(+) Νικόλαος Ιω. Σωτηρόπουλος
Οι πιστές και ευαίσθητες ψυχές πολλές φορές σκέπτονται το φρικτό μαρτύριο της σταυρώσεως του Χριστού και σε κάποιο βαθμό συμπάσχουν με τον Κύριο, ιδιαιτέρως δε κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, και ιδιαίτατα κατά τη Μεγάλη Παρασκευή. Διερωτάται δε και ερωτά κάθε ευαίσθητη ψυχή: Δεν υπήρχεν άλλος τρόπος, ανώδυνος, για τη σωτηρία του ανθρώπου;
Έπρεπεν οπωσδήποτε να υποστή το φρικτό μαρτύριο ο Χριστός; Πολλές φορές έθεσα και εγώ αυτό το ερώτημα, το έθεσαν δε και άλλοι σε μένα ως θεολόγο, ζητώντας απάντησι. Αλλ’ η απάντησι είνε δύσκολη. Προβληματιζόμενος και ερευνώντας το θεόπνευστο κείμενο, την Αγία Γραφή, επισήμανα ένα χωρίο, το οποίο φαίνεται να δίνη απάντησι στο δύσκολο ερώτημα.
Είνε το Εβρ. θ´ 22, «χωρίς αιματεκχυσίας ου γίνεται άφεσις». Χωρίς έκχυσι αίματος, χωρίς αιματηρή θυσία, δεν γίνεται άφεσι αμαρτιών. Η αμαρτία ως προσβολή του Θεού είνε φοβερώτατο πράγμα. Και με ανώδυνο τρόπο, όπως φαίνεται, δεν ήταν δυνατό να εξαλειφθή. Η αγάπη του Θεού απαιτούσε τη σωτηρία των ανθρώπων. Αλλ’ ο Θεός δεν είνε μόνον αγάπη. Είνε και δικαιοσύνη. Η δε δικαιοσύνη του Θεού απαιτούσε την τιμωρία των ενόχων. Δικαστής, ο οποίος απαλλάσσει τον ένοχο, δεν είνε καλός δικαστής. Δικαστής, ο οποίος τιμωρεί τον ένοχο, αυτός είνε καλός δικαστής, άξιος της ιδιότητός του. Επρεπε λοιπόν για λόγους δικαιοσύνης οι άνθρωποι να τιμωρηθούν. Αλλά προς άφεσι των αμαρτιών και σωτηρία μας υπέστη τιμωρία ο Χριστός, έγινεν ιλασμός, εξιλαστήριο θύμα. Αυτό υπαγόρευσε η αγάπη και η ευσπλαγχνία του Θεού προς εμάς τους αμαρτωλούς ανθρώπους.
Η καλλίτερη θεολογική απάντησι στο ερώτημα, γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός, περιέχεται στο χωρίο Ρωμ. γ´ 23-26. Σ’ αυτό το χωρίο φαίνεται ολοκάθαρα η σχέσι προς τη θυσία του Χριστού της αγάπης, ειδικώς της ευσπλαγχνίας, του Θεού και της δικαιοσύνης αυτού. Παραθέτουμε το χωρίο: «Πάντες ήμαρ τον και υστερούνται της δόξης του Θεού, δικαιούμενοι δωρεάν τη αυτού χάριτι δια της απολυτρώσεως της εν Χριστώ Ιησού, ον προέθετο ο Θεός ιλαστήριον δια της πίστεως εν τω αυτού αίματι εις ένδειξιν της δικαιοσύνης αυτού δια την πάρεσιν των προγεγονότων αμαρτημάτων εν τη ανοχή του Θεού, προς ένδειξιν της δικαιοσύνης αυτού εν τω νυν καιρώ, εις το είναι αυτόν δίκαιον και δικαιούντα τον εκ πίστεως Ιησού». Μεταφράζουμε το χωρίο: «Όλοι αμάρτησαν και στερούνται της δόξης, που δίνει ο Θεός. Και δικαιώνονται δωρεάν λόγω της ευσπλαγχνίας του με την απολύτρωσι (από την αμαρτία), που ενήργησεν ο Ιησούς Χριστός. Αυτόν ο Θεός προώρισε να γίνη με το αίμα του μέσον εξιλασμού κατόπιν πίστεως. Έκανε τούτο (για τις αμαρτίες μας δηλαδή θυσίασε τον Υιό του) για ν’ αποδειχθή η δικαιοσύνη του (που ήταν δυνατό να αμφισβητηθή), επειδή έμειναν ατιμώρητα τα αμαρτήματα του παρελθόντος λόγω της ανοχής του Θεού. Έκανε τούτο για ν αποδειχθή η δικαιοσύνη του στον παρόντα καιρό, ώστε να είναι δίκαιος, αλλά και να δικαιώνη εκείνον, που πιστεύει στον Ιησού».
