Εὐλόγησον Πάτερ.
Ἡμέρα χαρμόσυνος καί ἑορτή λαμπροτέρα τοῦ ἡλιακοῦ φωτός ἐπέφανεν σήμερον ἐν τῆ ἡμετέρᾳ Μονῆ, Ἀδελφοί καί Πατέρες. Μᾶς λέγει ὁ προφητάναξ Δαβίδ ὅτι: «Ἐγκωμιαζομένου δικαίου εὐφρανθήσονται λαοί». Πράγματι χαίρονται ὅλοι οἱ λαοί καί προφανῶς οἱ χριστιανικοί λαοί, διότι ἕνας ἄνθρωπος τοῦ λαοῦ ἠξιώθη διά τῆς Θείας Χάριτος καί τῶν προσωπικῶν του ἀγώνων νά φθάσῃ εἰς μέτρα ἁγιασμοῦ. Νά ἑνωθῆ μετά τῆς Παναγίας Τριάδος καί νά παραμένῃ, μετά τήν κοίμησίν του ἐσσαεί πλησίον τοῦ Παντοκράτορος Θεοῦ, ἱκετεύων Αὐτόν μετά τῶν ἄλλων Ἁγίων ὑπέρ εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου καί πάσης θεϊκῆς εὐλογίας.
Γνωρίζομεν, συμφώνως πρός τόν λόγον τοῦ Ἁποστόλου Παύλου ὅτι: «Πᾶς οἶκος κατασκευάζεται ὑπό τινος, ὁ δέ τά πάντα κατασκευάσας Θεός». Ἐάν διά κάθε οἰκίαν ὑπάρχει ὁ κτίτορ αὐτῆς, ἵνα ἐπιταχύνῃ τήν ἐνοίκησιν μίας οἰκογενείας, ὅστις καί ἐπαινεῖται ἀϊδίως ὡς εὐεργἐτης αὐτῆς, πόσον μᾶλλον θεωρεῖται μεγίστη ἀνάγκη ἡ τιμή καί ἡ δόξα ἑνός κτίτορος ὁσίου, ὅστις παντοιοτρόπως ἐμόχθησε διά τήν στερέωσιν μιᾶς Μονῆς. Ἑνός συγκροτήματος κτιρίων, εἰς τά ὁποῖα προσκαλοῦνται ἀφιερωμέναι εἰς τόν Θεόν Ψυχαί, ὅπου θά ἀπεργάζωνται τήν σωτηρίαν των, ἀπονέμοντες ἀένναον τήν δοξολογίαν πρός τόν Πανάγαθον Θεόν καί τάς ἀπείρους αὐτῶν τιμάς καί εὐχαριστίας πρός τόν Κτίτορα αὐτῶν!
Καλούμεθα λοιπόν ἅπαντες ἡμεῖς σήμερον, οἱ χάριτι Χριστοῦ καί τῆ στοργικῆ εὐσπλαγχνίᾳ τῆς Ἀειπαρθένου Αὐτοῦ Μητρός προσωρινοί οἰκήτορες τῆς Σεβασμίας ταύτης Μονῆς, ὅπως ἀκούσωμεν κατορθώματα Ὁσίων Πατέρων. Εἶναι τό πλῆθος ἐκεῖνο τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ἀρνηθέντες κόσμον καί κοσμοκράτορα, ὑπετάγησαν ἑκουσίως εἰς τό θεῖον θέλημα γενόμενοι εὔχρηστα δοχεῖα τῆς Θείας Χάριτος καί ἀδιάλειπτοι ἱκέται πρός Κύριον ὑπέρ ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι οἱ μεγάλοι ἡμῶν Ἀδελφοί, τῶν ὁποίων τό παράδειγμα ὀφείλομεν νά μιμηθῶμεν, ἐάν ἐπιθυμῶμεν νά λάβωμεν καί ἡμεῖς τῆς αἰωνίου Βασιλείας τά ἄφθαρτα δωρήματα.
Εὑρισκόμεθα χρονολογικῶς, ὅσον ἀφορᾶ τήν ἱστορικήν διαδρομήν τοῦ Ἱεροῦ Ἄθωνος εἰς τάς ἀρχάς τοῦ 14ου αἰῶνος. Μία μεγάλη πνευματική προσωπικότης, συμφώνως πρός τάς φιλανθρώπους βουλάς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, ἔμελλε νά ἔλθη εἰς τό Ἅγιον Ὄρος. Αὐτοῦ τοῦ Ἱεροῦ Πατρός τήν σεμνήν πολιτείαν θεωροῦμεν ἀναγκαῖον, λίαν συνοπτικῶς νά παριγράψωμεν, διότι ὑπῆρξεν σοφός ποδηγέτης τῆς ἀνωτάτης ἐν Χριστῶ φιλοσοφίας, τῆς μοναχικῆς λέγω ζωῆς, ὄχι μόνον τοῦ ἰδικοῦ μας Κτίτορος ὁσίου Γρηγορίου, ἀλλά ὁλοκλήρου τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ἄλλων μοναστικῶν περιοχῶν τῶν Βαλκανίων. Εἶναι ὁ λίαν γνωστός εἰς ἅπαν τό πλήρωμα τῶν ὀρθοδόξων καί δή τῶν μοναχῶν, ὁ ὁσιώτατος Πατήρ Γρηγόριος ὁ Σιναϊτης. Κατέχει δικαίως τόν τίτλον τοῦ διδασκάλου τῆς νηπτικῆς ἐργασίας τῆς νοερᾶς καί καρδιακῆς προσευχῆς, διότι ἦτο ἐκ Θεοῦ προσκεκλημένος νά μοχθήση ποικιλοτρόπως δι᾿ αὐτήν τήν πνευματικήν ἀναγέννησιν τοῦ μοναχισμοῦ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καθώς καί ἄλλων μοναστικῶν κέντρων.
Ἐγεννήθη τὀ ἔτος 1255 μετά Χριστόν, εἰς τήν πόλιν Κλαζομεναί τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἥτις εὑρίσκετο, εἰς ἀπόστασιν περίπου 40 χιλιομέτρων ἐκ τῆς Σμύρνης. Ἀνετράφη ὑπό τῶν εὐσεβῶν γονέων του ἐν «παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου», ἐκ τῆς παιδικῆς του ἡλικίας.
Τήν ἐποχήν ἐκείνην πλήθη ἀθέων Ἀγαρηνῶν ἐλυμαίνοντο τάς περιοχάς ἐκείνας καί ἠχμαλώτιζον τούς ἀνθρώπους. Εἰς μίαν τοιαύτην δοκιμασίαν περιῆλθον καί οἱ γονεῖς τοῦ μικροῦ Γρηγορίου, οἱ ὁποῖοι συνελήφθησαν καί μετεφέρθησαν μετ᾿ αὐτοῦ καί ἄλλων Χριστιανῶν εἰς τήν πόλιν Λαοδίκειαν τῆς Συρίας (σημερινή Λατάκια). Μίαν Κυριακήν, κατόπιν ἰδικῆς των παρακλήσεως, τούς ἐπετράπη νά ἐκκλησιασθοῦν, ὅπου καί ἔψαλλον μετά τῶν ἄλλων Χριστιανῶν. Τόσον πολύ ἐνθουσιάσθηκαν οἱ ἄλλοι Χριστιανοί, ὥστε δώσαντες ἀργύρια εἰς τούς ἀθέους ἀγαρηνούς ἀπηλευθέρωσαν τούς αἰχμαλώτους!
