Κυριακὴ Δ΄ Λουκ. ἢ Πατ. Ζ΄ Οἰκ. Συν. (Λκ 8,4-15)
«Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ» (Λουκ. 8,5)
Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε Κυριακὴ καὶ ἡ ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ὥρισε νὰ ἑορτάζεται ἡ μνήμη τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Ἑβδόμης (Ζ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ καταπολέμησαν τοὺς εἰκονομάχους. Σήμερα ἐπίσης γίνεται ἔναρξις τοῦ κηρυκτικοῦ καὶ κατηχητικοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπικαίρως λοιπὸν ὡς εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὡρίστηκε ἡ περίφημη παραβολὴ τοῦ Σπορέως (βλ. Λουκ. 8,4-15). Σᾶς παρακαλῶ νὰ προσέξουμε τὴν ἀρχὴ τῆς παραβολῆς. Πῶς ἀρχίζει· «Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ» (Λουκ. 8,5).
Τί λέει; Μιλάει γιὰ σπόρο. Ἡ παραβολὴ στηρίζεται σὲ μιὰ εἰκόνα, ἕνα παράδειγμα συνηθισμένο στοὺς γεωργούς μας· εἶνε ὁ σπόρος.
* * *
Διακρίνουμε, ἀδελφοί μου, δύο εἴδη σπόρων.
⃝ Τὸ ἕνα εἶνε ὁ φυσικὸς σπόρος. Τὸν ἔχουμε συνηθίσει καὶ δὲν
μᾶς κάνει ἐντύπωσι. Ὑπάρχουν ἑκατομμύρια σπόροι διαφόρων φυτῶν· ἀπὸ
σπόρο βγαίνουν τὰ χορτάρια, τὰ σπαρτά, τὰ ὡραῖα ἄνθη, οἱ θάμνοι, τὰ
δέντρα, τὰ δάση. Τί εἶνε ὁ σπόρος; Ἕνα μικρὸ πραγματάκι, συχνὰ
μικρότερο κι ἀπ᾽ τὸ κεφάλι τῆς καρφίτσας. Καὶ μέσα σ᾽ αὐτὸ –ὦ Θεέ μου,
πῶς ὑπάρχουν ἄπιστοι;– εἶνε κλεισμένο ἕνα ἐργοστάσιο, ἕνα χημεῖο!
Θαυμάζεις τὰ ἐργοστάσια; Μηδὲν εἶνε αὐτὰ μπροστὰ σ᾽ ἕνα μικρὸ σπόρο.
Μιὰ λεπτομέρεια. Τὸ 1922 κοντὰ στὸ Νεῖλο ποταμὸ οἱ ἀρχαιολόγοι
ἀνακάλυψαν τὸν τάφο τοῦ φαραὼ Τουτανχαμών, τῆς 18ης δυναστείας τῆς
Αἰγύπτου. Μέσα στὸν τάφο βρέθηκε κ᾽ ἕνα χρυσὸ δοχεῖο μὲ σιτάρι. Θαμμένο
ἐκεῖ, σκέφτηκαν, τρεῖς χιλιάδες χρόνια μέσ᾽ στὸ δοχεῖο, δὲν φυτρώνει
πιά. Τὸ ἔσπειραν ὅμως καὶ φύτρωσε! Τέτοια δύναμι κρύβει ὁ σπόρος.
Καὶ σήμερα, παρ᾽ ὅλη τὴν πρόοδο, ὅλοι οἱ ἐπιστήμονες νὰ
μαζευτοῦν, ἕνα σπόρο δὲν μποροῦν νὰ κάνουν. Φτάνει ἕνας σπόρος ν᾽
ἀποδείξῃ, ὅτι ὑπάρχει Θεός.
Ὑπάρχει κ᾽ ἕνα ἄλλο μυστικὸ στὸ σπόρο – τὸ λέει ὁ μέγας
Βασίλειος στὶς ὁμιλίες του στὴν Ἑξαήμερο. Τὸ μυρμήγκι μαζεύει στὴ φωλιά
του σπόρους, ἀλλ᾽ ἐὰν αὐτοὶ βρεθοῦν σὲ ὑγρασία, φυτρώνουν. Τί κάνει
λοιπὸν τότε· μὲ τὶς δαγκάνες του κόβει τὸ σπόρο σὲ δυό, κι ὁ σπόρος δὲν
μπορεῖ νὰ φυτρώσῃ (βλ. Ἑ.Π. Migne 29,196Α & ΒΕΠΕΣ 51,266,34-36).