Ο Χριστός είνε «ιλαστήριον… εν τω αυτού αίματι», μέσον εξιλασμού με το αίμα του. Στην Παλαιά Διαθήκη ο νόμος του Θεού διέτασσεν αιματηρές θυσίες ζώων. Αλλ’ «αδύνατον αίμα ταύρων και τράγων αφαιρείν αμαρτίας» (Εβρ. ι´ 4). Είνε αδύνατο, το αίμα ζώων να αφαιρή αμαρτίες. Αλλ’ αφού το αίμα ζώων δεν αφαιρεί αμαρτίες, γιατί ο Θεός διέτασσε τις θυσίες ζώων; Για ν αποκτούν οι άνθρωποι συνείδησι της αμαρτίας· να συνειδητοποιούν, ότι είνε αμαρτωλοί. Αλλά προπάντων για να συμβολίζουν αυτές οι θυσίες τη θυσία του Χριστού και να προετοιμάζουν ψυχολογικώς τους ανθρώπους να δεχθούν τη θυσία του Χριστού, να πιστεύσουν στη σωτηριώδη σημασία της. Βεβαίως οι πολλοί δεν δέχθηκαν τη θυσία του Χριστού, δεν πίστευσαν στη σωτηριώδη σημασία της. Τη Μεγάλη Παρασκευή από το συγκινητικώτερο αποστολικό ανάγνωσμα ακούουμε, ότι ο λόγος του σταυρού, το κήρυγμα δηλαδή ότι ο Χριστός, ο Θεός, σταυρώθηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων, για τους Ιουδαίους ήταν «σκάνδαλον», και για τους Έλληνες «μωρία». Αλλ’ υπάρχουν και οι ολίγοι σε όλους τους αιώνες, οι εκλεκτοί, για τους οποίους ο Εσταυρωμένος ει -νε «Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (Α´ Κορ. α´ 18, 23 – 24).
Το αίμα των θυσιαζομένων ζώων δεν ήταν δυνατό να αφαιρή αμαρτίες. Το αίμα της θυσίας του Χριστού, αυτό έχει τη δύναμι να αφαιρή αμαρτίες, όλων των ειδών τις αμαρτίες. Και τούτο για τους εξής λόγους. Η θυσία των ζώων ήταν θυσία όντων χωρίς συνείδησι της υπάρξεώς των και χωρίς θέλησι. Τα ζώα θυσιάζονταν χωρίς να γνωρίζουν, ότι θυσιάζονται, και χωρίς να θέλουν, αφού στερούνται αυτοσυνειδησίας και θελήσεως. Ο Χριστός είνε πρόσωπο, ον λογικό, με αυτοσυνειδησία και θέλησι, και θυσιάσθηκε με τη συνείδησι, ότι θυσιάζεται για τη σωτηρία των ανθρώπων, και με τη θέλησί του.