Κατόπιν ἔχων παιδιόθεν τόν πόθον τῆς ἀσκήσεως καί τῆς ἐν Χριστῶ ἀφιερώσεως, ὁ νεαρός Γρηγόριος ἀπέπλευσε εἰς τήν νῆσον Κύπρον. Ἐδῶ συνεδέθη μετά τινος ἐναρέτου μοναχοῦ διά προτροπῆς τοῦ ὁποίου ἐξεδύθη τά κοσμικά καί ἐνεδύθη τά μοναχικά ἐνδύματα γενόμενος δόκιμος τῆς μοναδικῆς πολιτείας. Μετ᾿ ὀλίγον διάστημα ἀνεχώρησε διά τό Σίναιον Ὄρος, ὅπου ἐκάρη μοναχός εἰς τήν ἐκεῖσε Μονήν τῆς ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης. Συνεδέθη μετά τινος ἄλλου μοναχοῦ, ὀνόματι Γερασίμου καί ἐπεδόθησαν ἀμφότεροι εἰς τούς μοναχικούς των ἀγῶνας ἔχοντες ὡς θεμέλιον ὅλων τῶν ἀρετῶν τήν ὑπακοήν εἰς τόν Προεστῶτα τῆς Μονῆς καί τήν πολύωρον παραμονήν εἰς τά κελλία των. Βλέπων ὁ Πανάγαθος Θεός τήν προθυμίαν των εἰς τάς ὁλονυκτίους προσευχάς των, τάς ἐκροάς τῶν δακρύων τῆς μετανοίας, τάς γονυκλισίας καί χαμευνίας, ἐπλήρει συχνῶς τήν καρδίαν των διά θείων ἀπολαύσεων καί ἐμπειρίας ἐκ τῶν ἱερῶν των ἀναβάσεων.
Ὁ πονηρός ὅμως διάβολος, ὅστις φθονεῖ τήν ἀρετήν καί τήν ἕνωσιν τῆς ψυχῆς μετά τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, ἐνέσπειρε ζιζάνια φθόνου εἴς τινας ἀνωρίμους μοναχούς. Ὁ μαθητής τοῦ Πράου Ἰησοῦ, ἱερός Γρηγόριος, ἐννοήσας τόν φθόνον τοῦ ἀρχεκάκου δαίμονος, ἐξῆλθε κρυφίως μετά τοῦ συνασκητοῦ του μοναχοῦ Γερασίμου καί μετέβησαν εἰς τά Ἱεροσόλυμα. Ἐκεῖ ἀφοῦ προσεκύνησαν τούς Ἁγίους Τόπους, ὅπου διεπέρασε τήν ἐπίγειον ζωήν του ὁ Θεάνθρωπος Σωτήρ ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εὗρον πλοιάριον καί ἐταξίδευσαν εἰς τήν Νῆσον Κρήτην.
Ἐκεῖ ὁ ὅσιος Γρηγόριος, μή θέλων νά ἀπωλέση τόν χρόνον αὐτοῦ ματαίως, εὗρε τόπον ἥσυχον καί ἀτάραχον, ὅπου ἐγκατώκησε, προσθέσας κόπους πνευματικούς ἐπί κόπων καί ἀγῶνας ἐπί ἀγώνων, μαχόμενος κατά τῶν παθῶν του μετά γενναιοψυχίας καί ἀκαταβλήτου φρονήματος. Ἀρκεῖ νά ὑπογραμμίσωμεν ὅτι ἡ τροφή αὐτοῦ μετά τοῦ συναδέλφου μοναχοῦ Γερασίμου, ἦτο μόνον ξηρός ἄρτος καί ὀλίγον ὕδωρ. Παραλλήλως πρός τήν ἐργασίαν τῆς μετανοίας πρός κάθαρσιν τῶν δυσειδῶν παθῶν τῆς ψυχῆς του, ἐφρόντιζε καί διά τήν ἀνεύρεσιν πνευματικοῦ ποιμένος, οὕτως ὥστε εὑρισκόμενος εἰς ὑπακοήν νά περικόπτη διά τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εὐκολώτερον τάς ἀκάνθας τῶν παθῶν του. Καί εὗρε τοιοῦτον ἄνδρα, τόν ἀναχωρητήν Ἀρσένιον, ὅστις τόν ἐδίδαξε τήν πρᾶξιν εἰς ἐπίβασιν θεωρίας, ἔχων πλουσίως ἐντός τῆς καρδίας του ἀποθησαυρισμένην τήν φωτοποιόν Χάριν, ἕνεκα τῆς ὁποίας ἐξεπέμποντο θεῖαι λαμπηδόνες πολλάκις ἐκ τοῦ προσώπου του. Παραλλήλως ἐδίδαξε τόν μαθητήν του ὁ Ὅσιος Γέροντας Ἀρσένιος καί διά τάς παγίδας τοῦ ἀλλοτρίου καί μισοκάλου δαίμονος, τάς ἐκ δεξιῶν καί τάς ἐξ ἀριστερῶν, τάς ὁποίας μεταχειρίζεται μέσῳ φθονερῶν ἀνθρώπων, ὡς ὄργανα τῆς κακίας του.
Ἐν συνεχείᾳ βάσει τῶν διδαχῶν τοῦ Ὁσίου Γεροντός του ἐκ τῆς Κρήτης Ἀρσενίου, ἐπεδόθη εἰς τό πνευματικόν ἔργον τῆς προσευχῆς, τῆς νήψεως, τῆς φυλακῆς τοῦ νοός καί τῆς ἑνώσεως τοῦ νοῦ μετά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ εὐχή τοῦ Ἰησοῦ: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν», λεγομένη μέ κατάνυξιν καί συντριβήν καρδίας, μέ ἀναστεναγμούς ἐκ βάθους ψυχῆς, ἐπέφερε τά θερμά τῆς μετανοίας δάκρυα, διά τῶν ὁποίων καθαρίζεται ὁ μυσαρός χιτών τῆς ψυχῆς. Εἰς τοιαύτην θείαν ἀνάβασιν πτερωθείς ὁ θεῖος οὗτος Γρηγόριος, ἠλλοιώθη τῶ Πνεύματι καί ἐγένετο ὁ οἶκος τῆς ψυχῆς αὐτοῦ πλήρης φωτός, κατά τό γραφικόν χωρίον: «Φῶς δικαίοις διά παντός» καί τό «ἐγγύς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τῆ καρδίᾳ καί τούς ταπεινούς τῶ πνεύματι σώσει».
Καθώς εἴπομεν, πλήθη μαθητῶν του ἠκολούθουν τόν θεοφόρον τοῦτον ἄνδρα καί ἐνεπνέοντο ὄχι μόνον ἀπό τήν μυστικήν διδασκαλίαν του, ἀλλά καί ἀπό τήν ὑποδειγματικήν του πολιτείαν. Καί πρῶτον ἀναφέρομεν τόν φίλον του Γεράσιμον, μετά τοῦ ὁποίου ἐγνωρίσθησαν εἰς Κύπρον καί ὁμοῦ ἐταξίδευσαν εἰς τό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου καί ἐπεδόθησαν εἰς τούς ἀγῶνας τῆς ἀσκήσεως καί τῆς ἀπαθείας. Ὁ Γεράσιμος οὗτος φθάσας εἰς ὕψος τῶν ἀρετῶν, ἐφωτίσθη ὑπό τοῦ Θεοῦ καί ἐγένετο μέγας ἱεραπόστολος ὁλοκλήρου τῆς Ἑλλάδος. Περιῆλθεν ἀποστολικῶς πόλεις καί χωρία. Ἐνέπλησε τούς πεινῶντας πνευματικῶς διά τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί τούς ὡδήγησεν εἰς τάς ἀτραπούς τῆς εὐσεβείας καί τοῦ πλουτισμοῦ τῆς θείας Χάριτος, διά τῶν ἁγιαστικῶν Μυστηρίων καί τῆς ὑψοποιοῦ νοερᾶς προσευχῆς. Πρός δυσμάς τοῦ βίου του συνέστησε κατοικητήριον τῶν μοναχῶν, ὅπου προσῆλθον πλήθη μοναχῶν, διδασκομένων τήν θεοποιόν ἀρετήν τῆς ταπεινώσεως καί τῆς προσευχῆς. Ἐκεῖ ζήσας βίον ἀξιοθαύμαστον ἀνευπαύθη ἐν Κυρίῳ.
