδή, η τουρκική αδιαλλαξία και επιθετική πολιτική.
Ελλαδοτουρκικά χωρίς Κυπριακό
Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι, κατά τη διάρκεια πρόσφατων επαφών Κυπρίων πολιτικών στην Αθήνα, στελέχη της ελληνικής Κυβέρνησης είχαν επισημάνει ότι τα Ελλαδοτουρκικά θα προχωρήσουν, ανεξαρτήτως της προόδου και της λύσης του Κυπριακού. Εάν βεβαίως το επιτρέψει ή Άγκυρα και εάν υποχωρήσει η Ελλάδα. Η Λευκωσία φαίνεται ότι προσαρμόζεται με αυτήν την πολιτική αδιαμαρτύρητα, έστω και στο παρασκήνιο. Τι σημαίνει, όμως, γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά κάτι τέτοιο και πώς επηρεάζει το Κυπριακό; Επί τούτου επισημαίνονται τα εξής:
Πρώτο, αποκόπτεται η Κύπρος από την Ελλάδα, ενώ η Τουρκία θα διατηρήσει ενιαίο τον χώρο από τη Θράκη μέσω του Αιγαίου προς την Κύπρο. Διότι, η Άγκυρα αξιώνει και η Ελλάδα αμύνεται. Συνεπώς, εάν η Αθήνα υποχωρήσει, θα διχοτομηθεί το Αιγαίο. Εάν δεν υποχωρήσει, αργά ή γρήγορα, με την πρώτη ευκαιρία θα προκύψει νέα κρίση, ενώ θα εμπεδώνονται οι γκρίζες ζώνες. Από την εμπέδωση των γκρίζων ζωνών δεν χάνει η Τουρκία, αλλά η Ελλάδα. Γιατί; Διότι τα κυριαρχικά δικαιώματα ανήκουν, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και δη της Θαλάσσης, στην Ελλάδα και όχι στην Τουρκία.
Δεύτερο, πώς θα περάσει η Ελλάδα σε ομαλοποίηση των σχέσεων με την Τουρκία, όταν η Κύπρος θα συνεχίσει να τελεί υπό κατοχή; Τι θα είναι η Ελλάδα; Σύμμαχος και φίλη χώρα με την κατοχική Τουρκία; Εγείρεται ή όχι ζήτημα πολιτικής και ηθικής τάξης; Ή μήπως τελικά θα επαναληφθεί κάτι ανάλογο με τη Ζυρίχη ή με άλλες περιπτώσεις, όπως εκείνη των S-300; Θα έρθει δηλαδή η Τουρκία μέσω Ελλάδας για την επιβολή διχοτομικής λύσης; Με άλλα λόγια, θα υιοθετήσει τη διευθέτηση πακέτο; Διχοτόμηση του Αιγαίου και της Κύπρου; Έτσι, όμως, αλλάζουν ριζικά τα ισοζύγια δυνάμεων και υλοποιείται τμήμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Αυτή είναι η πολιτική των Αθηνών; Την αποδέχεται η Λευκωσία;
Οι πύλες του Σουέζ, του Γιβραλτάρ και το Αιγαίο
Βεβαίως μπορεί μεν να κρατούν μούτρα οι ΗΠΑ στην Τουρκία λόγω Μεσανατολικού και του φλερτ με τη Μόσχα, αλλά η συνοχή του ΝΑΤΟ είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Συνεπώς: 1. Θα πρέπει να υπάρχει πρώτη γραμμή ανάσχεσης στη Μαύρη Θάλασσα, και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την Τουρκία. 2. Θα πρέπει να υπάρχει σταθερότητα και ηρεμία στο Αιγαίο, ανεξαρτήτως εάν η Άγκυρα αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Η ηρεμία στο Αιγαίο είναι προϋπόθεση γι’ αυτήν στην Ανατολική Μεσόγειο και αντίστροφα. Όμως, η ηρεμία στο Αιγαίο και η αποσύνδεση των Ελλαδοτουρκικών από τη λύση του Κυπριακού θα προωθήσει την αντίληψη της Άγκυρας στην πράξη περί της τουρκικής λίμνης από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα. Αυτό δεν μετατρέπει μόνο την Κύπρο σε ελεγχόμενο πλήρως χώρο της Τουρκίας είτε διευθετηθεί είτε όχι το Κυπριακό, αλλά δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας στην Ελλάδα. Γιατί; Διότι, κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, η Άγκυρα θα έχει, όπως επιδιώκει σήμερα, τον έλεγχο της εισόδου και της εξόδου του Αιγαίου στα ανατολικά, δηλαδή μεταξύ Κρήτης – Καρπάθου και Καρπάθου – Ρόδου. Έτσι πέφτει και ο χώρος από το Καστελόριζο στην Κύπρο και χάνεται η ένωση των ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας. Η τελευταία χάνει σημαντικό ζωτικό της χώρο. Τον πνεύμονα της Ανατολικής Μεσογείου με την Κύπρο να είναι ο κεντρικός γεωπολιτικός πυλώνας, συναφής με τις θαλάσσιες και ενεργειακές οδούς από και προς το Σουέζ και δη προς το Αιγαίο. 3) Θα πρέπει να διατηρηθεί η σημαντικότητα της Βάσης στην Αλεξανδρούπολη, διότι μπορεί να παρέχει στήριξη προς τις χώρες πρώτης γραμμής ανάσχεσης έναντι της νέας ρωσικής απειλής, όπως είναι η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Πολωνία. Από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μέσω των ανοικτών διαύλων του Αιγαίου στηρίζει τον ηπειρωτικό χώρο της Ευρώπης. Οι ΗΠΑ όμως το βλέπουν σε συνδυασμό με την ανάσχεση της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα. Η Αλεξανδρούπολη δεν είναι συναφής μόνο με τους διαδρόμους του Αιγαίου αλλά και με τα Στενά των Δαρδανελλίων, καθώς και με τις διόδους προς την Ανατολική Μεσόγειο και το Σουέζ από τη μια και προς τη Λιβύη από την άλλη, όπου στήνει μπλόκο με τις Βάσεις, τις οποίες διαθέτει πλέον εκεί η Τουρκία, προς την άλλη πύλη εξόδου και εισόδου της Μεσογείου, δηλαδή εκείνην του Γριβραλτάρ προς τον Ατλαντικό.
