Γυναῖκες στό ἀναλόγιο; [Β']

Ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη, 11/6/2025

       Στό διαδίκτυο βλέπουμε σέ διάφορες ἐνορίες, ἰδιαίτερα τῆς περιοχῆς Ἀθηνῶν, γυναῖκες, ἀκόμα καί νεαρές  στήν ἡλικία, νά ἀνεβαίνουν στό ἀναλόγιο, καί νά ψέλνουν μέ τούς ἄνδρες. Σωστό;
        Ἀπό κοσμική σκοπιά εἶναι σωστό· ὡραῖο· ἰσότητα...! Ὅμως, ἡ οὐσία εἶναι, ἄν εἶναι σωστό ἀπό πνευματική, ἐκκλησιαστική σκοπιά. Ἀλίμονο, ἄν ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, κρίνουμε κοσμικῶς τά πράγματα. 
     Γιά τό συγκεκριμένο θέμα «Γυναῖκες στό ἀναλόγιο;», ἔχουμε ἤδη ἀσχοληθεῖ (anastasios 10.6.2019). Ἀσχολούμαστε ξανά· γιατί τό θέμα ὑπάρχει, καί «ἐπαυξάνεται».        

        Ἀπό τό ξεκίνημα τῆς Ἐκκλησίας οἱ γυναῖκες εἶχαν στούς ναούς τό δικό τους ξεχωριστό  χῶρο· τόν γυναικωνίτη. Ὅταν ἔψελνε  ὅλο τό ἐκκλησίασμα, ἔψελναν καί αὐτές, ἀλλά ἀπό ἐκεῖ· ἀπό  τή θέση τους.

       Ὅταν ὁ Παῦλος ὁ Σαμασοτεύς (3ος αἰ.) ὡς ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας, ἔκανε τήν καινοτομία, καί ἔφτιαξε χορωδία ἀπό μονάζουσες ἀσκήτριες,  γιά νά ψάλλουν ἀνήμερα τοῦ Πάσχα, ἡ κίνησή του θεωρήθηκε, ἀπό Τοπική Σύνοδο, ὡς  τόλμημα-θράσος· «ὅποιος ἄκουγε τή χορωδία αὐτή, θά ἔφριττε!»,  διεκήρυττε ἡ Σύνοδος. (Παναγιώτης Τρεμπέλας. «Ἡ γυνή ἐν  τῇ ψαλμωδίᾳ», σελ. 25).
        Εἶναι ἀξιοσημείωτο, βαρυσήμαντο, ὅτι, ὅταν στίς ἐνορίες εἰσῆλθε ὁ θεσμός τῶν ἱεροψαλτῶν (5ον αἰ., καί μετά), ὁ θεσμός περιλάμβανε μόνο ἄνδρες καί καθόλου γυναῖκες· ἀκόμα καί τό διακόνημα τοῦ ἀναγνώστη (!) ἀνατίθετο σέ ἄνδρες!
         Αὐτή ἦταν καί  εἶναι ἡ μακρόχρονη τάξη τῆς Ἐκκλησίας· καί ὡς μέλη της ὀφείλουμε, ὑποχρεούμαστε νά τή σεβόμαστε καί νά τήν τηροῦμε. Ἄν ἡ Ἐκκλησία ἦταν  ἰδιοκτησία μας, θά εἴχαμε κάθε δικαίωμα  νά κάνουμε ἐδῶ ὅ,τι μᾶς ἀρέσει.  

          Ἐρώτημα: Ἄν  σέ κάποια γιορτή,  στό ναό τῆς ἐνορίας,  δέν ὑπάρχουν ἄνδρες ψάλτες,  θά πρέπει νά μένει ὁ ναός χωρίς ψάλτη; Ἐννοεῖται ὅτι ἐξ ἀνάγκης,  θά ψάλλουν οἱ γυναῖκες.  Ὅμως, ἄλλο αὐτό·  καί ἄλλο ὅταν ὑπάρχουν ἄνδρες ψάλτες. Εἶναι ἐπικίνδυνο πρᾶγμα, νά θέτουμε στόν ἴδιο «παρονομαστή» ὅλες τίς καταστάσεις.
               