Ἕτερος μαθητής του ἦτο ὁ μοναχός Ἰωσήφ, συμπατριώτης τοῦ προηγουμένου Γερασίμου, καταγομένων ἀμφοτέρων ἀπό τήν νῆσο Εὔβοια. Ὁ μεγαλόψυχος οὗτος μοναχός, ἐνδυθείς τήν πανολίαν τοῦ Πνεύματος, ἐγένετο σφοδρός πολέμιος τῆς αἱρέσεως του παπισμοῦ. Διά τῶν φλογερῶν του κηρυγμάτων ἐπέστρεψε πολλούς ἐκ τῆς πλάνης εἰς τήν ἐν Χριστῶ θεογνωσίαν καί τήν ἀληθινήν Ἐκκλησίαν.
Ἕτερος μαθητής αὐτοῦ, καταγόμενος ἐξ Ἀθηνῶν ἦτο ὁ ἀββᾶς Νικόλαος. Οὗτος παρά τό αἰδέσιμον τῆς ἡλικίας του ὑπέστη τά πάνδεινα ἀπό τόν λατινόφρονα βασιλέα τοῦ Βυζαντίου Μιχαήλ Η΄ τόν Παλαιολόγον. Τόν ἁλυσόδεσαν καί τόν ἔσυραν εἰς τούς δρόμους. Τοῦ ἐξύρισαν τήν γενειάδα, τόν ἐκτύπησαν ἀπανθρώπως καί τόν ἐθεάτριζον, μή γνωρίζοντες ὅτι τούς ἑαυτούς των ἐθεάτριζον καί ὄχι τόν ὁσιομάρτυρα τοῦ Χριστοῦ Νικόλαον!
Ἠμποροῦμεν νά μνημονεύσωμεν καί ἄλλους ὀνομαστούς μαθητάς τοῦ ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Σιναϊτου, ὅπως τόν ἅγιον Κάλλιστον τόν Α΄, πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, τόν θεῖον Ἰάκωβον ἐπίσκοπον Σερβίων, τόν τυφλόν Ἀαρών, τόν Ὅσιον Μᾶρκον, ὁ ὁποῖος ἀνεδείχθη λαμπρότατον δοχεῖον τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καθ᾿ ὅσον ἔζησεν ἀσκητικῶς μέχρι βαθυτάτου γήρατος καί ἠξιώθη πολλῶν χαρισμάτων. Ἐπίσης μνημονεύομεν τόν ἀββᾶ Μωϋσῆν καί τούς ἐναρέτους μοναχούς Λογγίνον, Ἠσαΐαν καί Κλήμεντα, οἱ ὁποῖοι ἐβάδισαν τήν κατά Θεόν πολιτείαν μέ πολλούς ἱδρῶτας καί κόπους διά τόν ὕψιστον σκοπόν τοῦ ἁγιασμοῦ.
Ἀφήσαμεν τελευταῖον τόν ὁμώνυμον μαθητήν του, τόν Ὅσιον Γρηγόριον τόν Ἡσυχαστήν, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἰδικός μας πνευματικός πατήρ, διδάσκαλος καί κτίτωρ τῆς Μονῆς εἰς τήν ὁποίαν οἰκοῦμεν. Δι᾿ αὐτόν τελεῖται σήμερον ἡ πανήγυρις μετά φανῶν καί λαμπάδων, μετά χαρμοσύνων κωδωνοκρουσιῶν καί σημάντρων.
Ἔπρεπε νά προηγηθῆ ἡ ἐξιστόρησις τῶν ἀνωτέρω ὁσίων Πατέρων διά νά γνωρίζη ὁ κάθε ἐπισκέπτης καί ἀναγνώστης ποῖος ἦτο ὁ διδάσκαλός του, ποῖοι ἦσαν οἱ συμμονασταί καί συνασκηταί του καί ποῖα τά ἔνθεα αὐτῶν κατορθώματα. Διότι ὅλοι αὐτοί ἀπετέλουν μία πνευματικήν κυψέλην καί μίαν οἰκογένειαν, ἐργασθέντες βάσει τῆς μοναστικῆς ἀνέκαθεν παραδόσεως διά τήν ἐπίτευξιν τῶν ὑψηλῶν στόχων τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ταυτίζονται μέ τήν μετάνοιαν, τήν κάθαρσιν καί τήν θέωσιν τοῦ ἀνθρώπου.
Λαβών νέαν θείαν πρόσκλησιν ὁ μαθητής τοῦ Γέροντος Ἀρσενίου, ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, ἀνεχώρησε διά τό μεγαλύτερον μοναστικόν Κέντρον τῆς Ὀρθοδοξίας, τό Ἅγιον Ὄρος. Ἐδῶ περιῆλθε μοναστήρια, σκήτας, κελλία καί ἐρημικά σπήλαια. Ἐπεσκέφθη ὁσιωτάτους Πατέρας, ἐστολισμένους διά πολλῶν ἀρετῶν καί διακρινομένους διά τήν σεμνότητά των καί τήν κατά Θεόν πνευματικήν σοφίαν των. Εἶδε καί ἁπλοϊκούς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι ἠσχολοῦντο μόνον μέ τήν πρακτικήν ἄσκησιν τῆς ἀρετῆς, τήν ὑπακοήν, τήν καλλιέργειαν τῆς γῆς καί ὄχι τόσον μέ τήν θεωρητικήν μορφήν τῆς ἐν Χριστῶ μοναχικῆς πολιτείας.
Ἐδῶ τόν ἠκολούθησε ὁμάδα νέων μοναχῶν, οἱ ὁποῖοι καί τόν ἐβοήθησαν διά τήν ἵδρυσιν μικρῶν μοναστικῶν ἡσυχαστικῶν κέντρων. Κατ᾿ ἀρχήν ἐγκατεστάθησαν εἰς τήν σκήτην τοῦ Μαγουλᾶ, ἡ ὁποία ἦτο ἀπέναντι ἀπό τήν Ἱεράν Μονήν τοῦ Φιλοθέου. Κατόπιν μέ συνοδία ἄλλων μαθητῶν του κατώκησεν εἰς τήν ἔρημον καί ἀπρόσιτον περιοχήν μεταξύ τῶν Μονῶν Σίμωνος Πέτρας καί Ἁγίου Παύλου, εἰς τήν κοιλάδα Χρέντελι. Ἡ ὀνομασία αὐτή παραμένει μέχρι σήμερον ἐν χρήσει καί εἶναι περιοχή, ἡ ὁποία γεωγραφικῶς ἀνήκει εἰς τό ἔδαφος τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου. Ἀναφέρει ἐν συνεχείᾳ τό σλαβικόν συναξάριον, ὅτι ἐκεῖ ὁ μέγας Γέροντας, ὅσιος Γρηγόριος Σιναΐτης, ἔκτισε κελλία, ὕπερθεν τῆς σημερινῆς ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί ἐγκατεστάθη μετά τῶν μαθητῶν του.
