«Μνήσθητι», λοιπόν, «την ημέρα των σαββάτων», την Κυριακή δηλαδή, η οποία
αντικατέστησε το ιουδαϊκό Σάββατο. Ο ιερομάρτυρας άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός,
κήρυττε σχετικά: «Πρέπει καί ημείς, αδελφοί μου, να χαιρώμεθα πάντοτε, μα
περισσότερον την Κυριακήν, οπού είνε η Ανάστασις του Χριστού μας. Διότι
Κυριακήν ημέραν έγινεν ο Ευαγγελισμός της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και
Αειπαρθένου Μαρίας. Κυριακήν ημέραν μέλλει ο Κύριος να αναστήση όλον τον
κόσμον.
Πρέπει καί ημείς να εργαζώμεθα τας
εξ ημέρας δια ταύτα τα μάταια, γήϊνα και ψεύτικα πράγματα, και την Κυριακήν να
πηγαίνωμεν εις την εκκλησίαν και να στοχαζώμεθα τας αμαρτίας μας, τον θάνατον,
την κόλασιν, τον παράδεισον, την ψυχήν μας οπού είνε τιμιωτέρα από όλον τον κόσμον,
και όχι να πολυτρώγωμεν, να πολυπίνωμεν και να κάμνωμεν αμαρτίας· ούτε να
εργαζώμεθα και να πραγματευώμεθα την Κυριακήν. Εκείνο το κέρδος οπού γίνεται τήν
Κυριακήν είνε αφωρισμένο και κατηραμένο, και βάνετε φωτιά και κατάρα εις το
σπίτι σας και όχι ευλογίαν και ή σε θανατώνει ο Θεός παράκαιρα, ή την γυναίκα
σου, ή τό παιδί σου, ή το ζώον σου ψοφά, ή άλλον κακόν σου κάμνει. Όθεν,
αδελφοί μου, διά να μη πάθετε κανένα κακόν, μήτε ψυχικόν μήτε σωματικόν, εγώ
σας συμβουλεύω να φυλάγετε την Κυριακήν, ωσάν οπού είνε αφιερωμένη εις τον Θεόν».[2]
Για ένα συνειδητό Χριστιανό, είναι αυτονόητη η αποχή από
την εργασία κατά την ημέρα αυτή, καταρχήν διότι νιώθει την ανάγκη να λατρεύσει
τον Θεό του, αλλά και διότι γνωρίζει μέσα από τις διδαχές του πατρο-Κοσμά, τις
οδυνηρές συνέπειες του «κατηραμένου»
κέρδους! Είναι
χαρακτηριστική η περίπτωση ενός σύγχρονου αλλά και άγνωστου Αγίου, του Οσίου
Ιωσήφ του Γεροντόγιαννη, που έζησε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη.
Ο κατά
κόσμον Ιωάννης Βιτσέντζος γεννήθηκε το 1799 στα ερειπωμένα κελλάκια της Μονής
Κάψα, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς του, λόγω τουρκικής επιδρομής. Μέχρι να
μεγαλώσει βοηθούσε τον πατέρα του στις αγροτικές εργασίες. Ζωηρός και ατίθασος
στον χαρακτήρα. Λόγω απαγόρευσης της λειτουργίας σχολείων, δεν έμαθε γράμματα.
Ήταν όμως φιλομαθής και έξυπνος. Σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε την χωριανή του
Καλλιόπη της οικογένειας Γεροντήδων και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Τρεις κόρες
και ένα γιό. Η αγροτική ζωή και οι συχνοί διαπληκτισμοί με τους Τούρκους, τον
ανάγκασαν να μένει στο μετόχι που είχε στην τοποθεσία «Κατσαρόλι», κοντά στις
Λίθινες. Αυτή η απομόνωση αγρίεψε περισσότερο τον ήδη δύστροπο χαρακτήρα του.
Έγινε ευέξαπτος, σκληρός, ερειστικός και ανελεήμων.
Ο
Μεγαλοδύναμος όμως και Πολυεύσπλαχνος Θεός, παραχώρησε μία, εκ πρώτης όψεως και
ανθρωπίνως, σκληρή δοκιμασία στον ατίθασο Ιωάννη, μία δοκιμασία που τον
συγκλόνισε και άλλαξε κυριολεκτικά την άστατη ζωή του. Ήταν ημέρα Κυριακή, και
ο Ιωάννης, κατά την προσφιλή του συνήθεια, έφυγε για να εμπορευτεί σε άλλο τόπο
όταν ξαφνικά πληροφορήθηκε το θάνατο της κόρης του Ειρήνης. Το γεγονός αυτό τον
συντάραξε και τον οδήγησε στην μετάνοια. Έτσι, μετά από λίγο διάστημα και
πολλές περιπέτειες, αφήνει την οικογένεια του στην
πρόνοια του Θεού και γίνεται μοναχός, λαμβάνοντας κατά τη μοναχική κουρά το
όνομα Ιωσήφ, στη Μονή του Κάψα, την οποία ανακαινίζει και αφιερώνεται ολόψυχα
στην λατρεία του Θεού. Έχοντας σημαδέψει τη ψυχή του ο θάνατος της θυγατέρας
του, ως μοναχός πάντοτε συμβούλευε: «Και αν θες ζωήν παντοτεινή να δης εις
βασιλείαν Κυριακάς και εορτάς πράσσε (= σύχναζε) στην Εκκλησίαν». Αφού έζησε
αρκετά χρόνια ζωή αγία, παρέδωσε οσιακά την ψυχή του στον Θεό την 6η
Αυγούστου 1874. Επιτέλεσε δε, πολλά θαύματα προ και μετά τον θάνατό του.