Ποιός τὸ δίδαξε νὰ τὸ κάνῃ αὐτό;
Δὲν εἶμαι γεωπόνος ἢ φυσικὸς γιὰ νὰ προσθέσω κι ἄλλα
θαυμαστά· λέω ἁπλῶς, ὅτι ἕνας σπόρος εἶνε ἕνα θαῦμα. Ἀλλὰ ἐμεῖς τὸ
συνηθίσαμε καὶ χάσαμε τὸ θαυμασμό.
⃝ Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὸ φυσικὸ σπόρο ὑπάρχει καὶ ὁ πνευματικὸς σπόρος, ποὺ εἶνε ἀπείρως ἀνώτερος. Ποιός εἶνε ὁ σπόρος αὐτός;
Ἔξω ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν εἶνε τὸ ἄγαλμα ἑνὸς μεγάλου
προδρόμου τῆς Ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως, τοῦ ῾Ρήγα Φεραίου, κι ἀπὸ κάτω
γράφει (μὲ ἁπλᾶ λόγια)· «Ὦ Φεραῖε, ἔσπειρες πολὺ σπόρο!». Μὰ τί σπόρο
ἔσπειρε, ἀφοῦ δὲν ἦταν γεωργός; Ἔσπειρε τὸ κήρυγμα τῆς λευτεριᾶς, ἕναν
ἄλλο σπόρο, καὶ τὸν πότισε μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας του· ἔτσι βλάστησε
τὸ δέντρο τῆς ἐλευθερίας. Σπόρος λοιπὸν εἶνε οἱ ἰδέες, οἱ ὑψηλὲς καὶ
μεγάλες ἰδέες ποὺ συγκλονίζουν τὴν ἀνθρωπότητα.
Στὴν κορυφὴ ὅλων τῶν ἰδεῶν εἶνε ἡ ἀπόλυτη ἀλήθεια, τὸ
Εὐαγγέλιο! Μὴ μοῦ μιλᾶτε γιὰ ἄλλα πράγματα· εἶνε μικρὰ καὶ ἀσήμαντα
μπροστὰ στὸ διαμάντι, στὸ λόγο τοῦ Εὐαγγελίου. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος ὁ
Κύριος· «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ
παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35. Λουκ. 21,33. Μᾶρκ. 13,31. πρβλ. Ἀπ. 20,11).
Ὁ «σπόρος» λοιπὸν εἶνε ἡ ἀλήθεια ποὺ ἔσπειρε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς
καὶ ὑπάρχει στὸ Εὐαγγέλιο.
* * *
Μεταξὺ σπόρου φυσικοῦ καὶ σπόρου πνευματικοῦ ὑπάρχουν ὁμοιότητες.
Ὁ φυσικὸς σπόρος, ἂν πέσῃ σὲ δρόμο χιλιοπατημένο, δὲν φυτρώνει·
ἂν πέσῃ σὲ ἔδαφος πετρῶδες, φυτρώνει μὲν ἀλλὰ δὲν μπορεῖ ν᾽
ἀναπτυχθῇ, γιατὶ «δὲν ἔχει ῥίζα», δὲν κατορθώνει νὰ ῥιζώσῃ βαθειὰ στὸ
ἔδαφος· ἂν πέσῃ σὲ ἔδαφος γεμᾶτο ἀγκάθια, φυτρώνει ἀλλὰ τ᾽ ἀγκάθια τὸν
«συμπνίγουν»· μόνο ἂν πέσῃ σὲ ἔδαφος καλλιεργημένο, καθαρὸ ἀπὸ πέτρες
κι ἀγκάθια, φυτρώνει, καὶ τὸ ἕνα φτάνει καὶ νὰ ἑκατονταπλασιασθῇ. Αὐτὰ
εἶπε ὁ Κύριος.