       Θεωρεῖται συστολή, σεμνότητα, ταπεινότητα, εὐλάβεια γιά τή γυναῖκα, ἡ ὁποία  ἀνεβαίνει στό ἀναλόγιο  καί συμψάλλει μέ τούς ἄνδρες; Μπορεῖ νά ἐπαινεθεῖ γι'αὐτό; Θεωρεῖται ἐπίσης συστολή, σεμνότητα, ταπεινότητα, εὐλάβεια γιά τούς ἄνδρες νά συμψάλλουν στό ἀναλόγιο  μέ γυναῖκες; Μπορεῖ νά ἐπαινεθοῦν γι'αὐτό; 
          
          Καί δέν  σημαίνει ὅτι ἐπειδή τό τυπικό αὐτό  ἱκανοποιεῖ (;) τόν ἐφημέριο καί τούς ψάλτες τοῦ Ναοῦ, ἱκανοποιεῖ ταυτοχρόνως  καί ὅλο τό ἐκκλησίασμα!
  Τό ἐκκλησίασμα ἀποτελεῖται, κατά μεγάλο ποσοστό, ἀπό ἡλικιωμένους, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν συνηθίσει σέ τέτοιες καινοτομίες· καί ὅταν στήν ἐνορία τους βλέπουν τέτοια πράγματα, ὑποσυνείδητα ξενίζονται· ταράζονται.

         Καί τό κύριο μέλημα τοῦ καλοῦ ποιμένα,ἐν ὥρᾳ λατρείας τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ εἰρήνη τοῦ ἐκκλησιάσματος· «ἐν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν». Ἀμήν.

 Πηγή: Ἀναστάσιος, 11/6/2025 (πρόσβαση 11/6/2025)

Ἀναλόγιον: Δεῖτε ἐπίσης,

α. Οἱ Λατινογενεῖς Νεωτερισμοί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῆς Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως στήν Θεία Λειτουργία καί Λατρεία [και σε ἀρχεῖο PDF], «χειροθεσία Ἀναγνώστριας, Ψάλτριας, ...ἀλήθεια ἀπό πού; Κανένα Ὀρθόδοξο Εὐχολόγιον, καὶ ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια, δὲν ἀναφέρει χειροθεσία Ἀναγνώστριας, Ψάλτριας»

β. Στό παραπάνω ἄρθρο: «Ἅγιος Κλήμης πάπας Ῥώμης (+98 μ.Χ.): «Ὑπὲρ ἀναγνωστῶν, ψαλτῶν, παρθένων, χηρῶν τε καὶ ὀρφανῶν δεηθῶμεν· ὅπως ὁ Κύριος τοὺς πάντας αὐτοὺς ἐλεήση», [PG 1, 1088]. Ἐξισώθησαν αἱ παρθένοι [=μοναχαί] καὶ αἱ χῆραι μετὰ τῶν ἀναγνωστῶν καὶ ψαλτῶν;»

γ. τὸ βιβλίο μας: Τὸ ἀθέατον τῆς Ἁγίας Τραπέζης, στὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν Ἑλλάδα, καὶ ἀπό Ἀνατολή σὲ Δύση, τὴν ὥρα τῆς Ἀναφορᾶς — Τὰς θύρας, τάς θύρας· Ποιὲς θύρες; Τό Ἱερόν Κιβώριον, τά Καταπετάσματα-Παραπετάσματα-Βῆλα, τὸ Φράγμα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, τὸ Φράγμα τοῦ Πρεσβυτερίου (Σολέα), τὸ Σύνθρονον [και σε ἀρχεῖο PDF], καί συγκεκριμένα τό 5ον κεφάλαιον: Ὁ διαχωρισμὸς τῶν Φύλων στὸν Ναό.