Τό μικρό αὐτό ἡσυχαστικό κέντρο εἶναι ἡ σκήτη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἡ ὁποία πράγματι εἶναι ὑψηλότερον τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί εἰς ἀπόστασιν μιᾶς ὥρας πεζῆ. Τά ἐρείπια αὐτά τά ἀνεκάλυψε διά πρώτην φοράν τό 1978 μία ὁμάς μοναχῶν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς. Μεταξύ αὐτῶν ἦτο καί ὁ γράφων. Εἴχομεν ἀνέλθη εἰς τό δάσος τῆς ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς διά κάποιαν δασικήν διακονίαν καί ἀντί νά κατέλθωμεν διά τοῦ γνωστοῦ ἀνωμάλου δρόμου, ἐπήραμε τό σύνορον τῆς κορυφογραμμῆς τό ὁποῖον χωρίζει τά ἐδάφη μας ἀπό τά ἐδάφη τῆς γείτονος Μονῆς, τοῦ ὁσίου Διονυσίου. Περιπατοῦντες λοιπόν πρός τά κάτω, ἐφθάσαμεν διά μιᾶς στενῆς ἀτραποῦ εἰς τήν σκήτην αὐτήν. Εἴχομεν ἀκούσει διά τήν σκήτην αὐτήν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἀπό τούς παλαιοτέρους Γέροντες τῆς Μονῆς μας. Καί ἰδού τώρα εὑρέθημεν παρόντες, χωρίς νά γνωρίζομεν ποῦ θά μᾶς ὁδηγήση αὐτό τό μονοπάτιον. Καί τί εἴδομεν; Μίαν ἐρειπωμένην μικράν ἐκκλησίαν, τῆς ὁποίας τά τειχία ἦσαν ἀπό τήν μέσην καί κάτω, ἀλλά ἐφθαρμένα. Εὑρήκαμεν δύο πηγάς δροσεροῦ ὕδατος, μία πέτρινη σπηλιά, μερικά πεζούλια καί λίγα χαλάσματα ἀπό ὑπάρχοντα κελλιά. Ἐπίσης εὕρομεν καί τεμάχια ἱερῶν ὁστῶν.
Ἐπεστρέψαμεν εἰς τήν Μονήν μας καί μετά χαρᾶς ἀναγγείλαμεν εἰς τόν μακαριστόν Γεροντά μας ἀρχιμ. π.Γεώργιο, τόν θησαυρόν μας. Πρῶτος ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε νά ἐπισκευάση τούς μαντρότοιχους καί νά κτίση μέ τάς χεῖρας του ἕνα κελλίον ἦτο ὁ ἐπίσης μακαριστός ἱερομόναχος π. Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη τό 1992 εἰς ἡλικίας 59, ἐξ αἰτίας καρκίνου τοῦ ἐγκεφάλου.
Κατόπιν ἡ ἱερά Μονή μας τό ἔτος 2000, μέ τήν πρωτοβουλία τοῦ ἰατροῦ τῆς Μονῆς μας ἱερομονάχου Δημητρίου ἀνέλαβε τήν ἵδρυσιν τῆς ἐκκλησίας, τήν ἐπισκευήν ἑνός κελλίου καί τόν καθαρισμόν τῶν πηγῶν. Σήμερον ἡ πάλαι ποτέ διαλάμψασα σκήτη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τελεῖ ὑπό τήν εὐθύνην τοῦ ἱερομ. π. Δημητρίου, ὅστις καί συχνῶς ἀνέρχεται ἐκεῖ διά νά ἐφαρμόση τόν ἡσυχαστικόν του πρόγραμμα, ἀσκητεύων τῆ προαιρέσει καί ἀγωνιζόμενος τῆ προθέσει.
Τότε ἤρχισε νά κτίζη καί τήν μονήν τοῦ ἁγίου Νικολάου, ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, ὅπως ἀναφέρεται εἰς τόν ἐκτενῆ βίον του.. Βασικῶς ἔπηξε ἡσυχαστικά κελλία διά τήν συνοδία του, εἰς ἀπότομον βράχον, πλησίον τῆς θαλάσσης, ἐπειδή ὁ τόπος ἦτο βατός καί πλησιέστερος πρός τήν παραλίαν διά τήν ἀναζήτησιν τροφῶν καί ἄλλων ἀναγκῶν. Λόγω καί πάλιν τῶν ἐπιδρομῶν τῶν Ἀγαρηνῶν, ἀνεχώρησε ὁ Ὅσιος Γέροντας Γρηγόριος σύν τοῖς ὑποτακτικοῖς του ἐκ τοῦ Ἁγίου Ὄρους διά ἀναζήτησιν ἄλλης μοναστικῆς ἐστίας εἰς τόπον ἀσφαλῆ καί κατάλληλον.
Κατ᾿ ἀρχήν ἐπεσκέφθησαν μέ τήν συνοδίαν του τήν Κωνσταντινούπολιν. Μετά τό προσκύνημα τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ ἐκκλησιῶν καί τῶν ἱερῶν Λειψάνων, ἀνεζήτουν ἡσυχαστικόν τόπον διά ἐγκατάστασιν. Ἤκουσαν διά τήν ὀρεινήν περιοχήν Παρόρια, ἡ ὁποία εἶναι μεταξύ τῆς Βουλγαρίας καί τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους. Ἐκεῖ ὑπῆρχε ἀπό παλαιότερον μοναστικόν κέντρον, ὅπου ἠδύναντο νά συμβιώνουν μοναχοί ἀπό ὅλα τά γειτονικά κράτη, ἀνεξαρτήτως ἐθνικότητος.
Ἐδῶ εἰς τήν μοναστικήν ἑστίαν τῆς περιοχῆς Παρόρια ὁ ὅσιος Γρηγόριος ἵδρυσε ἑτέραν μονήν, εἰς τήν ὁποίαν ἐμόναζον μοναχοί ἐκ διαφόρων γειτονικῶν ὀρθοδόξων κρατῶν.
Αὐτήν τήν περίοδον ἐμφανίζεται διά πρώτην φοράν εἰς τό προσκήνιον τῆς ἱστορικῆς ζωῆς τῆς ὁρθοδόξου μοναχισμοῦ μας ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Ἡσυχαστής ἤ Σιωπῶν. Βάσει τοῦ σλαβικοῦ συναξαρίου, τό ὁποῖον συνετάχθη ὑπό τοῦ ἐσχάτως ἀναγνωρισθέντος ἁγίου τῆς Ὀρθοδόξου Σερβικῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ὁσίου Ἰουστίνου Πόποβιτς, κατήγετο ἀπό τά Βαλκάνια. Κατά μίαν ἐντοπίαν παράδοσίν των ἦτο σερβικῆς καταγωγῆς. Ἐγεννήθη κατά τά τέλη τοῦ 13ου αἰῶνος. Ἦλθεν ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν εἰς τά Παρόρια, ὡς μοναχός, χωρίς νά γνωρίζωμεν εἰς ποίαν μονήν τό πρῶτον ἐμόνασε καί ἐκάρη μοναχός. Πλησίον τοῦ μεγάλου αὐτοῦ διδασκάλου τῆς πράξεως καί θεωρίας ὑπετάγη καί ὁ νέος μοναχός Γρηγόριος, ὁ ὁποῖος διεκρίνετο διά τήν ἰσχυράν ἔφεσιν τοῦ ἡσυχασμοῦ. Δι᾿αὐτό ἀπό τότε ἔλαβε καί τό ἐπίθετον Ἡσυχαστής ἤ Σιωπῶν, διότι κατά πολύν ἠγάπα τήν σιωπήν καί τήν προσευχήν.
