TREGIMET E NJE PELEGRINI RUS

 «Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

Me ndihmën e Perëndisë jam i krishterë. Por veprat e mia për fat të keq dëshrnojnë se jam një mëkatar i madh dhe për sa i përket jetës sime, jam një njeri pa shtëpi. Origjinën e kam nga një familje shumë e thjeshtë dhe shkoj nga një vend në tjetrin duke jetuar si endacak. Pasuria ime e vetme është një çantë e vogël që e mbaj në kurriz me pak bukë brenda dhe një Bibël në xhepin e xhaketës. Kjo është gjithçka që unë kam.

Njëherë, ishte e shtuna e javës së 32-të pas Pentikostisë shkova në Kishë për t'u lutur dhe për të dëgjuar Meshën Hyjnçre,

Dëgjova ApostulHn që ishte marrë nga letra e Apostull Paviit drejtuar Thesalonikasve dhe më bënë .shumë përshtypje dy^alë: "Lutuni papushim".

Këto §alë hynë dhe e pushtuan plotësisht trurin tim, fillova të mendoj seriozisht, se si është e mundur të lutet dikush pa pushuar asnjëherë, përderisa çdo njeri duhet të bëjë edhe ndonjë punë tjetër për të jetuar. Hapa Ungjillin tim dhe rilexova aty pjesën ku Apostulli na porosit që të lutemi çdo çast dhe në çdo vend, duke i drejtuar duart lart nga qielli. U mendova shumë mbi këtë porosi të Apostullit pa mundur dot ta kuptoj.

-Çfarë duhet të bëj?

-Ku duhet të gjej një njeri që të më shpjegojë keto Çalë? - pyesja veten tixne dhe vendosa të shkoj të dëgjoj predikuesit kishtarë më të mire, se mos ndoshta ata do ta zgjidhnin kuptimin dhe do të shpjegonin misterin.

Me të vërtetë dëgjova fjalë të shkëlqyera mbi lutjen, çfarë është ajo, cilat janë firytet e saj, madje dëgjova për lutjen shpirtërore dhe lutjen që nuk pushon kurrë. Por asnjë nuk mundej dot të ma shpjegonte se si mund një njeri ta zbatonte këtë porosi.

Kështu e kuptova se fjalët e predikuesve kishtarë nuk mundnin dot të më ndihmonin dhe vura në veprim një tjetër plan, që kishte si qëllim të lidhesha më ngushtë me hirin e Perëndisë; të gjeja një njeri, i cili kishte një përvojë të ngjashme që të mund të më shpjegonte gojarisht probiemin që më shqetësonte. Pastaj7 për mjaft kohë, u enda duke vizituar shumë vende. Lexoja gjithmonë Shkrimin e Shenjtë, që kisha me vete, dhe, kudo ku shkoja, pyesja nëse ndodhej aty ndonjë predikues, mësues i fesë, prift apo murg, duke shpresuar kësntu se do të gjeja një njeri, që do të më ndriçonte për sa i përket kësaj pyetjeje dhe kësaj vështirësie të padukshme për mua.

Më në fimd, një ditë më treguan se7 në një fshat aty afër, ndodhej një njeri, i cili i ishte përkushtuar shpetimit të shpirtit të tij. Ai kishte një kishë të vogël në vendin ku banonte dhe i kalonte ditët e jetës në lutje, me studim dhe përkorësi.

Me të vërtetë! U bëra me krahë dhe shkova e gjeta.

"Çfarë do prej meje?” - më pyeti ai.

"Dëgjova se jeni një njeri i përkushtuar në Perëndinë - u përgjigja unë, - por ju Iutem për dashurinë e Krishtit të më shpjegoni fjaiët e Apostullit "Lutuni pa pushim". Më thoni ju lutem si është e mundur që të lutet një njetri, pa pushuar kurrë. Dëshiroj shumë të mësoj rreth kësaj gjëje që? për fat të keq, nuk jam në gjëndje ta kuptoj vetë.

Ai heshti për pak dhe më nguli sytë e tij, duke më vështruar. Pastaj tha: -Lutja e brenashme e pandërprerë, është dëshira e pashpjegueshme e shpirtit për Perëndinë.

Një njeri7 që të ketë sukses në këtë ushtrim shpirtëror, i cili e mbush shpirtin me ngushëllim, duhet t’i lutet Perëndisë më shumë, që ta mësojë Ai më vonë se si duhet të lutet pa ndërprerje. Lutu gjithnjë e më shumë, gjithnjë me më shumë zgarr. Vetë lutja do të të mësojë se do të ndodhë që ajo të thuhet pa ndërpreije.

Por kjo do të zgjasë për mjaft kohë. Duke më thënë këto fjalë, me dha para e ushqime më la të iargohesha.

Ai nuk mundi të më shpjegonte atë që dëshiroja unë.

Fillova përsëri të endesha. Mendova shumë herë në lidhje me këtë gjë, lexova dhe rilexova dhe analizova me shumë durim ato që kisha dëgjuar, por nuk munda dot t7i kuptoj në theilësinë e tyre.

Por unë doja aq shumë t?i kuptoja, saqë nuk flija as ditën, as natën. Më në fund arrita në nië qytet, i cili ishte kryeqëndra e një krahine të madhe. Në te ndodhej gjithashtu edhe një manastir.

Shkova për tatakuar. Igumeni më pranoi me shumë mirësi, më tha të ulesha dhe më qerasi me një pije freskuese.

* Nuk është nevoja për pijen freskuese At i Shenjtë, - i thashë unë, - e vetmja gjë, për të cilën ju lutem mijëra here, është të më jepni këshilla shpirtërore, se si ta shpëtoj shpirtin tim.

Të shpëtoni shpirtin tuaj?,- m7u përgjigj ai. Nuk keni tjetër gjë për të bërë veçse të jeni këmbënguiës në lutjet tuaja, të jetoni ne pëiputhje me porositë e Zotit dhe do të shpëtoni.

Kam dëgjuar se një njeri mund të lutet pa pushuar kurrë dhe unë nuk e di se si ta zbatoj një gjë të tiilë dhe madje, nuk e di se çfarë do të thotë të lutesh pa pushuar.

At i nderuar mund të më qartësoni se ç’kuptim ka kjo përpjekje e jashtëzakonshme?

Nuk e di biri im çfarë të të them më shumë, - m’u pëgjigj ai. Por pa prit pak këtu, kam një libër, i cili flet mbi formimin shpirtëror të njeriut të brendshëm.

Lexoje këtë faqe, - më tha ai, - duke e hapur librin dhe unë fillova të lexoj këto rreshta: Fjalët e Apostullit ‘Lutuni pa pushim”, duan të na japin të kuptojmë lutjen krijuese të kuptimit, Ky kuptim mund të shtrihet lart drejt Perëndisë, ndërsa njeriu do t’i lutet Atij pa pushim.

Por, , - e pyeta unë - cila është mënyra që e bën sensin e kuptimit të drejtohet gjithmonë për nga Perëndia pa u shqetësuar dhe cila është metoda që e bën lutjen të jetë e pandërprerë?

Igumeni m’u përgjigj, - "Kjo gjë është shumë e vështirë edhe për ata që vetë Perëndia u ka falur këtë dhuratë", - pa më dhënë shpjegimin që unë kërkoja.

Qënarova atë natë aty dhe ditën tjetër në mëngjes, duke falënderuar për mikpritjen bujare, ika prej andej pa e ditur se ku shkoja. Dështimi im për të gjetur atë çfarë kërkoja më hidhëronte shumë dhe hapa Ungjillin tim të lexoja për të gjetur pak ngushëllim.

Kështu, bëra pesë ditë rrugë në këmbë. Ditën e pestë m’u afrna në rrugë një plak i vjetër, i cili dukej se ishte prift.

Midis përgjigjeve të pyetjeve,. që unë i bëra, ai më tha se ishte murg dhe se manastiri i tij ndodhej tetë idlometra larg nga vendi ku u takuam.

Ai më ftoi aë të shkoja aty duke më thënë: - Ne pranojmë besimtarë në manastir, u ofrojmë ushqim dhe çlodhje në shtëpinë e pritjes, ku u shërbejnë njerëz të përkushtuar ndaj dashurinë e Perëndisë.

Unë nuk ndjeja ndonjë dëshirë të madhe për të shkuar dhe u përgjigja se paqja e shpirtit tim nuk varej nga gjetja e ndonjë vendi për t’u çlodhur dhe për të patur ushqim, por nga gjetja e ushqimit shpirtëror. Përse vallë të më shqetësonte çështja e ushqimit, kur unë kisha mjaft peksimadhe në çanxën time?

Çfarë lloj ushqimi shpirtëror kërkon?, - më pyeti murgu plak. Cila është ajo që të bën të vuash duke kërkuar? Të lutem vëlla eja të shkojme në manastir. Atje kemi udhërrëfyes shpirtërorë të shenjtë, me mendim të pjekur, të cilët munden të udhëheqin shpirtin tënd në monopatin e vërtetë, me ndihmën që na fal drita e Fjalës së Perëndisë dhe shkrimet e etërve të kishës”

Përderisa është kështu, atëherë më dëgjoni, Ati nderuar,

i thashë. Tani po bëhet rreth një vit, që në një Meshë Hyjnore dëgjova nga Apostulli disa fjalë që na këshillojnë të lutemi pa pushim. Por nuk munda të kuptoj thellë, se cili ishte kuptimi i tyre i vërtetë dhe fillova ta lexoj shumë Ungjillin. Disa njerëz më thanë se, në përputhje me ijalët e Apostullit, duhet të lutemi pa pushim, në çdo çast dhe në çdo vend, jo vetëm kur jemi zgjuar, por edhe kur fiemë, ashtu si thotë një varg: "Unë fle dhe zemra ime lutet”. Kështu humba qetësinë time, sepse edhe vetë humba në mendimet për të kapur kuptimin e këtyre fjalëve dhe për t’i gjetur një mënyrë që t’i zbatoja.

Ditën dhe natën mendimet e mia më vijnë rrotull në mendje duke patur gjithnjë si qendër këto fjalë, që më turbullonin fuqitë e mia shpirtërore dhe përflaknin detyrën time për të mësuar sa më shumë.

Shkova në shumë kisha për të dëgjuar predikime mbi lutjen dhe dëgjova mjaft predikues, por asnjëra prej tyre nuk e shuajti etjen time për të mësuar të shijoja frutin e panjohur, që do të më bëjë të mësoj mënyrën e lutjes pa ndërprerë.

Kur po thoja këto fjalë, pashë murgun plak që bëri kryqin dhe më tha:

-Lavdëro emrin e Zotit, vëlla, që të zbuloi dëshirën që nuk shteron, për lutjen e brendëshme që nuk pushon kurrë. Duhet ta dish se kjo është një thinje nga Perëndia dhe paqtohu me veten tënde. Qetësohu me sigurinë se, kjo që po ndodh tani, nuk është veçse të ushtruarit e harmonisë së vullnetit të brendshëm me zërin e Perëndisë.

Je bërë i denjë ta kuptosh se Drita Hyjnore e lutjes pa pushim nuk arrihet, as me diturinë e kësaj bote, as me dëshirën e pastër për të patur sa më shumë dije, po, përkundrazi, ajo arrihet me thjeshtësine e fiymës dhe me përvojën e vërtetë të thjeshtësisë së zemrës. Pranaaj nuk është aspak i çuditshëm fakti që deri tani nuk dëgjove asgjë për punën thelbësore të lutjes dhe nuk e fitove dijen se si të perftosh energjinë e pafund të saj.

Nuk ka dyshim, shumë gjëra janë shkruar nga predikues kishtarë dhe shkrimtarë. Po meqë ata u bazuan në mendimin dhe rezuitatet që burojnë nga kultivimi i dijes shkruan kapituj që merren më së shumti, me veçantitë e lutjes se sa me thelbin e thellë të saj, për të gjitha ato qe të çojnë në përsosmërinë e lutjes. Domethënë për nevojën e domosdoshme të zeilit, për përqëndrimin e mendjes, për nxehtësinë e zemrës, pastërtinë e mendimeve, pajtimin me armiqtë tanë, përulësinë, qëndrimin e thellë që karakterizohet nga një zemër e dërrmuar, e të tjera.

Por çfarë është lutja? Ciii është thelbi i saj? Si mëson një njeri të lutet? Përgjigjet për këto pyetje, që janë themeiore dhe theibësore, një njeri është shumë e vështirë t’i marrë sot, sepse për këto pyetje është mjaft e vështirë të gjesh një njeri që t'i kuptojë, vetëm duke u nisur nga veçantitë e iutjes për të cilat u fola më lart. Këto pyetje, që t’u përgjigjesh kërkojnë të kesh dije të thellë, dije mistike, jo vetëm dijen që të jep shkolla.

Por gjëja më e trishtueshme është, se dija e kësaj bote kërkon të masë gjërat hyjnore me masën njerëzore. Shumë vetë mendojnë mjaft gabim rreth lutjes dhe kanë mendimin se veprat dhe dëshira e mirë na bëjnë të aftë për atë, por në fakt ndodh e

kundërta, sepse është iutja ajo që ka si rezuitat të saj veprat e mira dhe të gjitha virtytet

Ata që mendojnë ashtu si thamë. më parë, e kanë gabim kur konsiderojnë se frytet dhe rezultatet e saj? janë mënyrat për fitimin e iutjes. Kështu ata e nënvlerësojnë fuqinë që ka ajo.

Kjo gjë, që ata mendojnë gabim7 është në kundërshtim edhe me vetë Shkrimin e Shenjtë, sepse Apostull Pavli thotë: - Ju lutem mbi të gjitha bëni përgjërime, lutje, falënderime dhe mos lini pas dore të mbledhurit bashkë.

Ajo që thotë Apostull Pavli është se lutja i paraprin çdo gjëje. uJu lutem mbi të gjitha...” I krishteri është i detyruar të bëjë shumë vepra të virtytshme, por para së gjithash duhet të lutet, sepse pa lutjen asnjelloj vepër tjetër e mirë nuk është e përsosur.

Pa lutjen, i krishteri nuk mund ta kryqëzojë trupin e tij së bashku me pasionet dhe dëshirat. Zemra e tij pa lutjen eshtë e pamundur të ndriçohet me dritën e Krishtit dhe vetë i krishteri pa lutjen nuk mund të bashkohet nëpërmjet shpëtimit me Perëndinë.

Asgjë nga ato që përmendëm më sipër nuk është rezuitative në qoftë se nuk i paraprin lutja e vazhaueshme. Them iutja e vazhdueshme, meqë përsosmëria e lutjes nuk varet nga flzqitë tona, ashtu si thotë edhe Apostuil Pavli: "Sepse ne nuk dimë çfarë të kërkojmë në lutjet tonaf' (Rom. 8:26).

Kështu është mirë që të lutemi shpesh, të lutemi gjiihmonë, për vepra që mund ti bëjmë të gjithë dhe që do të na ndihmojnë të arrijmë dalëngadalë në lartësinë e pastërtisë së lutjes. e cila është nëna e çdo lloj bekimi shpirtëror.

“Zër rob nënën dhe ajo do të të japë femijët”, - tha Shën Isak Siriani. Mëso më parë si të fitosh fiiqinë e lutjes dhe pastaj do të arrish të zbatosh pa vështirësi të gjitha virtytet e tjera. Por është një fakt se ata, që nuk njohin shumë gjëra nga kjo përvojë praktike dhe nga mësimet e thella të etërve të kishës. kanë
njohuri të vr.rfëra për sa i përket kësaj çështjeie dhe nuk janë të aftë të na thonë shumë gjëra rreth lutjes.

Kur po thoshim këto ijalë i ishim afruar ndërkohë derës së manastirit. Për të mos humbur kontaktet me atë murg të ditur dhe që të gjeja sa më parë atë që dëshiroja, nxitova ta lusja duke i thënë:

At i Shenjtë, do të më bënit një nder të madh, po të më thoni se çfarë është lutja e zemrës dhe se si arrihet ajo.

H kuptova, At i nderuar, se të gjitha keto nuk janë gjëra që i shmangen niohurisë suaj.

Murgu i shenjtë e pranoi lutjen time dhe më mori me vete nëqelënetij.

Eja, hyr brënda, - më tha, - do të të jap një vëllim të etërve të Kishës. Me ndihmën e Perëndisë do të mund të mësosh për këtë lutje qartë dhe me hollësi, duke lexuar me kujdes gjërat që shkruhen në të.

Hymë në qelën e tij dhe ai fiUoi të më fliste me këto fjalë:

Lutja e brendëshme që nuk pushon kurrë, e cila quhet lutja e Krishtit, është një përsëritje e vazhdueshme e emrit Hyjnor të Jisu Krishtit, me buzë, me shpirt, me zemër, ndërkohë që në mëndje na formohet ikona e prezencës së tij dhe Hiri i Tij është i pranueshëm dhe zotëron në çdo punë që ne bëjmë, në çdo vend, madje edhe kur flemë. Lutja përbëhet nga këto fjalë: ”Zot Jisu Xrisht, mëshiromë”.

Ai që e ushtron veten e tij në këtë lutje, fiton në shpirtin e tij një ngushëllim të theilë dhe ndjen nevojën për t5u lutur gjithmonë, sepse nuk mund të jetojë pa këtë lutje, ndërsa vetja e tij e brendëshme vazhdon ta thotë në heshtje, saqë ngjan kjo thirnje si një jehonë harmonike e fjalëve që shqiptojnë buzët e tij. Tani e kuptove se çfarë do të thotë lutje e brendëshme?

"Sigurisht që kuptova At i nderuar, por ju iutem, për hir të dashurisë së Krishtit, më mësoni më tepër si të fitoj këtë zakon", - thirra i rrëmbyer nga gëzimi.

Lexoje këtë lifaër, - më tha ai, - quhet "Filokaiia". Dëshira për të mirën e etërve të përkorë, përfshin me hoilësi metodën e lutjes së va£hdueshme të brendëshme, të shkruara nga tridhjetë etër. Ky libër përmban urtësinë e iartë të etërve dhe është aq i dobishëm për iexuesin, saqë konsiderohet si vepra më e mirë e jetës së brendëshme mistike dhe shpirtërore.

Shën Niqifori shkruan se ky iibër e udhëheq çdo njeri në rrugën e shpëtimit* pa mund dhe djersër

"Mos vailë është xnë i lartë dhe i shenjtë se Shkrimi i Shenjtë!?1', - pyeta unë.

Jo nuk është, - m’u përgjigj murgu. Por ai përmban një shpjegim të saktë për gjithë ato që Shkrimi i Shenjtë flet dhe në mënyrë të tërthortë, për kuptime që nuk mund t’i kapim me fuqitë tona të pakta njerëzore.

Do të të them një shembull që ka lidhje me këtë gjë. DieUi është trupi më i madh, më i shndritshëm dhe më madhështor nga të gjitha trupat qiellorë, por asnjë njeri nuk mund ta shohë dhe ta shqyrtojë me sy të pambrojtur.

Ai duhet të përdor xhama te zinj, që janë. në sipërfaqe miiiona herë më të* vegjël se dieili, por nëpërmjet këtyre xhamave, njeriu ka mundësi të shohë mbretin e madh të yjeve, mund ta shijojë pa u dëmtuar nga rrezet e tij të zjarrta.

Shkrimi i Shenjtë, është si dieili i ndritshëm dhe ky libër; "Dashurira për të mirën" është si ato syzet, që na bëjnë të aftë ta shijojmë diellin dhe shkëiqimin e tij mbretëror. Por tani më dëgjo. Do të të lexoj një pjesë, që flet pikërisht mbi iutjen e brendëshme të pandërprerë.

Ai hapi librin dhe fiUoi të më lexonte një pjesë nga Shën Simeoni, Theologu i Ri:

Qëndro vetëm në heshtje7 uli kryet, mbyiii sytë e tu, merr frymë qetë dhe mendo se shikon theilësirat e zemrës tënde. Bëj që mendimet e tua të ecin prej aty, drejt në zemër dhe thuaj me ritmin e frymëmarijes: "Zot Jisu Krisht, mëshiromë".

Thuaje lehtë këtë lutje me buzët e tua, ose më mirë me mendjen tënde, përpiqu të dëbosh çdo mendim tjetër dhe, me durim e qetësi, ec përpara, duke e përsëritur yazhdimisht. Murgu plak m’i tregoi të gjitha këto mëfjjaië dhe shembuj. Pastaj lexuam nga "Dashuria për të mirën” pjesë të shkruara nga Shën Grigor Sinaiti, Shën Kalisti, Shën Ignati dhe çdo gjë, që lexuam, jerondi ma shpjegoi me Çaiët.’.e. tij. Unë dëgjoja me vëmendje dhe kënaqësi të madhe dhe përpiqesha që çdo fjalë që më thoshte, ta ngulisja mirë në mendje, që të mundesha të kuptoja edhe hoUësirat më të vogla. Kështu kaluam gjithë natën dhe në agim shkuam në mëngjesore, pa vënë gjumë në sy.

Udhëheqësi im shpirtëror më la të largohesha duke më dhënë bekimin e tij dhe duke më thënë se, gjatë kohës që do të ushtrohesha në këtë lutje duhet ta vizitoja atë shpesh për t’u këshiiluar dhe për t’i rrëfyer çdo pyetje dhe vështirësi që do të ndeshja, meqë përparimi i brendshëm nuk mund të shkojë mirë dhe të ketë sukses, pa udhëheqjen e atit shpirtëror. Brenda në kishë ndjeva që dëshira ime të merrte përmasa gjigande, për të bërë çdo gjë që ishte në dorën time që të mund të mësoja lutjen që nuk pushon kurrë, - lutjen e zemrës, - dhe luta Perëndinë të më ndihmonte në këië gjë. Pastaj fillova ta pyes veten se si do të mundja ta shikoja përsëri udhërrëfyesin tim shpirtëror për t’u këshiiluar dhe rrëfyer, meqë nuk ishte e mundur të menja leje për të ndenjur në shtëpinë e pritjes së manastirit më tepër se tre ditë dhe për fat të keq aty rrotull nuk ndodheshin shtëpi të tjera.

Për fat të mirë mësova se pesë kilometra Iarg manastirit ndodhej një fshat i vogëi dhe shkova aty për të gjetur një vend për të ndenjur, gjë që Perëndia ma faU lehtë.

Një fshatar më lejoi të banoja në një kasolle në arën e tij gjatë gjithë verës, duke i premtuar se do të përkujdesesha për kopshtin. Unë isha i kënaqur që gjatë gjithë verës do të banoja vetëm. Qoftë i lavdëruar emri i Perëndisë! Gjeta një vend të qetë. Kështu u vendosa në qelën time, fillova të zbatoj ato që kisha mësuar për luftën e brendshme dhe do të shkoja shpesh për të takuar atin tim shpirtëror.

Për një javë të.tërë fillova të zbatoj ato që kisha mësuar deri në atë çast. Në fillim gjërat ecën mirë por më pas përpjekja ime më lodhi jashtë mase. Ndjeja dëshpërim dhe përtaci, një dëshirë për gjumë më kishte pushtuar-të gjithin, ndërsa mijëra mendime të të gjitha llojeve gumëzhinin në kokën time.

Shkova me hidhërim tek jerondi plak? për t’i treguar mbi gjëndjen time. Ai më përshëndeti dhe më tha në një mënyrë shumë miqësore:

VëHai im, erdhi tek ty sulmi i botës së errësirës, sepse ajo botë asgjë tjetër nuk quan më të keqe, përveç lutjes sonë të zemrës.

Ajo bote përpiqet me çdo mënyrë të të largojë dhe të të pengojë nga lutja e zemrës. Por ti mos u tremb. Perëndia nuk e lejon asnjëherë që tundimi të jetë më i maah nga pesha që mund të mbaje mbi vete njeriu dhe nga sa duhet. Duket që përulësia jote të provohet. akoma më shumë, sepse përveç zeilit të tepruar, ndoshta është ende shpejt t'i afrohesh hyijes së iartë të zemrës. Ka rrezik që të biesh në një kaos shpirtëror. Për këtë rradhë do të të jap këshilla, jo nga vetja ime, por nga ccDashuria për të mirën'VAi shfletoi faqet e Shën Nikiforit dhe lexoi:

Në qoftë se pas disa përpjekjeve që bëre nuk munde të hysh në theilësi të zemrës tënde, bëj atë që do të them tani, dhe me ndihmën e Perëndisë, do te gjesh atë që kërkon. Aftësia që ka njeriu për të shqiptuar fjaiët, ndodhet në laring dhe në gjuhë. Largoji të gjitha mendimet e tua (mund ta bësh këtë gjë në qoftë se dëshiron) dhe gjuha jote të shqiptojë gjithmonë Çalët “0 Zot Jisu Krisht, Bir i Perëndisë, mëshiromë”.

Detyro veten tënde që të thotë këto ijaië vazhdimisht. Në qoftë se do të arrish te zbatosh këtë gjë për një farë kohe, atëherë pa asnjë lloj dyshimi zemra jote do të hapet më në fiand për iutjen. Këtë gjë e dimë nga përvoja jonë.

ccPër këtë ke mësimet e etërve të shenjtë” - më tha udhërrëfyesi im. <cKështu pra nga këtej e tutje duhet të zbatosh porositë e mia me bindje dhe të përsëritësh lutjen e Krishtit sa më shpesh që është e mundur”

Ja, merr një komboskin lutjeje. Merre dhe tnuaje lutjen që të thashë më sipër, tre mijë herë në ditë. Qoftë kur je shtrirë, qoftë kur ulesh për t7u çlodhur, qoftë kur ecën thuaj vazhdimisht pa pushim “O Zot Iisu Krisht, Bir i Perëndisë, mëshiromë”. Thuaj fjalët pa u nxituar dhe mos bëj, as më pak as më shumë se tre mijë lutje në ditë. Perëndia do të ndihmojë dhe në këtë mënyrë do t’ia dalësh mbanë të arrish në pikën ku aftësia vepruese e zemrës bëhet shumë e fuqishme.

E dëgjova me mjaft gëzim mësimin e tij mbi lutjen dhe shkova në kasollen time duke e zbatuar me besnikëri atë. Për dy ditë ishte shumë e vështirë, por pastaj u mësova aq shumë, saqë për mua ishte aiçka shumë e këndshme dhe sa herë që ndaloja, ndjeja nevojën për të thënë lutjen e Jisuit pa pushim e në fund fare ia arrita ta them lirshëm dhe me dëshirë pa e dhunuar veten, ashtu siç më ndodhte në fillim.

Të gjitha këto ia tregova atit tim shpirtëror dhe ai më tha të vazhdoja të përsërisja lutjen gjashtë mijë herë në ditë, të isha i qetë, të zbatoja me saktësinë më të madhe, numrin e caktuar të lutjeve dhe Perëndia do të më ngushëlionte e do të më falte Hirin e Tij.

Në banesën time të veçuar e thashë lutjen e Zotit gjashtë mijë herë në ditë, për një javë të tërë pa pushim. Nuk ndjeva, as shqetësimin më të vogël. Nuk u jepja kurrfarë rëndësie mendimeve që më vinin në kokë dhe nuk mendoja asgjë tjetër, përveç këshillave që më dha ati im shpirtëror. Por çfarë ndodhi më tej? Shumë thjeshtë, u mësova aq shumë me lutjen, saqë po ta lija për një moment, më dukej se ai çast ishte i humbur për mua. Nga momenti që fiBova lutjen, përparoja çdo ditë me iehtësi dhe isha i gëzuar për këtë gjë.

Kur takoja ndonjë njeri, nuk e ndjeja nevojën për të folur me atë. B vetmja gjë që dëshiroja me zjarr, ishte të rrija vetëm dhe të thosha lutjen e Jisu Krishtit, aq shumë isha mësuar me këtë jetë të re.

XJdhëheqësi im nuk më kishte parë për dhjetë ditë. Por, pasi kaluan ator ai erdhi vetë për të më takuar dhe mësoi mbi përparimin tim.

Dëgjoi me vëmendje të gjitha ato që i tregova dhe në fund më tha: “Tani e fitove zakonin e lutjes mendore, por këtej e tutje duhet ta ruash dhe ta forcosh. Mos humb kohë pra7 nga ky moment e në vazhdim, thuajë lutjen dymbëdhjetë mijë herë në ditë. Qëndro në vetminë tënde, të ngrihesh herët në mëngjes dhe të biesh për të fjetur vonë në darkë e të vish tek unë çdo pesëmbëdhjetë ditë përt’u këshilluar”.

Unë bëra ashtu siç më tha ai. Ditën e parë arrita ta them lutjen dymbëdhjetë mijë here, deri në darkë. Ditën e dytë kjo gjë u bë me më shumë lehtësi dhe ndjeja kënaqësi. Në fillim kjo lutje me të vërtetë e pafundme më sillte dobësi dhe këputje. Gjuhën e najeja si të mpirë. Kisha një ndjesi sikur diçka më shtrëngonte në nofull. Në fillim gjithashtu ndjeja një ndjesi kënaqësie, që shkonte'lart në qiell, por më vonë kjo gjë më solli një lloj vuajtjeje nga dhimbja që ndjeja. Gishtat e dorës sime të majtë, me të cilët numëroja lutjet me nyjet e komboskinit ishin enjtur paksa. Madje edhe dora ime ndjente një ngacmim të lehtë nga kyçi deri tek bërrylat. Me gjithë këto që rrëfeva, ndjeja një aëshirë të madhe që ta thoja më me zell lutjen.

Për pesë ditë përsërisja vazhdimisht dymbëdhjetë mijë lutje dhe sapo fitova këtë zakon, ndjeva njëkohësisht dhe kënaqësinë për përmbushjen e dëshirës sime.

Një mëngjes herët, lutja më zgjoi dhe fillova të them lutjet e mia të zakonshme të mëngjesores, por gjuha ime ishte e pafuqishme për t’i thënë me lehtësi dhe me saktësi.

E gjithë dëshira ime ishte e përqendruar vetëm në një gjë. Të thoja lutjen e Jisuit, dhe sa herë që përparoja mbushesha me gëzim dhe lehtësim.

Buzët e raia dhe gjuha ime i shqiptonin fjaiët e kësaj lutjeje vetvetiu, pa bërë asnjë lloj përpjekjeje. Jetoja si në një botë tjetër dhe në mbrëmje herët i mbaroja të dymbëdhjetë mijë lutjet.

Ndjeja brenda vetes time dëshirën për të bërë më shumë, por udhëheqësi im shpirtëror më kishte thënë që të mos kaloja numrin që ai më kishte caktuar.

Çdo ditë bëja të njëjtën gjë dhe Perëndia ynë, Zoti Iisu Krisht, më faite gjithmonë gatishmëri të madhe dhe kënaqësi.

Në fund shkova e takova udhëheqëstn tim shpirtëror dhe ia rrëfeva këto gjëra me sinqeritet dhe me hollësi. Ai më dëgjoi me vëmendje dhe me tha: ‘T)uhet t’i jesh mirënjohës Perëndisë, që të ka falur këtë dëshirë kaq të madhe për të thënë lutjen e Zotit, dhe që të ndihmoi t’ia daiesh në krye kësaj pa vështirësi. Ky është rezuitati që zakonisht shoqëron përpjekjen e vazhdueshme dhe arritjet shpirtërore.

Kështu njeriu e ndez makinën dhe e vë në lëvizje, ndërsa ajo më pas vazhdon të punojë vetë, por që të zgjatë kjo gjë për një kohë të gjatë, ajo ka nevojë për vaj dhe më pas duhet ta ndezësh përsëri.

E sheh pra se sa dhurata na fal Perëndia me dashurinë e tij, jo vetëm në shpirtin, por edhe në trupin tonë material.

E sheh se çfarë lloj ndjenjash është e mundur t’i falen shpirtit, qoftë edhe jashtë gjendjes së Hirit të Perëndisë, atëhere kur shpirti është mëkatar dhe është bërë skllav i pasioneve, ashtu si ti e pe të ndodhë kjo gjë me të vërtetë?

Por a ka gjë më të admirueshme, më të gëzueshme dhe më ngushëlluese se atëhere kur Perëndia dëshiron të falë dhuratën e iutjes vetëvepruese shpirtërore, ashtu si edhe dhuratën e pastërtisë së shpirtit nga çdo Uoj ndjesie tokësore?!

Kjo është një gjëndje, të cilën është shumë e vështirë për ta përshkruar dhe zbulesa e kësaj lutjeje është një parashijim këtu në tokë, i bekimit të qiejve të Parajsës.

Një lumturi e tillë u falet atyre njerëzve, që e pasojnë Perëndinë me thjeshtësi dhe dashuri zemre.

Tani po të jap lejen që ta thuasn lutjen, aq sa dëshiron ti. Përpiqu që çdo çast t?i përkushtohet lutjes, lute emrin e Zotit pa numëruar se sa herë e përsërit atë dhe nënshtroja veten tënde vullnetit të Perëndisë, duke e përgjëruar për ndihmë. 'Jam i sigurt se ai nuk do të të braktisë, por do të të udhëheqë në rrugën e së vërtetës.

Të gjithë verën e kalova nën drejtimin shpirtëror të tij me lutje pa pushim drejtuar Iisu Krishtit dhe ndjeja një paqe të piotë në shpirtin tim.

Në gjumë ëndërroja shpesh herë se thoja lutjen. Gjatë ditës, në qoftë se rastiste të takoja ndonjë njeri. i ndjeja të gjithë njerëz shumë të dashur, njëlloj sikur të qenë të afërmit e mi më të ngushtë.