Η θυσία του Χριστού είνε θυσία προσώπου αναμαρτήτου. Όλοι οι άνθρωποι είμεθα αμαρτωλοί. Όλων το αίμα είνε ακάθαρτο, έχει το μικρόβιο της αμαρτίας. Το αίμα του Χριστού είνε τελείως καθαρό, ο Χριστός είνε απολύτως αναμάρτητος. Την αναμαρτησία του Χριστού παραδόξως διακήρυξαν οι προφήτες, προτού ακόμη ο Χριστός έλθη στον κόσμο ως άνθρωπος και ιδούν οι άνθρωποι τη διαγωγή του. Οκτώ αιώνες προ Χριστού ο Ησαΐας στη συγκινητικώτερη προφητεία, η οποία ακούεται τη Μεγάλη Παρασκευή, διακήρυξε για το Χρι στο: «Ανομίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτου» (Ησ. νγ´ 9). Ο Χριστός ούτε με έργα ούτε με λόγια αμάρτησε. Βρώμικοι συγγραφείς της εποχής μας, αλλά και ένας μεγαλόσχημος ρασοφόρος, οι οποίοι παρουσίασαν το Χριστό ως αμαρτωλό, είνε χειρό τεροι και από τον Διάβολο, διότι ο Διάβολος αναγνωρίζει την αναμαρτησία του Χριστού. Αν ο Χρι στός είχε και την ελαχίστη αμαρτία, δεν θα ήταν «ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιωάν. α´ 29), η θυσία του δεν θα είχε τη δύναμι να σώζη αμαρτωλούς. Αν ο Χριστός είχε και την ελαχίστη αμαρτία, δεν θα ήταν σωτήρ, αλλά θα χρειαζόταν και αυτός σωτήρα. Το αίμα της θυσίας του Χριστού έχει τη δύναμι να εξαλείφη αμαρτίες, προπάντων και κυρίως διότι είνε το αίμα Θεού. Η φράσι «το αίμα Θεού» ηχεί παραδόξως στις ακοές, διότι παρουσιάζει το Θεό ως έχοντα αίμα. Αλλ έχει ο Θεός αίμα; Ναί, έχει! Κατά το Πράξ. κ´ 28 «ο Κύριος και Θεός περιεποιήσατο την Εκκλησίαν δια του ιδίου αίματος». Ο Κύριος και Θεός απέκτησε την Εκκλησία με το ιδικό του αίμα. Αλλά πως ο Κύριος και Θεός έχει αίμα; Ως άνθρωπος. Αφού ο Κύριος και Θεός έγινεν άνθρωπος, έχει σώμα και αίμα. Αυτό δε το αίμα ως αίμα Θεανθρώπου έχει άπειρη δύναμι και αξία. Το αίμα των θυσιαζομένων ζώων καθάριζε τελετουργικώς, όχι ουσιαστικώς. Το αίμα του Χριστού καθαρίζει ουσιαστικώς, αφαιρεί αμαρτίες. Το Εβρ. θ´ 13 -14 λέγει: «Ει το αίμα ταύρων και τράγων και σποδός δαμάλεως ραντίζουσα τους κεκοινωμένους αγιάζει προς την της σαρκός καθαρότητα, πόσω μάλλον το αίμα του Χριστού, ος δια πνεύματος αιωνίου εαυτόν προσήνεγκεν άμωμον τω Θεώ, καθαριεί την συνείδησιν ημών από νεκρών έργων εις το λατρεύειν Θεώ ζώντι;».
Μεταφράζουμε: «Εάν το αίμα ταύρων και τράγων και ράντισμα με στάχτη από δαμάλι (που έγινε ολοκαύτωμα) καθαρίζη τους μολυσμένους τελετουργικά ως προς την καθαρότητα του σώματος,πόσο μάλλον το αίμα του Χριστού, ο οποίος ενωμένος (ως άνθρωπος) με το αιώνιο πνεύμα (τη θεότητα) προσέφερε τον εαυτό του ως θύμα άμωμο στο Θεό, έχει τη δύναμι να καθαρίζη τη συνείδησί μας από νεκρά έργα (έργα αμαρτίας που νεκρώνουν), ώστε να λατρεύωμε το ζωντανό Θεό;». Συνοψίζουμε: Το αίμα του Χριστού έχει τη δύναμι να εξαλείφη τις αμαρτίες, διότι είνε αίμα λογικού, εκουσίου, αναμαρτήτου και θεανθρωπίνου θύματος.