Ἦλθον ἐπίσης καί ἀπό τήν Σερβίαν δύο μοναχοί, ὁ π. Ρωμύλος καί ὁ π. Ἱλαρίων, οἱ ὁποῖοι καί ὑπετάγησαν πνευματικῶς εἰς τόν μεγάλον Γέροντά των, τόν ὅσιον Γρηγόριον. Μετά ἀπό πολυχρονίους ἀσκητικούς κόπους, ὅπως τό καρποφόρον δένδρον, ἔγειρε καί ὁ ὅσιος αὐτός διά νά ἀκολουθήση τήν ἐσχάτην πορείαν πρός τήν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, τήν ὁποία τόσον πολύ παιδιόθεν ἐπεπόθησεν. Ἔτσι, εἰς ἡλικίαν 91 ἐτῶν ἔκλεισε τούς σωματικούς του ὀφθαλμούς διά νά ἀνοίξουν οἱ πνευματικοί του ὀφθαλμοί πρός ἀοίδιμον θεωρίαν τοῦ γλυκυτάτου Προσώπου τοῦ Νυμφίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ὁσιακή κοίμησίς του ἐπισυνέβη τήν 27ην Νοεμβρίου τοῦ 1346 καί ἐτάφη ἐκεῖ εἰς τά Παρόρια, ὅπου καί διήνυσε τό τελευταῖον στάδιον τῆς ἐπῖ γῆς βιοτῆς του. Ἐξ αὐτῆς τῆς πληροφορίας τοῦ σλαβικοῦ συναξαρίου μανθάνομεν ὅτι ὁ κτίτορ τῆς Μονῆς μας ὅσιος Γρηγόριος, ἐχρημάτισε γνήσιος μαθητής τοῦ διδασκάλου του, ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου εἰς τά Παρόρια τῆς Θράκης διά ὀλίγον διάστημα, μέχρι δηλαδή τῆς ὁσιακῆς του τελευτῆς τοῦ πνευματικοῦ του Πατρός, ἐπισυμβάντος ὡς εἴπομεν τό ἔτος 1346.
Ἡ ὁμάς τῶν μαθητῶν του ἐξέλεξαν ὡς πνευματικόν των πατέρα καί διάδοχον τοῦ Ὁσίου Γέροντός των τόν μοναχόν Ἱλαρίωνα, ὅστις μετά πολλῆς δυσκολίας ἐδέχθη τό ἐπίμοχθον βάρος τῆς διαποιμάνσεως λογικῶν προβάτων. Βαδίζοντες ἐπί τά ἴχνη τῆς πορείας τοῦ Γέροντός των, διεκρίνοντο διά τήν ὑπακοήν των καί τόν ζῆλον των διά τήν ἀπόκτησιν τῶν θείων ἀρετῶν μέ κορυφαίαν τήν ἀρετήν τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεόν καί τόν συνάνθρωπον.
Λόγῳ τῶν ἀλλεπαλλήλων ληστρικῶν ἐπιδρομῶν τῶν βαρβάρων, κατέφυγαν οἱ μοναχοί οὗτοι πρός ἀσφάλειάν των εἰς τήν πόλιν Ζαγοράν τῆς Βουλγαρίας, ὅπου καί ἐγκατεστάθησαν εἰς ἡσυχαστικά κελλία πλησίον τῆς πόλεως.
Κατά τήν χρονικήν ταύτην περίοδον (1331-1371) βασιλεύς τῶν Βουλγάρων ἦτο ὁ Ἰωάννης Ἀλέξανδρος, ὁ ὁποῖος ἠγάπα τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ καί συνέβαλε παντοιοτρόπως διά τήν ἵδρυσιν νέων μονῶν. Ἀπηλευθέρωσε τά Παρόρια ἀπό τούς ληστάς καί τούς κλέπτας. Ἐν συνεχεία ὅλοι αὐτοί οἱ συνασκηταί ἐπέστρεψαν καί πάλιν εἰς τά Παρόρια, λόγῳ τοῦ ἡσυχαστικοῦ τοπίου, ὅπου καί πάλιν ἐγκατεστάθησαν.
Κατόπιν ὁ ὅσιος Ρωμύλος ἀνεχώρησε διά τό Ἅγιον Ὄρος, ἐνῶ ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιωπῶν ἔμεινε μέ τόν γέροντά του π. Ἱλαρίωνα εἰς τά Παρόρια. Μετά τήν κοίμησιν τοῦ γέροντός του Ἱλαρίωνος, μετέβη καί ὁ Ὅσιος Γρηγόριος εἰς τό Ἅγιον Ὄρος. Συνηντήθη μέ τόν συμμοναστή του π. Ρωμύλο καί ἠσκοῦντο μαζί εἰς τήν περιοχήν Μελανά, ἡ ὁποία εἶναι πλησίον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας. Εἰς τό σλαβικόν συναξάριον, ὁ ὅσιος Γρηγόριος περιγράφει τόν βίον τοῦ φίλου του Ρωμύλου. Ἀναφέρεται μέ πολλά ἐγκώμια διά τόν π. Ρωμύλο, καί κατηγορεῖ τόν ἑαυτόν του ὅτι εἶναι ἁμαρτωλός καί ἐμπαθής καί ὅτι τόν διώρθωνε διά τά λάθη του ὁ ὅσιος Ρωμύλος!
Τήν ὑπό ἵδρυσιν μονήν μας ὑπό μορφήν ἡσυχαστικῶν κελλίων τήν ἄρχισε ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, ὡς εἴπομεν, καί δέν τήν ὡλοκλήρωσε, λόγῳ τῆς ἐκτάκτου ἀναχωρήσεώς του ἐκ τοῦ Ἄθωνος, ἐξ αἰτίας τῶν πειρατικῶν ἐπιδρομῶν τῶν Ἀγαρηνῶν. Μετέβη, ὡς εἴπομεν, εἰς τά Παρόρια τῆς Θράκης, ὅπου καί τό ζῆν ὁσιακῶς ἐξεμέτρησεν. Μέ τήν ἄφιξίν του εἰς τόν ἱερόν Ἄθωνα ἀπό τά Παρόρια, ὁ μαθητής του Γρηγόριος, ὡς μαθητής τοῦ ὁσίου Ρωμύλου, ἀνέλαβε νά ἀποπερατώση τήν ἡμιτελῆ μονήν τοῦ Ἁγίου Νικολάου.
Τήν περίοδον ἐκείνην τῆς ἱδρύσεως τῆς μονῆς του, κατώκει εἰς κάποιο Κελλίον πρός τιμήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ὕπερθεν μακράν ἑνός τετάρτου ἐκ τῆς ὑπαρχούσης Ἱερᾶς Μονῆς μας, μαζί μέ τήν συνοδία του. Ἐκεῖ, ὑπάρχει καί πηγή, χωρίς ποτέ νά ξηραίνεται, ὅπου τρέχει δροσερόν ὕδωρ ἐκ σκληρᾶς πέτρας. Κατά παράδοσιν, λέγεται ὅτι ὁ Ὅσιος Γρηγόριος, λόγῳ τῆς ξηρασίας τοῦ τόπου, προσηυχήθη διά τήν ἔκβλυσιν νεροῦ καί εἰσηκούσθη ἡ δέησίς του. Τό ὕδωρ τοῦτο εἶναι διαυγές καί πινόμενον ὡς ἁγίασμα καθίσταται ἰαματικόν, ἀφοῦ ἕβλυσε ἡ πηγή κατόπιν ἐντόνου προσευχῆς τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου.
Τήν περίοδον ἐκείνην ἐβασίλευε εἰς τήν Σερβίαν ὁ εὐσεβής βασιλεύς Ἰωάννης Οὔγγλεσις. Αὐτός ἦτο ἱδρυτής καί προστάτης πολλῶν Μονῶν τοῦ βασιλείου του. Ταυτοχρόνως ἐνδιαφέρετο καί διά τήν ἵδρυσιν μονῶν ἄλλων ὀρθοδόξων γειτονικῶν χωρῶν. Τήν 26ην Σεπτεμβρίου 1371, εἰς μάχην γενομένην μετά τῶν Τούρκων, ἐσκοτώθη. Ἔκτοτε ἔπαυσε κάθε δυνατότης βασιλικῆς προστασίας καί ἀσφαλείας τῶν Ἱερῶν Μονῶν τῆς Σερβίας, τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί τῶν Βαλκανίων γενικῶς. Πολλαί Μοναί τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπως ἡ τῆς Βατοπαιδίου, τοῦ Χιλανδαρίου, τῆς Σίμωνος Πέτρας, τοῦ ἁγίου Παύλου τιμοῦν ἰδιαιτέρως τόν βασιλέα αὐτόν, διότι ἐδέχθησαν μεγάλας χρηματικάς ἐνισχύσεις ἐκ μέρους του διά ἀνεγέρσεις ἤ ἐπισκευάς τῶν μοναστηριακῶν των καθιδρυμάτων..