Por nuk i trashja shumë marrëdhëniet me ata. Të gjitha idetë e mia ishin të qeta në lidhje me gjithçka. Nuk kisha asgjë tjetër ndër mend, përveç lutjes. Ajo e kishte rrëmbyer trurin tim dhe zemra ime filloi të ndjejë shpesh ngrohtësi dhe gëzim. Kur shkova në manastir, shërbesat e gjata atv më dukeshin të shkurtra dhe tani ato nuk më mërzisnin, ashtu siç ndodhte në të shkuarën. Kasoilja ime e vogël më dukej si një pailat i shndritshëm dhe nuk gjeja mënyrë si të falënderoja Perëndinë, që dërgoi tek unë. një mëkatar i humbur, udhëheqësin tim të shenjtë dhe të urtë.

Por nuk e gëzova shumë mësuesin tim të urtë, sepse ai Çeti nga fondi i verës. E qava jashtë mase, e mbusha me falënderime dhe ndjenja mirënjohjeje për mësimin atëror që më dha mua të shkretuarit, si bekim dhe kujtim, dhe e iuta të më falnin komboskinin e tij, me të cilin ai numëronte iutjet që thoshte.

Kështu ngeia vetëm. Verës i erdhi fimdi dhe unë mbarova punë si kopshtar. Tani nuk kisha vend ku të rrija. Fshatari, kppshtin e te cilit punoja, më dha para për punën e bëre nga unë dhe më uroi lamtumirën, duke ma mbushur çantën me peksimadhe për udhëtimin tim. Fillova përsëri të udhëtoja, por tani nuk ecja më i mbushur me shqetësime dhe ankthe si më parë.

Lutja e Zotit e bënte rrugëtimin tim të gëzueshëm. Çdo njeri që takoja në rrugë ishte i sjellshëm me mua dhe isha i sigurt se çdo krijesë e Perëndisë, me arsye ose pa arsye më donte ngrohtësisht

Gjatë kësaj kohe, kur po endesha rrugëve e pyesja shpesh veten çfarë të bëja me paratë që më dha fshatari. Përse do të më duheshin ato? Ndaiova për një çast dhe rashë në mendime. Tani nuk kisha më udhërrëfyes shpirtëror. Përse valle të mos blija me dy rublat e mia librin? Dashuria për të mirën dhe të vazhdoja të mësoja më tej rreth lutjes së brendshme.

Bëra kryqin dhe vazhdova të ecja duke u lutur. Arrita në një qytet të madh dhe kërkova në të gjitha libraritë, librin që dëshiroja.

E gjeta më në fund, por më kërkonin tre rubla, ndërsa nuk më ndodheshin veçse dy. Bëra pazar për një kohë të gjatë, por iibrashitësi ishte i papërkulur. Në fiind më tha:

Shko në kishën që ndodhet këtu afer dhe kërkoji epitropit të të shesë një libër ‘"Dashuria për të mirën”, sepse ai ka një libër të tillë të vjetër dhe paksa me lëkurë të ronitur nga koha. Ndoshta ai mund të ta japë për dy rubla.

Shkova dhe e gjeta librin. Epitropi ma shiti librin dhe unë u gëzova shumë për këtë gjë. E ngjita dhe e rreguilova aq sa munda^ e mbështolla me një mbulesë prej pëlhure dhe e ruaja së bashku me Shkrimin e Shenjtë, që kisha.

Tani vazhdoj të eci duke thirrur në ndihmë emrin e Zotit, që për mua është gjëja më e vyer në këtë botë. Disa herë bej pesëdhjetë e pesë kilometra në ditë dhë e ndjej se nuk eci fare, meqenëse ngjaija e vetme që kuptoj, është lutja.

Kur e flohta e hidhur ma shpon trupin deri në paicë, si me gjilpërë, them lutjen e Zotit dhe menjëherë një nxehtësi e ëmbël shtrihet në të gjithë qënien time.

Kur urija më pushton, emri i Jisuit më bën t’i harroj të gjitha. Kur reumatizma shtrihet në trupin tim, i përqëndroj mendimet në lutjen e Jisuit dhe kështu nuk e ndjej dhimbjen.

Në qoftë se dikush më bën një të ligë, mendoj menjëherë se sa e ëmbël është lutja e Krishtit dhe dëmi ose fyeija zhduken menjëherë. Nuk më intereson asgjë nga zhurmat e kësaj bote. E vetmja gjë që më kënaq, është të gjendem vetëm, të lutem pa pushim dhe duke bërë këtë, mbushem me gëzim. Perëndia e di se çfarë gjë e madhe më është dhuruar mua mëkatarit.

Natyrisht të gjitha këto që më ndodhin mua, ashtu si më tha edhe ati im shpirtëror, janë të natyrshme dhe tokësore.

Eshtë një gjendje, e ciia vazhdon rrugën e saj në mënyrë të natyrshme. Por unë për shkak të padenjësisë dhe trashësisë së mendjes sime, nuk guxoj të eci vetëm në këtë rrugë, të mësoj më shumë dhe të zbatoj në theiiësitë e zemrës sime lutjen shpirterore, duke pritur që të më faië Perëndia një rast për këtë. Ndërkohë prehem në shpresën që kam në lutjet e atit tim shpirtëror për mua.

Kështu edhe pse nuk kam arritur në lartësinë e lutjes së pandërprerë, që është një autoenergji e zemrës, falënderoj Perëndinë, meqë tani i kuptoj fjalët që thotë Apostulli: tcLutuni pa pushim”.

Vizitova kështu për mjaft kohë krahina të ndryshme, duke patur si bashkëudhëtar lutjen e Jisuit, që më jepte zemrën dhe më ngushëllonte në të gjitha udhëtimet e mia, në të gjitha takimet e mia me njerëz të tjerë, nëpër ecjet e gjata. Por në fund fillova të ndjej nevojën për të ndaiuar diku dhe për të qëndruar në një vend që të kisha mundësinë ta lexoja ‘X)ashuria për të mirën”? në vetmi të plotë.

Edhe pse e lexoja sa më shpesh që mundesha aty ku më gjente nata, apo kur çlodhesha pak gjatë ditës, dëshiroja që të fiitesha brenda kuptimit të saj të theilë, sa më shumë që ishte e mundur, me besim dhe lutje zemre për të marrë mësimin, që ajo përmban mbi të vërtetën dhe shpëtimin e shpirtit tim.

Por, sado që përpiqesha, ishte e pamundur, që të zija diku punë dhe të rrija nën një strehë, meqë dora ime e majtë ishte gjysmë e paraiizuar nga koha kur unë isha fëmijë.

Kështu, mendova dhe vendosa të shkoj në Siberi për t’u falur tek varri i Shën Inocentit, në Irkutsk.

Përfiindova në këtë vendim, sepse do te mundesha të udhëtoja në qetësl në pvjet dhe në stepat e Siberisë dhe kështu do të kisha më shumë mundësi për studim dhe për lutjen time.

Fillova të ecja dhe gjatë rrugës thoja lutjen, pa ndaiuar në asnjë vend.

Disa kohë më pas kisha përshtypjen, se lutja e Krishtit kaloi disi nga buzët në zemrën time dhe kjo gjë do të thoshte se në çdo rrahie të zemrës sime vetvetiu thuheshin fjalët e lutjes: “Zot një, Iisu dy, Krisht tre” e kështu me rradhë.

Kisha pusnuar së thënuri lutjen me buzë dhe dëgjoja zemrën time ta shqiptonte në një ritëm me rrahjet e saj.

Më dukej se sytë e mi shikonin Brenda zemrës dhe më kujtoheshin fiiqishëm fjaiët e jerondit të lumëruar, që më kishte folur rreth këtij gëzimi të madh.

Pastaj ndjeva në zemrën time një dhimbje fare të lehtë, por në mendimet e mia mbizotëronte një dashuri aq e madhe për Krishtin, saqë krijova brenda meje idenë se shihja veten time të hedhur në këmbët e Tij dhe nuk pushoja së përqafuari dhe puthuri atë me dhembshuri.

Shikoja me sytë e shpirtit. E falënderoja me lotë të nxehtë meqë më bëri të denjë me Hirin dhe dashurinë e Tij të gjej kaq shumë ngushëUim në emrin e Tij, unë një krijesë mëkatare dhe e padenjë. Në vazhdim ndjeva në zemrën time një ngrohtësi hyjnore, që u shtri në të gjithë kraharorin tim.

Kjo gjë më shtyu ta studioja më thellë £cDashuria për të mirën”, me qëllim që të kontrolloja ndjenjat dhe të bëja një studim të plotë të lutjes pa zë dhe mistike të zemrës.

Shqetësohesha se mos lija pa e shqyrtuar veten duke u bërë viktimë e bukurisë së lutjes, apo se mos merrja gabimisht fenomene natyrore, si pasoja të Hirit të Perëndisë dhe për më shumë, të pushtohesha nga krenaria pa e kuptuar, për shkak të arritjeve të mia në lutje.

Për këto rreziqe ati im shpirtëror më kishte folur kur ishte ende gjalle. Tani vendosa të eci më shumë gjatë natës, që të lexoja librin ditën, nën hijen e pemëve,e të pyjeve të dendur.

Oh! Çfarë Iloj urtësie, zbulova gjatë studimit të këtij libri. Gjeta një dituri, që nuk më shkonte në mëndje se ekzistonte me parë. Duke u futur në thellësitë e kësaj diturie, ndjeja një lumturi të paimagjinueshme nga unë deri atëhere.

Eshtë e vërteië se disa pjesë nga Hbri ishin shumë larg të kuptuarit nga ana ime, por lutja e zemrës më ndihmonte t’i qartësoja ato disi, meqë nuk mundesha t’i kapja kuptimin e plotë të tyre vetëm me anë të trurit.

Nga ana tjetër, shihja në ëndërr udhërrëfyesin tim të lumur të më shpjegonte shumë vështirësi dhe ta udhëhiqte qenien time të pagdhendur gjithnjë e më shumë në pëmlësi.

Në këtë gjendje bekimi qieilor, kaluan më shumë se dy muaj nga vera. Pjesën më të madhe të kësaj kohe kaloja brenda monopateve më të shkurtra të pyjeve. Në qoftë se arrija në ndonjë fshat, kërkoja pak bukë dhe një grusht kripë, mbushja pagurin tim me ujë dhe nisesha për njëqind kilometra të tjera udhëtimi.

Në fund të verës pësova një sulm tundimi, gjë që ishte f         ndoshta rriedhojë e mëkateve të shumta të shpirtit tim të mjerë,

1.         apo e nevojës për jetën time shpirtërore. Pra po u tregoj se çfarë

më ndodhi:

ij          - Një ditë po ecja në rrugën qëndrore dhe aty takova dy

| (         njerëz me kokë të qethur. Ata m’u afruan dhe më thanë se donin

para. Kur u thashë se nuk kisha asnje dhjetëshe me vete, u ; \          egërsuan dhe më thirrën me inat:

.1         - Të gjithë ju pelegrinët jeni gënjeshtarë dhe mblidhni para

me thasë duke lypur. Përse duhet të flasim me këtë, ■* tha një j [      prej tyre dhe më dha një goditje të fortë në kokë me shkopin e

! I         tij? duke më lënë pa najenja. Nuk e di se për sa kohë ndodhesha

në këtë gjendje, por kur erdha në vete vura re se ndodhesha i |        shtrirë në cepin e rrugës dhe se më kishin vjedhur çantën time.

: ^        Ata nuk më kishin lënë asgjë tjetër, përveç rripave të çantës, që,

siç dukej, për ta marrë i kishin prerë rripat me thikë, Lavdi Perëndisë që nuk më kishin marrë librezën me iejen time të udhëtimit, sepse e mbaja në kapelen time prej lëkure për ta !   patur më të iehtë për ta nxjerrë.

I |         U ngrita duke derdhur iot të hidhur, jo aq shumë për

:j          shkak të dhimbjes në kokë se sa mërzitjes për humbjen e dy

|j          librave të mi, Shkrimit të Shenjtë dhe të “Dashurisë për të

I ;         mirën”, që i kisha në çantë dhe që m5i vodhën të dy.

|j          Gjatë gjithë asaj dite nuk pushova së qari dhe së vajtuari.

j{ ......   Ku ta gjeja tani Biblën time që e lexoja dhe e mbaja gjithnjë me

j! !        vete që nga vitet e fëmijërisë. Ku ndodhej tani “Dashuria për të

|j          mirën”, nga e cila kisha përftuar aq shumë dobi shpirtërore dhe

|           ngushëliim kur e lexoja. Oh, unë i mjeri! Humba thesarin tim,

| :         para se të kisha mbushur shpinin tim me ata. Më mirë të më

l           kishin vrarë se sa të-më linin pa ushqimin tim shpirtëror, sepse

c f                    mendoj s& nuk' do të gjeja ndonjëherë të holla për të blerë ato

I i         libra.

Për dy ditë me rradhë e tërhiqja trupin tim zvarrë nepër rrngë, i dërrmuar nga hidhërimi për shkak të humbjes që pësova. Ditën e tretë nuk më kishte mbetur më pikë fuqie. Qëndrova, u ula nën hijen e një shkurreje dhe7 pas pak, më zuri një gjumë i thellë. Në gjumë pashë një ëndërr sikur gjendesha në manastir, në qelën e atit tim shpirtëror, dhe sikur po qaja i hidhëruar.

Jerondi përpiqej të më ngushëlionte:

-Le të të bëhet kjo gjë një mësim, - më tha, - që do të të mësojë të zhvishesh nga gjërat tokësore, meqë pa ato përparon më mirë drejt qiellit. Kjo gjë ndodhi me iejen e Perëndisë, që të të shpëtojë nga rënia, e cila nuk është gië tjetër, veçse vetëkënaqja në jetën shpirtërore.

Perëndia dësniron që i krishteri të heqë nga vetja të gjitha dëshirat e tij, kënaqësitë, lidhjet dhe t’ia nënshtrojë veten e tij plotësisht vulinetit të Perëndisë. Ai drejton çdo ndodhi për aobinë dhe shpëtimin e njeriut. Ai gjithmonë do që të shpëtojnë të gjithë.

Ki guxim dhe beso se Perëndia e lejon tundimin edhe rrugëdaljen prej tij. Shpejt do të fitosh me shumë gëzim se sa hidhërimi që provoh tani.

Ndërsa ai po më tnoshte këto ijalë unë u zgjova dhe ndjeva se i kisna rimarrë fuqitë e mia, kurse shpirti im ishte plot dritë dhe paqe.

O         Zot, u bëftë vullneti yt, - thashë, bëra kryqin, u ngrita dhe vazhdova rrugën. Lutja filloi përsëri të rrahë, me rrahjet e zemrës sime dhe kështu eca për 3 ditë, duke patur paqe në shpirtin tim.

Sapo u nisa, në rrugë u ndesha me një grup të dënuarish me punë të detyruar, që shoqëroheshin nga ushtarë. Kur u arrova dallova midis tyre edhe dy hajdutë, që më kishin grabitur, të cilët ndodheshin në rreshtat e jashtëm. U rashë në gjunjë

përdhe duke i lutur të më tregonin se ku ndodheshin librat që më vodhën.

Në fillim, as që nuk ma varën fare, por më pas, një prej tyre më pa një copë herë dhe më tha:

Në qoftë se na jep ndonjë gjë, do të të tregojmë se ku janë librat e tu. Jepna një rubël.

I sigurova për hir të dashurisë të Krishtit se nuk më ndodhej asgjë me vete, por për t’ua dhënë rublën që më kërkonin, do të bëja të pamunaurën, madje edhe do të lypja për ta gjetur.

Në garanci të kësaj u ofrova pashaportën time, atëhere ata më thanë se librat ndodheshin në bagaznet e gjërave të vjedhura, që vinin pas të dënuarve së bashku me sende të tjera.

Si do të gjej një mundësi për t7i marrë?, - i pyeta unë.

Lute oficerin e karvanit, - m’u përgjigjën ata ndërkohë që

unë nxitova për ta gjetur e për t’i parashtruar lutjen time.

Thuajmë të vërtetën, si di të lexosh “Shkrimin e Shenjtë” - më pyeti ai.

“Po”, - u përgjigja unë. Jo vëtëm të lexoj, por edhe të shkruaj. Sipër në Ungjill ndodhet firma ime, që vërteton se ai libër është i imi. Ja ku ndodhet edhe pashaporta me emrin dhe mbiemrin tim.

Pastaj oficeri më tha se dy keqbërësit ishin grabitës, që fshiheshin në një izbe të ndërtuar me baitë në pyll dhe se kishin grabitur shumë vetë. Por një karrocier i zgjuar, kur ata e kishin sulmuar dje, arriti t’i kapë e t’i lidhë që të dy. Në rregull, - tha oficeri, - por duhet të vish me ne në stacionin e parë që të të jap librat. Ai ndodhet 3 kilometra e gjysëm prej këtu dhe do të ndaiojmë aty, sepse ketu është e pamundur që të qëndrojmë.

Me gëzim të madh i ndoqa në rrugë, ai në kalë dhe unë në këmbë. Ai ishte fisnik, dukej i çiltër dhe e kishte kaluar rininë e parë. Ai më pyeti se nga po vija dhe ku po shkoja. I dhashë përgjigje të gjitha pyetjeve të tij, pa i fshehur asgjë, dhe kështu arritëm në shtëpinë ku do të ndalonim'gjatë asaj nate. Ai i gjeti librat dhe m’i dha duke më thënë:

Ku do të shkosh tani natën? Rri këtu dhe fli në atë dhomën aty. Kështu më bindi të rrija aty. Tani që kisha gjetur librat e mi isha aq i gëzuar, saqë nuk dija si ta falenderoja Perëndinë.

I shtrëngova librat në gji aq shumë, saqë m’u mpinë duart. Derdha lot gëzimi dhe zemra më rrihte fort nga hareja, që ndjeja. Oficeri më ndiqte me vëmëndje dhe në fund më tha;

Siç e shoh, duhet ta duash shumë Shkrimin e Shenjtë. Por gëzimi im ishte aq shumë i madh, saqë nuk mundesha dot t’i përgjigjesha dhe ndjeja dëshirën për të qarë.

Pastaj vazhduam bisedën dhe ai më tha: - Edhe unë e lexoj çdo ditë Ungjillin dhe më nxori një libër të vogël që e mbante në xhep> të shtypur në Kiev dhe të lidhur me pllaka argjendi.

Ulu, - më tha, - e do të të tregoj se çfarë më ndodhi kohë më parë.

Sillni për të ngrënë, - thirri me zë të lartë dhe u ulëm në tavolinë ndërsa ai fittoi të më rrëfente historinë e tij.

Kur isha i ri, shërbeja në ushtri, jashtë zyrave, në fushimet ku grumbulloheshin trupat Isha i rregullt në kryeijen e detyrës sime ahe oficerët më çmonin si një nëntoger korrekt dhe të ndërgjegjshëm. Isha atëherë i ri si pjesa më e madhe shokëve të mi, por për fat te keq, fillova të pij dhe ky pasion mori përmasa gjigande brenda meje. Kur nuk isha nën trysnin.ë e alkoolit, isha oficer i mirë dhe korrekt në punë, por, kur pija, nuk mundesha të bëja asgjë e Iqo më ndodhte shumë shpesh. Eprorët e mi e pranuan dhe më duruan në këtë gjëndje për shumë kohë, por njëherë, kur isha dehur, shava rëndë komandantin e njësisë dhe si ndëshkim më zhgraduan nga oficer në ushtar të thjeshtë për 3 vjet e më dënuan me izolim. Ata më kërcënuan me ndëshkim më të rëndë nëse do të vazhdoja të

njëjtin ves, por edhe me gjithë këto kërcenime, unë nuk e komandoja dot veten7 që të mos pija dhe të shërohesha kështu

nga ky ves i maUkuar.

Përpiqesha shumë herë? po përpjekjet e mia dështonin.

Eprorët e mi të dëshpëruar për gjëndjen time, vendosën të më dërgonin në burgjet e riedukimit Kur e mësova këtë gjë u tronditaaq shumë, saqë truri im nuk punonte më për asgjë tjetër, Gjendesha i pushtuar nga mendime të hidhura dhe në këtë situatë më takoi një murg, që erdhi në garnizonm tonë për të bërë fushatë për mbledhje ndihmash. Secili nga ne i dha atë që kishte mundësi. Pastaj murgu më erdhi pranë dhe më pyeti se përse isha aq i hidhëruar. Unë i tregova se çfarë po ndodhte dhe atij i erdhi shumë keq për fatkeqësinë time e më tha:

E njëjta gje ndodni kohë më parë me vëllain tim. Por a e di se çfarë e ndihmoi për ta kapërcyer këtë gjëndje? Ati i tij shpirtëror i vuri'si rregull, sa herë që ndjente dëshirën për te pirë të iexonte një kapitull nga të katër ungjijtë, pa vonuar fare. Në qofte se aëshira do ta mundonte, duhet të vazhdonte përsëri leximin e një kapitulli tjetër, derisa dëshira e tij të frenohej. Vëliai im e ndoqi besnikërisht dëshirën e atit shpirtëror dhe pas

disa kohësh arriti ta mposhtte këtë pasion.

ICanë kaluar pesëmbëdhjet vjet prej atëherë dhe ai nuk ka

vënë pikë alkooli në gojë.

Edhe ti bëj po të njëjtën gjë dhe do të shohësh se do të

çlirohesh shpejt nga kjo dëshirë. Unë kam një libër të Ungjijve

dhe do të vij enkas për të ta dhënë.

Unë e dëgjova me vëmëndje dhe kur ai mbaroi i thashë:

Si do të munden Ungjijtë e tu të më ndihmojnë, përderisa dështuan të giitha përpjekjet e mia dhe ato të mjekëve për të më shpëtuar nga pasioni i të pirit? Fola në atë mënyrë, sepse nuk e dija çfarë është Ungjilli, as që e kisha iexuar ndonjëherë. Mos e thuaj atë gjë, - më tha murgu. Të siguroj unë se do të të ndihmojë dhe ditën tjetër më solli “Të Katër Ungjijtë”.

E hapa, i hodha një sy dhe thashë:

Nuk e marr, sepse s’kam për ta lexuar, pasi unë nuk e njoh sllavishten e vjetër, ashtu si e dinë priftërinjtë, por murgu shkoi më tej duke më siguruar se fjalët e Ungjillit në vetvete, janë të mbushura me Hirin Hyjnor dhe kanë fuqi hyjnore, meqë

me ato është shkruar ajo qe vetë Perëndia dorëzoi dhe u zbuloi njerëzve.

Nuk ka rëndësi nëse ti në fiHim nuk i kupton fjalët e Ungjillit. vetëm vazhdo të lexosh me zell dhe vulinet. Një murg i shenjtë ka thënë se:

Në qoftë se ti nuk i kupton fjalët e Ungjillit, të Fjalës së Perëndisë, frymërat e ndyra i kuptojnë ato që lexon dhe aridhen. Pasioni që ke për pijen është pa dyshim një veprim djaliëzor. Do të të them edhe aiçka tjetër. Shën Joan Gojarti shkruan se në dhomën ku ruhet një Ungjill fxymërat e errësirës ruhen jashtë saj me anë të fuqisë së tij dhe dridhen brenaa tyre e mendohen shumë të bëjnë të ligën.

I dhashë pak të holia murgut, nuk di se sa, bieva Katër Ungjijtë, i futa brënda një çante mes gjërash të ndryshme dhe i harrova aty. Pas pak filioi të më trembë një tronditje, që vinte nga shkaku i të pirës. Një dëshirë e pamposhtur për të pirë më bëri të shkoj të gjeja paratë brënda në çantë e të rendja që të dehesha.

Por sytë e mi në fiilim shkuan tek iibri i Ungjijve dhe aty për aty m’u kuituan fjaiët që më tha murgu. Hapa librin dhe filiova të iexoj kapituliin e parë të Ungjiliorit Mattheut. Arrita në fund të kapitullit, pa kuptuar asnjë fjalë. Aty m7u kujtua se murgu më kishte thënë:

Mos u mërzit në qoftë se nuk i kupton ato që iexon, vetëm pak me zell në iexim. Jepi, - i thashë vetes, - Iexo dhe

Kii

kapitullin e dytë. Arrita duke e lexuar iibrin, të kuptoja diçka nga ato qe shkruheshin aty.

Kështu vazhdova të Iexoj edhe kapituilin e tretë dhe pastaj, papritur, më ndërpreu çanga e repartit. Në këtë orë nuk lejohej dalja jashtë kampit, të gjithë duhet të shkonin për gjumë. Kur u zgjova në mëngjes, së bashku me mua u zgjua dhe dëshira për të pirë, por papritur vendosa të lexoj një kapitull tjetër nga Ungjilli për të parë se cili ishte rezultati i tij. E lexova, u qetësova pak, kështu nuk shkova për të pirë. Dëshira më pushtoi sërish te gjithin, prandaj iexova një kapituil tjetër dhe u lehtësova disi. Kjo gjë më dha guxim dhe nga ajo kohë, sa herë që ndjeja dëshirën për të pirë të më pushtonte? lexoja një kapitull nga pjesa ku kisha mbetur dhe e mposhta pasionin. Sa më shumë që kalonte koha, aq më tepër përmirësohej gjëndja ime dhe, kur e mbarova leximin e Ungjillit. ashtu shkei e shko, u ndava njëherë e mirë edhe me pasionin tim, që tashmë i përket së kaluarës. Pas pak kohësh fiUova të ndjej neveri për pijen dhe kanë kaiuar 20 vjet, që nuk kam vëne pikë alkooli në gojë. Të gjithë u habitën për këtë ndryshim timin kaq të shpejtë.

Tre vjet më vonë u rivendosa përsëri në pozitën e mëparshme, u graaova dhe rihyra në shkailën shoqërore që i përkisja, nga e cila rashë për shkak të pijes. Më vonë u martova dhe jetoj në mënyrë të bekuar me bashkëshorten time, i kemi të gjitha të mirat dhe lavdërojmë Perëndinë, që na i fali ato më tepër.

I ndihmojmë të varferit sipas mundësive dhe strehojmë pelegrinët në shtëpinë tonë. Kam edhe një djalë, i cili është edhe ai oficer si unë. Pasi u shërova nga pasioni i të pirit vendosa të lexoj një Ungjiil çdo ditë, derisa të mbyll sytë dhe të largohem prej kësaj bote. Asgjë nuk mund të më pengojë që të ruaj këtë premtim timin. Kur jam ndonjëherë i lodhur. shtrihem dhe i them gruas time që të më lexojë, në mënyrë që të mos e prish rreguilin që kam caktuar.

Në shenjë mirënjohje dhe lavdërimi të Perëndisë, e vesha Ungjillin me argjend dhe e mbaj gjithmonë me vete në xhepin e xhaketës sime. E dëgjova me shumë vëmendje këtë rrëfim dhe i thashë se edhe unë kisha dëgjuar për një rast të ngjashëm. Në një fabrikë, në fshatin tim punonte një mjeshtër shumë i zoti, njeri shumë i mirë dhe i sjellshëm, por për fat të keq ai pinte dhe kjo gjë ndodhte shpesh.

Një njeri besimtar, një ditë e takoi dhe e këshilloi që sa herë ta kuptonte se po e pushtonte dëshira për të pirë, të përsëriste lutjen e Jisuit, triahjetë herë për nder të Trinisë së Shenjtë dhe në kujtim të tridhjetë e tre viteve të Krishtit.

Ai e dëgjoi këtë këshiilë dhe e zbatoi duke mundur kështu që të mposhtte në një kohë të shkurtër pasionin, i cili e mundonte prej kohësh.

Tre vjet më vonë ky njeri, i lirë tashmë, ia përkushtoi Perëndisë veten e tij dhe u mbyil në një manastir.

Cila gjë është më e vyer7 të lexosh UngjiHin apo të përsëritësh lutjen e Krishtit?, - më pyeii oficeri.

Eshtë e njëjta gjë, - iu përgjigja unë. Ajo çka është Ungjilli është edhe lutja e lisuit, meqë emri Hyjnor i lisu Krishtit përmban brenda tij të gjithë të vërtetën Ungjillore. Etërit e Shenjtë thonë se lutja e Iisuit, është përmbledhja e shkurtër e Ungjillit.

Pas kësaj bisede u lutëm të dy dhe majori filloi të lexonte Ungjillin e Ungjillorit Mark nga fillimi, ndërsa unë dëgjoja duke thënë lutjen brenda zemrës sime. Në orën dy, pas mesnate, mbaruam së luturi dhe ai shkoi për të Çetur në dhomën e tij.

Unë u ngrita herët në mëngjes, ashtu siç e kisha zakon. Të gjithë po flinin. Sapo nisi të zbardhte pak, mora në dorë librin tim të dashur “Dashuria për të mirën”. Me shumë gëzim e hapa. Nuk do të gëzohesha aq shumë edhe sikur të takoja babanë tim, ose sikur të shihja edhe mikun tim më të afërt të vdiste dhe të

Kur po ecja në rrugën e karrocave, që shtrihej përgjatë një pylli të dendur, prej andej doli një qen i stërmadh, që po vinte me vrap tek unë, Unë i vërshëlleva miqësisht dhe ai u tulat me butësi pranë këmbëve të mia. Lavdërova Perëndinë që më shfaqi akoma edhe një herë mirësinë e Tij të madhe.

Sigurisht do të ndodhej në pyll ndonjë bari me kopenë e tij, ose ndonjë gjahtar e kështu do të gjeja ndonjë copë bukë, sepse kisha njëzet e katër orë pa ngrënë asgjë, ose do të mësoja të paktën se ku ndodhej fshati më 1 afert.

Qeni u rrotullua për pak rreth meje i gëzuar dhe pastaj hyri në një monopat të ngushtë në pyll, për t’u kthyer aty nga ku kishte ardhur.

Unë e ndoqa me vrap dhe e pashë të hynte në një vrimë, nga e cila doli më pas dhe filloi të leh. Njëkohësisht, një burrë i dobët dhe mesatar nga shtati, doli nga një pemë e lartë ku qëndronte i fshehur.

Ai më pyeti se kush isha unë dhe prej nga vija, po kështu edhe unë doja të mesoja për atë dhe në këtë mënyrë ia nisëm një bisede miqësore.

Ai më mori dhe u futëm brenda kasolles të ndërtuar me baltë e më tregoi se ai ishte rojtar pylli dhe se ajo copë toke e pyHëzuar ishte shitur për të patur lëndë druri.

Ai më dha të ha bukë dhe kripë dhe më pas filluam bisedën.

Të kam zili jashtë mase, - i thashë unë, - që ke këtë kasolle këtu dhe rri i qetë pa u endur nga një vend në tjetrin, ashtu si bëj unë. Kështu dhe nuk rrezikon të ndeshësh në rrugë njerëz të çdo lloji.

Mund të rrish edhe këtu në qoftë se do, - më tha ai. Këtu pranë ndodhet kasollja e rojtarit të vjetër, që ndodhei para meje pak e vjetër dhe e prishur vende-vende, por mjaft e mirë për të ndenjur këtë verë.

Besoj se ti ke pasaportë. Sa për bukë, kemi me boilëk, sepse më sjellin çdo javë nga fshati këtu-pranë. Burimi që është. pranë kasoiles ka ujë të bollshëm. Sa për mua, vëiia, keto janë mjaft, sepse kam dhjetë vjet që nuk ha asgjë tjetër, përveç bukës dhe nuk pi veçse ujë. Kështu janë gjërat.

Në vjeshtë, kur fshatarët mbarojnë punërat e tyre me tokën, atëhere do të vijnë këtu dyqind punëtorë, që të presin të gjithë pjesën e pyllxt. Atëherë edhe unë do të iki nga ky vend, e t5i nuk mund të rrish më shumë.           .           '

Kur dëgjova këto ^aië nga goja e tij, doja t’i bija në këmbë nga gëzimi dhe ta falënderoja me lotë. Nuk-dija si.ta falënderoja Perëndinë për këtë mirësi të madhe te tij, ndaj meje. Do të kaioja aty katër muajt e verës dhe do të shijoja në qetësinë dhe heshtjen më të madhe, leximin e tcDashuria për të mirën” me qëilim të ushtrohesha në lutjen pa pushim të zemrës.

Fola edhe pak me mikun tim të ri, që më dha një strehë për të iiitur kokën, dhe mësova historinë e jetës dhe idetë e tii.

Jetoja si zotëri në shtëpinë time, kisha një punishte ngjyrimi të pëihurave dhe ia kaioja mirë, por jo pa mëkat. Shumë herë ua hidhja në tregëti kolegëve të mi, bëja premtime të rreme, pija dhe 2dhesha me të tjerët.

Por, në fshatin tim jetonte një lexues i kishës, që kishte një libër të quajtur “Mbi gjykimin e ardhshëm” dhe shkonte shtëpi më shtëpi, duke lexuar pjesë nga libri dhe duke marrë diçka si dhuratë. Ai erdhi edhe në shtëpinë time, dhe me pak para dhe një gotë verë, mund te lexonte të gjithë natën. Ai e lexoi Iibrin edhe tek unë dhe unë e dëgjoja, teksa punoja.

Më bënë shumë përshtypje ato fjalë që përshkruajnë ate çka na pret në ferr, për ndryshimin e kësaj bote, për ngjailjen e të vaekurve, për boritë që do të oshëtijnë dhe se si Krishti do të gjykojë të gjailë dhe të. vdekur e do të bekojë të mirët dhe të virtytshmit, ndërsa të këqinjtë dhe faitorët në zjamn e

ringjallej. E putha librin dhe falënderova Perëndinë, që ma fali atë libër përsëri.

Fillova të lexoj “Theoliptin e Filadhelfisë”, në pjesën e dytë të librit. Mësimi i tij më habiti jashtë mase, kur lexova se një njeri mund të bëjë njëkohësisht tre gjëra; të hajë kur ndodhet i ulur në tryezë, të dëgjojë leximin që bën një person tjetër dhe të lutet njëkohësisht me mendjen e tij. Por kujtimi i natës së mëparshme, aq të këndshme më bëri falë përvojës sime7 ta kuptoj këtë mësim të Theoliptit dhe kuptova gjithashtu se truri dhe zemra janë dy gjëra të ndryshme.