Ποιός εἶνε τώρα ὁ πνευματικὸς σπόρος;
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ὑπάρχουν ψυχὲς ποὺ εἶνε στὴν πρώτη
κατηγορία, εἶνε σὰν τὸν χιλιοπατημένο δρόμο ποὺ ἀναστενάζει. Ἂν
ἀκουγόταν ἀπὸ κάτω ὁ βόγγος του, ἡ γῆ θά ᾽λεγε· Πετάξτε ἀπὸ πάνω μου
τὴν ἄσφαλτο, θέλω νὰ βλαστήσω! Τώρα ὅμως, ὅπως στὴν ἄσφαλτο ἂν τυχὸν
πέσῃ σπόρος ἔρχονται τὰ πουλιὰ καὶ τὸν παίρνουν, ἔτσι εἶνε καὶ οἱ
ἀδιάφοροι ἀκροαταί. Τί σπόρος εἶνε π.χ. στὴν ἐκκλησία ἡ θεία
Λειτουργία, ἢ ἐκεῖνοι οἱ θεσπέσιοι ὕμνοι ποὺ ἀκούστηκαν σήμερα γιὰ τοὺς
ἁγίους πατέρας, ὁ ἀπόστολος, τὸ εὐαγγέλιο, τὸ κήρυγμα! Αὐτοὶ ὅμως δὲν
παίρνουν τίποτα! «Στοῦ κουφοῦ τὴν πόρτα ὅσο θέλεις χτύπα». Νά ἡ πρώτη
κατηγορία, ὁ πεπατημένος δρόμος.
Ἡ δεύτερη κατηγορία τῶν ἀκροατῶν εἶνε οἱ ἐνθουσιώδεις. Ἀκοῦνε,
ἀρέσκονται, παρουσιάζουν κάποια βλάστησι, ἀλλὰ γιὰ λίγο· μετὰ
ἐγκαταλείπουν «διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα».
Τοὺς ἀκροατὰς τῆς τρίτης κατηγορίας –ἐδῶ ἀνήκουν οἱ
περισσότεροι σήμερα– ὁ Κύριος τοὺς παρομοιάζει μὲ τόπο γεμᾶτο ἀγκάθια
ποὺ εἰκονίζουν τὶς μέριμνες. Εἶνε οἱ ἀγχώδεις τύποι ποὺ λέει ἡ
ψυχολογία. Καμμιά ἄλλη ἐποχὴ δὲν εἶχε τέτοια ἀγωνία· τί θὰ κάνουμε, τί
θὰ γίνουμε!… Ἡ ἀνθρωπότης ζῇ κάτω ἀπὸ τὴ δαμόκλειο σπάθη μιᾶς πυρηνικῆς
ἀπειλῆς.
Δὲν καρποφορεῖ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ παρὰ μόνο σ᾽ ἕνα ἐλάχιστο μέρος
του, ὅταν πέφτῃ σὲ ψυχὲς καλλιεργημένες· ἐκεῖ φέρνει καρπὸ ἀκόμα καὶ
«ἑκατονταπλασίονα». Στὸ σύνολο ὅμως ὑπάρχει ὀλιγοκαρπία. Εἶνε ζήτημα
ἐὰν ἕνας στοὺς χίλιους ἐφαρμόζῃ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Γι᾽ αὐτὸ ὁ
Χριστὸς εἶπε σήμερα «Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω» (Λουκ. 8,8 κ.ἄ.).
* * *
Ἐν τούτοις, ἀγαπητοί μου,
παρατηρεῖται καὶ πολυκαρπία! Περίεργο, θὰ μοῦ πῆτε· δὲν εἶνε ἀντιφατικό;
πῶς λές, ὅτι ὑπάρχει ὀλιγοκαρπία καὶ μετὰ λὲς καὶ πολυκαρπία; Νὰ τὸ
ἐξηγήσω.
Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν παραβολὴ τοῦ Σπορέως ὁ Κύριος εἶπε καὶ τὴν
παραβολὴ τῶν ζιζανίων (βλ. Ματθ. 13,24-30). Ἕνας, λέει, ἔσπειρε στὸ
χωράφι του καλὸ σπόρο. Ἀλλὰ τὴ νύχτα ὁ ἐχθρός του πῆγε καὶ ἔσπειρε
ζιζάνια. Ἔτσι, ὅταν κάρπισε ὁ σπόρος, φάνηκαν καὶ τὰ ζιζάνια. Τί θέλει
νὰ πῇ ὁ Κύριος· ὅτι, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ σπόρο τοῦ Χριστοῦ, σπέρνει κι ὁ
σατανᾶς ἄλλο σπόρο.