Αγαπητοί αναγνώστες! Δεν είμεθα εντάξει απέναντι του Δημιουργού μας και Θεού μας. Παραβαίνουμε το νόμο του. Αντιπράττουμε στο θέλημά του. Κάνουμε το δικό μας αμαρτωλό θέλημα και όχι το δικό του άγιο θέλημα. Συνεχώς αμαρτάνουμε με λογισμούς, με λόγια, με έργα, με παραλείψεις καθηκόντων, με ραθυμία, με ραστώνη, αλλά και με καλές πράξεις, οι οποίες δεν είνε απαλλαγμένες ατελειών και εγωισμού. Μία ημέρα της ζωής μας δεν είνε αναμάρτητη, δεν είνε καθαρή από ρύπο. Η αμαρτία ως αντίθεσι και αντίπραξι στο Θεό είνε αφαντάστως μεγάλο κακό, είνε ασυλλήπτως μεγάλη τραγικότης, και αιτία όλων των τραγικών πραγμάτων, τα οποία συμβαίνουν στον κόσμο. Και ν’ απελπισθούμε λοιπόν για την αμαρτωλότητα και τις αμαρτίες μας; Ο Διάβολος, ο οποίος μας εξωθεί στην αμαρτία, μας εξωθεί και στην απελπισία. Ο δε δαίμων της απελπισίας είνε ο χειρότερος δαίμων. Ο δαίμων της απελπισίας έφαγε και ένα από τους δώδεκα αποστόλους. Όχι, να μη απελπισθούμε, αδελφοί! Στο Διάβολο να ειπούμε· Εσύ να είσαι, Διάβολε, απελπισμένος, διότι εσύ είσαι ο εφευρέτης και εισηγητής της αμαρτίας, ο πατήρ της αμαρτίας, ο πρώτος αμαρτήσας και διδάξας την αμαρτία. Εσύ, Διάβολε, να είσαι απελπισμένος, διότι για σένα δεν υπάρχει δυνατότης μετανοίας και σωτηρίας. Για μας τους ανθρώπους, Διάβολε, παρασυρμένους στην αμαρτία από σένα, υπάρχει δυνατότης μετανοίας και σωτηρίας. Για μας τους ανθρώπους ο ένας της Τριάδος, Κύριος και Θεός, έγινεν άνθρωπος και έχυσε το αίμα του. «Και το αίμα Ιησού Χριστού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α´ Ιωάν. α´ 7). Όσες αμαρτίες και αν έχωμε, και όσο μεγάλες και αν είνε, το αίμα του Ιησού Χριστού ως αίμα Θεού έχει άπειρη δύναμι και δύναται να τις καθαρίζη. Και μία σταγών αυτού του αίματος δύναται να καθαρίση τις αμαρτίες όλου του κόσμου και όλων των αιώνων. Καμμία απελπισία λοιπόν. Καθημερινώς αμαρτάνουμε, αλλά και καθημερινώς μας καταδιώκει το έλεος του Θεού (Ψαλμ. κβ´ 6) και καθημερινώς να μετανοούμε, και κατά διαστήματα να μπαίνωμε στο πνευματικό πλυντήριο, που λέγεται εξομολογητήριο. Εκεί πέφτει το ισχυρότερο απορρυπαντικό, το αίμα του Χριστού, και μας καθαρίζει, και βγαίνουμε από το εξομολογητήριο λευκότεροι και από το χιόνι.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ 24ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2010