Kur u çua majori, shkova për ta falënderuar për mirësinë e tij dhe për ta përshëndetur.

Ai më la të shkoja, pasi më dha çaj dhe një rubël. Unë fillova të udhëtoj përsëri i gëzuar.

Nuk kisha bërë as dy kilometra rrugë7 kur m’u kujtua se u kisha premtuar dy hajdutëve se do t’u jepja një rubël, në qoftë se ata do të më tregonin për librat dhe ja ku rubla erdhi pa e kërkuar unë këtë gjë. Duhet t’u jepja rublën apo jo? Në fillim mendova se ato më kishin goditur dhe më grabitën.

Pastaj, a duhet t’u jepja rublën, ndërsa ata ishin të burgosur? Por më vonë mendova gjëra të tjera dhe m’u kujtua se është shkruar në Dhjatën e Re: tsNë qoftë se armiku yt ka uri, jepi të hajë”. MJu kujtuah edhe §alët e Krishtit: tcDuajini armiqtë tuaj”.

U ktheva prapa dhe sapo arrita në shtëpinë e oncerit, i gjeta gati të burgosurit për të nisur rrugën e tyre.

Shkova me vrap, i pashë se ku ishin dhe u dhashë rublën, duke u thënë: £cPendohuni dhe lutuni, Krishti i do të gjithë njerëzit dhe nuk do t’u braktisë kurrë” dhe fillova menjëherë rrugën time. Pasi bëra dyzet kilometra në rrugën e karrocave, preva udhë dhe u fiita në një monopat, për të patur sa më shumë qetësi e për të qenë vetëm. Ecja në mes te pyllit dhe shumë rrallë ndeshja në ndonjë fshat apo grumbull shtëpish të banuara.

Herë pas here ulesha nën hijen epemëve dhe studioja me vëmendje “Dashuria për të mirën”, nga e cila fitoja shumë dije. Zemra ime digjej nga dashuria për Perëndinë dhe nga dëshira për t’u bashkuar me Atë, me anën e lutjes së brendshme. Lexoja edhe Ungjiliin dhe më dukej se kuptoja më mirë disa gjëra, që më parë nuk mundesha t’i kuptoja me qartësi dhe që më bënin të kisha dyshime për to. Etërit e shenjtë kishin shumë të drejtë kur thonin se “Dashuria për të mirën” është çelësi për të kuptuar Shkrimin e Shenjtë.

Me ndihmën e saj, fillova të kap shumë kuptime të fshehura deri atëhere për mua. Fillova të qartësoj në mendjen time terma si: ‘"Njeriu i brendshëm i zemrës”, scMbretëria e Perëndisë është brenda jush”, '"Lutja e vërtetë, adhuron në frymë”, “Qëndroni tek unë”, 4CBir më jep zemrën”7 “Vishni Zotin tonë Iisu Krisht” etj      

Duke patur këto në mendjen time, u luta me zemrën time dhe çdo gjë rrotull meje dukej e mrekullueshme dhe e kënaqshme.

Pemët, gjelbërimi, zogjtë, ajri, drita, më dukej se më thonin, se ato u krijuan për t7i shërbyer njeriut dhe të dëshmojnë dashurinë e Perëndisë për atë, dashurinë që Perëndia i shfaq njeriut me këto gjëra dhe me të gjithë krijesat e tjera, që lavdërojnë Perëndinë.

Kështu kuptova atë që “Dashuria për të mirën” e quan njohuria e gjuhës së krijesave dhe pashë mënyrën me të cilën krijesat fiasin me Krijuesin e tyre, U enda për shumë kohë dhe eca tre ditë me rradhë pa takuar asnjë fshat, ndërsa peksimadhet po më mbaronin dhe frika po më pushtonte se mos ndoshta do të vdisja urie në atë shkretëtirë. Filiova të iutem me më shumë ngulm? forca dhe frika që më kishte zotëruar u largua, sepse të gjitha shpresat e mia ia besova Perëndisë. Paqja e trurit tim, u rikthve përsëri tek unë së bashku me dëshirën e mirë brenda meje.

pëijetshëm Një ditë teksa dëgjoja leximin e librit më pushtoi një frikë e madhe dhe thashë me vete.

Mjerë unë! Çfarë torturash kam për të hequr. Nga ky çast do të përpiqem te punoj për shpëtimin e shpirtit tirn, duke shpresuar se me fuqinë e lutjes do të shmang pasojat e mëkatit.

U mendova shumë për këtë gjë. Meqë isha fillikat në botë, shita gjithçka që kisha. lashë punën dhe bëra lutje në komunën e fshatit, që të më caktonin rojtar në pyll duke patur si rrogë, bukë, pak kripë dhe qirinj për lutjet e mia. Kështu duke punuar, kaluan dhjetë vjet nga atëhere. Ha vetëm një herë në ditë bukë dhe pi vetëm ujë. Ngrihem që me natë për të kryer lutjet e mia dhe ndez shtatë qirinj para ikonave.

Kur bëj çdo natë inspektimin tim të zakonshëm në pyll, mbaj zinxhirë të rëndë të veshur në trup, njëzet okë të rëndë. Kurrë nuk zemërohem, kurrë nuk pij pije aikoolike dhe nuk shoqërohem me gra.

Në fillim kjo jetë më kënaate, por tani, në këtë kohë, shpirti im është mbushur plot me mendime dhe unë nuk mund të çlirohem prej tyre.

Perëndia e di nëse do të mund të shlyej mëkatet e mia me këtë jetë kaq të ashpër. Por tani së fimdi mendoj a ishin të vërteta ato që shkruante libri. Si është e mundur që të ngjaUet një i vdekur, në qoflë se ai ka vdekur njëqind vjet më parë dhe nga trupi i tij nuk ka mbetur veçse pluhur!

Cili e di nëse me të vërtetë ekziston ferri?

Si ështe e mundur, që të dihen gjëra më saktësi për njeriun, pasi ai vdes dhe shpërbëhet?

Ndoshta këtë libër e kanë shkruar priftërinjtë dhe teologët, për të na trembur ne të varferit e pamend dhe për të na mbajtur nën fre. Çfarë sigurie mund të më japin se të gjitha ato që shkruen në të, janë të vërteta? Si mund ta kuptojë këtë gjë një njeri si unë, që shiti gjithçka që kishte për asgjë dhe e dënoi më kot veten për kënaqësitë e botës. Supozo të paktën se nuk ka tjetër jete, përveç kësaj që jetojmë këtu. A nuk është më mirë që njeriu të jetojë i gëzuar këtu dhe të 'mos e tnërritë veten e tij për asgjë? Mendime si këto me mërzitin dhe nuk e di nëse ato do të më detyrojnë ndonjë ditë'të kthehem në zanatin tim të vjetër.

Unë e dëgjova me vëmendje dhe dhembshuri. Thonë se vetëm të arsimuarit dhe inteligjenca mendojnë lirisht dhe nuk besojnë në asgjë. Por ja një njeri i rangut tim, një fshatar i thjeshtë teksa ka mendime ateiste.

Mbretëria e errësirës i hap dyert e saj para çdo njeriu dhe në veçanti të paditurve, u sulet me më shumë lehtësi. "

Kështu, çdo njeri duhet të mësojë të jetë i urtë me Ieximin e ^aiës së Perëndisë sa më shumë që është e mundur kundër armiqve të shpirtit.

Duke patur si qëllim ta ndihmoja sado pak vëllain tim dhe të bëja çfarë kisha mundësi për t’u forcuar besimin e iij, nxora nga xhepi i çantës sime librin “Dashuria për të mirën”. Hapa librin në kapitullin 309, që shkruan tcMbi qetësinë e brendshme” dhe fillova t’ia lexoj. Bëra çfarë kisha mundësi qe t’i tregoja se sa gjë e padobishme dhe e kotë është fakti që t’i shmangesh mëkatit vetëm për hir të frikës nga mundimet e ferrit.

I thashë se është e mundur që shpirti të çlirohet nga mendimet e padobishme me vulinetm, zotërimin e trurit tonë dhe me pastrimin e menajes dhe se këto mund të arrihen me anën e lutjes së brendshme. Ashtu si thonë etërit e kishës, ai që kryen vepra të mira vetëm nga frika që ka se mos dënohet në ferr, ky njeri ndjek rrugën e skllavërisë, kurse ai që bën punë të mira për të fituar Shpirtin e Shenjtë, ngjan me një që bën tregti me Perëndinë. I pari quhet shërbëtor, ndërsa tjetri rrogëtar, por Perëndia dëshiron që ne t’i shkojmë pranë, ashtu si fëmija i afrohet. babait të tij. Ai dëshiron që ne të sillemi me të me ndershmëri, me dashuri dhe të punojmë me zell për të kryer vullnetin e tij. Ai do që të gjithë ne të gjejmë lumturinë në bashkimin tonë me Të, në bashkimin e mendjes dhe zemrës sonë me Shpëtimtarin Iisu Krisht.

Sado që ta mundosh trupin me mundimet dhe pësimet që heq - i thashë unë, - është e pamundur të gjesh paqe në mendjen tënde, në këtë mënyrë. Edhe në qoftë se ke Perëndinë brenda mendjes dhe thua vazhdimisht lutjen pa pushim të zemrës, do të rrezikosh çdo çast të biesh në mëkat me shkakun më të vogël që të jepet. Fillo vëilai im të thuash papushim lutjen e Jisuit. Ti ke një rast kaq të përshtatshëm për ta bërë këtë gje, një vend i vetmuar dhe i shkretë të ndihmon dhe në pak kohë do t'ia arrish t?ia dalësh mbanë me sukses kësaj pune.

Nuk do.të ië pushtojnë mendime mëkatare dhe të pafe. Dashuria e vërtetë dhe besimi në Krishtin do të zbulohen tek ty, atëhere do ta kuptosh se në ç’mënyrë do të ngjailen të vdekurit e se si do të ndodhë gjykimi i ardhshëm, duke e parë këtë në një dritë të vërtetë.

Kjo luije do të bëjë të ndjesh, aq shumë lehtësim dhe bekim brenda zemrës tënde, saqë edhe vetë ti do të çuditesh për këtë gjë dhe rruga e jetës tënde nuk do të jetë më e rëndë dhe e mundimshme.

Pastai fillova t’i shpjegoj se si do të mundte pa ndaluar asnjëherë të thoshte lutjen e zemrës dhe madje se çfarë na mëson Fjala e Perëndisë dhe veprat e etërve në lidhje me këtë gjë-

Ai ra dakord me gjithçka që i thashë unë dhe m’u duk se pas bisedës, ishte më i qetë se më parë.

Pas këtyre që tregova, shkova gjeta kasollen time dhe u mbyila aty.

Ah! Sa shumë i kënaqur dhe i lumtur isha, sa i qetë dhe sa i gëzuar kur kapërceva pragun e asaj kasolleje murgjërore, ose më saktë të aiij varri.

Mua ajo kasolle e varfer më dukej si pallat më i shkëlqyer mbretëror në krahastm me çdo lloj kënaqësie dhe shijimi tjetër.

Me lot ekstaze lavdërova Perëndinë dhe thashë me veten time: 4£Këtu në këtë qetësi që më fali Zoti, duhet ta lus Perëndinë dhe t’i përgjërohem, që të më dhurojë ndriçim. Kështu fillova leximin e C£Dashuria për të mirën” nga fillimi deri në fund me shumë kujdes. Pas një periudhe kohe, jo shumë të gjatë e rilexova të gjithë librin dhe kuptova se sa shumë urtësi, sa shenjtëri dhe sa thellësi kuptimi, ekzistonte në atë libër të bekuar.

Për më tepër pashë se aty përfshiheshin shumë çështje të tjera të paraqitura nga etërit, saqë unë nuk mund të kapja me një të lexuar ato që kishin iidhje me lutjen e zemrës, meqë unë interesohesha para së gjithash të mësoja nga kv Iibër se si të zbatoja lutjen, që vetëvepron brenda zemrës.

Kjo ishte dëshira ime e fshehtë e zemrës në përputhje me fjalët e apostull Paviit: - Mos e shuani Frymën. U mendova rreth kësaj rjale për një kohë të gjatë. Çfarë duhet të bëja? Mendja ime dhe shaisa ime e të perceptuarit ishin të pafuqishme për veprën që unë doja ta çoja deri në fiind dhe nuk kisha asnjë njeri të ma shpjegonte atëherë kur unë kisha nevojë për këtë gjë. Vendosa ’pra, që ta ltis Perëndinë në lutjen time, që të më ndihmonte për të kuptuar disi.

Për njëzet e katër orë me rradhë nuk bëja asgjë tjetër, përveçse lutesha pa pushim. Në fund mendimi im u qetësua paksa dhe më zuri gjumi. Në gjumë pashë në ëndënr atin tim shpirtëror të lumur dhe sikur ndodheshim në qelinë e tij, ndërsa ai po më shpjegonte ‘TJashuria për të mirën”.

Ky libër i shenjtë është i mbushur përplot me pasuri urtësie, - më thoshte, - është ruajtës thesaresh të vyera të kuptimeve dhe porosive të ndryshme të Perëndisë.

Ai nuk është i kuptueshëm për çdo njeri dhe në çdo pjesë të tij, por ai i jep çdo njeriu atë që ka nevojë,, të urtit një udhërrëfyes të urtë dhe të thjeshtit i fal me thjeshtësi mësimet shpirtërore. Prandaj, ju njerëzit e thjeshtë, që nuk keni arsimin nuk duhet t’i lexoni këto kapituj një e nga një sipas rradhës që ato kanë në libër. Rradha është caktuar kështu për teologët.

Ata që nuk janë thelluar në teologji por dëshirojnë të fitojnë lutjen e brendshme të zemrës le të lexojne këto kapituj në përputhje me rradhën e mëposhtme.

Pikë së pari duhet të lexohen ato që ka shkruar murgu Niqifor dhe kjo gjendet në pjesën e dytë te “Dashuria për të mirën”

Pastaj të gjithë librin e Grigor Sinaitit, përveç kapitujve tëvegjël.

Më pas, atë që ka shkruar Simeon Theologu i Ri për tre tipat e lutjes. si edhe kapitujt ttfMbi besimin”.

Në fund, librin që shkruajnë murgjërit Kalist dhe Ignat. Tek këta etër, mësimi mbi lutjen dhe udhëzimi mbi atë, janë të përsëritura dhe ato janë të paraqitura me një mënyrë të tillë, që çdo njeri e ka të lehtë për të kuptuar.

Në qoftë se dëshiron të gjesh një mesim tjetër të mrekullueshëm rreth lutjes, hape librin në pjesën e katërt të tij dhe aty do të gjesh një vepër përmbledhëse c£Mbi lutjen” të shkruar nga kryepiskopi i Konstandinopojës, Shën Kalisti

Në ëndrrën time më kujtohet se mbaja në dorë tcDashuria për të mirën” dhe se po përpiqesha të gjeja aty pikërisht atë kapitull që më sugjeroi jerondi.

Pasi ati im shpirtëror shfletoi disa faqe, më tha:

Këtu është, do ta shënoj që të mos e humbasësh.

Ai mori një copë qymyr dhe snënoi mbi kapitullin që përmenda më sipër. Unë e dëgjoja me shumë kujdes dhe përpiqesha të ngulisja në mendje çdo gjë që më thoshte ai. Kur unë u zgjova ishte ende errësirë pëijashta. Fillova të risjell ndër mend ato që më kishte thënë jerondi, ndërsa ndodhesha i shtrirë në krevat. ‘Terëndia e df”, - mendova, - nëse ishte apo jo e vërtetë, që pashë frymën e jerondit tim, apo ishte thjesht pasojë

e mendimeve të mia që kishin lidhje me tcDashuria për të mirën” dhe me ato që ai më kishte mësuar kur jetonte”.

Duke patur këto mendime ngrita nga krevati, jashtë sapo kishte filluar të zbardhë. Dhe çfarë pashë? Sipër rrasës së gurit, që unë e përdoija si tavolinë në kasolle ndodhej libri ‘Dashuria për të mirën” i hapur pikërisht në faqen që më kishte treguar ati shpirtëror dhe kishte një vijë të hequr me qymyr pikërisht mbi temën, që më folil Madje copa e qymyrit ndodhej anash librit mbi tavoiinë.

Unë e pashë librin me shumë kureshtje, sepse më kujtohej mirë se para se të bija në gjumë e kisha mbyllur mirë dhe e kisha futur në këliëfin e jastëkut që fiija dhe se më parë nuk kishte asgjë të shënuar në vendin ku ndodhej viza e hequr me qymyr,

Pas këtyre u sigurova mbi vërtetësinë e ëndrrës dhe se mësuesi im i shenjtë dhe i paharruar ishte vlerësuar mjaft lart nga Perëndia.

Fillova të lexoj nga ‘'Dashuria për të mirën” ato që ai më kishte caktuar. I kalova njëherë, pastaj i rilexova për herë të dytë dhe studimi zgjoi në zemrën time dëshirën për të zbatuar ato në praktikë.

Kuptova shumë qartë se çfarë do të thotë Iutje e brendshme, si arrihet ajo, ciiat janë j&ytet e saj, si mbushet zemra e njeriut me ngazëliim dhe si njeriu që e fiton atë mund ta shpjegojë në qoftë se ky ngazëllim vjen nga Perëndia, nga bota e jashtme apo nga tundimi.

Kështu fiUova ta shqyrtoj zemrën në përputhje me mësimin e Shën Simeonit Theologut të Ri. Me sy të mbyllur e përqëndrova mendimin tim dhe fantazinë në zemër. U përpoqa të riprodhoja zemrën dhe të dëgjoja rrahjet e saj në anën e majtë të gjoksit tim.

Fillova ta zbatoj këtë gjë shumë herë gjatë ditës për gjysëm ore çdo ditë dhe në fillim, nuk kisha asgjë, përveçse një ndjesie errësire. Por me ngadalë pas njëfarë kohe munda ta

39

shihja zemrën brenda mendjes time dhë të ndiqja me kxxjdes lëvizjet ë saj. Me ndihmën e frymëmanjes munda ta rregulloj ritmin e luties së zemrës, ashtu si na mësojnë etërit, Grigor Sinaiti, Kalisti dhe Ignat.            |

Kur menja frymë thoja: “Zot Iisu Krisht” dhe më nxjenjen e ajrit vazhdoja: “mëshiromë mua mëkatarin”. Në fillim kjo gjë vazhdoi për një orë, pastaj dy orë, më vonë sa më shumë që kisha mundësi dhe në fond, gjithë ditën. Në qoftë se ndodhte që të më vinte ndonjë vështirësi, apo të najeja dyshim dhe përtaci, nxitoja të hapja iCDashuria për të mirën” dhe të lexoja ato vende, që i referohen pikërisht lutjes së zemrës e në këtë mënyrë, gjoja zellin dhe ngrohtësinë për këtë lutje.

Pas tre javësh, ndjeva një dhimbje në zemër dhe, më pas. një ngrohtësi jashtëzakonisht të këndshme, si ngushëllim dhe paqe.

Kjo gjë më dha forcë dhe më shtyu t7i përkushtohem lutjes sa më shumë që ishte e mundur, më pas ndjehesha sikur lutja më kishte pushtuar të gjithin, gjë që më falte një gëzim të jashtezakonshëm. Në këtë aspekt fillova të kem ndjesi dhe mendime të ndryshme në mendjen time. Ndjeja zemrën time të vlonte nga gëzimi kaq i madh, që ishte ndriçimi, pastaj ndjeja një liri të madhe dhe shumë ngushëllim të vërshonte në zemrën time. Në shpirt kisha një dashuri të zjarrtë për Krishtin dhe për të gjitha krijesat e tij.

Herë-herë sytë e mi visheshin nga lotët, që derdhte shpirti im nga mirënjohja për Perëndinë, për mëshirën e madhe që Ai tregonte ndaj meje, një mëkatari të mjerë.

Shpesh herë mendja ime, që shfaqej e pafiiqishme, jo e përsosur, merrte aq shumë, saqë ajo bëhej e aftë të kuptonte dhe menaonte për tema dhe çështje, që deri atëherë nuk ishte e mundur, as që ti kapte me anen e fantazisë.

Rastiste shpesh që ndjesia e ngrohtësisë, brenaa zemrës sime, shtrinej dhe përfshinte të gjithë qënien dhe atëherë më pushionte një valë mallëngjimi e .thellë për shkak të faktit se mund të kuptoj a çfarë është prezenca e kudondodhur e Perëndisë. Ndriçimi i lutjes e ngazëiionte zemrën time dhe e ngrinte peshë.

Herë të tjera, mbulohesha i gjiihi nga një bekim qiellor me anë të lutjes së Iisuit dhe atëherë mund të kuptoja se ç7do të thoshin Çalët: ccMbretëria e qiejve është brenda jush”.

Duke patur ndjenja të tilla si kjo, kuptova që iutja sjeil Fxytet e saj në tre mënyra:

Me Frymën, me Ndjenja dhe me Zbulesat.

Me rastin e parë fiyti i lutjes është për 'Shembull: £CEmbëIsia e dashurisë së Perëndisë, paqja e brendëshme dhe gëzimi i ëmbël i Perëndisë”

Në rastin e dytë, fryti i saj është ngrohtësia e këndshme e zemrës, plotësia e lumturisë, që pushton të gjitha gjymtyrët e trupit, vlirni i lumturisë në zemër, gëzimi më i thellë e i panjohur i jetës, ndriçimi dhe guximi, fuqi'a e durimit në hiahërim dhe në sëmundje.

Në rastin e tretë, rezultatet dhe frytet e ‘Xutjes” janë: ‘Hiapja e mendjes me anë të ndriçimit. kuptimi i Shkrimit të. Shenjtë, njohja e gjuhës së krijesave të ndryshme, fitimi i lirisë brenda në kotësinë e zhurmave, njohuria e gëzimit te jetës dhe në fund, siguria e afrimit me Perëndinë dhe Urtësinë e Dashurisë së Perëndisë, për të gjithë ne”

Pas pesë muajsh jetë me Iutje dhe me lumturi si kjo, u mësova aq shumë me lutjen e Jisuit, saqë ajo u bë një shok besnik dhe i përhershëm për mua.

Në fund lutja vepronte vetë në mendjen time, pa bërë unë asnjë lloj përpjekjeje dhe kjo gjë ndodhte jo vetëm kur isha zgjuar, por edhe kur flija. Asnjë gjë nuk mundej të më shkëpuste prej saj, as edhe për një çast të vetëm dhe nuk më shqetësonte asnjë lloj pune. Shpirti im i dërgonte vazhaimisht iavdërime Perëndisë dhe zemra ime shknhej nga një lumturi e pafundme.

Por erdhi koha që pylli të pritej për t’u bërë lëndë. Punëtorët filluan të vijnë grupe-grupe dhe unë duhej ta braktisja strehën time të qetë.

Balenderova rojtarin e pvliit, thashë disa lutje, putha vendin në të cilin Perëndia më shfaqi mua, të padenjit, mëshirën e tij? vura në sup çantën me librat e mi dhe u nisa për rrugë.

Për një kohe të gjatë endesha nëpër vende të ndryshme, derisa arrita në Irkutsk. Lutja vetëvepruese brenda zemrës sime ishte gjatë gjithë rrugës ngushëllim dhe shoqëri për mua. Çfarëdo lloj gjëje po të takoja rrugës, lutja nuk pushonte së më dhuruari gëzim, në përputhje me gjendjet e ndryshme.

Kudo ku ndodhesha dhe çfarëdo që bëja, lutja nuk pengohej dhe as më bëhej pengesë për ndonjë gjë.

Në orët e punës lutja futej vetë në zemrën time dhe puna mbaronte më shpejt. Kur lexoj, ndjek apo kur dëgjoj diçka me vëmendje, lutia nuk pushon asniëherë dhe gjatë të njëjtës kohë jam i vetëdijshëm se kryhen që të dyja sikur të kem dy vetë, sikur të jenë dy shpirtra në një trup të vetëm. Çfarë misteri që është njeriu! Prandaj çao njeri me shpirtin e tij, le të falënderojë Zotin duke thënë: “Sa madhështore janë veprat e tua, o Zot, të gjitha i ke bërë me urtësi”.

Gjatë rrugës më ndodhën shumë gjëra të çuditshme. Po të filloja nga rrënmi i tyre e di se nuk do të më mjaftonin njëzet e katër orë për ta bërë këtë gjë.

Një natë dimri, po ecja i vetëm në rrugë për të shkuar në një fshat që ishte një kilometër e gjysmë para meje, ku liogarisja të kaloja natën. Papritur një ujk doli nga pylli dhe u sul për tek unë. Në dorë kisha komboskinin e atit tim shpirtëror, që nuk i ndaja kurrë nga dora dhe u bëra gati për ta goditur ujkun me to. Por komboskini më iku nga duart dhe u mbështoll në qafen e ujkut. Kafsha filloi të largohej nga unë, por siç po kërcente sipër një shkurreje plot me gjemba, iu kapën këmbët e pasme dhe kur bëri të çlirohej komboskini u mbështol! pas ferrave dhe kështu ujku në çdo rrotullim që bënte mbështillej akoma më shumë pas saj. Bëra kryqin me besim dhe shkova për ta çliruar bishën, sepse kisha frikë mos e merrte komboskinin me vete e kështu humbisja dhuratën e çmuar të atit tim shpirtëror. E kapa komboskinin dhe kështu u Iirua koka e ujkut, që iku pa lënë gjurmë.

Falenderova Perëndinë duke patur ndëraiend atin tim shpirtëror të bekuar dhe arrita në fshat i sigurt. Atë natë kërkova të rri në një notei.     .

Hyra brenda. Aty ndodheshin dy burra, një i moshuar, kurse tjetri mesatar, me trup të lidhur mirë, që po pinin çaj, teksa ishin ulur.

Ata dukeshin se nuk qenë njerëz të shtresës, prandaj pyeta shërbëtorin e tyre se cilët ishin ata zotërinj. Mësova nga ai se piaku ishte mësues në një shkollë publike, ndërsa i riu ishte sekretar në një gjykatë rrethi. Ishin të dy njerëz të serës së lartë dhe po shkonin në një panair, pesëmbëdhjetë kilometra nga fshati ku ndodheshim.

Pasi u çiodha pak. e luta të zotin e hotelit të më jepte pak pe dhe një gjilpërë, u përkuia në dritën e një llambe e nisa të qep komboskinin tim, që ishte shkëputur në një vend. Sekretari më padhemëtha:

E marr me mend se sa shumë u lute, derisa t7u këput komboskini?

Nuk e këputa unë, - u përgjigja, - një ujk ma bëri kështu.

Një ujk?! Mos vallë edhe ujqerit thonë lutje, - më tha ai me tallje.

U tregova ato që më ndodnën dhe se sa shumë i vyer ishte për mua ai komboskin.

Sekretari qeshi përsëri dhe më tha:

Sa shpesh ndodhrn mrekullitë?! Çfarë lioj shenje shenjtërie mund të ketë një ngjaije si kjo që na the tani? Eshtë shumë e thjeshtë. Ujku u tremb nga ajo që i flake në kokë dhe u largua. Eshtë fakt i njohur që qentë dhe ujqërit frikësohen kur një njeri u flak diçka dhe për më shumë të bën ta besosh fcëtë fakt që ai u ngatërma pas ferrës. Këto janë gjëra që ndodhin shumë shpesh.    •

Por plaku u përgjigj me keto fjaië: - Mos u nxito i dashur të arrish në përfundime të tilla të nxituara. Ti nuk munde të kapësh kuptimin e thellë të ngjarjes.

Nga ana ime, unë shoh në këtë ngjaije misterin e natyrës nga të dyja aspektet, shqisore dhe shpirtërore.

Si ndodh kjo gjë?, - e pyeti sekretari.

Pra, gjërat pak a shumë mendoj se janë kështu. Edhe pse nuk ke arsim universitar, e ke mësuar padyshim historinë e shenjtë të Dhjatës së Re dhe të Vjetër me shënimet poshtë të formuara në bazë të një dialogu, pyetje - përgjigje. Të kujtohet stërgjyshi Adam, kur ndodhej ende në gjendjen e pafajësisë së shenjtë, kur të gjitha kafshët i bindeshm, i silleshin me fiikë dhe se si ai i vuri çdo kafshe nga nië emër?

Plaku që mbante këtë komboskin më parë ishte një njeri i shenjtë. Pra, cili është kuptimi i shenjtërisë?

Për mëkatarin nuk është asgjë tjetër, përveçse rikthimit në gjendjen e mëparshme, me përpjekje dhe vetëkontroll, në gjendjen e pafajësisë së shenjtë të pamëkatshmërisë që rrethon dlirësinë e nierëzve të parë. Kur shpirti është i shenjtë, po ashtu edhe trupi rezulton i shenjtë.

Ky komboskin ndodhej në duart e një njeriu që shenjtëronte veten e tij për shumë vjet, nuk e dimë se sa.

Kontakti i komboskinit me këtë njeri, bëri që komboskini të marrë nga fuqia e shenjtë e dlirësisë së njeriut të parë, para se ai të binte në mëkat! Ky është misteri i natyrës shpirtërore! Megjithatë, të gjitha kafshët e kuptojnë këtë fiiqi, e nuhasin nëse mund ta shprehim kështu, sepse është fakt i njohur, që nuhatja e kafshës është shqisa më e rëndësishme e saj. Ky është misteri i natyrës.

Ju të arsimuarit i kuptoni gjërat me anë të forcës dhe mendjes, por ne i kapim ato shumë thjesht. Zbraizim me kënaqesi një gotë vodkë dhe kjo gjë përbën për ne fuqinë tonë të veçantë, - tha sekretari dhe vazhdoi qe të piotësojë.

Këto janë vetëm për ty, - u përgjigj mësuesi. Mua më pëiqeu mënyra që ai foli, iu afrova dhe i thashë:

A ka mundësi që t5ju marr pak nga koha juaj, për t’u treguar më shumë rreth atit tim shpirtëror? Kështu i rrëfeva për shfaqjen e tij në ëndërr, mësimin e tij dhe për ngjaijen me shenjën që bëri në librin e “Dashuria për të. mirën”. Ai më dëgjonte me vëmendje, p.or sekretari i ulur në një kolltuk aty më tutje, nuk bënte gjë tjetër, veçse murmuriste.

Eshtë e vërtetë ajo që thonë, se leximi i Shkrimit të bën që të humbasësh mendtë. A nuk është kështu, kur beson se faniazma e një njeriu bën shenja të ndryshme në një libër? Thjesht ë le librin të bjerë përdhe ndërsa ishe i përgjumur dhe thëngjijtë, që ndodheshin posntë në dysheme lanë shenjën e tyre rastësisht në një faqe. Këto që thua nuk janë veçse mashtrime. Deri tani çfarë nuk më kanë parë sytë, jam i tejngopur nga të gjithëju.

Duke mërmëritur këto fjalë, sekretari u kthve nga ana tjeiër, për nga muri, dhe e zuri gjumi, kurse unë vazhdova bisedën time me profesorin dhe e pyeta nëse dëshironte të shikonte kapitullin e shënuar me karbon në libër.

Vështroni me kujdes, - i thashë, - kapitulli është nënvizuar me kujdes dhe jo shkei e shko. Gjëja që më habit më tepër, është se si ka mundësi një frymë të kapë një copë thëngjill dhe të bëjë diku një shenjë me të. Profesori e pa vijëzën dhe më tha: ”Edhe ky është një mister i madh shpirtëror dhe do përpiqem të ta tregof’.

Kur frymërat i shfaqen një njeriu të veshura me trup njerëzor, trupi i tyre perceptohet nga sytë të hyjë, ose të daië nga një dhomë psh, ose të kryejë disa veprime të veçanta dhe, kur zhduket, ai e zhvesh elementin njerëzor, që e kishte marrë përpak kohë.

Ndodh një fenomen i ngjashëm, si me atmosferën. Ashtu si ajo ka fuqinë të kontraktohet dhe pastaj të çlirohet, kështu edhe shpirti mund të marrë çdo lloj forme, mund të kryejë çdo veprim si edhe të shkruajë. Por ciii është ky libër? Dua ti hedh një sy.

Sapo i hapi sytë, menjëherë i shkuan tek kapitulli i Shën Simeoni, Theologut të Ri

~,rEshtë një përmbledhje nga veprat e etërve“,- i shpjegova. Këtu fiitet edhe mbi lutjen e zemrës, lutjen mendore që bëhet me shqiptimin e emrit te Zotit tonë Jisu Krisht Pënnbajtja ë këtij libri është marrë nga shkrimet e tridhjetë etërve të Kishës.

Ah! Edhe unë di diçka rreth lutjes së brendëshme,- m’u pergjigj ai. Unë e luta të më thoshte diçka dhe ai m’u përgjigj duke më plotësuar dëshirën, Shkrimi i Shenjtë thotë se njeriu dhe gjithë krijesat janë bërë objekte të kotësisë, jo me dëshirën e tyre, psherëtijnë nga dëshira dhe përpjekja që bëjnë për t’u rikthyer në iirinë e bijve të Perëndisë.

Ky rënkim mistik i gjithë krijesës së Perëndisë, kjo priije e brendshme e cdo shpirti për Perëndinë, është pikërisht ajo që quhet lutje e brendshme. Nuk është pra nevoja që të jepen mësime rreth saj, sepse ajo është e natyrshme në secilin nga ne.

c'Por çfarë duhet bërë që njeriu ta ndjejë, ta njohë brenda vulinetit të tij të brëndshëm dhe ta shijoj lumturinë e saj dhe dritën që ajo rrezaton, që të arrijë në shpëtimin e tij?, - e pyeta unë.

“Nuk e di nëse kjo temë është e shtjelluar në librat teologjike”,- u përgjigj ai

ccNdërsa këtu, çdo gjë është e thjeshtuar”,-1 thashë duke i treguar librin tim përsëri. Mësuesi mori shënim titullin e librit dhe tha se do të porosiste një të tillë në Tobolist për ta studiuar.

