Γράφει ὁ κ. Δημήτριος Λαμπρόπουλος, θεολόγος
Ἐδημιουργήθη σκανδαλισμὸς ἔπειτα ἀπὸ τὸ τρισάγιον, τὸ ὁποῖον ἐτέλεσεν εἰς τὸν τάφον τοῦ Καζαντζάκη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης. Ὁ τάφος τοῦ ὑβριστοῦ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐξωμοιώθη μὲ Ἁγίαν Τράπεζαν, ὥστε γονυπετὴς νὰ προσεύχεται ὁ Κρήτης Εὐγένιος; Ἐπειδὴ ὁ Σεβασμιώτατος δὲν ἔχει τὴν εὐθιξίαν νὰ ζητήση συγγνώμην, εἰσακούων τὰς δικαίας διαμαρτυρίας τῶν πιστῶν, ἂς σωφρονισθῆ ἀπὸ τὰς παρακαταθήκας τῶν Ἁγίων Παϊσίου καὶ Ἀμφιλοχίου.
Ὁ Ἅγιος Παΐσιος εἰς ἐκδήλωσιν διαμαρτυρίας κατὰ τοῦ Καζαντζάκη.
Ὁ π. Θεόδωρος Ζήσης εἰς κείμενόν του «Ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης. Ἡ σημασία του γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη πίστη καὶ ζωή» ἀνηρτημένον εἰς τὴν ἱστοσελίδα τῆς «Ἱερᾶς Μονῆς Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου» γράφει:
«…ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε τὴν στάση τοῦ Ἁγίου Παϊσίου ἀπέναντι στὸν μεγάλο ἄθεο συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη, τὸν ὁποῖο δυστυχῶς, λόγω ἀκρίτου τοπικισμοῦ, τιμοῦν πολὺ οἱ συμπατριῶτες του Κρῆτες, ἀκόμη καὶ ἀρχιερεῖς, υἱοθετώντας καὶ ἐνισχύοντας τὶς κατὰ τῆς πίστεως βλασφημίες του, ἀλλὰ καὶ κάποιοι ἄλλοι ἐλευθερόφρονες καὶ «προοδευτικοὶ» θεολόγοι.Ἦταν ὄντως ταλαντοῦχος συγγραφεὺς ὁ Καζαντζάκης· ἀλλὰ τὸ ταλέντο του τὸ ἔθεσε στὴν ὑπηρεσία ὄχι τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ τοῦ Διαβόλου.
Ὅταν ἀσκήτευε στὸ Σινᾶ ὁ Ὅσιος Παΐσιος, ἀνέβηκε στὴν κορυφὴ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, μὲ δύο Σιναΐτες Πατέρες, γιὰ νὰ τελέσουν τὴν Θεία Λειτουργία.Ὅταν κατέβαιναν ἀπὸ τὴν κορυφή, ὁ Ὅσιος διέλαθε γιὰ λίγο τῆς προσοχῆς τῶν ἄλλων πατέρων, ἕνας ἀπὸ τοὺς ὁποίους μάλιστα ἦταν Κρητικός, καὶ μὲ ἕνα κοπίδι ποὺ εἶχε φέρει μαζί του πῆγε στὸ βράχο ποὺ εἶχε γράψει τὸ ὄνομά του ὁ Καζαντζάκης καὶ ἔσβησε τὸ ὄνομα τοῦ δεδηλωμένου ἀθέου.
Θεωροῦσε ἀταίριαστο σ’ ἐκεῖνο τὸν ἅγιο τόπο οἱ προσκυνητὲς νὰ βλέπουν τὸ ὄνομα ἑνὸς βλασφήμου, τὸ «βδέλυγμα τῆς ἀθεΐας ἐν τόπῳ ἁγίῳ». Ὅπως παρατηρεῖ ὁ βιογράφος του ἱερομόναχος Ἰσαὰκ «ὁ π. Παΐσιος ἀποστρεφόταν τὸν Καζαντζάκη, λόγω τῆς ἀθεΐας καὶ τῶν βλασφημιῶν του καὶ δὲν ἤθελε οὔτε νὰ βλέπη οὔτε νὰ ἀκούη τὸ ὄνομά του».
