«Τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμίν
νέφος μαρτύρων» (Εβρ. 12,1)
Όταν κατά καιρούς προβάλλει η έννοια μάρτυς στην σκέψη μας, την ίδια στιγμή παρουσιάζεται και η έννοια και η αξία της αληθείας. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι δύο έννοιες έχουν μία άρρηκτη σχέση μεταξύ τους και η μία αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της άλλης. Καθότι μάρτυρας ονομάζεται ο μαρτυρών περί της αληθείας. Αλλά και αντιστρόφως η αλήθεια εκφράζεται και πρυτανεύει μέσω του μάρτυρος.
Οι έννοιες στην ευλογημένη ελληνική γλώσσα μας είναι ακριβείς και απόλυτα σαφείς, χωρίς να δημιουργούν ερωτηματικά ή να αποπλανούν τον αναγνώστη σε διφορούμενες ανιχνεύσεις. Η γλώσσα μας πλουσιοτάτη, έναντι άλλων φτωχών γλωσσών –κατ’ ουσία διαλέκτων–, που όμως λόγω οικονομικής και υλικής υπεροχής των λαών τους, κρατούν τα ηνία της παγκόσμιας επικοινωνίας.
Έτσι λοιπόν μάρτυρας είναι η έκφραση της γνησιότητος, της ευσυνειδησίας, της συνεπείας, της θείας δικαιοσύνης, οπότε ψευδομάρτυρας είναι το συνώνυμο της απάτης, του ψεύδους, της κατάφορης αδικίας. Η κατά του Χριστού κατηγορία στηρίχτηκε πάνω στην μαρτυρία δύο ψευδομαρτύρων. «προσελθόντες δύο ψευδομάρτυρες εἶπαν…» (Ματ. 26,60). Δυστυχώς, δεν υπάρχει είδος μαρτυρίου που να μην το υπέστη ο μέγας μάρτυς Χριστός. Όπως δεν υπάρχει κάποιο φαρμάκι, που να μην πότισε οδυνηρά την άγια ψυχή του.
Κάπως έτσι προσεγγίζοντας με περισσή ακρίβεια την έννοια μάρτυς, τολμούμε και την επισυνάπτουμε πλάι στην έννοια και την αξία του γνησίου χριστιανού. Γιατί ο ενσυνείδητος χριστιανός είναι μάρτυρας. Γιατί από τα πρώτα χρόνια κιόλας της πρώτης Εκκλησίας, η καλή μαρτυρία, η ομολογία της πίστεως, οδηγούσε σε ανείπωτα μαρτύρια. Τα ποικίλα βασανιστήρια «υποδέχονταν» αποκλειστικά το «νέφος των μαρτύρων». Όμως, όπως όλα προμηνύθηκαν από τον Θεό στον άνθρωπο μέσω της Αγίας Γραφής, έτσι και τώρα γράφει η Σοφία Σειράχ (2,1). «Όποιος θέλει να αποτελέσει εξαίρεση στον κόσμο της αμαρτίας, η εξαίρεση θα προβληθεί σαν χτυπητή αντίθεση: Φως– σκότος, αλήθεια– ψεύδος, δικαιοσύνη–αδικία». Αυτό δεν συμβαίνει στις σκοτεινές, αισχρά ψευδείς και απόλυτα άδικες μέρες μας; Αλλά και ο Χρυσόστομος που δεν άφησε καμία πλευρά της ανθρώπινης ζωής ασχολίαστη πνευματικά, τονίζει: «Ἐάν μή πειρασμός οὐδέ στέφανος, ἐάν μή παλαίσματα οὐδέ βραβεῖο».
Ας προσεγγίσουμε όμως την σημερινή σκληρή, προπάντων δε ύπουλη πραγματικότητα. Ας εξετάσουμε με προσοχή στοχεύοντας στην ανεύρεση του ψήγματος, του συγχρόνου μάρτυρος. Όπως και να το κάνουμε, δεν αλλάζει κάτι επί της ουσίας, καθότι η παρουσία των χριστιανών μέσα σε κάθε εποχή, αποτελεί μαρτυρία της αληθείας, δημιουργεί ανάφλεξη ιερού ελέγχου, οπότε καθοριστικά εναπομένει «η αποτομή της κεφαλής», καταδεικνύοντας κατά τον πιο επώδυνο τρόπο το μαρτύριο. Όσο όμως και αν προσπαθούσαν οι αντίθεοι δήμιοι να τρομοκρατήσουν τους πιστούς μέσω του μαρτυρίου, άλλο τόσο η θεϊκή αντεκδίκηση πολλαπλασίαζε τους μάρτυρες.
Με την πρότερη έννοια λοιπόν, η ζωή επί γης του αυθεντικού χριστιανού, καταγράφεται ως είδος εξορίας. Μόνο το νοσταλγικό βλέμμα που καρφώνεται ψηλά στον ουρανό, που αποτελεί την αληθινή πατρίδα, ημερεύει κάπως την κατάσταση. Μόνο η συμπεριφορά των μάγων να ακολουθούν τον φωτεινό αστέρα, βοηθά και τον σύγχρονο χριστιανό στην ανεύρεση του παιδίου. Γι’ αυτό «Ἄνω σχῶμεν τάς καρδίας».