Pastaj u ndamë, secili mori rrugën e tij. Falenderova Perëndinë që më dha rastin të bisedoja me mësuesin dhe e luta nxehtësisht atë, që t’i falte edhe sekretarit lumturinë që të lexonte lcDashuria për të mirën” dhe të gjente shpëtimin e.tij me ndihmën e këtij libri.

Një herë tjetër kalova nga një fshat dhe prifti i enorisë më ftoi të rrija në shtëpinë tij. Ai ishte një njeri i veçantë dhe jetonte krejtësisht i vetëm.   -

Unë qëndrova tre ditë pranë tij. Ai më vëzhgoi giatë kësaj kohe dhe më tha:- Qëndro këtu, unë kam nevojë për një njeri të besuar dhe ti do të punosh e do të marrësh një rrogë. Siç e sheh kemi msur ndërtimin e një kishe të re prej guri, pranë së vjetrës të ndërtuar me dru dhe kam shumë nevojë për një njeri të besuar, që të mbikqyrë punëtorët e të rrijë pranë kishës së vogël për të ruajtur kutinë e mbledhjes së ofertave. Eshtë pikërisht ajo gjë, që të duhet edhe ty. Do të jesh vetëm në kishë dhe do të thuash lutjet e tua. Këtu pranë ka një dhomë të veçuar, që ishte ndërtuar për kujdestarin e kishës. Të lutem të rrish aty derisa të mbaxojnë punimet e kishës së re.

Unë e kundërshtova, por nuk munda t’i rezistoj këmbënguljes së priftit të mirë dhe pranova të rri në dhomën caktuar për kujdestarin e kishës. Në fillim e gjeta të qetë, por më vonë pashë se shumë njerëz hynin nga dyert e kishës, disa për fu lutur, kurse disa të tjerë, për të vjedhur para nga disku, që përdorej për të mbledhur ndihma për ndërtimin e kishës.

Lexoja “Shkrimin e Shenjtë” dhe £cDashuria për të mirën” çdo mbrëmje. Disa, kur më panë se kisha libra filiuan të më lusnin t’ua Iexoja me zë të lartë. Pas pak kohësh pashë një vajzë të vogël, që vinte shpesh për t'u lutur në kishë dhe rrinte aty për shumë kohë. Duke ndjekur pëshpëritjet vura re se fjalët që i thoshte sikur lutej ishin të çuditshme dhe lutjet që bënte, të ndrvshme nga ato të zakonshmei.

E pyeta se ku i kshte mësuar ato gjëra dhe ajo m’u përgjigj se t kishte mësuar nga nëna e e saj, e cila shkonte në kishë rregullisht. Ajo më rrëfeu gjithashtu se babai i saj bënte pjesë në një herezi që nuk e pranonte fenë si mister. Unë ndjeva dhembshuri për të dhe e ndjeva si detyrë timen ta mësoja të lutej sipas traditës së Kishës sonë. Pastaj i mësova me rradhë “Ati ynë” dhe “Himnin Akathist” të të Tëreshenjtës dhe të thoshte lutjen e Jisuit meqë ajo e afron njeriun me Perëndinë me tepër se çdo lutje tjetër.

Vajza e vogël u tregua mjaft e shkathët në mësimin e lutjes. Më pas ajo e përvetësoi, aq mirë lutjen e lisuit, saqë siç thoshte vetë ndjente lutjen ta tërhiqte vazhdimisht.

Ajo kënaqej kur lutej dhe zemra e saj mbushej me ngazëllim sa herë që shiptonte lutjen e Jisuit. Kjo gjë e bënte ta fillonte thënien e lutjes përsëri pa ndjerë kurrfarë Hdhjeje.

Unë gëzova shumë nga ato që dëgjova dhe e luta të vazhdonte pa u Iodhur të usntrohej në thënien e lutjes. Vera erdhi përsëri, shumë vizitorë vinin në kishën e vogëi për të më takuar, jo vetëm që t’u lexoja librat dhe për'të marrë këshiUat e mia, por edhe për të më shkaktuar një mal me ngatërresa, duke më kërkuar ndifame për gjëra që kishin humbur dhe për çështje, në të cilat kishin dështuar.

Disa nga ata mendonin se unë isha magjistar. Vajza, për të cilën fola më lart, një ditë erdhi tek unë e dëshpëruar dhe e pafuqishme për shkak të hidhërimit, duke mos ditur se çfarë të bënte.

Babai i saj donte ta martonte me një djal të ri, që bënte pjesë në herezinë e tij dhe dasma do të kryej pa bekimin e priftit, duke bërë vetëm një ceremoni të thjeshtë fetare që do të lexohej nga një fshatar.

Si është e mundur që një martesë si kjo të konsiderohej e rregullt dhe e ligjshme? A nuk do të ishte lidhia e tyre një bashkëjetesë e jashtëligjshme dhe mëkatare?,- më tha vajza duke

qarë prej dëshpërimit dhe e vendosur që.'.të ikte nga shtëpia, sapo të jepej mundësia e parë.

<cPo ti ku do që të shkosh”, - i thashë unë, - “kudo që të jesh do të të gjejnë dhe nuk do të mund të rrish e fshehur për një kohë të gjatë. Më mirë është ti lutesh Perëndisë me zjarr që ta ndriçojë babain tënd të mos e bëj dasmën ashtu si do dhe të ruajë shpirtin tënd nga herezia. Kjo është gjëja më e mirë, që mund të bësh jo të largohesh nga shtëpia.        '

Me kaiimin e kohës vizitat në kishë u shpeshtuan shumë dhe kio gjë u shoqërua me zhurmë dhe rrënoja më të mëdha nga sa unë mund të duroja, kështu që vendosa të fiiloj përsëri endjet e mia sa andej-këndej.

Fola me priftin për planet e mia dhe i thashë: ”Atë, ju dini më mirë se çfarë mendoj. Duhet të siguroj një vend të qetë ku mund të lutem pa pengesa. Këtu pra ndenja gjthë verën. Tani më jepni uratën tuaj dhe lejen për për tu larguar e për të vazhduar udhëtimet e mia”.

Por prifti nuk donte të më linte të iargohesha dhe u përpoq të më bindte duke më thënë; Çfarë të pengon këtu që të lutesh? Nuk je i detyruar të flasësh me asnjeri, n.q.s ti nuk do. Këtu ke ushqim të përditshëm. Thuaj lutjet e tua ditë e natë pa u shqetësuar dhe jeto si të duash duke plotësuar detyrat që ke ndaj Perëndisë.

Këtu je i vyer. Mos u shqetëso me asnjeri që ka oreks për të bërë llogje. Qënia jote këtu është shumë e dobishme për Kishën tonë. Kjo shërbesë këtu është më e vyer për Perëndinë se sa lutjet që bën. Përse dëshiron të jesh gjithmonë i vetëm? Lutja e përbashkët është më e këndshme. Perëndia nuk e krijoi njeriun të mendojë vetëm për vete, por që të ndihmojë njeri- tjetrin, në rrugën e shpëtimit sipas mundësive që ka secili.

Kështu bënë etërit e kisnës. Ata luftuan ditë-natë, por kujdeseshin për nevojat e grigjës së tyre, predikonin kudo dhe nuk rrimn vetëm në nje vend, të vetmuar duke u përpjekur të fshiheshin nga bota.

“Çdo njeri ka dhuratën e'tij nga Perëndia”, - i thashë unë. Ashtu siç ka patur shumë predikues, po ashtu ka patur edhe shumë eremitë. Çdo njeri bën atë që ka mundësi dhe ndjek vijën e tij me mendimin se është vetë Perënaia, që i tregon udhën e shpëtimit. Si ju duket fakti që shumë shenjtorë dhanë dorëheqjen nga episkopë apo nga enoritë e tyre dhe shkuan në shkretëtirë për t’iu shmangur rrëmujës, që vjen nga marrëdhëniet me njerëzit?

Për shembull Shën Isak Siriani u largua nga grigja e tij ku shërbente si episkop dhe Shën Athanas Athoniti e la barrën e madhe pikërisht, sepse për njerëz të tillë vendet ku jetonin dhe punonin ishin të mbushura piot me tundime dhe u besuan me çiltërsi ijaJëve të Zotit. Çfarë dobie i sjell njeriut, po të fitojë mbarë botën dhe të humbasë shpirtitn e tij?

Po, por ata ishin shenjtorë, - u përgjigj prifti.

Në qottë se ata që ishin shenjtorë, - i thashë unë përsëri, morën masa për ta ruajtur nga rreziqet e përzneijes së tyre me njerëzit, çfarë gjëje më të mirë mund të bëjë një njeri i dobët dhe mëkatar?

Kështu në hmd fare e përshëndeta priftin dhe ai më uroi me gjithë zemër, rrugë të mbarë.

Dhjetë kiiometra larg prej andej vendosa të bëj një ndalesë për të kaluar natën në nië fshat aty pranë.

Në bujtinën e fshatit, gjeta një njeri shumë të sëmurë dhe i këshillova të afërmit e tij që ta kungonin. Ata e pranuan këshillën time dhe në mëngjes aërguan një njeri për të ftuar priftin e enorisë.

Qëndrova edhe unë aty, sepse doja tu faiesha mistereve të Shenjta. dhe të lutesha ku ato gjendeshn në shtëpinë ku rrinim. Kështu dola jashtë dhe u ula në një sofat për të pritur priftn.

Po për habine time të madhe -pashë të vinte drejt meje vajza, që ndiate lutjet në ikishën e vogël.

Si erdhe këtu?7- e pyeta unë.

“Ah, caktuan për fat të keq ditën e fejesës time me njeriun që ju tregova dhe kështu ika nga shtëpia’V nfu përgjigj ajo, duke u ulur në gjunjë para meje.Më pas filloi të më lusë: ccfCij mëshirë për mua, merrmë me vete dhe më ço në ndonjë manastir, apo diku tjetër. Nuk dua të martohem, dua të jetoj në manastir për t’iu përkushtuar Perëndisë, virtytit dhe lutjes. Ty kanë për të të dëgjuar dhe do të më pranojnë në manastir”.

Perëndia im,- thashë unë 1 habitur ku mundem unë që të shkoj? Nuk njoh asnjë manastir në këtë zonë. Përveç kësaj nuk mund të të marr me vete asgjëkundi pa patur ti pashaportë. Së pari do të të pengojnë dhe së dyti është e pamundur që të fshihesh në kohën ku jetojmë. Do të të kapin? do të të çojnë në shtëpinë tënde dne kanë për të të naëshkuar. Giëja më e mirë që mund të bësh është të kthehesh në shtëpinë tënde, të thuash lutjet e tua dhe në qoftë se nuk do të martohesh nxirr si pretekst se gjoja je e sëmurë. Shën Kiementini bëri të njëjtën gjë, po të njëjtin shëmbull ndoqi dhe Shën Marina oshënaija, duke thënë se ishte burrë, kur shkoi në një manastir burrash. Ka shumë raste të tilla.

Kur po ndodhnin gjitha këto që u thashë më sipër dhe ne ishim duke biseduar, pamë katër burra që u sulën drejt nesh. Një nga ata kapi vajzën; e hipi në karrocën me të cilën kishin ardhur dhe iku së bas’nku me të, ndërsa tre të tjerët më iidhën duart dhe më çuan prapa në fshatin ku kisha kaiuar verën. Përgjigja e tyre e vetme për pyetjet që unë u bëja ishte: Do të mësojmë ne o pseudo-shenjtor, të mashtrosh vajzat e reja?

Në mbrëmje me çuan në gjyqin e fshatit. më shtrënguan këmbët me zinxhirë dhe më futën në burg, gjyqi do të zhvillohej të nesërmen. Prifti dëgjoi që unë ndodhesha në burg dhe erdhi për të më parë. Më solli edhe pak ushqim dhe më ngushëiloi duke me thenë se ai do të fliste praivië të pa®ëve dhë do të bënte çfarë të mundtte per mua, duke më siguruar si at shpirtëror se isha i pafajshëm.

' Gjykatësi erdhi në darkë në fshat dhe qëndroi në shtëpinë e përfaqësuesit tie tij ku u informua se çfarë kishte ndodhur. Pastaj i urdhëroi të gjithë fshatarët të mblidheshin në shtëpinë ku do të zhviilohej gjyqi. Hymë brënda dhe po prisnim të gjithë. Më ne fund erdhi edhe gjykatësi, u ul në karrigen e tij dhe nisi nga gjykimi i çështjes. pasi vuri në kokë kapelen e gjyqtarit.

Epifan,- thirri gjykatësi, a mori ndonjë gjë vajza kur u largua nga shtëpia?

Jo zoti gjykatës,-u përgjigj babai vajzës.

A bëri ndonjë gjë të keqe vetëm, apo me këtë idiotin, pasi iku nga shtëpia?

Asgjë, ishte përgjigjja e dyte e tij.

Atëherë pra vendimi im gjyqësor në Iidhje me këtë çështje është si më poshtë: Ti shikoje vetë punën me vajzën tënde dhe rreguiloje çështjen ashtu si e mendon. Përsa i përket ketij mikut tonë këtu, unë nesër do t’i jap mësimin që i duhet dhe do ta dëboj nga fshati me urdhrin e rreptë që të mos shkelë kurrë më në kufijtë e këtij vendi. Kjo është nga ana ime ajo që do të kryej. Duke thënë këto, zbriti nga podiumi ahe shkoi për të fjetur, ndërsa mua më mbyllën përsëri në burg. Herët në mëngjes dy xhandarë pasi më rrahën me shkopinj më nxorrën në kufiitë e fshatit.

Unë iavdërova Perëndinë, sepse më bëri të denjë mua mëkatarin të vuaj me të padrejtë për hir të emrit të tij. Kjo ngjaije më ngushëlloi dhe më dha me shumë zell dhe fuqi në lutjen time të zemrës. Asnjë gjë nga këto që pësova nuk pati aq fuqi sa të më bënte të mendoja se isha njeri i përbuzur. Më dukej se të gjitha këto i ndodhën një njeriu tjetër, ndërsa vetë i shihja ngjaijet nga larg. Madje edhe drurin e durova pa shumë mundime.

Lutja i dhuronte zemrës sime shumë ëmbëlsi dhe më bënte të isha indiferent ndaj çdo gjëje që më ndodhte. Dy, tre kiiometra më tutje takova nënën e vajzës, që po kthehej nga pazari e ngarkuar me gjëra të ndryshme. Duke më parë ajo më tha se dhëndri i saj e kishte tërhequr akuzën e bërë ndaj meje.

Ai u shqetësua, - përse iku Olga, - shtoi dhe më dha një copë buke dhe disa ëmbëisira duke u jarguar. Koha ishte e mirë dhe e thatë dhe unë nuk doja ta kaloja natën në ndonjë fshat. Kështu eca për një kohë dhe gjeta në pyil një qoshe, rrëzë një gardhi dhe e kalova natën aty. Natën, pashë në ëndërr se po ecja duke lexuar pjesë nga Shkrimet e Shën Andoriit të përmbiedhura ne “Dashuria për të mirën”.

Papritur ati im shpirtëror më arriti ahe më tha të lexoja kapitullin e 35 -të të Shën Joan Karpatit

Mësuesi i vërtetë shumë herë u nënshtrohet tailjeve dhe duron mundime për nir të bijve të tij shpirtërorë.

Pastaj më tha të shihja kapituilin e 41-të dhe veçanërisht pjesën që thotë: Ata që ia kushtojnë veten e ryre tërësisht lutjes, bëhen shumë herë objekt suimesn dhe tundimesn të fiiqishme.

Pastaj më tha: 4<Ki guxim dhe mos e humb shpresën. Tani ke ntuar përvojën e së vërtetës".

Asnjë tunaim nuk është më i madh se sa fuqia e njeriut dhe për më tepër Perëndia i fal njeriut rrugëaalje dhe çlirim nga këto prova.

Bindja në këtë ndihmë hyjnore i ka bërë shumë njerëz të shenjtë të gjejnë forcë, të përkushtuar në lutje, i ka bërë të fitojnë zell më të madh dhe aktivitetet më të zjarrtë, që të përkushtojnë jo vetëm jetën e tyre në lutjen pa pushim, por gjithashtu me dashuri brenda zemrës së tyre, ta zbulojnë dhe t’ua mësojnë edhe të tjerëve, në përputhje me rrethanat që përbailojnë.

Shën Grigori i Seianikut flet në lidhje me këtë gjë dhe thotë se, jo vetëm kemi detyrë të lutemi pa pushim në përputhje

me porosinë e Perëndise, në emrin e Jisu Krishtit, por kemi si detyrim t7ua mësojmë edhe njerëzve të tjerë, çdo njeriu të veshur me raso apo jo, laik, të arsimuar apo të thjeshtë, burrë ose grua. Madje duhet t’ua mësojmë edhe femijëve dhe t’u frymëzojmë zellin e tyre për këtë lutje.

Po me të njëjtën mënyrë At Kalist Tilikudhi fiet duke thënë se çdo njeri nuk mjafton lë drejtojë mendimet e tij tek Perëndia, me anën e lutjes së Jisuit apo të drejtojë Shpirtin e tij me anën e teorisë drejt lartësive vetëm për veten e tij, por duhet që më pas të shënojë çdo gjë, që të përdoret në vazhdim edhe nga të tjerët ashtu si thotë edhe shkrimi: “Vëllai i ndihmuar prej vëllait si fortesa e qytetit”

Veçanërisht në këtë rast duhet patur shumë kujdes, më shumë se çdo herë tjetër që të shmangen vetëlavdërimet, auke patur parasysh se fara didaskalise hyjnore nuk mbiliet mbi erën.

U zgjova me nië ndjenjë gëzimi të madh në zemër e fuqi të përtërira në shpirt dhe vazhdova kështu rrugën time. Pas disa kohësh më ndodhi një ngiaije tjetër që do t’ua rrëfej edhe këtë nëse dëshironi. Një ditë, ishte 24 mars, ndjeva nevojën për t’u kunguar. Të nesërmen ishte dita e Ungjillizimit.

Pyeta nëse kisha ndodhej larg dhe më thanë se ajo gjendej tridhietë kilometra prej aty. Eca gjatë gjithë pjesës së ditës, që më kishte ngelur ahe gjithë natën, me dëshiren për të arritur në kohë për mëngjesoren. Koha ishte më e keqja që mund të bëhej, binte dëborë dhe shi dhe era e forte, që fiynte, ishte e akullt.

Përveç kësaj duhej të kaioja edhe një Iumë të ngrirë dhe ndërsa ecja në mes të tij papritur, akulli u ça dhe unë u gjenda pëmiëherë brenda në ujë, deri në mes. Arrita në fshat i qullur, ashtu siç isha. U futa në kishë, ndenja deri në fund të meshës dhe me hirin e Perëndisë u kungova. Duke dashur të qëndroja në qetësi dhe lutje i kërkova kryetarit të kishës të më lejonte të qëndroja në dhomën e tij për t’u çlodhur dhe për të mos e prishur lumturinë snpirtërore të asaj dite.

Nuk mund ta shpreh dot me fjalë se sa i gëzuar ndjehesha atë ditë dhe sa shumë lumturi ishte derdhur në zemrën time. Rashë në krevatin me dërrasa të asaj dhome të ftohtë dhe më dukej sikur ndodhesha në Parajsë, në gjirm e Abrahamit.

Lutja ishte shumë energjike. Dashuria e Jisu Krishtit dhe e Tërëshenjtës, dukej sikur të kishte yërshuar në zemrën time me vaië ëmbëisie dhe njëkohësisht dukej së e mbushte atë me ngushellim edhe me triumf. Gjatë natës, dhimbje të forta reumatizme më shtrëngonin këmbët dhe kjo gjë më bëri të sjell ndër mend se sa shumë ishin qullur ato një ditë më parë.

Nuk i kushtova rëndësi dhimbjes, po vazhdoja-të thosha lutjen dhe sa më shumë dhimbje që ndjeja, aq më me zjarr e thosha lutjen brenda zemrës sime. Në mëngjes, kur u zgjova, vura re se këmbët e mia ishin si të ngrira dhe unë nuk mundesha të lëvizia. Ato ishin paralizuar dhe unë i ndjeja si të gozhduara pas krevatit.

Kuidestari më tërnoqi për këmbe që të më shtrinte përdhe, ku ndenja ashtu i palëvizur për dy ditë. Ditën e tretë ai më nxori jashtë nga dhoma auke më thënë ccMendo pak sikur të vdesësh se çfarë rrëmuje e madhe do të bëhet këtu tek ne”

Unë5 me shumë vështirësi, u hoqa zvarrë. me mundime të parrëfyeshme deri në shkallët e kishës. U shtriva aty në një cep dhe aëndrova në atë gjëndje për dy ditë. Njerëzit që kalonin aty nuk ua vinin fare veshin lutjeve të mia. Në fund, u ul pranë meje një fshatar dhe filloi të flasë me mua.

Çfarë do të më japësh, po të të shëroj? Edhe unë dikur kisha të njëjtën sëmundje si ti, prandaj e di se si mund të shërohesh.

tcNuk kam asgjë për të të dhënë”- u përgjigja unë.

Po ne çantë, çfarë mban? - më pyeti ai

Pak paksimadhe dhe disa libra.

Bukur! Çao të thoje sikur të punosh për mua giatë gjithë verës, në këmbim të shërimit që të ofroj unë?

Siç e sheh nuk mund të punoj me një dorë, kështu si jarru meqë dora ijetër është e paralizuar, ^ u përgjigja unë Atëherë ç’mund të besh? ^

Për fat të keq asgjë, përveçse të shkruaj dhe të lexoj.

Ah! Atëherë di të shkruash dhe të lexosh. Shumë mirë do ti mësosh djalit tim të shkruajë dhe lexojë. Ai di pak të lexojë, por për fat të keq mësimet kane një. çmim të lartë dhe unë duhet të derdh njëzet rubla për të mësuar të shkruajë, gjë që më rëndon jashtë mase. Unë rashë dakort dhe ai me ndihmën e kujdestarit më çoi në banesën e tij dhe më futi në një dhomë të vogël prapa oborrit të shtëpisë Pastaj nisi terapinë e sëmundjes me këtë metodë.

Ai mbliahte nga dhomat, nga oborret dhe ku të mundte një kovë me kocka kafshësh e zogjsh. I lante, i thërrmonte me një gur dhe i fuste në një enë baite.

E mbulonte enën me një mbulesë që kishte një vrimë në pjesën e sipërme, e kthente përmbys atë dhe e derdhte në një gyp tjetër të nguiur në tokë. Pastaj e mbulonte me baltë, pjesën e sipërme të gypit të fijtur në ahe e vinte sipër një grumbuil me dru, që i vinte zjarrin më pas dhe e mbante ndezur për njëzet e katër orë duke thënë; tcDo të marrim disa mbetje si esencë nga kockat”. Ditën tjetër, kur nxorri nga dheu gypin brenda tij ishte distiluar njëqind gramë leng i trashë, që kishte mbetur nga ajo që avulloi ngaaalë nga vrima e mbulesës së enës tjetër. Lëngu ngjante me vaj të trashë të kuq dhe mbante erë si mish i njomë. Kurse kockat brenda në gyp ishin zbardhur dhe dukeshin të pastra e të tejdukshme. I lyeja me këtë lëng këmbët e mia dhe i lidhja pesë herë në ditë.

Dhe mre-kullia ndodhi! Pas njëzet e katër orësh munda të lëvizja gishtërinjtë dhe pas një dite edhe këmbët e fffiova të ecja. Me një fjalë, për një javë këmbët e mia u bënë të shëndosha dhe të forta ashtu si më parë. Falenderova Perëndinë dhe u mendova shumë mbi fiiqinë e mistershme që ai u fal gjërave të flakura.

Kocka të flakura dhe gjysëm të rregjura kanë aq shumë fuqi jetësore, ngjyrë, erë dhe energji bamirëse, saqë i dhanë jetë edhe trupit tim gjysëm të vdekur. Kjo gjë më sillte ndërmend ngjailjen e trupave të të vdekurve. Sa shumë gjëra kisha për t?i thënë rojiarit të pyilit, që kishe dyshime mbi ngjalljen e të vdekurve.

Pasi u përmirësova shumë nga sëmundja, fillova t'i jap mësime femijës. Në vend të kopjimeve të ndryshme e vura të shkruante lutjen e lisuit, në fillim. Pasi ai e kopjoi disa herë, unë e mësova se si ta shkruante me kaligrafi.

Fëmija ishte shumë i zënë gjatë ditës, sepse punonte në një çiflig aty afër dhe mundej të vinte tek unë vetëm kur mbtkqyrësi flinte gjumë nga mëngjesi herët deri në fillim të Meshës Hyjnore. Ai ishte një femijë i zgjuar dhe filloi të mësojë të shkruajë në mënyrë të shkëlqyer.

Mbikqyrësi e mori yesh se ai shkruante dhe ç pyeti se ciii e kishte mësuar.

N]ë pelegrm që banon në një shtëpi të vogël e që është me një dorë, - ishte përgjigja e femijës.

Mbikqyrësi u interesua dhe erahi për të parë. Ai më gjeti ndërsa unë po lexoja "Dashuria për të mirën:’ dhe më pyeti se çfarë përmbante ai libër.

Ah,- - tha, - kjo është lcDashuria për të mirën” që unë e kam parë në shtëpinë e priftit tonë, kur jetoja në Vilna.

Megjithatë më thanë se ky libër përmban gjëra të çuditshme, sofizma dhe klasifikime të ndryshme në lidhje me lutjen dhe është shkruar nga murgj grekë. Ngjan me ato që shkruajnë fanatikët në Indi e në Bahara, që rrinë ulur dhe marrin frymë sipas një metode të caktuar, duke u përpjekur të shkaktojnë me këtë një Iloj gudulisjeje në zemër dhe me idiotësi mendojnë se kjo ndjesi trupore është lutje dhe e quainë dhuratë nga Perëndia. Por gjëja e nevojshme eshtë që njeriu të lutet thjesht dhe ta thotë saktë lutjen “Ati ynë”. ashtu si na mësoi

Kiishti. Kjo është mjaft për gjithë ditën dhe jo përsëritja e saj në çdo kohë. Përsëritja e saj e bën njeriun të mundet dhe mos e Uogarit fare faktin që mund të shkaktojë shqetësime dhe sëmundje të zemrës.

“Mos mëndoni kështu, për këtë libër”. ju lutem, - u përgjigja unë. Ai nuk është shkruar nga murgj të thjeshtë grekë, por nga njerëz të mëdhenj dhe më të shenjtë, të kohërave te vjetra, që i nderon si shenjtorë edhe kisha juaj romano-katolike si psh. Shën Andoni 1 Madh? Makari i Madh, Mark Shpirtërori, Shën Kasiani i Romës dhe shumë të tjerë.

Murgjit e Xndisë dhe Baharës e mësuan nga ata metodën e zemrës, d.m.th të lutjes së brëndshme me ndiyshim që shtrembëruan shume gjëra nga ato që shkruheshin nga etërit, ashtu si më tregoi edhe ati im shpirtëror.

Në ‘"Dashuria për të mirën” mësimi mbi iutjen është marrë nga Shkrimi i Shenjtë, nga Fjala e Perëndisë, në të cilën Perëndia na porositi të themi “Ati ynë”, duke na mësuar njëkohësisht edhe lutjen, që nuk pushon kurrë.

Ai tna: >?Duajeni Perëndinë me gjithë shpirtin dhe mendjen tuaj. Rrini zgjuar dhe lutuni. Qëndroni në mua dhe unë në ju’\ Kështu etërit e Kishës me jetën e tyre të shenjtë na dëftyen pikërisht atë që thotë profeti David. “Shijoni dhe shikoni, se Perëndia është i mirë” dhe na japin njëkohësisht edhe një shpjegim rreth kësaj.

Ata thonë se i krishteri duhet të shfrytëzojë çdo rast që jepet që të kërkojë e të gjejë lumturi në iutje e që në çdo rast të marrë ngushëllim prej saj pa pushim, gjithashtu ai nuk duhet të prehet duke e thënë vetëm njëherë lutjen “Ati ynë” Dëgjo pak të të lexoj një pjesë nga libri ku etërit e shenjtë qortojnë ata që nuk përpiqen të luten dhe të ngjiten në shkallët e iutjes. Ata shkruajnë se ata që bëjnë kështu veprojnë gabim për tre arsye: së pari janë në kundërshtim me Shkrimin e Shenjtë të frymëzuar nga Perëndia, së dyti, sepse ata nuk shtrojnë para vetes së tyre

një gjëndje më të lartë dhe më të. përkryer të Shpirtit, që festohet me kalimin e kohës dhe me përpjekje, por kënaqen me virtytin e jashtëm pa mundur të shuajnë urinë dhe etjen për të vërtetën duke humbur gëzimin e madh të Zotit. Së treti duke u marrë vetëm me virtytin e jashtëm ata rrezikohen nga tundimi i kryelartësisë, që kur i mund, me shumë dmakëri u shkatërron të gjithë përpjekjen.

Ajo që më lexove është diçka shumë e urtë, - më tha mbikqyrësi, por mendoj se kjo gjë është e vështirë për ne laikët e thjeshtë.

Do të gjej diçka më të thjeshtë, që flet pikërisht se si njerëzit që jetojnë me dëshirë të mirë në botë mund të gjejnë mënyrën dhe ta mësojnë atë duke u lutur pa pushim. Hapa “Dashuria për të mirën” dhe i lexoja letrën që Shën Simeoni Theolog i Ri i dërgon Gjergjit. Ajo i pëiqeu jashtë mase dhe mbikqyrësi më kërkoi t’ia huaja për pak kohë, që ta lexonte me kujdes dhe vëmenaje.

Do të ta huaj me qejf për njëzet e katër orë, por jo më shumë,- i thashë unës sepse unë e lexoj çdo ditë dhe nuk mund të jetoj dot pa këtë libër.

Mirë pra,- tha ai përsëri, - kopjoje këtë pjesë që-më' lexove dhe unë do të'të paguaj për mundimin.

Nuk dua pagë për një gjë si kjo? - u përgjigja, - por do ta shkruaj për hir të dashurisë së Krishtit dhe për ty, me shpresën se Perëndia do të të falë dëshirën për iutje.

Menjëherë, u ula dhe shkrova me kënaqesi pjesën, që i kisha lexuar nga Iigjërata e Shën Simeonit. Ai ia lexoi edhe gruas së tij pjesën dhe të dy u gëzuan shumë nga mëimi i shenjtorit.

Në fund vendosën që të më ftonin në shtëpi sa herë që dëshironin t'u lexoja pjesë nga “Dashuria për të mirën”, gjatë orëve kur çlodheshin dhe pinin çaj. Një ditë ata më ftuan për drekë. Gruaja e tij, një njeri shumë i mirë, ishte ulur së bashku

me ne në tavolinë dhe nëërsa po hanin peshk, një halë i ngeci në grykë dhe ajo ndjente vështirësi shumë të madhe, kurse për he ishte e pamundur që të bënim diçkalpër ta lehtësuar.

. Hala i shkaktonte aq shumë (&mbje, saqë ajo u detyrua të shtrihej në krevat. Thirrëm një doktor që ndodhej tridhjetë e pesë ;kilometra !arg, por meqë ai po vononte të vijë, unë u tërhoqa në kasollen time shumë i hidhëruar për gruan e mbikqyrësit.

Natën, ndërsa po bëja një gjumë të lehtë dëgjova zërin e atit tim, që më tha: Njeriu në shtëpinë e të cilit po jeton të ndihmoi, që të shërohesh. Ti përse nuk e ndihmon gruan e mbikqyrësit? Perëndia na porositi të duam të afërmin tonë.

Të naihmoj me gjithë qejf, po si? Unë nuk mundem dot ta ndihmoj.

Ajo që duhet të bësh, është kjo: Xjo grua nga mosha e saj fëminore, ndjen neveri për vajin.

Jo vetëm që shija e tij e bën të ndjejë neveri, por akoma edhe erën nuk ia duron dot. Jepi një lugë vaj dhe kjo gjë do ti shkaktojë të vjeila. Fuqia e të vjellës do të nxjerrë jashtë haiën, vaji do të zbuië plagën e krijuar në fyt dhe kështu do të rreguilohen të gjitha.

Po si mund ta detyroj të piië vaj, kur ajo ndjen aq shumë neveri? Çfarë të bëj n.q.s nuk dëshiron të pijë?, - e pyeta unë.

Thuaji të shoqit të mbajë kokën, ndërsa ti gjej mënyrën për tJi dhënë vaiin, në nevojë përdor edhe forcën. U çova dhe shkova tek mbikqyrësi dhe i tregova se si qëndronte puna.

Çfarë dobie mund t’i sjellë vaji tani, - tha ai i dëshpëruar. Ajo gjendet në një gjendje shumë të keqe, flet përçart dhe fytin e ka të enjtur.

Le ta provojmë njëherë, këmbëngula unë. Edhe n.q.s vaji nuk do t’i sjellë dobi, nuk do ta dëmtojë në asgjë. Ai hodhi pak vaj në një gotë verë dhe e detyroi ta pijë duke përdorur shumë marifete. Ajo ndjeu menjëherë trazim nga vaji dhe pas disa minutash pati të vjeila dhe së bashku me to doli dhe haia. Ajo u Iehtësua nga sikleti dhe ra në.një gjumë të theilë. Në mëngjes, kur shkova për ta parë se si ishte, e gjeta teksa po pinte çaj e qetë.