Ένα από
τα μεγαλύτερα μυστήρια στην πνευματική ζωή, είναι η στιγμή και ο τρόπος με τον
οποίο καλεί κοντά Του ο Θεός, τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Ως γνωστόν η
παραμικρή παρακοή στο θέλημα του Θεού, απομακρύνει τη Χάρη του Θεού από τον
άνθρωπο, αποτελεί αμαρτία και πτώση, με οδυνηρή συνέπεια τον πνευματικό θάνατο.
Σε μια τέτοια περίπτωση, παιδαγωγικά ο Θεός μπορεί να επιτρέψει ακόμη και το
φυσικό θάνατο, εις τρόπον ώστε να σωφρονιστούν αμαρτωλοί άνθρωποι και να
οδηγηθούν σε μετάνοια. Σκοπός πολλές φορές μιας τραγωδίας, κατά τους Αγίους
Πατέρες, είναι να δειχθεί πως υπάρχει και ανώτερος θάνατος από το βιολογικό,
δηλαδή ο πνευματικός, που οδηγεί στην απώλεια της ψυχής. Ο κατά κόσμον Ιωάννης,
μπορεί να ήταν ένας θυμώδης τύπος εξωτερικά, πλην όμως εσωτερικά ήταν
καλοπροαίρετος, στοιχείο αρκετό για να τον ελκύσει η Χάρις του Θεού αμέσως μετά
την κοίμηση της κόρης του. Με ταπείνωση και συντριβή,
διέγνωσε την πνευματική αιτία αυτού του τραγικού συμβάντος, χωρίς να γογγύσει ή
να καταφερθεί εναντίον του Θεού, όπως δυστυχώς πολλοί άνθρωποι κάνουν σήμερα,
όταν τους βρίσκει μία συμφορά. H μη τήρηση της αργίας της Κυριακής υπήρξε εκ μέρους του,
στα χρόνια της νεότητάς του, μία συστηματική παρακοή στην εντολή του Κυρίου:
έξι ημέρες θα εργάζεται ο άνθρωπος και την έβδομη θα την αφιερώνει στον Κύριο
του. Δυστυχώς, αυτή η βασική εντολή του Κυρίου φαίνεται να έχει λησμονηθεί και
από τους νέο-ορθόδοξους του καιρού μας, ανεξαρτήτως ηλικίας, καθότι στην πράξη
οι περισσότεροι κατέλυαν εδώ και έτη την αργία της Κυριακής, είτε ως
εργαζόμενοι, είτε ως καταναλωτές, με συνέπεια αυτή η αγία ημέρα να μην
ξεχωρίζει από τις άλλες.[3]
Είναι
βέβαιο, ότι κάποιοι από εμάς στο πρόσωπο του Οσίου Ιωσήφ του Γεροντόγιαννη,
αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας. Ήρθε λοιπόν, η ώρα
να ανανήψουμε από την πνευματική μας νέκρωση, και σαν τον Όσιο Ιωσήφ, να
διαγνώσουμε και να διορθώσουμε τα λάθη μας, με τα οποία κτίζουμε
λιθαράκι-λιθαράκι το τείχος που μας χωρίζει από τον Θεό. Διαφορετικά, θα ισχύσει
(μήπως ισχύει ήδη;) ο θεόπνευστος λόγος του προφητάνακτος Δαυίδ: «εάν εγκαταλίπωσιν
οι υιοί αυτού τον νόμον μου και τοις κρίμασί μου μη πορευθώσιν, εάν τα
δικαιώματά μου βεβηλώσωσι και τας εντολάς μου μη φυλάξωσιν, επισκέψομαι εν ράβδω
τας ανομίας αυτών και εν μάστιξι τας αδικίας αυτών» (Ψαλμ. 88, 31-33).
Παραπομπές:
1. Έξοδος Κ´, 9-11
2. Αρχιμ. Χαρ. Βασιλοπούλου «Ο
ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ»
3. http://thriskeftika.blogspot.gr/2013/08/blog-post_9839.html