Η κατρακύλα του ΟΗΕ και οι ΗΠΑ
Οι Αμερικανοί δεν βλέπουν μόνο το χερσαίο γεωπολιτικό παιχνίδι, αλλά κυρίως μέσω θαλασσών περικυκλώνουν τις ηπείρους και δη την Ευρώπη. Το Αιγαίο είναι σημαντικό τμήμα του παζλ. Και δεν ενδιαφέρει τις ΗΠΑ ποιος ασκεί πραγματική κυριαρχία, αλλά εάν υπάρχει ηρεμία και αν εξυπηρετούνται τα δικά τους εθνικά και δη στρατηγικά συμφέροντα σε σχέση μάλιστα με τη Ρωσία. Η αποδυνάμωση της Μόσχας ενισχύει τον γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό ρόλο της Ουάσιγκτον. Ό,τι ισχύει για το Αιγαίο, ισχύει και για την Κύπρο. Οι χώροι είναι στρατηγικά ενιαίοι. Και είναι συναφείς με τη λύση του Κυπριακού, που εάν τελικώς θα είναι αυτή που θα συζητηθεί, καμιά αμφιβολία δεν υπάρχει ότι η υφιστάμενη διχοτομική κατάσταση δεν θα αλλάξει, είτε παραμείνει de facto είτε γίνει de jure, ανεξαρτήτως εάν διοριστεί ή όχι απεσταλμένος από τον ΓΓ του ΟΗΕ. Ποιον ΓΓ του ΟΗΕ; Έχει χάσει προ πολλού την αξιοπιστία του, και δη μετά τις κρίσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα. Κατρακυλά…
Ο χάρτης αποτυπώνει τη γεωπολιτική διάσταση σε ό,τι αφορά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου, σε σχέση με το ΝΑΤΟ και με τις επιπτώσεις, που μπορεί να έχει η επίλυση των Ελλαδοτουρκικών χωρίς το Κυπριακό. Επισημαίνουμε, λοιπόν, ότι ο χάρτης απεικονίζει:
- Την πρώτη γραμμή ανάσχεσης του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα έναντι της νέας ρωσικής απειλής, τη δεύτερη με κόκκινο χρώμα επί τουρκικού εδάφους και την τρίτη στο Αιγαίο.
- Τη σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης για την υποστήριξη της πρώτης γραμμής ανάσχεσης του ΝΑΤΟ έναντι της νέας ρωσικής απειλής σε ευρωπαϊκό έδαφος και πώς το Αιγαίο αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των θαλάσσιων οδών από τη Μαύρη Θάλασσα ώς την Ανατολική Μεσόγειο και αλλού.
- Το πρόβλημα που προκύπτει εάν τα Ελλαδοτουρκικά προχωρήσουν χωρίς το Κυπριακό, αφού η Ελλάδα θα πάθει ασφυξία. Γιατί; Διότι θα της αφαιρεθεί ο πνεύμονας της Κύπρου και της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα μετατραπεί σε τουρκική θάλασσα από την Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα είτε λυθεί είτε όχι το Κυπριακό.
Ο χάρτης αυτός έχει δημοσιευθεί στη «Σημερινή» και την περασμένη εβδομάδα. Τον επαναφέρουμε στην εξής βάση: Ενώ ο Ερντογάν θα βρίσκεται στην Αθήνα, ο τουρκικός στρατός θα διχοτομεί το Αιγαίο. Μεταξύ 4 και 8 Δεκεμβρίου έχει δεσμεύσει περιοχές για ασκήσεις έρευνας και διάσωσης. Στις 7 του μήνα ο Τούρκος Πρόεδρος θα βρίσκεται στην ελληνική πρωτεύουσα. Και το χειρότερο είναι ότι οι «νόταμ» έχουν εκδοθεί και καλύπτουν περιοχές πέραν του 25ου μεσημβρινού. Επιδιώκουν να φτάσουν έξω από το Σούνιο…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
simerini.sigmalive.com