Të dy, burrë e grua, ishin shumë të entuziasmuar në lidhje me mënyrën se si u shërua ajo dhe ishin të çuditur më shumë për faktin se si më ishte shfaqur në ëndërr, që ajo e kishte neveri vajin. Kjo ishte një hollësi një hollësi që vetëm ata ë dinin.,

Pikërisht në atë cast, kur ne po flisnim në lidhje me këtë gjë, arriti mjeku dhe ata i treguan menjëherë se si u shërua ajo ndërsa unë i rrëfeva për mënyrën e shërimit tim me" lëngun e kockave. Mjeku i dëgjoi të gjitha dhe pastaj na tha: Të dyja rastet nuk janë shumë për t’u habitur, sepse në të dyja rezuitoi e efektshme fiiqia natyrore. Megjithatë do ta mbaj shënim këtë fakt, - tha ai, - e nxori një bllok ku shënoi ato që i treguan ne.

Pas këtyre ngjaijeve u përhap në.të gjithë fshatin lajmi dhe disa' më quanin profet, disa mjek dhe të tjerët magjistar. Filloi kështu të gmmbullohej një varg i gjatë vizitorësh para kasoiles time që vinin tek unë nga vendet përreth për të treguar mbi dhimbjen, shqetësimet dhe problemet e tyre. Ata më sillnin dhurata dhe gjëra të'ndryshme, duke u përpjekur që të bëja një jetesë të mirë.

Vuajta shumë nga këto gjëra për një javë. Vuajta nga fnka se mos bija në kurthin e lavdidashjes e nga frika e rreziqeve të tjera, kështu që e braktisa atë vend fshehurazi, një natë pa e marrë vesh njeri. Kështu fillova përsëri edhe njëherë endjet e mia vetmitare, por brenda ndjehesha i lirë dhe i çliruar nga çdo barrë.

Lutja më lehtësonte shumë në çdo çast të jetës dhe ndodhte shpesh që zemra ime mbushej plot me dashurinë e Krishtit për hir të shijimit të lutjes. Ndjenja lehtësimi dhe dashurie përshkonin të gjithë qënien time.

Emri i Jisu Krishtit më ishte ngulitur aq shumë në mendje, saqë kur lexoja Ungjillin më dukej se i kisha para syve të mi të gjitha ngjaijet që përshkruheshin aty dhe sikur ato zhvilloheshin duke qënë unë i pranueshëm.

Më pushtonin lot gëzimi dhe lumturia ime disa herë ishte aq e madhe, saqë nuk mund të gjej mënyrën si të flas për'të. Shumë faerë ndodhte që të ecja për dy, tre ditë pa takuar ndonjë njeri në rrugë dhe ndjenja e vetme më bëntë të mendoja se unë isha i vetëm dhe mëkatar mbi tokë, para Perëndisë, që i do aq shumë njerëzit.

Kjo ndjenjë vetmie më mbushte plot me ngushëllim dhe më bënte që ta ndjeja më thellë shijimin e lutjes edhe pse mund të gjendesha me njerëz të tjerë. Në fund mbërrita në Irkutsk. Pas faljes që bëra në varrin e Shën Inocentit, filova të mendoj se çfarë pelegrmazhi të ri auhet të ndërmenja.

Nuk doja që të qëndroja më aty, meqë qyteti ishte i madh dhe me plot zhurmë. Ndërsa po ecja mendueshëm në rrugët e qytetit u takova rastësisht me një tregtar vendas.

Pelegrin je?„ - më pyeti ai? - dhe pastaj shtoi, - “Përse nuk \jen të rrish në shtëpinë time”. Kështu më morri në shtëpi dhe filloi të më pyesë mbi planet dhe ëndrrat e mia. Unë i rrëfeva mbi udhëtimet e mia dhe, kur mbarova, ai më tha: Duhet që të bësh një udhëtim në Jeruzaiem, ku ndodhen vende pelegrinazhi të shquara në të gjithë botën.

Do të isha shumë i lumtur ta bëja këtë, por me çfarë parash,- thashë unë. Mund të rri për sa kohë që ndodhem në tokë të thatë, por më vonë më duhet të udhëtoj me anije dne nuk e di ku do i gjej paratë për të paguar biletën.

Do doja unë të jepja të holla për të bërë një udhëtim si ky, më propozoi tregëtari. I rashë në këmbë, ndërsa ai vazhdoi duke më thënë “Do të të jap një letër rekomandimi për djalin tim që banon në Odesa. Edhe vjet pata rastin të dërgoj një pelegrin në Jeruzalem. Ai ka shkëmbime me tregtarë, me Kostandinopojën dhe do të të gjejë patjetër një anije për të të çuar aty. Pastaj prej andej, agjentë të tij të njohur, do të gjejnë mjetm që të shkosh në Paiestinë.

Më pushtoi një gëzim i madh, kur dëgjova këto j^alë, dhe e falenderova mikun tim të mirë për këtë bamirësi kaq të madhe ndaj meje.

Falenderova më tej Perëndinë, për dashurinë e pastër e të pasur atërore dhe për përkujdesin e Tij për mua, një mekatar të varfer, për një qënie që s’mund t’i bëj dot të mirë, as vetes, as të tjerëve dhe që e ha bukën e tij si i padenjë dukë lypur.

Qëndrova tre ditë në shtëpinë e atij tregtari bujaf. Ashtu si më kishte premtuar, ai shkroi letrën për djalin në Odesa dhe unë e mora duke patur ndërmend që të nisesha në Jeruzalem me shkak, pikërisht këtë ftesë të papritur. Por nuk isha i sigurt nëse Zoti do të më shfaqë mësnirën e tij, do të më bënte të denjë t’i falesha varrit të tij të shenjtë.

Para se të nisesha nga Irkutsku; shkova të këshillohem me atin tim shpirtëror, me të cilin kësaj rradhe folëm për dëshirën time për të shkuar në Jeruzalem. ‘To shkoj në Jeruzalem dhe do të doja të të falenderoja për dashurinë tënde të madhe për mua, një pelegrin të varfet^.

Perënaia të bekoftë udhëtimin!, - më tha ai. Po si ka munaësi që ti nuk më ke folur fare rreth jetës tënde, cili je dhe ku ke lindur? Unë kam dëgjuar shumë për udhëtimet e tua dhe do të doja të dija diçka edhe nga je, vendin ku ke lindur si edhe të mësojapër jetën tënde para se të bëheshe pelegrin.

Përse jo?, - u përgjigja unë. Me kënaqësi të madhe do t’ua them gjithçka që doni. Nga ana tjetër kjo është një çështje, e ciia nuk do të hajë shumë kohë. Linda në një fshat të provincës së Orelit Pas vdekjes së prindërve tanë, unë dhe vëllai im ngelëm vetëm, unë dy vjeç dhe ai dhjetë. Ne na rriti gjyshi jonë, i cili ishte një plak i pasur dhe pronar i një bujtine, që ndodhej në një kiyqëzim rrugësh.

Faië zemrës shumë të mirë të gjyshit, shumë udhëtarë preferonin bujtjen në hotelin tonë,

Vëllai im ishte një fëmijëVshumë i prapë, i pëiqente të bridhte sa ancfëj këndej, ndërsa mua gjëja, që më kënaqte, ishte të rrija' pranë gjyshit.

.: Të dielat dhe ditët e festave shkonim të dy në Kishë. Në shtëpi, gjyshi e kishtë zakon të iëxonte Shkrimin e Shenjtë. këtë libër që tani e mbaj unë me vete. Vëllai im kur u rrit, filloi të pijë. Kur isha shtatë vjeç dhe po rrinim të dy pranë kaidajës, ai më shtyn aq fort, saqë unë rashë nga shkallët dhe godita shumë keq brryiin e nga ajo ditë dora ime ngeli e paralizuar.

Gjyshi, duke parë se unë nuk do të kisha mundësi kurre për të punuar, më mësoi të shkmaja e të iexoja. Duke mos patur iibër tjetër për leximin, përdoija Shkrimin e Shenjtë. Ai më mësoi alfabetin, më mësoi të formoj fjalë dhe të daiioja gërmat kur i shikoja.

Pa e kuptuar, duke përsëritur vazhdimisht, ato që ai më mësonte, fillova të lexoj njedhshëm dhe pa vështirësi. Pak kohë më vonë, kur shikimi i gjyshit filioi të dobësohej, ai më lutej t’i lexoja më zë të lartë pjesë nga Shkrimi i Shenjtë dhe ai më korrigjonte sa herë që unë bëja gabime.

Në këtë kohë, një zotëri filloi të vizitonte shpesh bujtinën tonë. Ai shkruante me një shkrim shumë të bukur dhe mua më pëlqente të rrija e të shihja teksa ai bënte kaligrafi.

Unë kopjoja shkrimin e tij ahe ai, i shtyrë nga zelli im, filloi të më jepte mësime për kahgrafinë. Ai më dha ietër dhe bojë, më bëri disa pena prej pendësh dhe më kalimin e kohës mësova të shkruaja bukur. Gjyshi ishte shumë i gëzuar me mua dhe një ditë tha këto §alë: ccPerëndia të fali hirin e të mësuarit që do të të bëjë njeri. Lavdëro emrin e Perëndisë dhe të lutesh vazhdimisht”.

Fiiluam të shkonim në të gjitha shërbesat e Kishës dhe fituam në këtë mënyrë zakonin për t’u lutur vazhdimisht. Mua më takonte gjithmonë kur më vinte rradha të lexoja Psalmin 50, në kohën kur gjyshja dhe gjyshi bënin metanitë dhe uleshin në gjunjë.        i

Kur isha pesëmbëdhjetë vjeç, gjyshja ime vdiq papritur. Gjyshi pas kësai ngjaije të dhimbshme më fcha: “Shtëpia jonë mbeti pa një zonie, që të kujdeset për të dhe kjo është një gjë shumë e keqe.

Vëllai yt është bërë për t’u mëshiruar. Prandaj unë kam vendosur te bëj përpjekje që të gjej një nuse për t’u martuar. Fiilova të kundërshtoja, duke thënë se nuk isha veçse një invalid dhe nuk isha për t’u martuar, por ai nuk donte të bindej. M më gjeti një vajzë të mirë, njëzet vjeç dhe ne u martuam pas pak kohësh. Pas një viti gjyshi u sëmur rëndë dhe duke qënë i vetëdijshëm se ishte pranë vdekjes më thirri pranë e më tha: - Po të lë trashëgim shtëpinë dhe gjithçka tjetër që kam. Të jesh i ndershëm, të lutesh vazhaimisht që Perënaia të të japë çdo gjë që ke toevojë, të jesh i ndërgjegjshëm dhe të mos mashtrosh kurrë ndonjë njeri tjetër. Vetëm tek Perëndia të shpresoni të dy, burrë e grua, të shkoni rregullisht në Kishë? të lexoni Shkrimin e Shenjtë dhe të më kujtoni mua së bashku me gjyshen tënde në lutjet iuaja. Ja ku i ke dhe paratë e mia. Gjithsej janë një mijë rubia ari. Përkujdesu që të mos harxhosh para kot, përpiqu që ato të mos e skllavërojnë shpirtin tënd dhe jepu diçka të varferve dhe Kishës”.

Ai vdiq pas disa ditësh dhe ne e varrosëm duke i bërë ië gjitha nderet që i takonin, por vëllai im kishte shumë smirë, meqë e gjithë pasuria më mbeti mua. Inati i tij ndaj meje ishte shumë i madh saqë satani e shtynte të bënte piane për të më vrarë. Përfundimisht nuk arriti të më vriste, por hyri në dhomën ku në mbanim paratë, mori çantën ku ishin futur dhe pastaj ndërkohë që po largohej i vuri zjarrin shtëpisë.

Zjarri pushtoi të gjithë shtëpinë pa e kuptuar. Ne, mezi arritëm në shpëtonim. Unë dhe gruaja ime kërcyem nga dritaija, duke patur vetëm rrobat e gjumit. Shkrimi i Shenjte ishte poshtë jastrëkut megjithatë arrita ta marr. Ndërsa po shikonim shtëpinë tonë të digjej nga flakët, i.thamë njëri-tjetrit: 4tLavdi Perëndisë që shpëtuam jetën tonë dhe Ungjillin, ne fatkeqësinë që na gj^i”

Kështu humbëm gjithçka që kishim dhe më vonë mësuam se vëllai im ishte larguar pa e ditur njeri se ku. Mësuam gjithashtu se mburrej diku i dehur se kishte djegur shtëpinë tonë. Në mbetëm lakuriq dhe të shkatëruar* duke u deturuar të lypnim pët të jetuar. Morrëm hua disa të holla, ndërtuam një izbë të vogël dhe filluam të jetonim si fshatarë të varfër.

Gruaja ime shumë e zonja, filloi të thurrë, të endë dhe të qepë. Ajo kishtë shumë punë dhe në këtë mënyrë ia dalëm mbanë të jetonim të.dy. Unë, me dorën time të dëmtuar, nuk mundesha dot as të bëja këpucë druri që t’i shisja më pas. Kështu ulesha pranë saj kur ajo punonte dhe i iexoja pjesë nga Shkrimi i Shenjtë. Ajo dëgjonte me shprestaxi dhe vëmendje dhe qante herë pas here. Kur unë e pyesja përse po qante, duke i thënë se Perëndia na kishte falur pasurinë më të madhe, ajo më thoshte: “Mallëngiehem jashtë mase nga leximi i Shkrimit të Shenjtë”.

Ne zbatonim gjthçka që na kishte porositur gjyshi im, kreshmonim, çdo mëngjes lexonim Himnin Akatnist dhe, para se të fiinim, bënim të dy nga një qind metani për t’iu shmangur rënies në tundim. Kështu jetuam për dy vjet të qetë. Por giëja që më çudit më shumë është fakti që ne, edhe pse nuk kishim dëgjuar për lutjen e brëndëshme të zemrëS;, luteshim vetëm me gojë, pa hyrë në mendime më të tnella duke bërë metani si kukulla megjithëkëtë, brenda nesh ekzistonte, dëshira për lutje të vërtetë dhe lutjet e vazhdueshme që i thoshin shpesk, nuk na lodhnin, por në të vërtetë na pëlqenin.

E vërteta e pastër qëndron në faktin, si më tha një mësues shpirtëror, se lutja mistike fshihet brenda zemrës njërëzore.

Njeriu, shpesh herë nuk është i vetëdijshëm rreth kësaj gjëje, por ajo vepron në mënyrë të mistershme brenda në zemrën e njeriut dhe-e shtyn atë t’ia shfaqë rië përputhje me dujen dhe fuqinë e secilit.

Pas dy vjetësh, gruaja ime u sëmur nga një temperaturë shumë e lartë. Ajo u kungua dhe ditën e nëntë të sëmundjes së saj vdiq.

Tani ndodhesha i vetëm në këtë botë. Nuk kisha mundësi të punoja dhe duhej të jetoja, por që të lypja më dukej diçka e pamundur.

Përveç kësaj ndjeja aq dhimbje për vdelgen e gruas sime saqë nuk dija çfarë të bëja. Kur shkoja në izbë dhe shikoja rrobat e saj mbytesha në iot, saqë dy tre herë rashë në tokë pa ndjenja. E kuptova se nuk mundesha që të jetoja më në atë vend. E shita izbën për njëzet rubla dhe ua shpëmdava, ato pak rroba të gruas time të varferve.

Meqë unë isha invaiid, autoriteiet vendore më dhanë një pashaportë, e cila më çlironte nga çdo Uoj detyrimi pubiik dhe këshru duke marrë me vete Shkrimin e Snenjtë fillova të udhëtoja gjithandej, pa u interesuar se ku do shkoja. Pas disa kohësh fillova të mendohem se ku do të shkoja dhe thashë me vete: - Para së gjithash do të shkoj në Kiev. Do t’u faiem aty venaeve ku jetuan ata, që i pëlqyen Perëndisë, dhe do t’u lutem të më ndihmojnë në mundimet e mia.

Kur po mendoja këto gjëra nisa të ndjehesha më mirë dhe shpirti im u mbush plot me ngushëllim teksa fiilova udhëtimin tim për në Kiev.

Nga ai çast kam trembëdhjetë vjet që po udhëtoj vazhdimisht dhe kam vizituar shumë kisha e manstire, por së fundi kam udhëtuar më shumë nëpër livadhe dhe stepa. Nuk e di në qoftë se Perëndia do të më bëjë të denjë të shkoj në Jeruzaiem. Në qoftë se kështu është vulineti i tij, atëherë kockat e mia mëkatare do të prehen në Jeruzalem.

“Sa vjeç jetam”?

“Triahjetë e tre,?.

“Kështu o vëila, paskeni arritur në moshën e Zotit tonë Jisu Krisht”.

Një §alë e urtë ruse thotë: <eNjeriu depoziton dhe Perëndia i admicistraton”,- Eshtë mëse e vërtetë, thashë me vete, kur u ktheva për të takuar atin tim shpirtëror. Mendoja se isha tashmë në rragë për në Jeruzaiem, por gjërat rrodhën në një mënyrë fare të paparashikuar. Ndodhi diçka e papritur, gjë që më dëtyroi të mos lëvizja për tre ditë me rradhë.

Nuk mund të rrija pa ardhur të këshilloheshim bashkë se çfarë duhet të ndërmeija para se të filloja të bëja diçka. Ndodhi pra, kjo gjë: Isha përshëndetur me të gjithë dhe vendosa të nisem për në rrugën time.

Kisha arritur në daije të qytetit, kur pasnë një njeriun tim të njohur, të ulur në derën e shtëpisë, që ndodhej në fund të vargut të tyre. Ai ishte një pelegrin, njëlloj si unë, por kisha tre vjet që nuk e kisha parë. U përshëndetëm dhe ai më pveti se ku shkoja.

~Në qoftë se dëshiron Perëndia, kam si qëllim të shkoj në Jeruzalem.

-"Lavdi Perendisë,!. Për në Jeruzaiem do të shkojë edhe një njeri, i njohuri im, që është një bashkëudhëtar shumë i mirë për ty, - tha ai.

-Perëndia të bekortë ty dhe atë bashkë, por ti e di mirë që unë nuk udhëtoj kurrë në shoqërinë e të tjerëve. E kam si zakon të udhëtoj gjithmonë i vetëm, - u përgjigja unë.

-Po, por ky udhëtar është pikërisht ashtu si e do ti. Dëgjo pra: Djaii i tij e ka taksur që të shkojë të falet në Jeruzalem. Ai është një njeri shumë i mirë, por është krejtësisht i shurdhër. Çfarëdoiloj ijaie që t’i thuash, ai nuk do të dëgjojë asgjë. Kur duhet t’i thuash ndonjë gjë, duhet t'ia shkruash. E sneh, nuk do të të shqetësojë aspak gjatë rrugës. Çdo ditë, që kaion, bëhet më i heshtur. Nga ana tënde ti do ta ndihmosh në udhëtim.

Djaii i tij do tu japë një karrocë me kuaj dhe do të shkoni me të deri në Odesë, pastaj do t’i shisni të dy kuajt. Piakut 1 pëiqen të ecë në këmbë, por nuk ka mundësi, sepse ka bagazhe me vete dhe disa gjëra që dëshiron t’i çojë tek varri i Zotit. Në karrocë do të kesn edhe ti mundësi që të vendosësh çantën tënde.            ;

'tTani mendohu si do ta lëmë një piak vetëm dhe për më teper kur është i shurdhët që të vazhdojë udhëtimin me një karrocë? Kërkuam kudo që të gjenim një shoqërues, por të gjithë donin shumë para dhe përveç kësaj ka shumë mundësi për t7u mpieksur me ndonjë mashtrues që mund t’i vjedhë edhe paratë që ka me vete dhe ta braktisë në rrugë.

Vëila më thuaj po dhe gjithçka do të shkojë për së mbari. Merre këtë vendim për hir të dashurisë për Perëndinë dhe të afermin. Njerëzit e tij do të jenë mirëniohës dhe do të gëzohen shumë. Ata më kanë shraqur vetëm dashuri në këto dy vjet që po punoj pranë tyre.

E gjithë kjo bisedë u bë tek dera e shtëpisë dhe pastaj hymë brenda. I zoti i shtëpisë ndodhej aty dhe menjëherë e kuptova se familja e tyre ishte e pasur dhe se ata ishin njerëz fisnikë. Në fund rashë dakort me planin e tyre”.

Caktuam që të nisnim udhëtimin tonë dy ditë pas Meshës së Krishtiindjeve duke patur me vete bekimin e Perëndisë. Por sa gjëra të papritura që has njeriu në këtë rrugë të jetës së tij. Gjatë gjithë kësaj kone, Përkujdesja Hyjnore udhëhiqte veprimet tona dhe drejtonte pianet tona në përputhje me vulinetin e Zotit.

Duke dëgjuar këto, ati tm rrëfyestar më tha: Gëzohem me gjithë zemër, meqë Perëndia më lejoi të të shoh përsëri, kështu kaq papritur dhe kaq shpejt. Tani që ke më tepër kohë për të ndenjur pranë meje do të më tregosh d:çka më shumë nga përvoja tënde që ke marrë në udhëtimet e shumta që ke bërë.

Interesi im për të dëgjuar? m’u ngjall që nga çasti kur të takova për herë të parë dhe më tregove të gjitha ato që kishe jetuar. Jam gati pra të të dëgjoj përsëri në vazhdim, me shumë kënaqësi dhe vëmendje.

iCEdhe unë jam i gatshëm dhe i lumur t'ju flas e t7u tregoj më tepër gjëra”, - i thashë dhe fillova ti tregoj si më poshtë:

“Shumë giëra më kanë ndodhur në jetë, disa të mira disa të tjera të këqia. Për t'ua treguar të gjitha duhet të kem shumë kohë në dispozicionin tim? por meqë kam harraar edhe disa ngjaije sepse përkujdesja ime e vetme është për t’i kushtuar më shumë kujdes lutjes, do t’ua rrëfej me aq, mundësi sa kam. Ndërsa ngjaijet e tjera që mezi i sjell ndërmend ose i kam fshirë nga kujtesa, në përputhje edhe me porosinë e Apostull Pavlit që thotë: "I lumuri at shpirtëror që unë pata thoshte gjithmonë se forcat kundërshtare të lutjes së zemrës na sulmojne nga dy anë, djathtas dhe majtas. Domethënë kur armiku nuk ka mundësi të na pengojë në lutje me mendime mëkatare dhe të kota, ai sjell në mendjen tonë mësim të bukura dhe ide? që ta na fusë në grackën e tij me një mënyrë apo një tjetër dne ta prishë lutjen tone, të cilën nuk mund ta pranojë dhe as ta durojë. Ai quhet hajdut që vjedh nga ana e djathtë dhe në qoftë se njeriu mashtrohet ai ndërpret bashkëbisedimin me Perëndinë që të flasë me veten e tij apo me të tjerët.

Kështu ai më mësoi që të mos lejoj asnjë lloj pune tjetër sado të bukur, që të më pushtonte mendjen time gjatë orës së lutjes dhe rastiste shumë herë që ndërsa unë harxhoja pjesën më të madhe të ditës në mendime apo bashkëbisedime, në vend të lutjes së zemrës, besoja se diçka kishte shkuar e humbur kot, kurse herë të tjera ndjeja të më pushtonte ndjenja shpitërore.

Eshtë e vërtetë,- më thoshte ai se meqë fillestarët kanë shumë nevojë t'i përkushtojnë shumë orë lutjes, duhet të kenë dëshirë tfi japin asaj pjesën më të madhe të ditës, mbi çdo lloj pune tjetër shpirtërore. Por njeriu nuk mund të harroj të gjitha ato që i ndodhën edhe në rast se për shumë kohë nuk i risolli ngjarjet përsëri ndërmend.

Më kujtohet pra se në krahinën e Tobolskit rastisi që të kaloja në një qytet të kësaj province. Peksimadhet e mia ishin në fund e sipër kështu që unë u detyrova të kërkoj në të parën shtëpi që ndesha.

Sapo u hap dera, i zoti i shtëpisë më tha; - Erdhe në momenxin e duhur. Gruaja ime sapo nxorri bukët nga furra. Merr një bukë të ngrohtë dhe të madhe që të na kujtosh në iutjet e tua. Unë i faiënderova dhe, kur po fiisja b*ikën në çantë, e zonja e shtëpisë, duke vështruar çantën, më tha: - Kjo çanta jote është grirë pak si tepër, por unë kam një të re dhe do të ta fal ty.

Ajo më fali një çantë shpine dhe unë, pasi i falënderova edhe një here, u bëra gati për t’u larguar. Duke dalë nga qyteti, mendova të kërkoja pak kripë dhe në një shtëpi më falën kripë me bollëk. Zemra ime u ngazëllua pa masë dhe unë falënderova Perëndinë nga zemra për të mirat që më fali me bollëk e për më tepër që më dërgoi të takoj këta njerëz kaq të mirë. “Tani,- thashë me vete duke mos patur përkujdesje për usnaimin do të gëzohem shpirtërisht për nië javë me rradhë. I bekuar qoflë emri iZotit”

Pesë kilometra më tutje, pashë një kishë të vogël prej druri, në mes të një fshati të varfër, shumë të bukur dhe ië lyer në mënyrë të hijshme nga jashië. Kur po i kaloja pranë ndjeva nevojën për t'u futur për lutje dhe hyra në narteksin e kishës. Në oborrin plot gjelbërim të Idshës po luanin dy fëmijë pesë ose giashtë vjeç. Ata ishin të veshur mirë dhe unë mendova se ata do të aenë fëmijët e priftit, Unë përfundova lutjen time dhe ndërsa nuk isha larguar as dymbëdhietë hapa dëgjova të më thëmsnin: "Lypës, o lypës, qëndro pak". Ishin dy fëmijët e vegjël që unë pashë në oborr, të cilët po vinin me vrap të më takonin. Ndalova dhe ata më morën nga aora duke më thënë: - ‘"Eja nga shtëpia, nëna jonë i do shumë lypësat”.

Nuk jam lypës po një kalimtar i rastit,- u përgjigja unë.

Atëhere përse mban një çantë?

E kam për bukën që mbaj për të ngrënë gjatë rrugës.

' Eshtë po e njëjta gjë, eja nëna jdnë do të të japë para për të vazhduar udhëtimin.

Po ku ndodhet ajo? - i pyeta unë.

Aty poshtë, tek parku prapa kishës.

Ata më morën për dore dhe më çuan në një park të bukur. Në mes të tij ndodhej një shtëpi e bukur e stilit provinciai Hymë brenda. E zonja e shtëpisë vrapoi për të më pritur dhe më tha: - iCMirëseerdhët! Mirëseerdhët! Perëndia u ka dërguar këtu, uluni ju lutem”. Ajo mori me duart e saj çantën time dhe e vuri sipër një tavoline e më uli në një kolltuk të rehatshëm dhe luksoz.

Mos vailë dëshironi të hani diçka? Apo doni ndonjë çaj? Çfarëdolloj gjëje që doni mund ta plotësojmë pa problem. Kemi ngatëgjitha.

Ju faleminderit shumë por kam një çantë ië mbushur plot me peksimadhe. Eshtë e vërtetë se më pëiqen çaji, po si fshatar që jam, nuk e kam patur zakon ta pij shpesh. Më kënaq dhe më jep forcë kjo pritja juaj kaq e përzemërt, të cilën nuk mundem ta krahasoj me asgjë tjetër.

-Do t'i lutem Zotit t'u bekojë që tregoni një dashuri kaq të madhe ndaj të huajve, të frymëzuar nga fiyma e Ungjillii

Ndërsa po flisja një ndjenjë e fuqishme më shtyu të rrija i vetëm. Lutja po më ngrinte shpirtin peshë dhe kisha nevojë për heshtje dhe qetësi, e ta lija të lirë atë zgjim që më rikthente flakën e lutjes, dëshiroja t’i fshihja shfaqjet që e pasojnë, siç janë lotët, psherëtimat dhe kontraktimet e fyiyrës e të buzëve që quhen "ndryshime”. Kështu që u çova për t3u larguar dhe i thashë:

Të më ndjeni, por tani më duhei. të largohem. Krishti qoftë me ju dhe me fëmijët tuaj kaq të dashur.

Gh, jo! Nuk do të largoheni! Nuk ju lë. Buri im është gjykatës dhe ai do të kthehet sot nga qyteti dhe me të vërtetë; do të gëzohet jashte mase kur t’u takojë. Ai i quan peiegrmët lajmëprurësit e Perëndisë. Po të shkoni, ai do të hidhërohet jashtë mase që nuk u takoi. Përveç kësaj, nesër është e dieië. Ju lutemi, ejani të lutemi së bashku në kishë dhe në drekë do të hani me ne atë që do të na japë Perëndia. Në ditë festash kemi gjithnjë rreth tridhjet miq vëllezër tanë të varfër.; Ejani tani? përse nuk më foiët asgjë rreth udhëtimeve tuaja? Ku keni qenë dhe ku do të shkoni për t'u falur? Më thoni diçka, mua më pëlqen shumë të flas me njerëz të përkushtuar tek 'Perëndia. Fëmijë, merreni çantën e tij dhe çojeni brenda, ai do të qëndrojë me ne sot”

Habia ime ishte tepër e madhe dhe, kur po flisja me të, pyesja veten se mos vailë po bisedoja me ndonjë engjëll!

Si përtundim qëndrova, dhe po prisja të takoja burrin e saj. I tregova shkurtimisnt mbi udhëtimet e mia dhe i thashë se po sbkoja në Irkutsk.

“Atëherë do të kaioni nga Tobolsku,- më tha zonja. - Atje banon nëna ime, e cila është murgeshë e veshjes së madhe në një manastir. Ne do tju japim një letër për të dhe ajo do të gëzohet jashtë mase kur t'ju shohë. Tek ajo shkojnë shumë vetë për t'u këshiiluar për çështie shpinërore.

Do tju luteshim t'i jepnit një Hbër të Joanit të Shkallës, që ne e porositëm enkas për atë në Moskë.

Ndërkaq ora e drekës kishte mbërriiur dhe ne u ulëm në tavolinë. Me ne u ulën edhe katër zonja të tjera. Kur mbaroi pjata e parë, u çua një prej tyre, i bëri një përkuije ikonës dhe solli pjatën e dytë. pastaj u çuan me radhë edhe zonjat e tjera, që na sollën pjatat e dyta dhe të treta. Pasi pashë këtë gjë, pyeta zonjën e shtëpisë.

-Do të doja të dija, por nuk e di nëse do të kem guxim për të pyetur, cilat janë këto zonja.

“Po, nuk ka problem. Unë i kam si motra. Kjo këtu është kuzhinieija dhe tjetra është gmaja e karrocierit. E treta ka të gjitha çelësat, ndërsa e katërta është ndihmësja ime. Janë të martuara. Nuk kam asnjë vajzë të pamartuar në shërbimm tim”. Sa më shumë që dëgjoja aq më tepër çuditesha e më pushtonte një habi e madhe dhe falënderova Perëndinë që me dha rastin të njoh njerëz kaq të mirë. Nisa të ndjej dëshirën time për lutje të më trondiste dhe dëshiroja të mbetesha vetëm sa më shpejt që ishte e mundur, meqë nuk mundja ta shtyja lutjen për më vonë. I thashe zonjës, sapo u ngritëm nga tavolina; - Nuk e vë në dyshim që ju do të çlodheni tani pas buke. Unë meqë e kam si zakon të eci, do të bëj nië shëtitje në park.

“Ah, jo! Ne nuk çlodhemi,- tha zonja e shtëpisë. ccDo të vij edhe unë në kopsht së bashku me ju e do të fiasim për diçka me shumë dobi”

<cNë qoftë se ju do të shkoni i vetëm do t’ju ngiiten nga pas fëmijët sepse ata i auan shumë peiegrinët dhe miqtë”.

Nuk më mbeti asgjë tjetër përveçse të bëja ashtu si më tha ajo. Duke mos dashur të fiisja vetëm unë, kur arritem në park, bëra një përkulje në shenjë nderimi dhe i tnashë: - Ju lutem a mundeni të më thoni se sa kohë keni që po jetoni në këtë formë përkushtimi për Krishtin dhe për të afërmin dhe se cili është shkaku që u çoi deri në këtë venaim.

“Do t*ua tregoj të gjitha në qoftë se dëshironT, - m'u përgjigj ajo.

t£Nëna ime është stërmbesa e Shën Joasafit, lipsanet e të cilit ndodhen në Bielorod. Ne kishim një apartament të madh dhe njërën prej dhomave ia kishim lëshuar me qera një zotërie shumë të mire, por jo shumë të pasur. Pasi kaluan aisa kohë, ai vdiq dhe, pas disa kohëve, edhe gruaja e tij dha shpirt ndërsa po iindte. Nëna ime najeu dhembshuri të madhe për femijën që mbeti jetim, kështu që mori përsipër ta rriste vetë. Unë linda një vit më vonë. U rritëm bashkë, shkuam në shkollë bashkë, patëm

të njëjtët mësues, të njëjtët pedagogë dhe ishim mësuar aq shumë niëri me tjetrin, saqë asgjë nuk na dailonte nga të qenurit me të vërtetë vëilezër nga një nënë.

Më vonë vdiq edhe babai im; kështu nëna na rnori të dyve dhe na solli në këtë çifiig.

Kur u rritëm, ajo na martoi të dyve, na dha këtë pronë së bashku me shtëpinë dhe shkoi për vete në një manastir, ku kishte ndërtuar një qeli me paratë e saj. Ajo na dha bekimm e saj e si dhjatë na la dëshirën e saj që të jetonim si të krishtërë të mirë, të lutemi nxehtësisht dhe të zbatojmë porosinë e dashurisë që na fali Zoti, duke e shfaqur atë me punët tona për të afermin, duke ushqyer dhe mbështetur të varfërit me pëmlësi dhe thjeshtësi për t’u lëçitur me anën e këtyre frikën ePerëndisë.

