Εν συνεχεία των όσων είδαμε στα προηγούμενα φύλλα, καλό είναι να δούμε τώρα, πότε εμφανίστηκε στη Χώρα μας, αλλά και στις άλλες χώρες του κόσμου. Έχουμε λοιπόν …
* * *
Στη Χώρα μας αυτός που είναι σε άπαντες ανέκαθεν γνωστός, είναι ασφαλώς ο Μέγας Βασίλειος, που η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του την πρωτοχρονιά, δεδομένου ότι απεβίωσε την 1η Ιανουαρίου 379 μ.Χ.
Η εορτή είχε θρησκευτικό και μόνο χαρακτήρα και τον Άγιο τον εόρταζαν και τον τιμούσαν όλοι, με ευλάβεια και κατάνυξη όχι για τα δώρα του, αλλά για τις ευλογίες του και την προστασία του στα παιδιά, τους φτωχούς και τους αδυνάτους.
Γράφει πολύ χαρακτηριστικά ο γνωστός Καθηγητής της Λαογραφίας και Ακαδημαϊκός Γεώργιος Μέγας: «Η Πρωτοχρονιά προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία, διότι κατ’ αυτήν εορτάζεται η μνήμη ενός εκ των μεγαλυτέρων Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, του Αγίου Βασιλείου. Ο Άγιος Βασίλειος με την προσωπικότητά του δίνει ζωή και αίγλη στην εορτή. Γίνεται φορέας και χορηγός των ευχών και της ευλογίας, την οποία ο άνθρωπος που βρίσκεται στην αρχή της μιας νέας χρονικής περιόδου προσδοκά και ελπίζει από τον δότη των αγαθών, τον Θεό»
Τις μέρες των εορτών τα παιδιά αυτόν και μόνο τον Άγιο περίμεναν, έλεγαν τα κάλαντα, πήγαιναν στην Εκκλησία, συμμετείχαν στο γιορτινό τραπέζι όπου ο πατέρας έκοβε την βασιλόπιττα κ.λπ.
Υπόψη ότι σε μια εκδοχή των καλάντων, ο Άγιος παρουσιάζεται ως μαθητής, λέγεται δε ότι ήταν δημιούργημα των ίδιων των παιδιών που τα έλεγαν.
«Βασίλη μ’, πόθεν έρχεσαι και πούθενε πηγαίνεις; Από τη μάνα μ’ έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω … »
Πόσο οικείο τον θεωρούσαν!
Στη Χώρα μας ο Santa Claus της παγκοσμιοποίησης ήρθε με την καθιέρωση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου (δηλ. μετά το 1930-40), συνοδεύοντάς το για να μην χάσουμε κι εμείς, φαίνεται, τίποτα απ’ την λεγόμενη «μαγεία» της εορτής!
Κατά παράδοξο τρόπο μετονομάστηκε σε «Αϊ Βασίλης», χωρίς να έχει καμμία σχέση με αυτόν που εορτάζουμε, και μπολιάστηκε μάλιστα στις Ελληνορθόδοξες παραδόσεις μας, προσπαθώντας έκτοτε όχι μόνο να τις επισκιάσει (θα λέγαμε πως ήδη τον έχει κατορθώσει αυτό!) αλλά και να τις καταργήσει, στο βαθμό που θα του το επιτρέψουμε!!
* * *
Ας δούμε τώρα τι ακριβώς συνέβη και στις άλλες χώρες του κόσμου
Το παράδοξο είναι ότι, παρά την επέλαση του Santa Claus σ’ ολόκληρο τον κόσμο, και στις μυθολογίες των άλλων χωρών του πλανήτη υπάρχει ένας ανάλογος Santa Claus, που προσφέρει δώρα και όλα τα υλικά αγαθά!
- Στην Φιλανδία που διεκδικεί την αποκλειστικότητά του, ακόμη και σήμερα ο αγαπημένος «άγιος» των παιδιών αποκαλείται Joulupukki που σημαίνει «Ο τράγος των Χριστουγέννων»!!!
- Στην Αγγλία ονομάζεται Fhather Christmas, δηλαδή «Πατέρας των Χριστουγέννων» που είναι ψιλός και λιγνός κι έχει μακρύτερη γενειάδα και μακρύτερο πανωφόρι!
- Στη Γαλλία λέγεται Pere Noel κι αυτός και σημαίνει το ίδιο «Πατέρας των Χριστουγέννων» και διατηρεί πολλά από τα χαρακτηριστικά του Santa Claus!
- Στην Ιταλία είναι ο Baddo Natale, δηλαδή «Μπαμπάς των Χριστουγέννων», που ήταν κακός με όλους, εκτός από τις ημέρες εκείνες όπου κρατούσε ένα κοφίνι με δώρα για τα παιδιά !
- Στην Ισπανία είναι ο Papa Noel!
- Στη Γερμανία είναι ο Christindle ή Kris Kringle (παραφθορά του Kris Kind που σημαίνει Μικρός Χριστός) και αποδίδεται στην προσπάθεια των Προτεσταντών να εξαλείψουν την «ειδωλολατρική» λατρεία του αγίου!
- Στη Ρωσία έχουμε τον Ded moroz δηλαδή τον «Παππού Παγετό»!
- Στη Σουηδία είναι ο Jultomten, στη Νορβηγία ο Julenissen, στην Ιαπωνία είναι ο Χοτεϊσόκο που είναι καλοκάγαθος και παιχνιδιάρης γέροντας με μάτια ακόμη και στην πλάτη για να βλέπει τις αταξίες των παδιών κι ανάλογα να δει τι θα κάνει με τα δώρα του, στην δε Κίνα είναι ο Ντουν Τσε Κάο Πεν που μοιράζει δώρα στα παιδιά κατά την Κινεζική παραδοσιακή πρωτοχρονιά (τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου)!
Κι ενώ το όνομα αλλάζει από χώρα σε χώρα, ωστόσο δεν αλλάζει κάτι πολύ ουσιαστικό στη μορφή του και πολύ περισσότερο στο σκοπό και το έργο του. Δεν είναι παράξενο αυτό;
Για το λόγο αυτό, στο επόμενο φύλλο (στο οποίο και ολοκληρώνεται η αναφορά μας στο θέμα), είναι απαραίτητο να δούμε και την καταγωγή και τις ρίζες του φαινομένου, γεγονός που θα μας αφήσει κατάπληκτους όλους.
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