Μετά τόν θάνατον τοῦ βασιλέως Ἰωάννου Οὔγγλεσι, ὁ μοναχός Ρωμύλος ἀνεχώρησε διά τήν περιοχήν Αὐλῶνος τῆς Ἀλβανίας. Κατόπιν ἐπέρασε εἰς τήν Σερβίαν, ὅπου ὁ εὐσεβής ἡγεμών ἅγιος Λάζαρος τοῦ ἐχάρισε τήν μονήν Ραβάνιτσα. Ἐκεῖ ἠγωνίσθη θεαρέστως καί ἐκοιμήθη ὁσιακῶς τό ἔτος 1376. Ὁ συμμαθητής του μοναχός Γρηγόριος, τοῦ ἔγραψε τήν βιογραφία του. Ἰδού τί ἀναφέρει διά τόν μοναχόν Ρωμύλον καί μέ πόσην ταπείνωσιν: «Κατ᾿ αὐτόν τόν καιρόν, ἦλθον καί ἐγώ ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν εἰς αὐτόν τόν τόπον (Παρόρια) καί ἀκούων διά τήν ἐνάρετον ζωήν καί τελείαν ἄσκησιν των, ἔκλινα τόν αὐχένα καί ὑπετάχθην εἰς τόν Γέροντα Ἱλαρίωνα, τοῦ ὁποίου ὑποτακτικός ἦτο καί ὁ ἅγιος Ρωμύλος».
Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Ἡσυχαστής, λόγῳ τῶν ἀλλεπαλλήλων ἐπιδρομῶν τῶν Ἀγαρηνῶν, μετά τήν πρώτην προσπάθειαν διά ἐγκατάστασιν μοναχῶν του εἰς τήν ὑπ᾿ αὐτοῦ ἱδρυθεῖσαν μονήν, ἀνεχώρησε ἐκτάκτως μέ τήν συνοδία του διά τήν Σερβίαν. Ἐκεῖ ἐγνώριζε ὅτι θά εὕρισκε, καθώς καί ἄλλοι μοναχοί, προστασίαν καί ἀσφάλειαν πλησίον τοῦ βασιλέως ἁγίου Λαζάρου. Ὁ ἅγιος αὐτός Βασιλεύς ἐπροστάτευσε τήν Ὀρθοδοξίαν καί ἵδρυσε πολλά μοναστήρια, καθώς καί τήν μονήν Ραβάνιτσα, τήν ὁποίαν παρεχώρησε εἰς τόν ὅσιον Ρωμύλον.
Ὁ Ὅσιος πατήρ ἡμῶνΓρηγόριος ἦλθε μέ τούς μαθητάς του εἰς τόν εὐσεβῆ βασιλέα ἅγιο Λάζαρο καί τοῦ ἐζήτησε νά τοῦ παραχωρήση ἡσυχαστικόν τόπον, ὅπου θά ἐγκατασταθῆ μέ τήν συνοδίαν του. Καί πράγματι ὁ βασιλεύς τοῦ ἔδωσε ἕνα ἐρημικό μέρος εἰς τήν περιοχήν Ζδρέλλο, τῆς ἐπαρχίας Μπρανιτσέβου Μπλάβας. Ὑπεράνω τοῦ ἐκεῖ ποταμοῦ ὑπῆρχε μέγα σπήλαιον, ὅπου ἐγκατεστάθη ὁ ὅσιος Γρηγόριος μέ τήν συνοδία του. Ἀμέσως, μετά ἵδρυσεν μικράν ἐκκλησίαν ἐντός τοῦ σπηλαίου πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Νικολάου, Ἐπισκόπου Μύρων Λυκίας τοῦ Θαυματουργοῦ. Ἀλλά ὀλίγον ἀργότερον ὁ εὐσεβής βασιλεύς ἐβοήθησε χρηματικῶς τόν ὅσιον Γρηγόριο, ὅστις καί ἵδρυσε μεγαλυτέραν ἐκκλησίαν, κάτωθεν τοῦ σπηλαίου, τήν ὁποίαν καί ἀφιέρωσεν εἰς τά Εἰσόδια τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Ἡ Μονή αὕτη λέγεται τοῦ ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Ἡσυχαστοῦ καί κρατεῖ μέχρι σήμερον τήν ὀνομασία Γκόρνιακ. Εἶναι γυναικεία καί ἀριθμεῖ περί τάς 20 μοναχάς.
Ἦλθον καί ἄλλοι μοναχοί ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Ἄθωνος εἰς διαφόρους περιοχάς τῶν Βαλκανίων, ἀπομακρυνθέντες προφανῶς ἕνεκα τῶν πειρατῶν Ἀγαρηνῶν, καί ὅλοι αὐτοί, ὡς ἄμεσοι ἤ ἔμμεσοι μαθηταί τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Σιναϊτου, ὠνομάζοντο «Σιναΐται». Ἐτύγχανον μεγάλης τιμῆς καί σεβασμοῦ ἀπό τόν σερβικόν λαόν, ὄχι μόνον χάρις εἰς τόν τίτλον τοῦ Γέροντός των, ἀλλά καί ἐκ τῆς ἐναρέτου αὐτῶν διαγωγῆς καί ἐν Χριστῶ θεοπρεποῦς αὐτῶν πολιτείας! Διά τῆς ἀρωγῆς τοῦ ἁγίου Βασιλέως Λαζάρου ἐγκαταστάθησαν εἰς διάφορα μοναστήρια τοῦ κράτους του. Πολλοί ἐξ αὐτῶν ἁγίασαν καί ἄλλων παραμένουν ἄφθαρτα τά Λείψανά των καί θαυματουργοῦν. Ὁμοίως ἄφθαρτον παραμένει καί τό Λείψανον τοῦ βασιλέως αὐτῶν Λαζάρου, τό ὁποῖον καί θαυματουργεῖ.
Δέν εἶναι γνωστόν ποίαν χρονολογίαν ἐκοιμήθη ὁ Ὅσιος Πατήρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Ἡσυχαστής. Κατά τό σλαβικόν συναξάριον ἐκοιμήθη κατά τά τέλη τοῦ 14ου αἰῶνος εἰς τήν μονήν τήν ὁποίαν ἵδρυσε εἰς τήν Σερβίαν καί ἐτάφη εἰς τήν μεγάλην ἐκκλησίαν.
Βάσει στοιχείων ἐκ τοῦ βιβλίου τοῦ μακαριστοῦ Βαρλαάμ Γρηγοριάτου, ἡ Μονή μας λέγεται ὅτι ἱδρύθη τό 1310. Ἀναφέρεται ὡς μονή εἰς κάποιον ἔγγραφον ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Ἐάν ἡ ἀρχική ἵδρυσις τῆς Μονῆς μας ταυτίζεται μέ τόν Ὅσιον Γρηγόριον τόν Συναΐτην, ὅστις ἀπεδείχθη βάσει τῆς βιογραφίας του ὅτι κατά καιρούς ἤρχετο καί συνέζη μετά τῶν μαθητῶν του εἰς τήν κοιλάδα Χρέντελι, τότε δέν χωρεῖ ἀμφιβολία διά τήν ἵδρυσιν αὐτῆς τό 1310, δεδομένου ὅτι τότε ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης διῆγε τό 55ον ἔτος τῆς ἡλικίας του.