Ajo na mësoi, gjithashtu, të silleshim me shërbëtorët si me vëllezërit tanë. Nga atëhere pra, jetojmë sipas porosive të saj, duke u përpjekur t'i zbatojmë sa më mirë që është e mundur. Kemi një shtëpi pritjeje për kalimtarët e ndryshëm dhe për fatkeqët dhe tani aty ka dhjetë inaividë të sëmurë. Në qoftë se dëshironi mund të shkojmë t'i shohim nesër.

Kur ajo mbaroi duke më dhënë gjithë ato të dhëna mbi jetën e saj, e pyeta nëse mimdesha t!i nidhia një sy librit të Shën Joanit të Shkallës, që donte t‘i dërgonte nënës së saj.

Ejani brenda dhe unë do ta gjej menjëherë. Sapo filluam të lexonim, në shtëpi mbërriti i shoqi, i ciii, sapo më pa, më uroi mirëseardhjen me shumë ngrohtësi. E puthëm njëri-tjetrin si vëllezër, më mori në dhomën e tii dhe më tha; tcEja, mik i shtrenjtë, shkojmë në zyrën time. Gruaja ime sigurisht që ju ka iodhur jashtë mase deri tani. Sapo sheh një peiegrin ose lypës nuk pushon së bombarduari me pyetje. Këtë gië bën prej shumë vjetësh”. Hymë në zyrën e tij. Ah, sa shumë libra që kishte aty, çfarë ikona të bukura, sa kryq i bukur në madhësinë e vet natyrore, sa Ungjili i bukurf Shqiptova një Iutje dhe pastaj i thashë; - “Jetoni me të vërtetë një Parajsë të Perëndisë. Atje është Krishti, Nëna e Tij e Shenjtë dhe shenjtorët, ndërsa këtu mesimi hyjnor i Zotit, fjalët e gjaila dhe të pëijetshme të jetës. Jam i sigurt se ju ë shijoni shpesh ushqimin hyjnor që ato na japin”.

Eshtë e vërtetë! E pranoj se jam mik i ngushtë i studimit

Çfarë iloj librash keni në bibliotekën tuaj?, - e pyeta unë.

Kam një numër të madh librash shpirtërorë, - ishte përgjigja e tij.

Këtu janë jetët e shenjtorëve të gjithë vitit, veprat e Shën Joan Gojartit, të Shën Vasiiit të madh dhe të shumë teoiogëve dhe filozofëve të tjerë.

Kam mjaft vëllime me predikime të shkruara nga predikues bashkëkohorë të njohur.

Vlera e bibliotekës sime është mbi njëqind lira të arta.

A keni diçka të shkruar mbi lutjen.

Sigurisht sepse më pëiqen shumë të lexoj mbi lutjen. Këtu kam një libër të daië kohët e fundit mbi lutjen të shkruar nga prifti që banon në Petërsburg. Pastaj zbriti librin dhe filluajm të dy ta lexojmë të mbushur me ngazëiiim. Pas pak erahi zonja dhe na solli çajin. Atë e ndiqnin të dy femijët që mbanin në dorë një disk të madh të argjentë, të mbushur piot me biskota dhe ëmbëlsira të mrekullueshme, që nuk i kisha shijuar kurrë më parë.

Pastaj zotëria i dha Iibrin gruas së tij dhe i tha:'Tani do të na lexojë zonja. Ajo lexon shumë bukur dhe ne do të ngrohemi pak me çajin1’. Kështu ajo nisi të Iexojë dhe ne po e dëgjonim. Por, ndërsa po e ndiqja ndjeva energjinë e lutjes të ziente brenda mejedhe sa kohë që zgjati leximi aq më shumë rritej ajo dëshirë brenda zemrës sime, duke më mbushur me ngazëllim.

Papritur pashë të kalojë para syve të mi diçka e ndritshme, diçka si fizionomia e atit tim të dashur shpirtëror. Duke dashur të fsheh atë që po më ndodhte në ato çaste, gjeta si shfajësim dhe u thashë: "Të më falni, por më duhet të fle pak”. Pastaj ndjeva sikur po më ndriçonte shpirti i Atit tim shpirtëror e ky ndriçixn u derdh në shpirtin tinrt si njëlloj idesh të ndryshme mbi lutjen. Bëra kiyqin dhe, ndërsa nisa të rregulloj mendimet e mia, zonja kishte anitur në fund të librit, kurse burri i saj më pyeti nëse kishin pëlqyer ato që dëgjova. 1

Kështu biseda jonë nisi përsëri ”Po, më pëlqyen shumë",- u përgjigja unë. <cAti ynë është lutja më e lartë dhe më e vyer nga të gjitha të tjerat për ne të krishterët, meqë ajo erdhi nga vetë goja e Krishtit”

Shpjegmu që sapo dëgjuam ishte shumë i mirë' vetëm që pjesa më e madhe e saj flet vetëm mbi anën praktike të jetës shpirtërore ndërsa unë duke dëgjuar etërit e shenjtë hasa më tepër shpjegimin teorik dhe mistik të iutjes, të se quajturës Lutje e zemrës.

Tek ciii nga etërit e iexuat këtë?

Tek Shën Maksim Konfesori, për shembull tek marriri i shenjtë Petër nga Damasku e tek '’Dashuria për të mirën”.

Ju kujtohet diçka rreth kësaj? A mund të na thoni disa Çalë më tepër, - thanë duke më lutur.

Sigurisnt. Fjaiët e para të lutjes, "Ati ynë që je në qiell", shpjegohen në librin tuaj si një thinje për aashuri vëUazërore për të afermin, meqenëse ne jemi të gjithë femijë të Perëndisë, bij të një Ati. Kjo pra është e vërteta.

Por tek etërit e shenjtë shpjegimi shkon më theilë dhe është më shpirtëror meqë ata thonë se, kur ne shqiptojmë këto fjalë, duhet që ta qartësojmë mendjen tonë tek qieili, tek Ati ynë qieilor dhe të kujtojmë në çdo çast se, kudo që të ndodhemi, jemi para Perëndisë.

Fjalët, - “u shenjtëroftë emri yt”, - në librin që lexuam shpjegohen se duhet të jetë përkujdesja jonë që të mos shqiptojmë kot emrin e Perëndisë, ta shqiptojmë atë gjithmonë me respekt. Por shkrimtarët mistikë këtu shohin një thinje të qartë për iutjen e brendshme të zemrës, ku në përputhje me atë emri i Shenjtë i Perendisë shkruhet në mënyrë mistike mbi zemrën e njeriut dhe ajo shenjtërohet nga lutja vetëvepruese dhe shenjtërohen të gjitha fuqitë dhe ndjenjat e shpirtit.

■Fjalët,.“ardhtë mbretëria jote5’, - etërit i shpjegojnë kështu: Ardhshin në zemrat tuaja paqja, qetësia dhe ngazëllimi shpirtëror.

Në librin tuaj fjalët, - tcbukën tonë të përditshme jepna neve sof - konsiaerohen se janë lutje për nevojat e përditshme të jetës dhe të afërmit tanë.

Por Shën Maksim Konfesori fjaiinë, - bukën tonë të përditshme jepna neve sot, - e kupton si të ushqyerit e shpirtit me bukën qiellore, që është Fjala e Perëndisë dhe si bashkim të shpirtit me Atë që kryhet me anën e banimit tonë në Zotin me mendimin dhe me lutjen pa pushim të zemrës.

-Po, por fitimi i iutjes së brendshme është ciiçka e vështirë dhe thuajse e pamundur për ata që nuk janë murgj apo priftërmj,

më tha zotsria,- dhe ne jemi fatlumë qe mundemi të themi iutjet tona të përditshme pa dembelizëm.

-Mos i mendoni kështu gjërat, - u thashë unë.- Në qoftë se do të ishte aiçka e vështirë dne e parealizueshme Perëndia nuk do të na kishte kërkuar ta zbatonim.

Fuqia e tij përsoset në dobësi. Etërit që na flasin prej përvojës së tyre na zbulojnë mënyrën dhe sistemin të fitojmë më lehtë lutjen e zemrës. Natyrisht për asketët dhe murgjërit ata këshillojnë metoda shumë të larta, por edhe për ata që jetojnë në botë shkrimet e tyre na tregojnë mënyra që çojnë në zbatimin e sigurt të lutjes së brendshme.

Dëshironi t‘u lexoj diçka nga "Dashuria për të mirën", - i pyeta unë duke nxjerrë librin nga çanta.

Gjeta një kapixull të Shën Pavlit të Damaskut dhe ua lexova

Pastaj shkuam për darkë. Ashtu si në drekë edhe tani me ne u ul i gjithë personeii në tavoiinë. Ah sa darkë e qetë dhe madhështore që ishte ajo! Sapo mbaruam të gjithë bashkë, edhe femijët, bëmë lutjen. Ata më lutën të'lexoj kanonin e paraklisit të Zotit Jisu. Pastaj, pas mbarimit, shërbëtorët u tërhoqën në dhomat e tyre dhe ne mbetëm së bashku. Zonja shkoi dhe më solli një këmishë të bardhë dhe një palë çorape. Unë bëra një përkulje dhe i faiënderova, por i thashë se çorapet. nuk do t'i menja, meqë nuk kisha veshur gjatë gjithë jetës sime asgjë tjetër përveç çizmeve të leshta ruse me të cilat mbështillja këmbët e mia. Ajo i mori atëhere çorapet, solli një rrobë të leshtë të cilën e kishte nga paja, e preu dhe bëri një palë çizme të mrekullueshme prej leshi. Pastaj i tha të shoqit: - ‘fepucët e mikut tonë janë të vjetra dhe janë ngrënë, të lutem sill t’i japim një palë çizme nga të tuat”. Unë shkova pastaj në një dhomë ngjitur dhe vesna këmishën që më dhuruan. Kur u ktheva ata kishin sjellë çizmet dhe më detyruan t'i vishja. Në fillim unë nuk doja t’i Hja por ata këmbëngulën të vendosur, duke më thënë se edhe vetë Krishti lau këmbët e nxënësve të tij. U binda nga fialët e tyre dhe sytë e mi lësnuan lot nga lumturia. Të zotët e shtëpisë, të prekur kuptuan gjendjen time dhe iu mbushën edhe atyre sytë me lot.

Pas kësaj prove dashurie zonja shkoi për të fjetur, kurse burri i saj dne unë ecëm drejt një shtëpie verore në rrethinat. Miku im filioi të flasë i pari:

Tani pa iu fshehur njeri-tjetrit, më thoni cili jeni në të vërtetë. Duket se e keni prejardhjen nga një familje fisnikësh dhe shtxreni se jem një'njeri i parëndësishëm, i fshehur nën petkat e një fshatari.

Ti shkruan dhe lexon aq bukur, bisedon për kaq shumë gjëra. Kjo është një gië e vështirë për një fshatar të thjeshtë dhe sigurisht e panatyrshme.

Unë i thashë të vërtetën e pastër gruas suaj edhe juve u thashë po të njëjtën gjë kur u fola mbi prejardhjen time kurrë pra nuk mendova të them gënjeshtra apo t'u tali. Për çfarë lloj arsye do t'i kisha bërë këto gjëra? Përsa u përket atyre që u thashë, ato nuk qenë të miat, unë i mësova nga ati im i lumtur shpirtëror, që ishte i mbushur plot me dituri hyjnore ose i lexova me kujdes në shkrimet e etërve të shenjtë.

Por më shumë qenia ime e pashkolluar u fshi ngadaië prej njohjes së lutjes së brendshme që nuk e arrita i vetëm, por ma fali hiri i Perëndisë dhe përkujdesja e atit tim shpirtëror.

Këtë lutje të brendshme mund ta fitojë çdo njeri, ajo nuk kushton asgjë përveç përkujdesjes për t'u zhytur në heshtje dhe në thellësitë e zemrës, sikundër dhe përkujdesjes për thinjen e emrit të Zotit sa më tepër që është e mundur (të Jisu Krishtit) gjë që e mbush njeriun me ngazëllim.

Çdo njeri, që bën këtë përpjekje, ndjen menjëherë brenda, kuptim për çdo gjë dhe mëson disa nga misteret e mbretërisë së Perëndisë me fuqinë e dritës të kësaj diturie.

Gjithashtu, ai, që lutet, e kupton se sa theilësi dhe sa dritë ka brenda misterit të njeriut, kur njeh raënyrën e zhytjes brenda në zemër. Çdo njeri ndjen, kur gjen harenë e vetënjohjes, hidhërim për gabimet e tij dhe dëshiron të derdhe lot lehtësimi për fajet dhe dobësitë e vuilnetit të tij.

Një njeri mund të tregojë deshirë të mirë dhe të flasë me çdo njeri me kënaqësi, sepse kjo gjë nuk është e vështirë dhe këtë mund ta bëjë gjiihsecili, meqë mendja dhe zemra janë të prirura në mënyrë pozitive drejt kësaj gjëje.

Kur mendja priret me gatishnaëri ndaj një pune, qoflë praktike qoftë shkencore, përparon me sukses por, kur nuk ekziston dëshira, dështon edhe puna më e kënaqshme apo më e lehtë. Fatkeqësia është se ne jetojmë jashtë vetes sonë dhe nuk dëshiroimë të kthehemi brenda pasurisë së saj.

Sa i vërtetë qëndron kv fakt! Gjithmonë vrapojmë larg nga ajo që kemi afër dhe i shmangemi që t'i vijmë pranë, ballë për bailë me veten tonë të vërtetë, ne e këmbejmë të vërfcetën me gjëra të kota.

Ne themi zakonisht: - Do të doja të interesohesha me të vërtetë për gjëra shpirtërore, dhe të lutesha nxehtësisht, por ku të gjej kohë për të gjitha keto me punën dhe zhurmën që kam rreth vetes.

Por cila është gjëja më me vlerë në jetë; virtyti dhe shpëtimi i shpirtit apo kjo jetë e paqëndrueshme dhe trnpi ynë i vdekshëm, për të cilin mundohemi aq shumë? Unë këto gjëra bisedoj kur flas me të tjerë dhe disa mësojnë prej tyre, kurse të tjerët nuk i kushtojnë kurfare rëndësie.

Më fal o vëllai im,- më tha i zoti i shtëpisë,- nuk të pyeta nga kureshtja e kotë, por nga dashuria e krishterë dKe nga një interes i pastër shpirtëror dhe meqë takimi me një njeri para dy vjetësh më detyroi të bëj gjthmonë këtë pyetje. Ka ndodhur pikërisht ashtu si po jua tregoj.

Njëherë erdhi në shtëpinë tonë si lypës një njeri, i cili kishte pashaportën e një ushtari invaiid.

Ai ishte pak dhe i rënë nga trupi dhe aq i varfër sa rrobat i kishte të grira. Ai fliste pak ahe me aq shumë thjesntësi. saqë nuk të linte pikë dyshimi se ishte një fshatar që kishte jetuar gjithmonë nëpër stepa.

Ne e morëm dhe e çuam në shtëpinë e pritjes, por, për fat të keq u sëmur rënaë. pas pesë ditësh filluam të përkujdesesim dhe vetë gruaja ime qëndronte pranë për ti piotësuar nevojat. Pas oak ditësh ishte mëse e qartë se po i afrohej firndi dhe ne vendosëm të përgatisnim që ai të të përbaiionte sa më mirë ikjen nga kjo botë. Thirrëm priftin tonë për t7i bërë Efqeli për ta rrëfyer dhe për ti dhënë kungimin.

Nje ditë para se të vdiste u çua disi, më kërkoi pak letër e bojë ahe më luti që të mos hynte një njeri tjetër në dhomë, të kishte mundësi të shkruante dëshirën e tij të fundit e më luti mua t'ia dërgoia sapo të mbyilte sytë djalit, që banonte në Shën Petersburg.

Ngela i habitur kur pashë se ai dinte të shkruante madje aq bukur. Kompozimi i letrës ishte gjithashtu po aq i shkëlqyer dhe pa kurrfarë gabimi dhe ishte shumë e qartë se ai njeri kishte ndjenja të kultivuara jashtë mase bukur. Do të ta lexoj nga një kopje që kam mbajtur dhe do ta kuptosh edhe ti kur ti shohësh vetë me sy këto gjëra që po të them.

Të gjitha ato që dëgjova nga ai, përveç habisë, lindëntek unë një ndjenjë të fortë kureshtjeje për ta pyetur se cili ishte ai njeri, cila ishte prejardhja dhe çfarë kuptimi kishte për jetën.

Pasi morrën premtimin nga unë se nuk do ta zbuloja emrin e tij para se të vdiste dhe asgjë nga ato që do të më thoshte, ai më rrëfeu historinë e tij për lavdi të Perëndisë.

Ai më tna: - “Jam një princ. Emri im është ... Pas vdekjes së gruas sime jetoja me djalin tim i cili ishte toger në gardën perandorake. Një ditë ndërsa po përgatitesha të shkoj në një ballo u inatosa keq me një shërbëtorin tim, e godita dhe dhashë urdhër ta dërgonin në fshatin e tij. Kjo ndodhi në darkë, në mëngjes herët shërbëtori vdiq për shkak të të goditurave që i dhashë unë.

Kjo ngjaije më pikëlloi jashtë mase. U pendova për çmendurinë time dhe për të keqen që ndodhi por pas disa kohësh harrova gjithçka që naodhi. Gjashtë javë pas kësaj ngjarjeje filiova ta shoh shërbëtorin tim në ëndërr teksa më qortonte me ashpërsi, duke më thënë vazhdimisht: - O njeri i pandërgjegjshëm! Ti je një vrasës! Sa më shumë që kaionte koha fiUova ta shoh edhe kur isna zgjuar dhe shfaqjet 11 bënë aq të dendura saqë për mua tronditja e shkaktuar nga kjo gjë u bë një gjendje e përhershme shpirtërore.

Në fund, viktima filloi të shfaqet së bashku me burra dhe gra të tjerë, që u kisha bërë padrejtësi apo u kisha shkatërruar nderin. Tani nisën të më qortonin të gjithë, pa pushim, saqë humba qetësinë time dhe bashkë me të, gjumin e gjithçka tjetër.

Fiilova të dobësohem aq shumë, saqë po më ngjitej lëkura pas kockave. Mjekët nuk mundeshin të më jepnin kurfarë shërimi. Shkova jashtë shtetit, tek doktorët me të mirë, por megjithatë gjendja ime ishte po ajo e para. Ndërkaq, shpirtrat, frymërat po më torturonin gjithnjë e më shumë. Më sollën në shtëpi më shumë të vdekur se sa të gjallë. Qenia ime ecte në mes të tmerreve e torturave të një feni nga më te frikshmit. U binda kështu për ekzistencën e ferrit pasi e jetova vetë i gjalië ngakjojetë.

I gjenaur në këtë hall kaq të madh, njoha të gjitha gabimet e mia dhe veprat mëkatare, u pendova dhe u rrëfeva. -

I Hrova të gjithë bujkrobërit e vendosa të bëj këtej e tutje një jetë sa më të vuajtur duke provuar gjërat më të dhimbshme e të përpiqesha të jetoja si një lypës.

Dëshiroja për shkak të mëkateve të mia, të bënesha shërbëtori më i përulur i njerëzve dhe ta jetoja këtë jetë të përkohshme në trajtën më të parëndësishme të saj.

Sapo mora këtë vendim, u zhduken prej syve të mi ato vegime të frikshme dhe ndjeja një lehtësim dhe lumturi të parrëfyer me gojë meqë në shpirtin tim mbretëronte siguria nga njoflimi i brendshëm se i kisha qetësuar zemërimin gjykatësit të drejtë.

Me të vërtetë m"u duk se kalova nga ferri në Parajsë dhe se Mbretëria e Qiejve më ishte zbuluar dhe për më tepër e kuptova se si u shfaqet Mbretëria e Perëndisë njerëzve nga një çast në tjetrin.

Menjëherë shëndeti im filloi të marrë për mirë dhe pas pak kohe isha gati ta reaiizoj venaimin tim. Braktisa atdheun tim të lindjes, duke lënë gjithçka pas vetes dhe duke marrë vetëm një pasaportë, të cilën e kisha prej kohës kur u lirova nga ushtria. Tani kam pesëmbëdhjetë vjet që po i vij vërdallë gjithë Siberisë. Shumë herë punova si punëtor në arat e fshatarëve. Shumë herë mbajta veten me anën e të iypurit, duke u ngopur më tepër nga përulësia se sa nga copat e bukës që më jepnin.

Sa e madhe ishte paqja në zemrën time, sa i lartë i gëzimi që ndjeja në mendjen dhe në zemrën time për shkak të privimit të vullnetshëm që kisha bërë! Yetëm një njeri që ka kaiuar nga ferri në Parajsë mund ta kuptojë këtë gjë me anë të mëshirës së Ndërmjetësit të madh, Jisu Krishtit”.

Kur mbaroi tregimin e jetës së tij më dha letrën për djalin, ku shprehte dëshirën e tij të fundit dhe ditën tjetër mbylli sytë përgjithmonë.

Kopjen e letrës e kam brenda një portofoli aty sipër, pranë Shkrimit të Shenitë. Në qoftë se dëshiron mund ta shohësh. Unë e hapa dhe nisa të lexoj këto rreshta si më poshtë.

“Në emrin e Atit, Birit dhe Shpirtit të Shenjtë, Trinisë së Shenjtë. Kanë kaluar pesëmbëdhjetë vjet nga koha kur ti nuk e pe më babain tënd. Por ndonëse ti nuk kishe lajme rreth tij, ai gjeti gjithmonë rastin të mësojë të reja për ty dhe të ndjejë dashurinë e babait për djalin e vet.

E njëjta dashuri e bën të dërgojë nga shtrati i vdekjes, ku ndodhet, këto pak rreshta. Këto fjalë qofshin një mësim i mifë për jetën tënde.

Ti e di se sa shumë vuajta nga jeta ime aq e plogësht dhe jo korrekte, por ti nuk e di me çfarë gëzim e mbushën shpirtin tim pelegrinazhet e mia të panjohura për të tjerët dhe se sa shumë gëzim derdhën në shpirtin tim frytet e pendimit. Po vdes në paqe në shtëpinë e një njeriu që u tregua i mirë ndaj meje dhe ndaj teje, sepse mirësia e tij për babain tënd duhet të të prekë zemrën tënde prej biri ku ekziston ndjenja e mirënjohjes. Shfaq ndaj tij mirënjohje me çdo Iloj mënyre që të mundësh.

Duke të dhënë bekimin atëror, të iutem duke bërë be që të kujtosh gjithmonë Perëndinë dhe ti kushtosh kujdes ndërgjegjes tënde. Të jesh i urtë, i mirë dhe logjik, të sillesh miqësisnt me vartësit e tu dhe me sa më tepër bamirësi që ke mundësi.

Mos ndje kurrë përbuzje për lypësit dhe pelegrinët, por kujtohu githmonë se në lutje e në pelegrinazhe, babai yt, që po vdes këtë cast, gjeti paqen dhe shpirti i tij i torturuar gjeti qetësinë e pendimit të vërtetë.

Përgjëroj Perëndinë të të dhuroj bekimin e tij dhe i mbyii sytë i qetë me shpresën e jetës së pëijetshme që do të më falë mëshira e Zotit tonë Jisu Krisht, shpëtimtarit të njerëzve”.

Babai.yt

Ashtu, të ulur në kanape, filluam të bisedonim dhe kur erdhi radha e pyeta: tcE marr me mend se kjo shtëpi pritjeje që ju mbani, u kushton një mai me telashe. Nuk është kështu?

-Sigurisht- m'u përgjigj ai - sepse ka shumë njerëz që bëhen pelegrinë, sepse nuk dinë çfarë të bëjnë tjetër, ose janë dembeië. Ndonjë prej tyre edhe vjedh, atëherë kur mundet. Kam parë, më sytë e mi shumë të tillë". Por numri i këtyre peiegrinëve nuk është dhe aq i madh, ishte përgjigja e parë e nga ai.

Pjesa më e madhe e atyre që takova ishin njerëz shumë të mirë. Por ne i pranojmë eahe ata që s'janë të rregullt, me kënaqësi, me shpresën se shoqërimi i tyre me njerëz të mirë, do t’u japë rastin të ndryshojnë karakterin e tyre dhe të bëhen të mirë, kështu e mira bëhet e ayfishtë.

Një ngjaije si kjo ndodhi disa kohë më parë.

“Ishte një njeri, i cili bënte pjesë në shkallën e ulët te klasës së mesme dhe ishte katandisur aq keq, sa të gjithë e përbuznin dhe e dëbonin kur shkonte për të lypur ndonjë krodhe buke. Ai pinte dhe zihej me të gjithë dhe më e keqja ishte se vidhte çdo gjë që i dilte përpara.

Një ditë erdhi në shtëpinë tonë i mjerë dhe i uritur e na kërkoi pak bukë dhe verë meqë e pëiqente jashtëzakonisht verën. Ne pranuam miqësisht dhe i thamë të qëndronte me ne dhe do t’i jepnim verë sa të donte, por me kusht që, sapo të mbaronte së piri të shtrihej në krevatin e tij.

tcN.q.s nuk do të pranosh,- i thamë- dhe fillon e bën budallallëqe, jo vetëm që do të zbojmë por edhe do të kalizoime në poiici që të të futin në një azil për mashtruesit” Ai ra dakort për gjithçka e kështu qëndroi me ne.

Në filiim, për një javë rresht ai pinte sa i donte shpirti. Por meqë kishte frikë se mos e dëbonim dhe humbiste verën që e adhuronte, shkonte e shtrihej në krevat, shkonte në kopshtin e vogël jashtë kuzhinës dhe shtrihej në bar i përhumbur. Kur ishte esëll, vëllezërit e tjerë e këshillomn ti kundërvihej vetes dhe ta kontrollonte me ngadalë, duke nisur më në fund të ndreqej.

Kështu, pa e kuptuar, ai filloi të numërojë gotat e pas pesë muajsh fitoi përfundimisht mbi këtë pasion dhe ishte krejtësisht në rregull. FiHoi punë dhe tani punon pa iu bërë barrë të tjerëve me lëmosha. Madje, paraje erdhi për të më falenderuar dhe për të më takuar përsëri”.

Çfarë urtësie, që na fal dashurial, - mndova me vete. Dhe thashë: "Qoftë i bekuar emri i Zotit që e pasuron me kaq gëzim veprën që kryejmë në këtë shtëpi".

Pas asaj bisede, Çetëm një orë e gjysëm dhe u zgjova nga tingujt e këmbanave aë binin. U bëmë gati dhe shkuam së bashku në kishë. Hymë Brenda. Aty ndodhej zonja e shtëpisë së bashku me fëmijët e saj, që kishin arritur para nesh. Qëndruam pranë njëri-tjetrit dhe ndoqëm me vëmendje mëngjesoren.

Gjatë Liturgjisë zotëria me djalin hynë brenda në Shenjtërore, kurse gruaja e tij me vajzën e vogël iu afruan derës së majtë për te ndjekur lartësimin e dhuratave të nderuara.

Teksa i shihja të gjithë që po Iuteshin me nxehtësi, më lëshuan sytë lot. Isha i prekur iashtë mase nga kjo gjë dhe nga hiri i Perëndisë, që dallohej qartazi në fytyrat e tyre.

Kur mbaroi kisha, të gjithë ata që mermin pjesë aty: prifti, psaitët, ne7 lypësat, fëmijët të gjithë- shkuam në mencë. U mblodhëm dyzet veta së bashku me fëmijët dhe invaiidët.      j

Ndërsa ndodheshim të ulur në tavolinë, admiroja qetësinë    i

e madhe që mbretëronte aty. I shkova afer të zotit të shtëpisë dhe i thashë: "Në manastiret lexojnë jetët e shenjtorëve gjatë gjithë orës së ngrënies, prandaj nuk 'do të ishte gjë e keqe të bënit edhe ju të njëjtën gjë, meqënëse i keni librat në bibliotekë.

“Çfarë thua Maria, - tha ai duke iu drejtuar të shoqes, - a nuk

do të ishte mirë aë të bënim diçka të tillë? Kjo gjë do na

ndihmojë shumë. Do të nis vetë në darkë duke iexuar i pari,  1

pastaj ti dhe do ta lusim priftin, që të na ndihmojë e me rradhë

do të të lexojnë të gjthë vëllezërit që njohin shkrim dhe

këndim”.

Prifti nisi të fliste, ndërsa po hante: Më pëlqen të dëgioj të interesoheni për të lexuar, por megjithë dashurinë që kam për         :

ju, do tju lutesha që të mos më llogarisnii. Nuk e keni idenë se sa i preokupuar jam kur gjendem në shtëpi, sa shumë punë dhe ielashe që kam çdo ditë. Ju nuk e dini sa punë bëj kur jam në shtëpi, sa telashe e probleme të panumërta më duhet të përballoj çdo ditë. Gjithë ditëh nuk çlodhem fare. Kam harruar madje edhe gjërat që mësova në shkollën ieratike”.

Unë ndjeva një ftohje në shpirt kur dëgjova këto qalë por në të njëjtin çast, e zonja e shtëpisë që ndodhej pranë meje7 më shkundi pak nga gjendja ime dhe më tha: "Ati i thotë këto fjalë nga përulësia. E ka si zakon t'i thotë por në të vërtetë ai është shumë i rregullt dhe i virtvtshëm. Gruaja e tij po bën njëzet vjet që ka vdekur dhe ai ka marrë përsipër të mbajë një familje të madhe me fëmijë dhe nipër. Megjitnë këto, ai mesnon shumë shpesh. Kur dëgjova këto ijalë më erdhën ndërmend fjalët e Nikita Stithatosit që thotë: "Natyra e gjërave gjykohet me dëshirën e brendshme të shpirtit", domethënë njeriu formon gjykimin për cilësinë e të afërmit të tij duke u nisur nga vetvetja.

Oshënari vazhdon edhe më tej duke na thënë: "Ai që arriti të fitojë lutjen e vërtetë dhe që fitoi dashurinë nuk i dallon dot ndryshimet midis gjërave. Nuk dailon mëkatarin nga i drejti dhe i do të gjithë me të njëjtën mënyrë dhe nuk paragjykon asgjë, ashtu si Perëndia bën që dieili të lindë mbi të mirët dhe të këqinjtë dhe bën shiun të bjerë mbi të drejtët dhe të padrejtët.

Heshtëm përsëri. Përballë nesh qëndronte i ulur një nga banorët e shtëpisë i cili ishte i verbër që nga lindja e tij. I zoti 1 shtëpisë i shërbente me dorën e tij i priste bukën, i jepte ujë dhe i pastronte peshkun. Fillova të vështroj lypësin me kuides dhe pashë se ai e mbante gojën paksa të hapur, ndërsa gjuha e tij lëvizte pa pushim sikur ta kishin zënë të dridhurat.

Sigurisht mendova, - ai është duke u lutur, - dhe vazhdova ta shikoj. Në fund të drekës një grua u sëmur dhe filloi të rënkojë nga ahimbja. I zoti i shtëpisë u ngrit dhe porositi njerëzit që ta çonin në krevatin e tyre. Zonja filloi të përkujdeset për gruan e gjorë, ndërsa i shoqi dërgoi karrocën e tij në qytet, që të sillnin një mjek.

Priiti solli Misteret e Shenjta dhe ne të gjithë shkuam për të pushuar.

Ndjeja një etje, për t'u iutur dhe shpirti im ndjente nevojën për t'u shkrirë në lutje, meqë nuk kisha mbetur vetëm për 48 orë me rradhë. Ndjehesha sikur një valë gjaku ishte grumbulluar në zemrës time dhe kishte nevojë që të derdhej diku. Përpiqesha ta përmbaja por ajo më shkaktonte një dhimbje që për ta qetësuar nevojitej heshtje dhe qetësi. Atëhere e kuptova se përse ata që merren me lutjen e zemrës i shmangen kontakteve me njerëz dhe shkqjnë në vende të veçuara. E kuptova se në gjendjen e qetësisë së shenjtë dhe biseda më e vyer shpirtërore konsiderohet e padobishme, edhe po të jetë e madhe ashtu si na thotë Shën Efrem Siriani: "Bashkëbisedimi i mirë është i dobishëm ndërsa heshtja është e artë".

Ndërsa po mendoja të gjitha këto, shkova në shtëpinë e pritjes. Të gjithë po pushonin. Unë u ngjita në papafingo, ku banoja dhe u luta,

Kur u zgjuan të gjithë, mora të verbërin, shkuam së bashku në kopsht dhe filluam bisedën.

Ju lutem më thoni, - e pyeta unë i pari7 - përdorni lutien e Zotit për shpirtin tuaj? Ka shumë kohë që unë po e them vazhdimisht pa ndaiuar as edhe për një çast të vetëm.

A mundeni të më thoni se cila është ndjenja që provoni nga përdorimi i saj?

Në shpirt kam ndjenjën se nuk mund të jetoj pa e thënë ditën dhe natën.

Si ua zbuloi këtë gjë Perëndia? Më thoni ju lutem çdo gjë, çdo gjë vëila i dashur.

Pra po të tregoj se si ndodhi. Banoja në këtë provincë dhe punoja si rrobaqepës duke jetuar me këtë profesion. Shkoja në fshatra të ndryshëm dhe qepja rroba për fshatarët.

Njëherë rastisi të shkoj për të qepur në një familje. Një ditë, një ditë të shenjtë, në ikonostasin e shtepisë pashë se aty ndodheshin edhe tre iibra. Pyeta në shtëpi se ciii prej tyre dinte të iexonte.

Asnjë nga ne, - m’u përgjigjën, - por këto iibra na i pruri një ungji ynë që dinte të shkruante dhe të iexonte. Mora një nga këto libra, më kujtohet si tani dhe lexova aty këto fraza: "Lutja pa pushim është thinia e emrit të Zotit në çdo moment edhe kur ha edhe kur pi ose punon, eahe kur ecën apo bën çfarëdoiloj pune tjetër, pra në çdo kohë shqipton emrin e Zotit me buzë ose me mendje.