Όμως για να μην παρεξηγηθούμε, κατηγορούμενοι για πεσιμισμό και απαισιοδοξία, κάνουμε έναν αναγκαίο διαχωρισμό. Ο χριστιανισμός δεν υποτιμά και δεν περιφρονεί τη ζωή αυτή. Ούτε κατακεραυνώνει εκείνους που ζουν με χαρά και ευτυχία, αρκεί όλα αυτά να είναι ενταγμένα στο πνεύμα της Εκκλησίας και να μην εμφορούνται από πνεύμα αποστασίας και ηθικής ασωτίας. Το βασικότερο, η ζωή είναι ευλογημένη από τον ίδιο τον Θεό που την δώρισε στον άνθρωπο. Η επισήμανση που διαχωρίζει την κατάσταση, τονίζεται και διευκρινίζεται από τον Παύλο· «όποιοι εισέλθουν στον καλό δρόμο, θα βρούνε ταραχές και ανησυχίες πολλές». Τα εμπόδια όμως είναι σημάδια σωστής πορείας.
Επομένως στην ζωή έχουμε δύο δρόμους και δύο χαρές. Ο ένας δρόμος διάπλατος φιλοξενεί τους κυνηγούς της αμαρτωλής ηδονής και ο άλλος ανηφορικός δρόμος χαροποιεί τους σταυροφόρους. Τους μιμητές του μεγάλου σταυροφόρου Χριστού, οι οποίοι αισθάνονται μια διαφορετική χαρά μέσα στην καταφρόνηση, στη στέρηση, στον χωρισμό από την κοινωνία. Έτσι ο χριστιανός ζει μέσα στον κόσμο αυτό με τις ευλογημένες αισθήσεις της ψυχής, ξέμακρα από τα χοντροειδή πάθη της σάρκας.
Εδώ όμως ακριβώς, γεννιέται η έννοια του μαρτυρίου το οποίο προκύπτει από τον διαχωρισμό της αρετής μέσα στην αφιλόξενη στέπα της κακίας. Αλλά χριστιανός χωρίς το ελάχιστο μαρτύριο δεν νοείται, γιατί έρχεται σε αντίφαση με τον μέγα μάρτυρα Χριστό. Με αυτόν που η επί γης ζωή του, από την ώρα της γέννησής του μέχρι την σταυρική θυσία του, αποτελούσε ένα πρωτοφανές συνεχόμενο μαρτύριο. Όμως το μαρτύριο αποτελεί μία επιλογή του ελευθέρου ανθρώπου. Οι πρωτόπλαστοι πλάστηκαν ελεύθεροι και ο άνθρωπος ξαναελευθερώθηκε μετά την πτώση με το αίμα του μεγάλου μάρτυρος Χριστού. Αυτή η ελευθερία όμως δρομολογεί κάποιες απαρνήσεις από τον άνθρωπο, που ποθεί να δώσει μαρτυρία μέσα στον κόσμο περί του Χριστού. Οπότε το μαρτύριο του Χριστιανού αρχίζει από αυτή την απάρνηση. Από την απάρνηση όλων αυτών που κατεδίκασε ο Χριστός. Οι πρώτοι μάρτυρες που βίωσαν σκληρά μέσα στο πετσί τους διωγμούς, απάνθρωπα βασανιστήρια και πλήθη στερήσεων, στέκουν ορόσημο στην σωστή πορεία των σημερινών Χριστιανών.
Όμως όλα τελικά τα ανωτέρω μας οδηγούν σ’ αυτό που λέμε πίστη. Γιατί αυτός που πιστεύει έμπρακτα είναι αποφασισμένος για όλα. Προπάντων να εγκαταλείψει τον τρόπο ζωής που αντίκειται στο ευαγγέλιο. Να εγκατασταθεί σε «αλλοτρία» γη (Εβρ. 11,9) από πλευράς ψυχικής επικρατείας πλέον. Πρώτα απ’ όλα να έλθει σε σύγκρουση με τον αμαρτωλό εαυτό του και μετέπειτα με όλους αυτούς που αντιστρατεύονται τον ιερό αγώνα της πίστεώς μας. Η πίστη μας ειδικά στις μέρες μας, απαιτεί κατοίκηση σε «σκηνές», καθότι τα πάντα εστί ευμεταβολότερα κοθόρνου. Να εγκαταλείψουμε άπαξ διά παντός τον εφησυχασμό, ότι ζούμε σ’ ένα ορθόδοξο, ακόμη θα τολμήσω να πω και σε ένα ελληνικό κράτος. Τα πάντα ρει. Η επίγεια εξουσία των αντιχρίστων αρχόντων μας αλλάζει, δείχνει το πραγματικό προσωπείο της και διώκει ανελέητα. Τι πιο φυσικό γεγονός όμως για τον Χριστιανό από τον διωγμό; Αλλά απ’ ότι αντιλαμβανόμαστε τελικώς στις μέρες μας, ο πρότερος εφησυχασμός και η εγκληματική αδράνειά μας, απετέλεσαν το έναυσμα του διωγμού. Γιατί εν μέσω της ψευδαίσθησης της πνευματικής ακεραιότητος και εθνικής ελευθερίας επετελέσθησαν τα σκληρότερα «αντίποινα» σε πνευματικό επίπεδο το οποίο επέφεραν και ενέτειναν τον παρόντα εμφανή πλέον διωγμό. Όμως να αναλάβουμε τις ευθύνες μας έστω και εν εσχάταις ημέρες όλοι μας, γιατί δεν αποτελούμε θύματα της πρότερης σκευωρίας, αλλά συνένοχοι στο πλάι των αθλίων πρωτεργατών.