Μετά ἀπό ἀναζήτησιν τῶν ὀλίγων πηγῶν ἐκ μέρους τοῦ σεβαστοῦ ἡμῶν Γέροντος μακαριστοῦ π. Γεωργίου, διά τήν προσωπικότητα τοῦ Κτίτορος ἡμῶν, διεπιστώθη ὅτι αὐτός ὁ ὅσιος Γρηγόριος, ὁ κτίτωρ τῆς μονῆς Γκόρνιακ τῆς Σερβίας, εἶναι καί ὁ κτίτωρ τῆς ἰδικῆς μας ὁμωνύμου αὐτοῦ Μονῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει.
Κατόπιν αὐτῆς τῆς ἱστορικῆς ἐξακριβώσεως ὁ μακαριστός σεβαστός ἡμῶν Γέροντας Γεώργιος προέβη δι᾿ ἐπιστολῆς του πρός τόν ἐπίσκοπον Λεπαβίνας τῆς ἐπαρχίας Μπρανιτσέβου Σερβίας κ. Ἰωάννην εἰς τήν χορήγησιν ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ κτίτορος τῆς μονῆς Γκορνιάκ. Καί ἠξιώθημεν ἡμεῖς οἱ νῦν παλαιότεροι Πατέρες τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς ἑνός τοιούτου θησαυροῦ. Τήν 22αν Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1977 ὑπεδέχθημεν ἅπασα ἡ ἀδελφότης ἡμῶν μέ ἐπικεφαλῆς τόν ποιμένα ἡμῶν Γέροντα Γεώργιον τεμάχιον λειψάνου ἐκ τῆς μυροβλύτου κάρας τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Γρηγορίου. Καί ἐν πομπῆ ἐψάλλομεν τά ἐγκώμια αὐτοῦ ἄρτι συντεθέντα ὑπό ἀδελφοῦ τῆς Μονῆς ἡμῶν.
Ὑπεδέχθημεν τόν πρῶτον ποιμένα καί διδάσκαλον ἡμῶν, μετά ἀπό 600 καί πλέον χρόνια σωματικῆς αὐτοῦ ἀπουσίας. Κατόπιν, κατ᾿ ἐντολήν τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Γεωργίου συνετάθη νέα Ἱερά Ἀκολουθία καί Ἱερά Παράκλησις ὑπό ἀδελφοῦ τῆς Μονῆς ἡμῶν ἐπί τῶ γεγονότι τῆς Μετακομιδῆς τοῦ Λειψάνου αὐτοῦ εἰς τήν πρώτην ὑπ᾿ αὐτοῦ ἱδρυθεῖσαν ἱεράν Μονήν, τήν τοῦ ἁγίου Νικολάου. Ἔκτοτε, πάντες κατ᾿ ἔτος ἑορτάζομεν προφρόνως καί θεοφρόνως τό εὔσημον τοῦτο γεγονός τῆς παρουσίας αὐτοῦ ἐν μέσῳ ἡμῶν ὁριστικῶς καί ἐξαιτοῦμεν τάς θεοπειθεῖς αὐτοῦ εὐχάς καί εὐλογίας διά τήν κατάρτισιν ἡμῶν εἰς τάς τοῦ μονήρους βίου θείας ἐπιταγάς.
Ἡμεῖς ὡς Γρηγοριᾶται μοναχοί χαιρόμεθα διά τήν μεγίστην ταύτην εὐλογίαν τοῦ Κτίτορος ἡμῶν Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Ἡσυχαστοῦ καί μετά πολλῆς τιμῆς, χαρᾶς καί σεβασμοῦ ἀσπαζόμεθα ἑκάστοτε τά χαριτόβρυτα ἱερά του Λείψανα. Γνωρίζομεν τάς ἀδυναμίας μας, τά λάθη μας καί τήν παράλειψιν τῶν μοναχικῶν μας καθηκόντων καί συχνῶς ἐκλιπαροῦμεν τόν Ὅσιον Πατέρα ἡμῶν Γρηγόριον μετά τοῦ Προστάτου μας ἁγίου Νικολάου καί τῆς ἁγίας Ὁσιοπαρθενομάρτυρος Ἀναστασίας τῆς Ρωμαίας, νά πρεσβεύουν διηνεκῶς πρός Κύριον ὑπέρ τῆς πνευματικῆς ἡμῶν ἀνανήψεως καί προόδου εἰς τά ἔργα, τῶν ὁποίων οἱ Ἅγιοι αὐτοί ἀνεδείχθησαν φωστῆρες ὑπέρλαμπροι καί ποδηγέται τοῦ λαοῦ πρός Κύριον.
Τήν παρουσίαν τῶν Τριῶν Προστατῶν τῆς Μονῆς μας τήν αἰσθανόμεθα ἀναλόγως ἕκαστος ἐκ τῆς πνευματικῆς καταστάσεως καί νηπτικῆς του ἐγρηγόρσεως. Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ἔχει πολλάκις ἐπιδείξει τήν πατρικήν του στοργήν πρός Πατέρας τῆς Μονῆς μας. Καί Ἰδού τό παρακάτω σημεῖον, παρουσίας τοῦ Ὁσίου Γέροντός μας Γρηγορίου εἰς τόν γέροντα Εὐφραίμ ἀπό τό βιβλίον: «Γρηγοριάτικο Γεροντικόν»
«.....Λόγῳ γηρατειῶν καί τῆς ἀσθενείας του, μέ ἐντολή τοῦ ῾Ηγουμένου τῆς Μονῆς, κατέβηκε στό γηροκομεῖο. ῏Ηταν ἡ 10 Μαρτίου τοῦ ἔτους 1989, ὅταν τοῦ συνέβη ἕνα θαυμαστό περιστατικό:
῾Ο γηροκόμος ἀδελφός, κατά τήν συνήθειά του, ἀφοῦ ἐτακτοποίησε καί ἐσκέπασε μέ τίς κουβέρτες τόν Γέρο-Ἐφραίμ, ἀνεχώρησε διά τό κελλί του. Ἐκείνη τήν νύκτα, λόγῳ ἰσχυρῶν πόνων, ἐκινεῖτο ἀδιάκοπα ὁ παπποῦς στό κρεβάτι. Τοῦ ἔπεσαν κάτω οἱ κουβέρτες. ῎Αρχισε πλέον ὁ ἴδιος νά κρυώνῃ. Ξαφνικά ἦλθε κάποιος φαινόμενος Μοναχός.... Ἐσήκωσε τίς κουβέρτες, τόν ἐσκέπασε, τόν σήκωσε ψηλότερα, διότι εἶχε πέσει χαμηλά στό κρεββάτι τό σῶμα του καί, ἐνῶ ἦταν ἕτοιμος γιά ἀναχώρησι, ἀκούει τόν Γέρο-Ἐφραίμ νά τόν ἐρωτᾷ.
-Τί ὥρα εἶναι; Δέν ἔλαβε ἀπάντησι. ῎Αναψε τό φακό, ἐκοίταξε πρός τά δεξιά τήν ὥρα, καί ἦταν μέ τό κοσμικό περίπου δύο, μετά τά μεσάνυκτα. Ἐκκύταξε πάλι πρός τά ἀριστερά νά ἰδῇ τόν διακονητή του, διότι, ἔτσι πίστευε, ἀλλά δέν εἶδε κανέναν. Πρέπει ἐδῶ νά σημειωθῇ, ὅτι κάθε βράδυ ὁ γηροκόμος του ἐκλείδωνε τίς δύο πόρτες τοῦ γηροκομείου, γιά νά μήν ἐνοχλοῦν τόν παπποῦ οἱ ἄλλοι Πατέρες μέ ἄκαιρες συζητήσεις..
῾Ο ἴδιος ὁ π. Ἐφραίμ ἔδωσε ἀπάντησι γιά τόν φαινόμενο Μοναχό, ὅτι ἦταν ὁ Κτίτωρ τῆς Μονῆς, ὁ ῞Οσιος Γρηγόριος. ῾Ο βοηθός του τόν διαβεβαίωσε, ὅτι δέν ἦλθε ἐκείνη τήν ὥρα στό γηροκομεῖο, οὔτε καί ἄλλος Μοναχός τῆς Μονῆς μποροῦσε νά πάῃ, διότι δέν εἶχε κλειδιά.....»