Pasi mbarova së iexuari atë pjesë mendova se sa gjë e lehtë dhe e bukur ishte të shqiptoje emrin e Zotit pa pushim dhe fillova ta zbatoj duke pëshpëritur kur po punoja.

Disa nga kolegët e mi kur e vunë re këtë gjë filiuan të më

taiiin.

Mos je gjë magjistar që nuk bën gjë tjetër veçse pëshpërit,

më thoshin me qesëndi.

Kështu që t’u shmangesha komenteve të ndryshme fillova ta them me gjuhë Iutjen dhe kjo gjë me mbushte me ngazëllim, aq sa nuk pushoja së luturi as ditën, as natën.

Meqë më ndoc&i fatkeqësia të humb shikimin prej glaukomës, një semundje « trashëgueshme e familjes sime dhe meqë isha i varfër më futen në një azil në Tobolsk, kryeqytetin e provincës sonë.

Atje jam duke shkuar tani. Këtu gjendem përkohësisht meqe po pres të më japë i zoti i shtëpisë një karrocë për të shkuar në qytet.

Cili ishte emri i librit? Mos vallë quhej '’Dashuria për të bukurën"?

Të jem i sinqertë nuk më kujtohet. Për fat të keq nuk e pashë tituHin e tij. Sot mora "Dëshirën për të mirën", E hapa në kapitullin "Mbi lutjen dhe iexova nga ai një pjesë të shkruar nga Shen Kalisti Patriarku i Kostandinopojes.

Këto janë! Të njëjtat fjalë,- thirri i verbëri. Lexo, vazhdoje lexhnin, vëllai im. Kur arrita në paragrafin, ku fiitet se njeriu auhet të lutët me zemër i verbëri filloi të pyese "Çfarë kuptimi ka kjo? Si arrihet në lutje? e të tjera si këto. I shpjegova se i gjithë mësimi për lutjen e zemrës vjen nga libri i "Dashurise për të bukurën" dhe ai më luti nxehtësisht t'i lexoja gjithçka ku bëhej fjalë për liojin e veçantë të kësaj lutjeje. tcDo të lexoj çdo gjë që Edhet me këto lutje, i premtova unë”. Po kur do të niseni për në Tobolsk.

Pikërisht nesër,- m'u pergjigj af.

Shumë mirë, nesër do te nisem edhe unë. Do të shkojmë bashkë dhe gjatë rruges do të të lexoj rreth lutjes së zonrës, do të tregoj mënyrën, si ta fitosh atë.

Po, por karrocën çfarë ao të bejmë? - më pyeti ai.

Ç'rëndësi ka? Tobolski është larg rreth nga këtu, 160 km. Do të ecim së bashku dhe do të lexojiftë e do të bisedojmë rreth asaj që dëshiron të mësosh. Kështu ramë plotësisht dakord.

Në darkë mbërriti i zoti i shtëpisë dhe na lajmëroi që të shkonim për të ngrënë. Pas darkës unë i bëra të ditur vendimin tim për t'u nisur bashkë me të verbërin për të mësuar më tepër rreth lutjes dhe librit të "Dashurisë për të bukurën".

Zotëria më dëgjoi dhe më tha: "Edhe mua më pëlqen jashtë mase ky libër. Kam dërguar paratë për të më blerë rijë kopje në Petersburg. Shpresoj se nesër ta kem në zyrë.

Ne u nisëm në mëngjes siç e kishim bërë planirt në mbrëmje duke përshëndetur më parë të zotët e shtëpisë dhe na ofruan një mikpritje aq të ngrohtë. Ata na shoqëruan një copë rrugë, duke ecur me ne për një Idlomëtër dhe ti ndamë pasi gjykatësi dhe e shoqja na uruan rrugë të mbarë.

Çdo ditë bënim dhjetë ose dymbëdhjetë kiiometra. Pjesën tjetër të kohës e kalonim duke lexuar. 1 lexova nga "Dashuria për të mirën” të gjitha ato që ishin shkruar për lutjen e zemrës duke nisur nga Nikita Stithato e duke mbaruar me Shën Grigor Sinaitin.

C’gaz e lumiuri i rrembiste fytyrën e shpirtin, kur unë iexoja. Pastaj filloi të më bënte disa pyetje, qe për mua ishte e vështirë t'u përgjigjesha. Kur iexuam pjesët që duheshin nga iibri, ai më luti t’i tregoja se në çfarë mënyre bashkohet zemra dhe mendja e si buron emri i Zotit, gjë që sjell gëzimin e patreguar të suksesit të lutjes së brendshme.

Unë i shpjegova këto dukuri duke i thënë: Tani je i verbër ti, nuk mund të shohësh asgjë. Por natyrisht me anën e kujtesës e të fantazisë mund tl përfytyrosh gjërat, ashtu siç i ke parë më parë dhe kështu mund ta formosh pamjen e një peme, shtëpie, njeriu apo kafsne. A mundesh ta përfytyrosh pamjen e plotë të duarve dhe këmbëve të tua ashtu si i kishe më parë?

ccNat>Tisht që mundem; m'u përgjigj ai.

Përtytyro pak, pra, parajen e zemrës tënde në të njëjtën mënyrë, kthe sytë e tu pa dritë drejt saj dhe maje këtë pamje sa me gjatë që të kesh mundësi e sa më qartë. Veshët e tu do të nisin të dëgjojnë qartë rrahjet e saj. Kur do t'ia arrish kësaj fiilo përsëri përpjekjeri të ndash §alët e lutjes me srahjet e zemrës. Kështu në rrahjen e parë thuaj me mendje: Zot, në të dytën, Jisu, në të tretën, Krisht, në të katërtën, mëshiromë, tek e pesta, mua...

Këtë gjë nuk do ta pushosh së përsërituri për asnjë çast dhe do të mësohesh me të mjaft lehtë meqë ke mundur lë vendosësh themelet dhe të ndërtosh katin e parë të pallatk të lutjes së zemrës.

Stadi i dytë është ashtu si të thashë më parë, përshtatja me frymëmarijen tënde ashtu siç na mësojnë etërit e shenjtë.

Gjatë periudhës së dytë do të marrësh frymë duke thënë me mend. '’Zot Jisu Xrisht, mësniroraë".

Kryeje këtë sa më shpesn që mundesn dhe pasi të kalojë pak kohë do të ndjesh një dhimbje të këndshme në zemër dhe një nxehtësi që do të pushtojë të tërin. Atëhere me hirin e Perëndisë do të hysh brenda gëzimit të hitjes së zemrës! Por atëhere duhet të kesh kujdes dhe duhet ta sigurosh veten nga rreziku i vegimeve të ndryshme që do të të shfaqen. Mos u tërhiq dhe mos prano asgjë prej tyre, Etërit e shenjtë këmbëngulin me forcë për këtë fakt që të ruhet e lirë lutja e zemrës prej vegimeve, sepse ato janë shumë të pasigurta dhe e zhytin shpirtin e njeriut në tundime dhe rreziqe të tmerrshme”.

I verbëri u duk sikur i thithi të gjitha ato që unë i thashë dhe filloi t'i zbatonte, por më tepër gjatë neteve, kur pushonin së ecuri

Pesë ditë më vonë filloi të ndjente në zemër një ngrohtësi të jashtëzakonshme dhe një lumturi të madhe. Nga ai çast jeta e tij mori një kuptim të ri duke gjetur ngushëllim vetëm në lutjen e pandërprerë që e bënte të digjej i tëri nga dashuria për Zotm tonë të ëmbël, Jisu Krishtin.

Herë pas here shihte një dritë të cilën nuk mund ta përcaktonte dot qartë se nga vinte.

Disa here, kur ai kryente zhytjen në zemër, ndjente një flakë që lindte brenda saj dhe që ia përfiakte të gjithë qenien dhe e mbushte me dritë.

Me zjarrin e asaj drite ai mund të shikonte gjëra të largëta dhe ngjaije të padukshme.

Një herë tjetër i ndodhi kjo ngjaije: - Po ecnim përmes një pyili. Të dy ishim të heshtur, të përqendruar tërësisht në lutje, kur ai më foli i pari.

Sa keql Kisha po digjet aty. Këmbanoria e saj ra përdhe dhe u bë copë.

Mjaft me këto vegtme të rreme, - i thashë unë. Këtu kemi një tundim të të ligut. Duhet t'i dëbosh menjëherë këto fantazi të sëmura. Si mundesh të shohësh gjëra që po ndodhin në qytet ndërsa ne jemi trembëdhjetë kilometra larg tij.

Ai u bind dhe ne vazhduam nrugën të kredhur në lutje. Në qytet arritëm në darkë dhe pamë shumë shtëpi të djegura dhe një këmbanore të shkrumbuar dhe të shembur përdhe.

Aty ishin mbledhur shumë njerëz të cilët habiteshin nga fakti se si këmbanoija kur ra nuk dëmtoi asnjë njeri. Pyeta se kur kishte ndodhur ngjaija dhe mësova se kishte ngjarë në të njëjtën orë kur më foli i verbëri, ndërkohë që ishim në pyll

Ne filluam të flisnim të dy rreth kësaj ngjaijeje. 'Kishe mendimin se vegimi im ishte diçka e gënjeshtert por ajo që unë pashë ndodhi me të vërtetë. Si mund të mos e lavdëroj Zotin tonë Iisu Krisht që u fal hirin e Tij? njerëzve mëkatarë dhe të pavierë si unë? Të falënderoj edhe ty nxehtësisht që më mësove të lutem me lutjen e zemrës'\

“Adhuro Zotin lisu dhe falënderoje me të gjithë qenien tënde. Por mos u nxito ta konsiderosh vegimin tëna si diçka që vjen direkt nga hiri i Perëndisë. meaë ngiaiie si kjo mund të ndodhin edhe në bazë të iigjeve natyrore. Shpirti i njeriut nuk kufizonet nga materia apo nga vendi. .

Ai mund të shohë shumë herë brenaa në errësirë dhe mund të kapë ngjaije që naodhin larg por nuic mund t'i auaimë këto gjëra pasojë e hirit ië Perënaisë dhe të jetës sonë të virtvtshme. Forcat aë kemi ne, zbehen dhe zhauken nga pesha e dhiamtë e tnipave tanë lëndore dhe e mendimeve dhe përkujdesjeve materiale.

Por, kur vetëpërqendrohemi dhe iargohemi nga çao gjë që na rrethon e bënemi më të përsosur si të palëndët, snpirti kthehet në gjendjen e tij të zakonsnme dhe punon auke mos u kunzuar. Kështu giëja që të naodhi ty pak më parë nuk është aiçka e iashtëzakonshme”.

Niënerë dëgjova atin tim snpirtëror të lumur që më tha se ka edhe njerëz që edhe pse enae sjanë futur në mbretërinë e lutjes së zemrës. mund ta kenë këtë aftësi apo ndodh ti ntojne gjatë një sëmundieie kur fuqitë trupore dobësohen ahe u lenë vend forcave shpirtërore dhe aftësive'të snpirtit. Atëhere brenaa errësirës mund të shohësh shpirtra njerëzish që ndodhen në botën tietër apo muna të iexosh menaimet e të tjerëve.

Por ajo që vjen airekt nga hiri i Perëndisë është mbushja e zemrës me një ëmbëlsi dhe ngazëllim të ciiat gjuha e njeriut nuk mund t'i snprehë meqë nuk mund të krahasohen me najesi tokësore të ngiashme.

Miku im i verbër më dëgjonte me përulësi. Lutja u forcua në zemrën e tij dhe e mbushte piot me gëzim. Unë gëzohesha në snpirt dhe falënderova Perënainë që më bëri të denjë të njihesha me një shërbëtor aq të bekuar të tiiin.

Në fund arritëm në Toboisk. Unë e çova të verbrin në aziiin e ngritur enkas për ta dhe, kur po iargohesha, e përshënaeta me puthjen e aashurisë së krishrerë.

U enda rreth një muaj, pa u nxituar të bëja naonjë gjë. duke aenë në vetvete i vetëaijshëm'se sa thellë eg2dston e mira dhe se në çfarë mënyre jeton, mëson dhe i shtvn njerëzit që ta fitojnë.

Lexova shumë gjëra nga "Dashuria për të mirën” dhe u binda se ato që i thashë të verbërit ishin të sakta. Një dëshirë e madhe, që najeja në zemër, më shtynte të falënaeroja dhe t'i isha mirënjohës Perënaisë. Lutja e zemrës më jepte aq shumë lehtësim saqë mendoja se nuk kishte krijesë më të iumtur se'sa unë në tokë dhe sa i madh ishte k>r gëzim në mbretërinë e qiejve. Ky gëzim nuk egzistonte vetëm brenda snpirtit tim por snihja edhe botën që ekzistonte përreth të kredhur në bukuri dhe gëzim. Çdo gjë më shkaktonte najenjë ngazëiiimi dhe mirënjohjeje për Perënainë.

Njerëzit, pemët, zogjtë, të gjithë i konsideroja si qenie të aierta dhe snihja në to magjinë e xuaisë së mistershme të Perënaisë. Disa herë gëzimi më bëme të mendoja se nuk isha duke ecur, por po fiuturoja.

Herë të tjera përqendroja menaimet e mia brenda vetes dhe admiroia eiegancën, urtësinë, përsosmërinë dhe diturinë me të ciiat u krijuan të punojnë organet e naryshme të organizmit njerëzor. .

Najeja, herë pas here, se isna sundues i të tërë botës për shkak të gëzimit të madh që pëiietoja brenda vetes sime. Në këto gjenaje të iumturisë shpirtërore, lusja Perëndinë të vdisja dhe të zhvendosesha nga gëzimi i tokës, menjëherë në ngazëllimin e qielloreve dhe t'u faiesha nënkëmbëses së këmbëve të Zotit së bashku me shpirtrat e atyre që u mëshiruan prejAtij.

Por, megjitfaëse dukej se po lunaroja në nië det lumturie shpirtërore. të dnuruar me iejen e Perënaisë, tek-tuk najeia një lioj mi:e dhe lëlcunajeje brenaa zemrës sime. Isha i mendimir se një fatkeqësi apo diçka e rëndë do të binte mbi mua, niëlioj si atëhere kur i mësova vajzës nga fshati lutjen e zemrës. Re të tilla më kishin mbuluar e në ato momente kujtoja fjalët e Shën Karpathit që thotë: "Mësuesi duhet të përulet gjithmonë e duhet të pësojë tundime dhe fatkeqësi të naryshme që të nxjerrin mësime bijtë e tij shpirtëforë,,1 U përpoqa t'i luftoj ato mendime melankoiike dhe u luta me një nxehtësi të paparë deri atëherë. Lufja i dëboi të gjitha shqetësimet e grumbulluara në zemër dhe, kur e pushtoi piotësisht zemrën time, thashë: “'U bëftë vullneti yt", - jam gati për dobësitë dhe krenarinë time që gëlon tek unë, të duroj çdo gjë që do të më dërgojë Jisui sepse edhe ato që pata rastin t'u mësoj lutjen e brendshme, hyijen mistike në zemër, kishin marrë më përpara mësimin hyjnor të Zotit dhe ishin përgatitur për një gjë të tillë.

I qetësuar nga mendimet e iundit, vazhdova rrugën, duke u lutur.

Kishte rënë shi për dy ditë rresht dhe rruga kishte aq shumë baltë, saqë ishte shumë e zorshme për të ecur. Rruga kalonte përbri një stepe dhe bëra kështu pesëmbëdhjetë kilometra. Nuktakova asgjëkundi ndonjë shpirt të gjaile.

Në fund gjeta një shtëpi të vetmuar, të ndërtuar në anen e djathtë të rrugës. U gëzova sepse kështu gjeta rastin për t’i lutur që të qëndroja aty një natë dhe të nisesha ditën tjetër, nëse koha e keqe do të mbaronte. Kur u afrova, pashë tek dera e shtëpisë nje plak gjysmë të dehur, i cili mbante një kapotë të trashë ushtarake.

Unë e përshëndeta dhe i thashë:

Dua të kaloj natën këtu, nëse i zoti i shtëpisë do të më lejonte.

Kush tjetër përveç meje mund t'ju japë leje që të qëndroni këtu, ~ tha me zë të lartë, Unë jam pronari. Kjo është posta dhe unë jam përgjegjësi.

A do te më lejoni ta kaloj natën në shtëpinë tuaj?

Ke leje udhëtimi apo dokumenta të tjera me vete?

Unë i dhashë pasaportën time dhe ai më pyeti teksa po mbajite pasaportën akoma në dorë.

A keni pasaportë?

Eshtë ajo që keni në dorë, zotëri!

Atëherë eja, hyr brenda.

Vuri syzet e lexoi pashaportën nga filHmi deri në fund dhe tha:uNë 'rregull. Rri këtu për sonte. Unë jam njeri i mirë, pi pak vodkë’\

Nuk pi dhe as që kam pirë ndonjëherë.

Mirë atëherë pi çfarë të duash. Pi thjesht ujë, nuk më dunet gjë. Sidoqoftë eja të hamë së bashku darkë.

U ulëm në kuzhinë. Aty ndodhej edhe kuzhinjeija e tij, një grua e re. Folëm bashkë gjatë gjithë kohës së bukës pastaj filluan të shajnë njeri-tjetrin e në fund u zunë për dore. Burri shkoi për të ^etur në dhomën e sipërme, ndërsa gruaja vazhdoi të lajë enët duke vazhduar sulmin e shaijeve. U uia në një karrige dhe po mendonesha se ajo do të vonohej derisa të mbaronte punë. Pas disa minutash e pyeta se ku do të fliia meqë isha i lodhur nga ecja në këmbë.

Do t’u rregulloj tani krevatin tuaj,- dhe më shtroi moi dy stola që ndodheshin afer dritares duke më dhënë madje dhe një jastëk.

Unë u shtriva, mbyila sytë dhe ndërkaq e zonja e shtëpisë shuajti 2jarrin e shkoi në dhomën e saj. Nuk kishte kaiuar veçse pak kohë, kur dëgjova një shpërthim të fuqishëm dhe xhamat e dritares u shkëputën e u bënë cifla në të katër anët e dhomës. U duk sikur e gjithë shtëpia iuajti nga vendi dhe në mes të kësaj zhurme u dëgjua një e bërtitur. Kuzhinjeija u çua, jashtë mase e trembur, për të parë se çfarë po ndodhte, por nga frika u pengua dhe ra përtokë pa ndjenja.

Unë u ngrita i tmerruar dhe mendova se ishte hapur toka para meje. Brenda kësaj errësire fiike, dera u hap dhe pashë dy korrocierë që fiitën brenda një burrë, koka e të ciiit s'daliohej nga gjaku që i rridbte. Kjo gjë më trembi akoma më shumë.

I plagosuri ishte një korrocier i Carit dhe ishte nisur për në stacionin tonë për të marrë kuaj të rinj. Karrocieri nuk e llogariti mirë rrugën dhe në kthesë timoni goditi dritaret ndërsa boshti i korrocës ra në një hendek dhe e gjithë karroca bëri një rrokullisje të rrezikshme.

Karrocieri i Carit ra keq dhe e goditi kokën pas një shtylle. I plagosuri kërkoi t’i fashonin plagën, piu një gotë vodkë dhe thirri: ”Dua kuajt".

Unë iu afirova dhe thashë:

Zotëri nuk duhet me plagën që keni, të udhëtoni natën.

Një shërbëtor i Carit nuk ka kohë për t'u sëmumr, - u përgjigj dhe u bë gati për t’u nisur. Karrocierët ngritën kuzhinieren që i kishte rënë të fikët, e sollën pranë sobës dhe thanë: ”Nuk ka asgjë serioze”. I zoti i shtëpisë, piu një gotë vodka dhe shkoi për të ijetur.

Gruaja hapi svtë pas pak, u ngrit dhe doli jashtë shtëpisë, duke folur përçart. Frika, që kisha ndjerë më kishte paralizuar të giitha gjymtyrët dhe fillova të lutem i tronditur dhe gjumi më zuri përsëri, kur përjashta po agonte dita. U nisa në mëngjes dhe sapo kisha bërë pak rrugë fillova iutjen me besim, me siguri dhe falënderime për Atin e të githave, me bekimin dhe mirëdashjen e tij, që më kishte shpëtuar nga shumë rreziqe.

Gjashtë vjet më vonë po kaloja pranë një manastiri grash dhe hyra brenda në kishën e tij për t'u lutur. Igumenia, një grua fisnike më ftoi të shkoja të pija një çaj pas Meshës Hyjnore. Por, meqë kishin ardhur vizitorë të paparashikuar që donin ta takonin, ajo doli jashtë duke më lënë në shoqërinë e disa murgeshave, që ishin duke pritur të mbaronte çajin e t'i flisnin për problemet e tyre.

Pyeta një prej tyre, pikërisht atë që na serviri çajin, e cila dukej një nieri i përulu,r se sa vjet "kishte që po jetonte në manastir.

Pesë vjet, - u përgjigj ajo.

Kisha probleme me menajen dhe falë fuqisë së Perënaisë gjeta në këtë vend shërim, mora veshjen murgjërore dhe iu përkushtova Perëndisë nën përkujdesjen e igumenes sonë të shenjtë.

Si ju ndodhi që u sëmurët?, - e pyeta unë.

Prej fiikës së madhe që pësova, - m*u-përgjigj ajo. Punoja në një postë dhe një natë u pëiplas me shtëpinë një karrocë që shkatërroi gjithçka.

Unë u tmerrova aq shumë saqë s'munda dot ta marr veten për vite me rradhë, deri ditën kur Perëndia i ndriçoi të aiermit e mi të më sillnin në këtë vend. Kur dëgjova këto fjalë u gëzova jashtë mase dhe falenderova Perëndinë që gien mënyra të ndiyshme për t'i zgjuar mëktarët nga letargiia e mëkatit. Pashë shumë gjëra të çuditshme giatë udhëtimit tim, i fola edhe atit tim shpirtëror, por nuk do të na mjaftonin tre ditë dhe net për t'i treguar të gjitha.

Një ditë vere, pashë një varrezë pranë se cilës ndodnej kisha së bashku me një shtëpi ku banonte prifti. Në atë çast ranë këmbanat për Meshë dhe vendosa të hyj brenda. Disa njerëz të tjerë që ndodhesnin afër, po nxitonin të shkoninnë kishë, ndërsa disa të tjerë qëndronin jashtë të ulur në bar.

Ata, kur më panë që po nxitoja të hyja Brenda, më thanë: ,rMos hyr, sepse do rrish për një kohë të gjatë në këmbë derisa të fillojë Liturgjia Hyjnore. Shërbesat këtu zgjaiin për një kohë shumë të gjatë, meaë shëndeti i priftit nuk është dhe aq i mirë".

Me të vërtetë, mëngjezoija dhe Mesha zgjatën jashtë mase. Prifti ishte një djalë i ri, por ishte shumë i verdhë në fytyrë dhe i dobët.

Ai raesfaonte jashtë mase ngadalë, por me shumë kujdes dhe përkushhm, e? para se të mbaronte, bëri një predikim mjaft të dobishëm se si ta theilojmë dashurinë për Perëndinë. Ai më ftoi të hanim së bashku dhe të qëndroja pranë tij. Gjatë drekës i thashë: "Sa ngadalë, po edhe me sa shumë pendim, ati im, kur meshuat në kaë ditë të shenjtë.”

Po, por besimtarëve të enorisë sime nuk u pëlqen kjo gjë dhe ankohen per mua. Çfarë të bëj?

Unë dua të shijoj bukurinë e çdo lutjeje para se ta them atë dhe të theflohem në kuptimin e tyre. Pa këtë thellim dhe ndjenjat që e shoqërojnë, çdo fjalë që shqiptohet është e padobishme edhe për atë që e thotë edhe për atë që e dëgjojnë. Çdo gjë dubet të përqëndrohet në jetën dhe në lutjen e brëndshme. Pak janë ata që kuptojnë këto probleme të mëdha dhe kjo ndoah sepse brenda tyre vdes dëshira dhe priija për shpirtërorët.

-Por që ta ruajë një njeri këtë priije dhe dëshirë, duhet të ndeshet, ndosfeta me vështirësi të mëdha, - i thashë unë që të arrija të mësoja më shumë.

-Nuk është aspak e vështirë, - m’u përgjigj ai. Të fitojë një person ndriçim shpirtëror dhe të bëhet njeri i jetës së brëndëshme të përqënaruar, duhet ta bëjë zakon që të marrë një faqe ose një gjysëm faqe nga Shkrimi i Shenjtë dhe të rrijë shumë kohë duke medituar e të përqëndrohet rreth saj për disa orë me të gjitha fuqitë.

Kështu, <iuke e përsëritur këtë, do të ndriçohet dhe do të fitojë sensin e të kuptuarit të gjërave. Njëkohësisht duhet të lutet me të njqtën mënyrë dhe që lutja e tij të jetë e pastër, e vërtetë dhe e pëlqyeshme ajo duhet të përbëhet nga fraza të shkurtra dhe të fiiqishme, që do ti zgjedhë vetë njeriu, të cilat do ti përsërisë shpesh për një kohë të gjatë. Pas këtyre do të gjejë gëzim të vërtetë në lutje.

Mësimi i priftit më pëlqeu jashtë mase. Sa i thjeshtë që ishte dhe praktik, por njkohësisht edhe sa i theilë e i qartë. Faienderova Perëndinë që më bëri të denjë të njoh një bari të tiilë.

Kur mbaruam së ngrëni ai më rha: "Ti do të flesh pak tani ndërsa unë do të lexoj pjesën e Ungjillit të nesërm, që të përgatitem për predikim".

Hyra në kuzhinë ku ndodhej vetëm një grua piakë 'që kollitej më zhurme. U ula në një stoi para një dritareje e nisa të lexoj. Pas pak dëgjova një gruan që po pëshpëriste pa pushim iutjen e Krishtit. Kjo më kënaqi por edhe më habiti kështu që e pyeta. Sa gjë e bukur është të shqiptojë njeriu pa pushim emrin e shenjtë të Zotit dhe të jetë në lutje të vazhdueshme. A uuk është kjo një prej veprave të krishtera më fetare dhe më të ëmbla?.

Patjetër! Lutja "Zot mëshiromë" është e vetmja gjë tek e cila mund të mbështetem dhe të prehem tani në pleqëri. 'Keni shumë kohë tani që po thoni këtë lutje?

Nga koha kur isha e re, sepse kjo lutje më shpëtoi nga katastrofa dhe vdekja. Si? Ju lutem më tregoni për lavdi të Perëndisë dhe për hir të lutjes? Futa "Dashurinë për të mirën" në çantë dhe iu afrova afër për ta dëgjuar ndërsa ajo nisi historinë e saj.

“ Isha një vajzë e re dhe e bukur. Prindërit e mi më kishin martuar me një djaië të ri. Një ditë para martesës. papritur i fejuari im pësoi një manje mendsh, ra përtokë dhe dha shpirt në atë çast, pa nxjerre një ^alë nga goja.

Kjo fatkeqësi kaq e rëndë dhe e papritur; më shkaktoi aq shumë mërzitje, saqë e dëshpëruar vendosa të mos martohesfaa më. I ngeia besnik vendimit tim. Kur kaioi ndikimi i fatkeqësisë dhe ndjenjat e mia u qetësuan, mendova t’i përkushtohesha udhëtimeve të peiegrinazhit, por më mundonte frika se nuk do

t’ia arrija dot meqë isha grua dhe do të ishte e vështirë për mua të udhëtoja e vetme.

Por, një grua e moshuar, më mësoi iutjen e Iisuit dhe më tha se kjo lutje do të ishte për mua mbështetja dhe shpëtimi im në rreziqet e mundshme që do të më difoin, aq sa do t’i mposhtja të gjitha vështirësitë. Shkova për tu falur në vendet më. të largëta të Rusisë dhe Siberisë, pa më ndodhur asgjë.

Prindërit e mi për sa kohë që jetuan, më dhanë gjithmonë para për udhëtimet. Tani që u plaka, shëndeti im ra, por prifti këtu më jep ushqimi dhe strehë”. Ngela i habitur për ato që dëgjova, sepse në të gjitha ato pashë të shfaqet konkretisht mëshira e Perëndisë, të Përkujdesjes dhe Hiri i Tij. Kërkova bekimin e priftit dhe vazhdova përsëri rrugën time.

Pastaj, përsëri pata rastin të shoh në krahinën e Kazanit se si shfaqet qartazi fuqia e lutjes së emrit të Krishtit tek ata që e përdorin shpesh dhe se sa shpejt sjell dobi në shpëtimin e të krishterit. Një natë rastisi të qëndroja në shtëpinë e disa tartarëve. Në çastin kur hyra brenda pashë nga dritaija një karrocë ruse që po rrinte jashtë, ndërsa kuajt po kullotnin të qetë.

U gëzova që do të rrija atë natë me të krishterë edhe pse fshati ishte mysHman. U afrova dhe i pyeta se ku po shkonin, por mora vesh se po udhëtonim nga Kazani në Krime. Kur po fiisja me karrocerin, i zoti i karrocës hapi perdet e dritareve, më vështroi një copë herë dhe më tha: "Do të rri edhe unë këtu natën, por nuk dua që gruaja të hyj në asnjërën nga këto kasolle, sepse janë të pista. Pra do të flejmë në karrocë” Pastaj zbriti dhe filluam të bisedonim bashkë, në një qiell të nariçuar nga yjet. Ai më bëri shumë pyetje, por më tregoi për vete edhe këto gjëra. Deri në moshën gjashtëdhjetë vjeç isha kapiten anijeje në marinë, por me kalimin e moshës u sëmura nga një sëmundje e pashërueshme e nervit shiatik. Për këtë arsye dhashë dorëheqjen dhe jetoja në një pronë të gruas në Krime. Por gruaja ime për fat

të keq ishte shumë e çuditshme dhe për më tepër luante blxhoz. Ajo më la vetëm dhe të sëmurë, mori të gjitha të hollat e shkoi për të jetuar në Kazan, tek vajza e saj, e martuar me një nëpunës shtetëror.

E vetmja gjë që më ia ishte një shërbëtor tetëvjeçar, nuni i të cilit isha unë. Ngela për tre yjet në këtë gjendje. Fëmija që jetonte me mua ishte i zgjuar dhe punëtor përkujdesej për mua, gatuante, ndizte sobën dhe vinte samovarin. Por njëkohësisht ishte shumë i zhurmshëm dhe bënte mjaft dëme.

Trokiste dyert me zhurmë, thërriste e më shqetësonte jashtë mase. Ndërkohë që unë isha i sëmurë, i munduar dhe i zhgënjyer, më ra në dorë një libër i mrekullueshëm që fiiste për lutjen e lisuit i shkruar nga Shën Grigor Pallamai.

E lexova vazhdimisht dhe u famiijarizova me lutjen, por djali me zhurmën që bënte më bezdiste shumë dhe ndëshkimet ose këshiliat e mia nuk silinin asnjë aobi tek ai. Në fund zbatova një metodë tietër. E detyrova të ulei në një karrrige pranë meje dhe të thoshte me zë të lartë iutjen e Iisuit pa naalur asnjë moment.

Në nllim ashtu si pritej ai reagoi shumë fort dhe bëri çfarë kishte në dorë për'fiu snmangur, por unë mora një snkop dne e fiikësova. të bindej pëmdryshe do ta pësonte keq. Kështu ai thoshte lutjen pa dashjen e tij naërsa unë lexoja apo bëja të njëjtën gjë.

Në këtë mënyrë shpëtova nga zhurmat dhe nga ajo shtëpi mbretëronte paqja dhe qetësia. Pasi kaioi shumë kohë, vura re se përdorimi i thuprës ishts i tepërt meqë femija binaej me zell për çdo gjë që unë i thosha. Giithashtu shihja se karakteri i tij po ndryshonte. Nuk ishte më i bezaisshëm, por gjithnjë ishte i ëmbël dhe i qetë dhe punët e shtëpisë i kryente më mirë se çdo herë tjetër.

Fillova më kënaqësi ti lija më shumë liri. Çfarë rezultati do të më pyesni ju pati kjo punë? Ai e mësoi aq mirë lutjen e Iisuit
saqë e thoshte ditë natë pa i kërkuar njeri tjetër këtë. Kur unë e pyeta në lidhje rae këtë gjë ai mu përgjigj se ndjente theilë në shpirt nje shtytje të fuqishme dhe dëshirë për ta thënë lutjen pa pushim.

Po çfarë ndjen kur thua lutjen?7 - e pyeta unë përsëri.

Asgjë, vetëm se mendoj se kjo është diçka e mirë për të bërë. Ç'kupton me është mirë ta thuash? Nuk e di si ta shpjegoj me saktësi. Mendoni s kjo gjë të bën të ndjesh gëzirn?

Po ndjej një gëzim shumë të madh, - m'u përgjigj ai. Ai ishte dymbëdhjetë vjet kur nisi lufta e Krimesë dhe unë u shpëmgula nga Krimea në Kazan. E mora me vete. Ai jetonte me shërbëtorët e tjerë, por e mërzitnin jashtë mase muhabetet dhe zhurmat e tyre.

Ai erdhi e m*u ankua se të tjerët me zhurmën dhe talljet e tyre e pengonin në iutje. Në fimd, pas tre muajsh^ erdhi e më tha:

Do të iki ne vendin tim, sepse nuk duroj dot këtë zhurmë.

Po si do të uahëtosh i vetëm në një rrugë kaq të gjatë? Prit të të marrë me vete kur të shkoj unë.

Ditën tjetër ai u zhauk. Kërkuam ngado? por s'mundëm dot ta gjenim. Në fimd mora një letër nga shërbëtorët e mi në Krime, të ciiët më shkruan së djali u gjend i vdekur në ato anë në 4 priil, të Hënën e Ndritshme, në një shtëpi të pabanuar. Ai ishte shtrirë në mes të dhomës me duar të kryqëzuara në gjoks. Ai mbante të veshur po të njëjtën xhaketë që kishte edhe kur bënte punët.