–Μὰ ὑπάρχει σατανᾶς; τί εἶν᾽ αὐτὰ ποὺ λές;
Ὅσο εἶνε βέβαιο ὅτι ὑπάρχει νύχτα, ἄλλο τόσο βέβαιο εἶνε ὅτι
ὑπάρχουν σκοτεινὲς δυνάμεις, πίσω ἀπ᾽ τὶς ὁποῖες εἶνε ὁ κοσμοκράτορας
«τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου» (Ἐφ. 6,12). Καὶ αὐτὸς σπέρνει. Ἰδίως
στὴν ἐποχή μας γίνεται φοβερὴ σπορὰ διαβόλου ἀπ᾽ τὸ πρωὶ ὣς τὸ βράδυ,
μάλιστα στὴ νέα γενεά, δηλαδή· αὐτὰ ποὺ ἀκούγονται στὸ δρόμο ἀπὸ
φίλους, στὰ σχολεῖα καὶ πανεπιστήμια ἀπὸ δασκάλους, αὐτὰ ποὺ γράφουν οἱ
ἐφημερίδες, ὁ κατακλυσμὸς τοῦ ἐντύπου, αὐτὰ ποὺ μεταδίδει τὸ ῥαδιόφωνο
καὶ ἡ τηλεόρασι. Πρὸ ἐτῶν στὸ Βόλο κοριτσάκι 7 ἐτῶν, μόλις γύρισε ἀπ᾽
τὸ σχολεῖο, εἶπε στὴ μάνα του· Δὲν ὑπάρχει Θεός!… Ἔντρομη ἐκείνη λέει·
–Τί εἶν᾽ αὐτὰ ποὺ λές, παιδί μου; ποιός σοῦ τά ᾽πε; –Ἡ δασκάλα μας!
Πῶς ν᾽ ἀντέξῃ ὁ ἄνθρωπος! Τὸ ἀποτέλεσμα; Ρωτῆστε τὸν ἀπόστολο
Παῦλο. Τί λέει· Ὅ,τι σπέρνεις θὰ θερίσῃς (βλ Γαλ. 6,7), εἶνε νόμος
αἰώνιος. Τὸ μεγάλο ἐρώτημα, λοιπόν, εἶνε· τί σπέρνουμε; Πατρίδα μου,
χώρα ἄλλοτε ἁγίων καὶ μαρτύρων καὶ ὁμολογητῶν, τώρα τί σπέρνεις μέσα
στὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν σου; Σπέρνεις ἀθεΐα; θὰ θερίσῃς ἐγκλήματα.
Ἄνθρωπος ποὺ δὲν πιστεύει στὸ Θεό, εἶνε ἱκανὸς γιὰ ὁποιοδήποτε κακό· μὴ
τὸν βάλετε στὸ σπίτι σας. Σπείραμε λοιπὸν ἀθεΐα· τί περιμένουμε;
Κλαίω κι ἀναστενάζω, γιατὶ μέσ᾽ ἀπὸ τὴ νέα γενεά, ποὺ
κατηχεῖται μὲ ἀθεΐα καὶ ἀπιστία, θὰ βγῇ μιὰ γενεὰ ἐγκληματική. Δὲν
φταῖνε τὰ παιδιά, οἱ σπορεῖς φταῖνε (γονεῖς, δάσκαλοι, καθηγηταί,
δημοσιογράφοι κ.λπ.) ὄργανα τοῦ διαβόλου, τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων· αὐτοὶ
εἶνε κυρίως οἱ ὑπεύθυνοι τῆς σατανικῆς σπορᾶς.
Ἕνας φιλόσοφος εἶδε νὰ ὁδηγοῦν στὴ λαιμητόμο τῆς Γαλλικῆς
ἐπαναστάσεως ἕνα νεαρὸ ἐγκληματία νὰ τοῦ κόψουν τὸ κεφάλι, καὶ εἶπε·
Γιατί; αὐτὸ τὸ κεφάλι εἶχε μέσα σπόρους καλούς· ἂν καλλιεργοῦνταν, θὰ
ἦταν ἕνας ἅγιος· κακοὶ σπορεῖς τὸν ἔκαναν ἐγκληματία.
* * *
Σποριᾶδες τοῦ καλοῦ λοιπόν, ποὺ μ᾽ ἀκοῦτε, σπέρνετε! Γονεῖς, δάσκαλοι, κατηχηταί, ἱεροκήρυκες, σπείρετε στὶς ψυχὲς ὅλων καὶ πρὸ παντὸς τῶν παιδιῶν τὰ θεϊκὰ λόγια. Κι ἂς εὐχηθοῦμε ὅλοι, διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου νὰ καρπίσῃ πάλι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὰ ζιζάνια νὰ ἐκριζωθοῦν, καὶ νὰ ἐπικρατήσῃ τὸ θέλημα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