Πάλιν ἀπό τό Γρηγοριάτικο Γεροντικό, παραθέτουμε ἐδῶ μία θαυμαστή μαρτυρία:
«.....Ὁ διακο-Σωφρόνιος, ἐτελείωσε τήν παροῦσα βιοτή του σέ ἡλικία 34 ἐτῶν, μόλις τέσσαρα χρόνια ἀφ᾿ ὅτι ἦλθε, τό 1935 στό Μοναστήρι. Ἀξιώθηκε νά ἴδῃ τούς ῾Αγίους Προστάτας τῆς Μονῆς μας, τόν ῞Αγιο Νικόλαον, τόν ῞Οσιο Γρηγόριο καί τήν ῾Αγία Ἀναστασία τήν Ρωμαία, τούς ὁποίους εἶδε νά μπαίνουν ἀπό τό παράθυρο καί νά τοῦ λέγουν: «῾Ετοιμάσου, θά ἔλθουμε σέ τρεῖς ἡμέρες νά σέ πάρουμε». Τήν ἴδια ἐμπειρία εἶχε καί ὁ μοναχός Κορνήλιος, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη κι αὐτός στήν ἡλικία τῶν 28 ἐτῶν. Πρό τῆς κοιμήσεώς του δέχθηκε τήν ἐπίσκεψι τῶν Τριῶν ἁγίων Προστατῶν μας, οἱ ὁποῖοι τοῦ εἶπαν νά ἑτοιμασθῆ γιά τό ἀνεπίστροφο ταξίδι του.
Καί σέ ἄλλους μοναχούς, κυρίως πρό τῆς ἐξόδου των ἀπό τόν κόσμο αὐτόν, ἔρχονται οἱ Τρεῖς Ἅγιοι τῆς Μονῆς μας καί τούς πληροφοροῦν διά τό γεγονός τῆς κοιμήσεώς των ἤ τούς συνοδεύουν, κατά τήν ὥρα τῆς ἐξόδου τῆς ψυχῆς των.
Παραθέτομεν καί ἕτερον σημεῖον, τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου, διά τοῦ ὁποίου διαπιστώνομεν τό ἀνύστακτον αὐτοῦ ἐνδιαφέρον διά τήν σωτηρίαν μας.
Ἕτερος ἀδελφός τῆς Μονῆς μας, ὅπως ὁ ἴδιος μοῦ ἐδιηγήθη, κατά τήν περίοδον τῆς νεότητός του ὡς μοναχός, δέν ἐκατέβαινε καθημερινῶς διά τήν ἐκκλησιαστικήν ἀκολουθίαν τοῦ ὄρθρου. Καί ἰδού τί τοῦ συνέβη ἕνα πρωϊνόν: Ἦλθε εἰς τό κελλίον του ὁ Ὅσιος Γρηγόριος. Ἦταν ἡ ἡμέρα τῆς μνήμης του, ἡ 7η Δεκεμβρίου. Ὁ μοναχός ἐκοιμᾶτο καί ροχάλιζε. Ὁ Ἅγιος μπῆκε μέ τήν ράβδο του στό κελλί τοῦ μοναχοῦ. Τοῦ ἔδωσε στά πόδια μερικά δυνατά χαστούκια. Ὁ μοναχός ἐξύπνησε καί ἐταράχθη, χωρίς νά ἠμπορῆ νά ἀρθρώση λόγον. Τότε ὁ Ὅσιος τοῦ εἶπε: «Σήκω, ἐπάνω καί πήγαινε ἀμέσως στήν ἐκκλησία. Οἱ Πατέρες ἔχουν φθάσει στό «Ἅγιος ὁ Θεός.....», προσεύχονται γιά τήν σωτηρία τους καί γιά ὅλο τόν κόσμο καί ἐσύ κοιμᾶσαι σάν τό μουλάρι....».
Καί ἀπό τότε ὁ μοναχός αὐτός ἐπήγαινε πρῶτος εἰς κάθε ἀκολουθίαν καί ἔφευγε ταλευταῖος. Τό τυπικόν αὐτό τό ἐκράτησε μέχρι δύο ἡμέρες πρό τοῦ θανάτου του. Τόν ἔβλεπα, πῶς ἔσερνε τά πόδια του, λόγῳ τῶν γηρατειῶν του, ἀφοῦ ἤδη εἶχε φθάσει εἰς τά 87 ἔτη!
Εὐχαριστοῦμεν τόν σοφόν διδάσκαλον καί πατρικόν ποιμένα ἡμῶν ὅσιον Γρηγόριον τόν κτίτορα τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, διότι μᾶς χαρίζει στέγην ἀγάπης καί στοργῆς εἰς τήν ἱεράν Μονήν του. Ἀκόμη μᾶς θάλπει ὡς ἡ ὄρνις τούς νεοσσούς της καί μαζί μέ τούς ἄλλους δύο Προστάτας φροντίζουν διά τήν πνευματικήν μας πρόοδον, διά τά ὑλικά μας ἀγαθά, διά τό αἰώνιον ταξίδιόν μας καί τήν ἀνάπαυσιν τῶν ψυχῶν μας πλησίον τοῦ Φιλανθρώπου Θεοῦ ἡμῶν.’Ἀμήν.
---------------------------------------------------------------------------------
Καί ἰδού πῶς ὑπεδέχθημεν τόν πρῶτον Ποιμένα ἡμῶν, Ὅσιον Γρηγόριον, ἐν φωναῖς χαρμονικῶν καί μελιρρύτων ἀσμάτων:
Δεῦτε οἱ τοῦ Ἄθωνος μονασταί, ἱερῶ τεμένει Γρηγορίου συνεισελθεῖν, Λειψάνων τήν θήκην τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις, ἀρύοντες ἐκ ταύτης χάριν ἀνέκλειπτον.
Χαίροις ἡσυχίας ὁ ἐραστής, προσευχῆς ἐνθέου ἀκριβέστατος ὁδηγός, χαίροις τῆς ἀγνείας, προπύργιον καί στῦλος, φωτός τοῖς ἐν τῶ σκότει, πάτερ Γρηγόριε.
Φρούρει τήν σήν ποίμνην καί ἐξελοῦ, μηχανάς δολίου, ἀδιστάκτως πατήρ ἡμῶν, ὅπως τά σά τέκνα πρός τρίβους μετανοίας, χωρήσωσιν εὐτόλμως τῆ ἀντιλήψει σου.
Ἀπέλασον ρεύματα χαλεπά, ἐναγῶν ἀνθρώπων καί ἐκδίωξον ἀφ᾿ ἡμῶν, ἰνδάλματα τοῦ πλάνου καί πάσης ἀνομίας, χειρός σου δυναστείᾳ πάτερ Γρηγόριε.
Μοναστῶν ὁ δῆμος σέ εὐφημεῖ, κατ᾿ἀξίαν Πάτερ, καί φαιδρῶς ἀνακράζει σοι: Χαίροις ποδηγέτα, ἡμῶν καί ἀντιλήπτωρ, ἀγλάϊσμα σοφίας καί μέγα καύχημα.
Γρηγόριον πάντες σύν τῶ κλεινῶ, καί θείῳ προστάτῃ, Νικολάῳ θαυματουργῶ,, τιμήσωμεν ἅμα καί τήν Ἀναστασίαν, ὁσίων καί παρθένων τό ἐγκαλλώπισμα.
ΟΣΙΕ ΓΡΗΓΟΡΙΕ ΠΡΕΣΒΕΥΕ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΗΜΩΝ.
Διά χειρός μοναχοῦ Δ. Γρηγοριάτου.
26.11.2020.