Εἶναι παραδειγματικὴ καὶ διδακτικὴ ἡ συμπεριφορὰ τοῦ Ὁσίου Παϊσίου, ἀλλὰ καὶ ἡ φωτισμένη ἐπιχειρηματολογία του, στὴν περίπτωση ποὺ κατέβηκε ὁ ἴδιος στὴ Θεσσαλονίκη (1988) καὶ πρωτοστάτησε σὲ διαδήλωση μπροστὰ σὲ αἴθουσα κινηματογράφου γιὰ νὰ ματαιωθεῖ, ὅπως καὶ ἔγινε, ἡ προβολὴ τῆς βλάσφημης ταινίας τοῦ Σκορτσέζε «Ὁ τελευταῖος πειρασμός», ποὺ βασιζόταν στὸ ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καζαντζάκη. Διηγεῖται σχετικὰ ὁ βιογράφος του (Ἱερομονάχου Ἰσαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἅγιον Ὄρος 2004): «Πέρα ἀπὸ τὶς μεμονωμένες ἀντιδράσεις τοῦ εὐσεβοῦς ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἀποφασίσθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία συντονισμένη διαμαρτυρία, στὶς 6-7 Νοεμβρίου (ν.ἡ.) τοῦ ἰδίου ἔτους (1988). Ζητήθηκε καὶ ἡ συμμετοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Ὅμως ἀρκετοὶ ἀντέδρασαν ἀρνητικά. Δὲν θεωροῦσαν καὶ τόσο πνευματικὸ νὰ ἀσχολοῦνται μὲ τέτοια θέματα λέγοντας ὅτι ἡ περιφρόνησή τους πρὸς τὸ ἔργο γίνεται αἰτία νὰ προβληθῆ λιγώτερο.
Ὁ Γέροντας εἶχε τελείως ἀντίθετη ἄποψη: “Στὴν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας”, ἔλεγε “δέκα Χριστιανοὶ ὑπερασπίστηκαν δυναμικὰ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στὴν Χρυσὴ Πύλη καὶ μαρτύρησαν γι’ αὐτήν. Τώρα ποὺ βλασφημεῖται τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ δὲν πρέπει νὰ ἀδιαφοροῦμε. Ἂν ζούσαμε τότε ἐμεῖς οἱ “διακριτικοὶ” καὶ “γνωστικοὶ” θὰ λέγαμε στοὺς δέκα μάρτυρες: “Ἔτσι δὲν ἐνεργεῖτε πνευματικά· περιφρονεῖστε τὸν Σπαθάριο ποὺ ἀνεβαίνει νὰ γκρεμίσει τὴν εἰκόνα, καὶ ὅταν ἀλλάξη ἡ κατάσταση, θὰ βάλουμε στὴ θέση της ἄλλη εἰκόνα, καὶ μάλιστα πιὸ βυζαντινή. Αὐτὸ εἶναι τὸ φοβερό! Τὴν πτώση μας, τὴν δειλία, τὸ βόλεμά μας τὸ παρουσιάζομε σὰν κάτι ἀνώτερο!”.
Τὴν διαμαρτυρία γιὰ τὴν βλάσφημη ταινία τὴν θεωροῦσε ὁμολογία πίστεως, γι’ αὐτὸ ἔσπευσε νὰ συμπαρασταθῆ στὴν ἀγωνιζομένη Ἐκκλησία. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἰδιαίτερες προτροπές του, ὑπέγραψε μαζὶ μὲ ἄλλους πατέρες δήλωση πρὸς τὴν Ἱ. Μ. Κουτλουμουσίου, ἐκφράζοντας τὴν ἐπιθυμία του νὰ συμμετάσχη στὴν ἔξοδο τῶν Ἁγιορειτῶν στὴν Θεσσαλονίκη γιὰ τὴν σχετικὴ ἐκδήλωση διαμαρτυρίας. Μὲ τὴν στάση του βοήθησε, ὥστε ἡ Ἱερὰ Κοινότης νὰ ἀποφασίση τὴν ἐπίσημη καὶ πολυάριθμη συμμετοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἡ παρουσία τοῦ Πρωτεπιστάτου, τῶν περισσοτέρων ἀντιπροσώπων ἡγουμένων καὶ ἑκατὸ Ἁγιορειτῶν ἔφεραν ἐνθουσιασμὸ καὶ συγκίνηση στὸ συγκεντρωμένο πλῆθος. Ἰδιαίτερη αἴσθηση προκάλεσε ἡ παρουσία τοῦ Γέροντα. Καθ’ ὅλην τὴν διάρκεια τῆς ἐκδηλώσεως στεκόταν ὄρθιος παρὰ τὰ σοβαρὰ προβλήματα τῆς ὑγείας του. Στὸ τέλος κινδύνευσε νὰ συνθλιβῆ ἀπὸ τὶς ἐκδηλώσεις εὐλαβείας τοῦ πλήθους.
Ἀκόμη ἔλαβαν μέρος μοναχοὶ καὶ μοναχὲς ἀπὸ μοναστήρια τοῦ κόσμου καὶ πλῆθος λαοῦ. Ἡ συντονισμένη ἐνέργεια καὶ οἱ προσευχὲς ὅλων καὶ τοῦ Γέροντα ἔφεραν ἀγαθὰ ἀποτελέσματα. Ἡ Πολιτεία ἀπαγόρευσε τὴν προβολὴ τοῦ βλάσφημου ἔργου. Ἔτσι ἀποσοβήθηκε ὁ “τελευταῖος πειρασμός”. Εἴθε νὰ ἦταν ὁ τελευταῖος».