Κατά τα άλλα στις μέρες που βιούμε, το μαρτύριο και ο μάρτυς έχουν διαφοροποιηθεί κατά τι από την έννοια του παρελθόντος. Προσκολλώνται κυρίως στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου και απεικονίζουν καθαρά την αμείλικτη πάλη της ύλης κατά του πνεύματος.
Έτσι λοιπόν, τελείως επιγραμματικά,
ας αναφέρουμε μερικούς τύπους και σύγχρονες μορφές μαρτύρων.
Ο νέος που παραμένει αγνός μέχρι το κατώφλι του μυστηρίου του γάμου είναι μάρτυρας.
Ο νέος και η νέα που επιλέγουν τον χριστιανικό γάμο σαν ευλογημένη αφετηρία της συζυγικής τους πορείας είναι σύγχρονοι ομολογητές και μάρτυρες.
Οι πολύτεκνοι γονείς που αψηφούν τις φορομπηχτικές διατάξεις ενός ελεεινού ειδωλολατρικού κράτους, που αντιμετωπίζει το δημογραφικό με την αθρόα είσοδο μεταναστών, είναι μάρτυρες. Αντί να ενισχυθούν πολύπλευρα σαν εθνικά αιμοδότες, διώκονται ανηλεώς. Όμως οι αλλότριοι, χρειάζονται παιδιά για να χορηγήσουν στις σύγχρονες μοντέρνες κοινωνίες των ομοφυλοφιλικών ζευγών. Να δούμε πού θα τα βρουν οι ανόσιοι.
Οι νέοι που εξομολογούνται, νηστεύουν και κοινωνούν είναι μάρτυρες.
Ο βουλευτής που τολμά και διακηρύσσει ορθούμενος στα βουλευτικά έδρανα την αλήθεια είναι μάρτυς. Καθότι δε εκπίπτει και του κομματικού χρίσματος την επομένη, τη αποφάσει του δικαιοκρίτου κομματάρχου, είναι δύο φορές μάρτυς.
Δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε. Είναι καταφανέστατο, ότι η σύγχρονη μαρτυρία και το μαρτύριο που έπεται, έχουν λάβει νέες διαστάσεις, χωρίς όμως να αποκλείεται και το σωματικό μαρτύριο κάποια στιγμή. Οι σύγχρονοι Νέρωνες είναι πολύ πιο σατανικοί και παρανοϊκοί στη σκέψη και στη δράση απ’ ότι οι πρόγονοί τους. Ειδικά η σχιζοφρένειά τους και η ψυχική διαστροφή τους είναι αύξουσα και εμφανής, αφού άλλαξαν και την ίδια τους την φύση την δοσμένη από τον Θεό. Μοναδικός και πρωτεύων στόχος τους ο σοδομισμός. Μη τυχόν μείνει άνθρωπος επί γης φυσιολογικός και προπάντων Χριστιανός.
Εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε, είναι να αντικρίζουμε τα γεγονότα της ζωής μέσα από το πρίσμα της θεϊκής προνοίας, μέσα από την θεϊκή αγάπη που επιζητεί εμπιστοσύνη. Ίσως κάποιες φορές αυτή η αγάπη είναι πιο απαιτητική και ζητεί πάλη, περιπέτεια, και προπάντων σύγκρουση με τον υλιστικό εαυτό μας και ίδια την νοοτροπία του κόσμου. Στόχο όμως έχει να μας ξεχωρίσει και προφυλάξει από τις αγέλες της κοινωνίας. Από τα κοπάδια που κάποια στιγμή οδεύουν για σφάξιμο. Ειδικά να μας προστατέψει από αυτόν τον ένα που κρατάει το καλάμι στο χέρι και οδηγεί τα γαλλιά όπου ορέγεται, λόγω της πασαδοσύνης του.
Έτσι η ρήξη και ο διαχωρισμός από αυτόν τον αγελοποιημένο κόσμο, μας καθοδηγεί, ώστε να αφήσουμε στην άκρη ό,τι ο κόσμος θεωρεί ευχάριστο και να θεωρήσουμε εμείς σαν ευχάριστο μόνο το θέλημα του Θεού. Προς τούτο μας καθοδηγεί ο ψαλμωδός «Ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρός τόν Θεόν, τόν ἰσχυρόν, τόν ζῶντα…» (Ψαλ. 41,3).