Καὶ ἑτέρα μαρτυρία ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα «Ἅπαντα Ὀρθοδοξίας» τῆς 22ας Αὐγούστου 2020:
«Πρὶν ἀπὸ χρόνια σὲ ἕνα προσκύνημά μου στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἐπισκέφθηκα τὸν π. Π…, ἄμεσο μαθητὴ τοῦ ἁγίου Παϊσίου καὶ μοῦ ἔλεγε ὠφέλιμα περιστατικὰ ἀπὸ τὴν ζωή τοῦ Ἁγίου! Μεταξὺ ἄλλων μοῦ ἀνέφερε ὅτι ὁ Ἅγιος δὲν ἤθελε νὰ ἀκούει τίποτα γιὰ τὸν Νίκο Καζαντζάκη. Κάποια ἡμέρα ποὺ εἶχε πάει ὁ π. Π… στὸ κελλὶ τοῦ Ἁγίου, ἦταν καὶ ἕνας μοναχὸς ἀπὸ τὴν Κρήτη ποὺ ἀνέφερε μὲ καμάρι τὸν Κρητικὸ συγγραφέα, μία καὶ εἶχαν τὴν ἴδια καταγωγή. Τότε ὁ ἅγιος Παΐσιος τοῦ εἶπε αὐστηρά: “Ἄλλη φορά ἐδῶ μέσα στὸ κελλί μου δὲν θέλω οὔτε τὸ ὄνομά του νὰ ἀκούσω”! Κι αὐτὸ γιατί στὰ βιβλία του καὶ εἰδικὰ στὸ “Τελευταῖος πειρασμός”, ἔγραψε ἀπίστευτες βλασφημίες κατὰ τοῦ Κυρίου μας».
Ἅγ. Ἀμφιλόχιος: «ὁ Καζαντζάκης εἶναι αὐτὸς ὁ Σατανᾶς»
Ὁ κ. Χρῆστος Βλαμάκης εἰς κείμενόν του μὲ τίτλον «Δύο Ἀμφιλόχιοι γιὰ τὸν Ν. Καζαντζάκη» ἀναρτημένον εἰς τὴν ἱστοσελίδα «Τὰς Θύρας Τὰς Θύρας» τῆς 23ης Σεπτεμβρίου 2020 γράφει:
«Τί ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος (Μακρῆς), σὲ ἀνέκδοτες ἐπιστολές του, περὶ τοῦ Νίκου Καζαντζάκη;
…Ὅσον γιὰ τὰ βιβλία (κατὰ) τοῦ Καζαντζάκη πρέπει νὰ διαδοθοῦν. Ἐγὼ , χάριν τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ τόσον διαβολικῶς αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἐβλασφήμησε, ὅσον οὐδείς τῶν θνητῶν, ἀνέλαβα τόσον κόπον, καθὼς καὶ ὁ π. Παῦλος. Διότι ὁ Καζαντζάκης εἶναι αὐτὸς ὁ Σατανᾶς ἐνσαρκωμένος ὡς Καζαντζάκης, καὶ πρέπει ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ νὰ τὸν ἀποκηρύξουν… Ἐν Πάτμῳ τῇ 25 Ἀπριλίου 1957.
…Εὐχαριστῶ πολὺ διὰ τὸν κόπον ποὺ κάματε γιὰ τὴν διάδοσιν τοῦ μικροῦ βιβλίου. Λυποῦμαι ποὺ καὶ πνευματικὰ πρόσωπα θαυμάζουν καὶ ἐκτιμοῦν τὸν ἐνσαρκωμένον διάβολον ποὺ λέγεται Καζαντζάκης, διότι οὐδείς τῶν θνητῶν ἐβλασφήμησε τὸν Κύριόν μας καὶ Θεόν μας Ἰησοῦν Χριστὸν ὡς ὁ Ἀντίχριστος Καζαντζάκης. Ἐγὼ καὶ ὁ π. ἐκάμαμεν αὐτὴν τὴν θυσίαν πρὸς δόξαν Χριστοῦ… τῇ 11ῃ/5/1957.
…καὶ διερωτῶμαι, θὰ ὑπάρξουν ποτὲ τὰ λόγια τῶν ἁγίων μας ἀφορμὴ, ὥστε νὰ πάψουν νὰ γράφουν οἱ Χριστιανοὶ (πόσο μᾶλλον οἱ Ἐπίσκοποι) γι’ αὐτὸ τὸ πρόσωπο τοῦ Ν. Καζαντζάκη;
Ἐσεῖς Σεβασμιώτατε, θὰ ἐπιλέξετε ποτέ σας τὸν δρόμο τῶν πατέρων; Ἢ μήπως προτιμᾶτε τὸν Οὑμανισμὸ διὰ τῶν βλασφήμων; Ἂν διαλέξετε τὸν πρῶτο, χαρὰ στὸν οὐρανὸ καὶ στὴν Γῆ. Ἂν ἐπιμείνετε στὸν δεύτερο δρόμο, φοβᾶμαι τὴν ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων καὶ γιὰ ’σᾶς, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας».