E varrosën të mallëngjyer, ashtu si e gjetën në parkun e shtëpisë. Kur mësova këto lajme për pak sa nuk luajta mendsh. Si arriti djali kaq shpejt nga Uraiet për në Krime. Ne e humbëm në 26 shkurt dhe u gjet i vdekur në 4 prill. Vetëm nje udhëtar që kishte ndihmën e Perëndisë dhe kuaj të mirë mund të përshkonte në aq pak kohë një hapësirë prej tre mijë kilometrasn, duke ecur

njëqind kilometra çdo ditë! Pa rroba, pa para dhe pa leje udhëtinfi

në qoftë se supozojmë se një udhëtar e mori me vete në karr$ë, këtë gjë nuk kemi si mos t'ia atribuojmë hirit dhe përkujds?es së Perëndisë. “Biri im në shpirt shijoi frytet e lutjes,

pJotess zotëria dhe shtoi,- unë s'munda dot të arrij në lartësinë e djaiit &vogëP.

Ulë i thashë pasi ai mbaroi "Libri i Shën Grigor Pailamait me të vëJetë është një libër i rëndësishëm. E rrjoh edhe unë, por ai flet vs£ëm mbi shqiptimin e lutjes së Iisuit Duhet të: Iexoni "Dashuaië për të mirën”. Aty do të gjeni gjithçka që keni nevojë psr të studiuar rreth iutjes së Zotit dhe do të mesoni si do ta rrfipi lutjen shpirtërore në zemër dhe në mendje e do të mësoni |ër më tepër se cilat janë frutat e saj. Njëkohësisht i trçgova l>rin. Ai u kënaq nga këshilla ime dhe premtoi se do të biinte ecSe ai një kopje të saj, ndërsa unë mendoja me vete se në sa sfcmë mënyra shfaqet foqia e Zotit nëpërmjet kësaj Iun’eje.

Sa shumë urtësi dhe mësim kishte në atë histori që dëgjova prej tij. Shkopi shërbeu për ti mësuar lutjen djalit ndërsa m. vonë liitja ishte ngushëllim dhe ndihma e tij. A nuk janë vaiH sprovat dhe vështirësitë që hasim në rrugën e lutjes ashtu si s&kopi në duart e Perëndisë?

Pëee duhet të ndjejmë frikë dhe të stepemi kur Ati ynë qieilor naft dashurinë e tij të paiund lejon për ne mundime dhe hidhërimfe të ndryshme, që të na shtyjnë të siilemi nga e mira e na mësos mënyrën se si do të iutemi, ngjaije nga e cila buron një ngusfeilim i jashtëzakonshëm për seciiin nga ne?

Km-mbarova i thashë atit tim shpirtëror: Më falni, ati im i nderuar, fola jashtë mase shumë. Etërit e Shenjtë quajnë llafazanërt edhe bisedat shpirtërore kur ato zgjasin shumë. Më duhet të shkoj të takoj bashkëuahëtarin tim me të ciiin do të shkojmë Jeruzalem.

B

Lutu për mua mëkatarin e mjerë që Perëndia të bekojë udhtëtimin tim. - Të uroj këtë gjë me gjithë zemër o vëliai im - mfu përgjigj ai.

£cHiri i Perëndisë të ndriçoftë në rrugën tënde dhe të shoqëroftë përgjatë gjithë udhëtimit tënd të gjatë ashtu si ëngjëlli Rafail shoqëronte Tobian”.

 

K

aloi një vit pa e parë peiegrinin, kur një natë dëgjova të trokitura ne derë dhe një zë i dashur me lajmëroi për ardhjen e vëllait të përkushtuar në Zotin, të cilin e prita me gjithë zemër duke thënë:

Eja brenda vëllai im i dashur. Eja të falenderojmë së bashku Perëndinë që bekoi udhërrimin dhe kthimin tëna.

Peiegrini: I bekuar është emri i Perëndisë së Tërëmirë për bollëkun e të mirave që në përputhje me vullnetin e tij të shenjtë na fal neve mëkatarëve pelegrinë e të huajve në vende të huaja. Ja ku jam përsëri. Unë mëkatari që u largova një vit më parë, u ktheva këtu përsëri me hirin e Perëndisë që të kënaqem me mikpritjen tuaj të ngrohtë. Sigurisht që ti do të presësn të mësosh shumë nga qyteti i shenjtë i Jeruzalemit ku doja të shkoia më aq shumë dëshirë për tu faiur.

Por dëshirat e njeriut nuk piotësohen të gjitha ashtu si do ai. Kjo gjë ndodhi dhe me mua, por nuk çuditem aspak me këtë

gjë, sepse si është e mimdur që të shkeien tckat e shenjta që u shenjtëruan nga këmbët e panjollsinne të Krishtit tonë, nga këmbët e një mëkatarit?!

Ju kujtohet ati im i nderuar se si vjet pata një bashkëudhëtar të shurdhët për në Jeruzalem e një letër të një tregtari nga Irkutsku për djalin e tij në Odesa ku e luste të më dërgonte në Jeruzaiem.

Arritëm në Odesa në kohë dhe shumë mirë. Shoku im preu biletën për në Kostandinopojë dhe u nis menjëherë pa humbur kohë. Unë nisa të kërkoja për të gjetur shtëpinë e djalit të tregtarit. Nuk vonova ta gjej, po për çudinë time të madhe dhe hidhërimin tim u njoftova se ai që unë kërkoja, kishte vdekur papritur, para njëzet ditësh.

Ky Iajm më bëri të pazotë të ndërmierrja diçka tjetër, por shpresa në Perëndinë nuk më braktisi. Të gjithë njerëzit e tij ishin shumë të hidhëruar dfie vejusha e tij së bashku më tre fëmijët qante ditë-natë, aq sa shpesh i binte të fikët nga hidhërimi.

Shumë të aferm të saj thoshin se ajo nuk do të jetonte dot më tepër për shkak se hidhërimi i saj ishte i madh. Unë e ngushëlloja me aq sa mundesha, por një gjë ishte e sigurt se pas vdekjes së të shoqit ajo nuk kishte mundësi të më dërgonte në Jeruzalem.

Ajo më luti të qëndroja në Odesa derisa të vinte vjehrri i saj që do të rregullonte punët e djalit të tij të vdekur dhe pastaj të shihja se çfarë do të bëja.

Unë vendosa dhe qëndrova aty duke pritur. Unë i luta të më mermin edhe mua dhe ata pranuan menjëherë. Karrocieri i kairocës së parë udhëtonte përbri kalit të tij, ndërsa njerëzit e tjerë vinin më pas duke formuar një skuadër të madhe.

Kaluam pranë një sterne të madhe më ujë, të cilën e përshkonte një rxymë që sillte në epOKën e pranverës copa akulli, që grumbulloheshin si stivë në anën e sternës. Papritur karrocieri i parë ndaloi karrocën dhe po kështu bënë edhe të tjerët të detvruar nga ai.

Ata rendën te karroca e parë për të parë se çfarë ndodhi dhe panë të habitur shokun e tyre që po shkopsiste rrobat e po bëhej gati të hidhej në stemë. Shokët e pyetën se çfarë po ndodhte dhe ai u përgjigj se aonte të bënte një banjë në ujë.

Disa nga ata filiuan të talien^ ndërsa i vëllai po përpiqej ta ndalte duke e shtyrë dhe duke e penguar, por ai filloi të kundërshtojë duke mos aashur në asnjë mënyrë të dëgjojë këshiliat e tyrë. Disa nga të rinjtë fiiiuan të mbushnin ujë me kova për kuajt dhe të lagnin shokun e tyre që donte të bënte banjë, duke. i thëaë;"Dëshiron të bësh banjë? Kënaqu dhe tani dhe iahu sa të të dojë zemra.”

Kur ata i hidhnin ujë, ai thërriste me zë të lartë: Ah! Eshtë e mrekuliueshme dhe u ul në tokë. Të tjerët vazhduan ti hidhnin ujë duke lozur, por i riu me ngaaaië u shtri i në tokë dhe pas pak dha shpirt para syve tanë.

Të gjithë u sntangën dhe ngelën të çuditur kur panë atë ngjaije duke mos kuptuar dot çfarë kishte ngjarë. Më të pjekurit u mblodhën dhe venaosën të lajmërojnë autoritetet, ndërsa të tjerët po thoshin se ishte fati i të rriturit që të vdiste me atë mënyrë. Qëndrova edhe unë aty për një orë me ta, pastaj vazhdova rrugën.

Kaloi një javë, dy, një muaj, dy muaj, por në vend të personit që prisnim morëm një ietër ku al lajmëronte se nuk mund të vinte në Odesa për shkak të aisa punëve të ndryshme, të cilate detyruan të rrinte në Irkutsk.

Ai njoftoi vejushën që të paguante të gjithë punëtorët e tyre dhe të shkonte me fëmijët menjëherë në Irkutsk. Pas kësaj në shtëpi u bë një zhurmë dhe rrëmujë e madhe për shkak se niluan përgatitjet për të ikur dhe unë e kuptova se auhet të Iargohesha gjë që edhe e bëra pasi më parë faienderova të zotët e shtëpisë për mikpritjen aq bujare që më bënë.

Fillova përseri nga udhëtinaet e inia nëpër Rusi. U mendova dhe u rimendova, Ku të shkoj tani? Në tund vendosa të nisesha për në Kiev ku kisha kohë pa vajiur. U nisa pra. Natyrisht,, në filiim u mërzita qe nuk arrita dot ta realizoj pelegrinazhin tim në vendet e shenjta. Por tmendova se Përkujdesja Hyjnore do të kishte një qëllim për të cihn nuk më la të shkoja dhe kështu u qetësova me shpresën se Perëndia që do të gjithë njerëzit do të ndihmonte dhe nuk do të më br-aktiste në të ardhmen, pa më dhënë raste për të mësuar dhe nxjerrë dobi shpirtërore, pas një udhëtimi kaq të gjatë që kisha bërë nëpër Rusi.

Kisha Sakuar, të them të vërtetën shumë njerëz gjatë kësaj kohe që më kishin ndriçuar për gjëra -e çështje, të ciiat me ndihmuan në shpëtimin e shpirtit tim. N.q.s nuk do ta kisha bërë atë udhëtim nuk do £ë kisha njohur ata njerëz prej të cilëve fitova një përvojë shpirtërore të pasur.

Kështu eca një ditë të tërë duke thënë lutjen e Iisuit dhe në darkë kur pushovas nxora "Dashurinë për të mirën" dhe lexova një pjesë për të forcuar shpirtin në luftën e tij ndaj armiqve të padukshëm.

Në rrugë, njëzet kilometra larg Odesës pashë një gje të çuditshme. Takova një varg karocash rreth tridhjetë të ngarkuara me maiira të ndryshme. Dy kilometra më tutje gjeta një fshat që ndodhej në buzë të rrugës, u drejtova për andej dhç ndesharrugës një prift të moshuar. Mendova se mund ti tregoja për ato që kishin ndodhur dhe të mësoja se çfarë mendonte ai rreth kësaj ngjaijeje.

Prifti më çoi në shtëpinë e tij dhe aty pata rastin t'i tregoj për vdekjen e karrocierit të ri, që të më jepte një shpjegim "Nuk mund t'u them o vëlla përse ndodhi kjo gjë. Vetëm mendoj se në natyrë ndodhin shumë mrekulli të cUat nuk mund ti kuptojmë. Ato janë caktuar nga Perëndia në një mënyrë të tillë që tu tregojnë njerëzve iigjet e Zotit për natyrën, ashtu si edhe

përkujdesjen e Tij më qartë nëpërmjet ndryshimit të këtyre ligjeve dhe fenomeneve të ndryshme që janë të mbinatyrshme.

Njëherë ndodhi që të ndjek edhe unë një ngjaije të tillë. Pranë fshatit tonë ndodhet një humnërë e thellë, rreth tridhjetë metra. Eshtë e frikshme për një njeri të shohë thellësine e saj dhe errësirën që e mbuion.

Rrotull saj është ndërtuar një mur mbrojtës për njerëzit. Një fshatar i enorisë sime, një njeri i nderuar dhe i respektuar pa asnjë lloj arsyeje, u pushtua nga një dëshirë e fuqishme që të hidhej në greminë. E luftoi një javë të tërë atë dëshirë të rrezikshme, por në fimd u mposht prej saj.

U çua pra një mëngjes dhe shkoi për nga gremina. Kapërceu murin dhe u hodh në humnerë. Për fat të mirë e dëgjuan disa vetë teksa rënkonte prej dhimbjeve e rendën për ta ndihmuar. E nxorën me shumë zor. Të dyja këmbët i kishte të thyera

Kur e pyetën përse kishte bërë atë veprim aq të çuditshëm ai u përgjigj se kishte më të lehtë të duronte dhimbjen e këmbëve se sa të mposhtte dëshirën që e torturoi për një javë më rradhë e që i thoshte të hidhej në humnerë. Qëndroi një vit në spital, unë shkoia shpesh për ta takuar dhe shihja mjekët që e vizitonin më kujaes.

Ashtu si ti edhe unë doja të mësoja prej tyre shkakun e atij veprimi. Të gjithë mjekët m’u përgjigjën në një zë se aj që bëri ai ishte çmenduri. Kur u kërkova një shpjegim shkencor për këtë dëshirë që pushton herë pas here njerëzit nuk munda të marr asnjë përgjigje. Ata mendonin se këto raste janë të fshehtat e natyrës, të cilat nuk i ka zbuluar akoma shkencva.

N.q.s një njeri do ti pëkushtohej lutjes me gjithë shpirt dhe do 'ti drejtohej Perëndisë ose po të gjendeshin njerëzit që do t'u mësonin lutjen njerëzve të tillë si ky që kanë shfaqje të çmendurisë, jam i sigurt se tundimi nuk do të arrinte të plotësonte qëilimin e tij.

Me të vërtetë ka sfaumë gj ëra rië jetë të cilat nuk mund ti kuptojmë në mënyrë të përsosur. Ndersa po vazfadonim bisedën tonë mbi këtë çështje filloi të erret. Atë natë Çeta tek shtëpia e priftit. Në mëngjes kryetari i komunës dërgoi sekretarin e tij tek prifti për ta lajmëruar të kryejë shërbesën e varrimit të të vdekurit në varreza dhe për ti thënë se autopsia zbuloi se ai vdiq, jo për faj të çmendurisë, po për shkak të një ataku të zemrës.

Sliiko,- më tha prifti duke m’u drejtuar mua - shkenca mjeksore nuk arriti dot të saktësojë shkakun e atij vrulli të papërmbajtshëm që tregoi i riu fatkeq për ujin. Pas kësaj e përshëndeta priftin dhe vazhdova rrugën. Pas një udhëtimi të gjatë prej disa ditësh kisha filluar të ndjehem paksa i lodhur dhe arrita në atë gjëndje në një qytet mjaft të madh të quajtur Çerkov.

Meqë kishte fiiluar të errej nisa të kërkoj një vend për të §etur. Në treg takova një njeri që dukej se ishte udhëtar. Ai po pyeste nëpër dyqanet e rrugës për një njeri të njohur që banonte në shtëpitë aty rrotuil

Sapo më pa erdhi pranë meje dhe më tha: isMë dukesh se je edhe ti peiegrm njëiloj si une. Eja shkojmë të gjejmë shtëpinë e një miku tim dhe të qëndroimë këtë natë tek ai”.

I.'': ■

Ai auhet Ebrainov, është i krishterë i mirë, ka një hotel dhe gëzohet kur u ofron mikpritje pelegrinëve.

Unë pranova me kënaqësi dhe pas pak e gjetëm shtëpinë që kërkonim. Edhe pse mungonte i zoti i shtëpisë, e shoqja, një gma e jashtëzakonshme, na priti me dashuri dhe mirësjellje e na dha një dhomë në papafingo ku do të kishim rastin të çlodheshim disi. I zoti i shtëpisë erdhi pas pak na uroi mirëseardhjen e pastaj na ftoi të hanim darkë së bashku. Gjatë darkës bisedonim për gjëra të zakonshme por më pas biseda ndryshoi dhe filluam të flasim rreth etimologjisë së emrit te zotërisë Ebrainov.

Do t’u them gjëra interesante, - na tha ai dhe filloi të shpjegojë.

Babai im ishte hebre, kishte lindur në Sklov dhe urrente jashtë mase të krishterët.

Ai përgatitej nga vitet e rinisë të bëhej rabin dhe studionte dhe lexonte shumë për të mësuartë gjitha të fshehtat e besimit judaik e të traditës, të cilat ekzistonin për të akuzuar krishtërimin.

Një aitë i ra rasti të kalonte nga nje varrezë e krishterë dhe iu ngatërrua nëpër këmbë një kafkë njerëzore, të cilën dukej se e kishin zhvarrosur disa ditë më parë. Kafka e kishte të pacënuar nofullën e poshtme dhe me dhëmbët e zhveshur të kallte frikën. Babai duke jetuar në një gjendje urrejtjeje e shqelmoi kafkën dhe pastaj e pështyu. Pastaj sikur të mos mjaftonte kjo gjë e mori kafkën dhe e vari në një kërcu në vend të kafkave të kafshëve, që shërbejnë për të trembur zogjtë. Por natën në gjumë iu shfaq një njeri i panjohur dhe i tha: - Si guxove të përdhosësh eshtrat e mia, unë jam një i krishterë, kurse ti je armik i Krishtit.

Fantazma iu shfaq disa herë netëve dhe e shqetësoi aq shumë saqë e humbi gjumin fare. Pastaj sikur të mos mjaftonte kjo, filloi ta torturojë edhe gjatë ditës kur i shfeqej haptazi dhe ai dëgjonte me veshët e tij Çalët që i thoshte njeriu. Vegimet shtoheshin më tepër me kalimin e kohës dhe babai u mundua aq shumë nga kjo gjendje, saqë humbi të gjitha fiiqitë fizike dhe shpirtërore.

Shkoi tek rabini për t’i lexuar urata dhe eksorcizime të ndryshme por më kot, gjendja e tij sa vinte e rëndohej, sepse fantazma I shfaqej më shpesh dhe drejtohej me më shumë ashpërsi.

Këtë ngjaije e mësuan shumë vetë. Rastisi ta mësojë edhe një miku ynë tregtar i krishterë, që e këshiUoi babain të përqafonte fenë e krishterë. Ai u përpoq ta bindte se po të bëhej i krishterë do të shpëtonte nga gjendja e vështirë. Por babai si njeri i lexuar që ishte e kishte të veshtirë të mohonte fenë e tij.

Më në fiind u bind dhe i tha se do të bënte çfarë t’i thoshte, mjaft ta siguronte se do të çiirohej nga ai makth. I krishteri, sapo dëgjoi këto Çalë u gëzua jashtë mase dhe u përpoq ta bindë t’i bënte një kërkesë episkopit të zonës për t’u pranuar katikumen dhe të pagëzohej si i krishterë.

Kërkesa u hartua aty menjëherë dhe babai e nënshkroi pas shumë ngunimesh.

Por mrekullia ndodhi! Sapo e nënshkroi letrën babai, fantazma u zhduk dhe nuk u shfaq më.

Besimi që e mbushi shpirtin e atij njeriu të vuajtur ishte aq i madh saqë ndjeu besim të fortë dhe të zjarrtë tek Krishti. Shkoi menjëherë tek episkopi, i rrëfeu të gjitha dhe i shprehu dëshirën e zjarrtë për t’u pagëzuar. Mësoi me zell të madh dogmat e besimit dhe pas pagëzimit u vendosëm në këtë qytet.

Jetoi një jetë të shenjtë dhe të qetë dhe duke u bërë shumë të mira të varferve. Ai më mësoi të jetoj jetën e krishterë ashtu si e jetoi vetë. Para se të vdiste më dha shumë këshiila të vyera dhe uratën e tij. Për shkak të prejardhjes sonë hebree, famiija jonë mori mbiemrin Ebrainov.

E dëgjova historinë me dhembshuri e qëndrim në zemër dhe u zhyta në mendime duke i thënë vetes.

Sa i mëshirshëm dhe i mirë që është Zoti ynë Iisu Krisht dhe sa e pamasë është dashuria e tij për ne! Sa shumë mënyra që gjen Ai për t’i afruar mëkatarët! Me sa shumë urtësi i përdor gjërat e vogla dhe të parëndësishme që të sjellin pasoja me vlerë të madhe. Cili mund ta mendonte se një veprim i pamend i hebreut dhe një kafkë e hedhur do të kthenin në besimin e vërtetë një njeri dhe do ta bënin të jetonte jetën e një shenjtori?! Pas darkës falënderuam Perëndinë dhe njeriun që na ofroi mikprilje e shkuam në dhomën tonë. Meqë nuk donim të flinim aq herët filluam një bisede për gjëra të ndryshme.

Shoku im tnë tha se ai kishte qenë tregtar në Mongilev, pastaj kishte shkuar në Besarabi ku kishte ndenjur për shumë vjet si murg rishtar. Tani po kthenej në Mongilev për të marrë aprovimin e të afermve që të bëhej murg.

Manastiret në Besarabi më kënaqin pa masë. Organizimi i tyre, rregulli, jeta e ashpër e shumë etërve shpirtërorë të hirshëm nuk mund të rrëfehen dot me fjalë.

Në fund, ai më siguroi se ndryshimi i manastireve të Besarabisë me ato ruse ishte aq i madh sa hapësira që ndan tokën me qiellin dhe më shtyu të shkoja edhe unë për të jetuar në ato vende.

Ndërsa po bisedonim, sollën në dhomë edhe një njeri tjetër. Ai ishte një oficer në rezervë që po kthehej në shtëpinë e tij me leje. Ishte shumë i Iodhur prej rruge dhe pasi thamë lutjen u shtrimë të tre për të tjetur. Ditën tjeiër u zgjuam herët në mëngjes dhe dëgjuam këmbanat që po binin për mëngjesoren.

Tregtaridhe iinë po mendoheshim nëse ishte mirë të niseshim para mëngjesores, sepse si' do të mund të fifionina udhëtimin pa u lutur në kishë, meqë i kishim dëgjuar këmbanat të binin?

5CDo të ishte shumë më mirë të shkonim në mëngjesore dhe pastaj të niseshim në rrugë me një kënaqesi më të madhe”.

Vendimin tonë ia treguam edhe oficerit që na u përgjigj: - Për çfarë arsye duhet të shkojme në kishë natën, përderisa kemi goxha rrugë për të bërë? Çfarë dobie do të ketë Perëndia'po të shkojmë ne në kishë?

A nuk është mirë që të nisemi e ta themi lutjen gjatë rrugës? Ju të dy po të doni shkani në kishë. Unë gjatë kësaj kohe mund të eci dy-tre kiiometra dhe do të arrij më shpejt në shtëpi.

Tregtari iu përgjigj me këto Çalë: - ‘'Shiko vëlla, mos ki kaq shumë besim në pianet e tua dhe mos nxito në manjen e vendimeve në jetë derisa të njoftohesh se ke edhe lejen e Perëixiisë për çdo gjë që ke naërmend të bësh”. Pas këtyre ne shkuam në kishë ndërsa ai u nis për rrugë.

Ne ndoqëm mëngjesoren dbe më pas Meshën Hyjnore. Pastaj shkuam në dhomë për të roarrë plaçkat. Ndërsa po përgatiteshim për të fiiiuar udhëtimin tonë hyri e zonja e shtëpisë me një tafeaka me nlxhanë çaji. “Ju po shkoni, por nuk do të niseni pa marrë një gotë çaj dhe pa ngrënë së bashku me ne në drekë. Nuk mund t’u lemë të niseni pa ngrënë. Kështu ne qëndruam.

Por nuk kishte kaluar as një orë kur pamë oficerin teksa po kthehei me vrap. Sapo na pa, tha.

Hrdha t?u takoj i gëzuar dhe i hidhëruar njëkohësisht.

Çfarë të ndodhi?, - e pyetëm dhe ai u përgjigj.

Kur u lashë në mëngjes mendova të thyej disa para e të kem të holla. Hyra në një dvqan të vogël për të thyer paratë dhe për të pirë një gotë të vogël meqenëse kisha rrugë për të bërë.

Piva pijen, pagova dhe u nisa për rmgë i çlodhur dhe i lehtë pendë.

Nuk kisna bërë as gjysëm kilometri kur mendova të numëroj paratë që kisha thyer.

U ula në anë të rrugës, nxora portofolin dhe fillova të numëroj. Por, kur e nxorra pashë se më mungonte libreza ushtarake. Kërkova me ankth nëpër xhepa dhe në çantë, por s’gieta gië. Po çmenaesha nga ankthi dhe s’dija çfarë të bëja. Për një moment më shkoi ndërmend se do të më kishte rënë nga xhepi në çastin kur kisha nxjerrë para në dyqan për të paguar. Duhet të kthehesha shpejt në qytet dhe e bëra rrugën me vrap. Kur po vrapoja, mendoja me vete se në çfarë bela e kisha futur veten po të mos gjeja librezën.

Arrita më në fund në dyqan dhe pyeta pronarin në qoftë se kishte gjetur gjë.

Jo, s’më kanë zënë sytë diçka të tiUë, - m’u përgjigj ai.

Turbullimi dhe ankthi im në ato çaste ishte shumë i madh. Filiova të kërkoj pastaj në të gjitha vendet ku kisha qenë dhe ku kujtohesha se kisha qëndruar. Por më në fiind e gjeta se ku ishte dhe e mora me gezim të madh. Më kishte rënë nga xhepi në mes të baltës dhe kashtës e ishte bërë pak pis. E mora dhe e pastrova.

Nuk më prishte punë se ishte ndotur, mjafton që e gjeta. Falënderova Perëndinë dhe s’mund të gjej dot jjalët për t’u përshkruar mirënjohjen time. Më dukej sikur isha çliruar nga një barrë e madhe që më shtrëngonte në gjoks. Ndoshta mund të pësoj ndonjë ndëshkim nga eprorët e mi kur ta shohin librezën të ndotur, por kjo nuk është asgjë para asaj që do të hiqja po ta kisha humbur.

Tani mund të shkoj në shtëpi e të kthehem në shërbim pa patur probieme. Erdha tek ju për t5u rrëfyer se çfarë pësova dhe për t’u lutur të më jepni ndonjë ilaç qetësues dhe fasho sepse ndrydha këmben gjatë vrapimit dhe s’kuptova gjë për momentin, ndërsa tani po më dhemb shamë e s’mund të ec dot.

Te gjitha këto i pësove o vëlia sepse nuk na dëgjove të vije në kishë së bashku me ne. Doje të fitoje kohë dhe tani u ktheve përsëri këtu prej nga u nise madje ke edhe këmbën që të dhemb.

Unë të thashë, nuk duhet të jesh kaq i nxituar në planet e tua. Ja pra se cilal janë pasojat.

Nuk ka ndonjë rëndësi të madhe fkkti që nuk erdhe me ne në kishë. Mos haiTO se gjithashtu the se “çfarë të mire do të kem po të lutem në kishe”. Ajo gjë që the o vella ishte diçka shumë e keqe. Eshte e vërtetë se Perendia nuk ka nevojë për punët tona mëkatare, por meqë ua do dëshiron që ne të lutemi. Duhet të aish se vlen, jo vetëm iulja e shenjtë të cilën Shpirti i Shenjtë na bën të denjë t?ia ofrojmë Perëndisë dhe që zgjon tek ne dëshirën ti pëlqejmë Adj që na mësoi duke thënë: iCRrini me mua dhe unë në ju”, por edhe çdo shpërthim,çdo rrahje zemre e mundim i yni që ka si qëllim lavdinë e Tij dhe shpëtimin tonë.

Në sytë e Tij këto kanë shumë vlerë e për këto, dashuria e tij na fal shpërbiime të mëdha. Dashuria e Perëndisë na fal hire njëqind herë më të medha nga vlera e pune tona.

Në qoftë se i jep një pare të vogël, Ai të fal monednë ari, në- qoftë se i vë si qëliim vetes të ecësh për tek Ati, Ai do të vijë të takojë pa pritur.

Vetëm një ijalë c<ndihmomë”, 4tmëshiromë,, dhe Ai vjen të përqafon dhe të puth. E tillë është dashuria e Atit tonë qiellor për ne, dashuri të cilën na e shfaq gihhmonë e qe ne jemi të padenjë në shumë raste. Megjithatë Ai vepron kështu në çdo rast, sepse gëzohet për çdo veprim tonin qofte edhe të vogël që ka të bejë me shpëtimin.

Ti mund të thuash: - Çfarë nevoje ka Perëndia për ne që ta iavdërojmë e cfarë fiton nië njeri prej iutjes, atëherë kur iutet pak dhe mëndja fiiion të bredhë andej-këndej apo kur njeriu bën disa detyra të vogla, kryqin^ metanitë, lutja e zemrës e Iisuit, dëgjon etërit shpirtërorë studimin ;e pakët shpirtëror, kreshmën apo duron fyerjet e vogla? Të gjitha këto duhen, por nuk mjaftojnë për shpëtim.

Nuk ke të drejtë, sepse asnjë prej këtyre fenomeneve të vogla nuk humbet më kot meqë syri i Perëndisë që shikon, i vëzhgon dhe i pranon të gjitha dhe dhuron shpërbiim? jo vetëm në jetën e pasur e të ardhshme, por edhe në këtë jetë madje.

Shën Joan Gojarti shkruan në lidhje me këto gjëra që thamë se “Ajsnjë gjë e mirë, sado e vogel të jetë për sa i përket vlerës së saj, nuk do të lihet pa u vierësuar nga gjykatësi i drejtë, meqenëse mëkatet tona do të shqyrtohen me hollësi dhe ne do të japim llogari për mendimet, dëshirat dhe punët tona. Mendoni se sa shumë vlerë do të kenë punët tona të mira sado të vogla që janë, si do të merren parasysh ditën kur ne do të daiim përballë Gjykatësit të drejtë i cili është plot e përplot i mbushur me dashuri5’.

Do të tregoj një ngjaije që unë e pashë me sytë e mi të ndodhë në manastirin e Besarabisë ku unë jetoj. Aty jetonte një murg me jetë shembullore.Një ditë e suhnoi një tundim i fortë dhe i lindi në shpirt dëshira për të ngrënë peshk të kripur.Në manastir ishte e pamundur të gjente kështu që vendosi të shkojë në qytet për të blerë.

Ndërkaq luftoi ta mposhtte tundimin me anë të arsyetimit logjik dhe i thoshte vetes se nuk i lejohej të bënte diçka të tilië si murg që ishte dhe se nuk duhet të hante diçka fshehurazi të ndryshme nga ushqimi që ofronte manastiri. Për më tepër vizita e tij në treg, vend ku mblidhen njerez të çdo iloji, ishte shkak tundimi për një murg. Por në fund gënjeshtrat e të ligut fituan. pranimi nga murgu u bë dhe kështu ai u nis për të shkuar në treg. Kishte berë goxha rrugë kur pa se në dorën e tij nuk ndodhej komboskini siç e kishte ai zakon ta mbante.

Ky fakt e bëri të mendojë; “ValJë si më ndodhi kjo gjë. Si vendosa të bëj këtë punë? Si u largova nga manastiri pa komboskin dhe ngjaj me një usntar që nuk ka pushkë? Çfarë do të thonë njerëzit kur tc më shohin pa komboskin në dorë? Kjo gjë që po më ndodh është shumë e çuditshme” U kthye për në manastir e ndërsa po ecte pa se komboskini ndodhej në një xhep të palltos. E nxorri, bëri kiyqin dhë u nis përsëri për në treg duke u lutur në heshtje. Sapo arriti pa një kalë, që ishte i lidhur pas një karroce të ngarkuar me fuçi të mëdha.

Papritur kaii u tremb, këputi me furi litarin, u kthye prapa dhe duke vrapuar e tërhoqi murgun me dhëmbë kapi rason dhe e flakëriu tutje. Murgu nuk pësoi asgjë përveç disa gërvishtjeve tëvogla.

Por menjëherë karroca papritur u përmbys dhe fuçitë e renda u rrëzuan pikërisht tek vendi ku ndodhej murgu pak më parë.

I gjori do ta kishte pësuar keq po të mos largohej nga ai vend me një mënyrë që ai nuk e priste fare. Pasi u qetësua dhe mori paksa veten prej tronditjes, bleu peshkun, u kthye në manastir, e hëngri dhe ra të flerë.

E kishte zënë një gjumë i lehtë. por pa në ëndërr një burrë të çuditshëm që i ngjante një ati shpirtëror i cili filloi t’i thoshte:

Dëgjomë pak. Unë jam mbrojtësi i këtij manastiri dhe dua të mësosh disa gjëra të cilat duhet t’i dish me patjetër.

Përpjekja jote e vogël për t’iu kundërvënë tundimit që të solli i ligu, moskujdesja jote për të njohur mirë veten tënde dhe për ta kontrolluar i dhanë rast armikut të sulmojë.

Ai e kishte përgatitur trembjen e kalit dhe rënien e fiiçive për të të vrarë. Por engjëlh yt mbrojtës u përkujdes për ty dhe bëri që ti të luteshe duke të kujtuar komboskinin. Meqë ti nuk e përbuze këshillën por e vure në zbatim duke u bindur, engjëlli bëri gjithçka që munate dhe të shpëtoi prej vdekjes.

E shikon se sa e madhe është dashuria e Perëndisë për njeriun dhe se si na shpërblen Ai për dëshirën tonë që kemi për t’iu afruar?

Duke thënë këto ijalë ati shpirtëror u largua nga qeiia e murgut.

Murgu u zgjua dhe kuptoi se ndodhej jo në krevat por tek pragu i derës. Këtë ngjaije ua tregoi më pas vëliezërve për hir të dobisë shpirtërore dhe aty ndodhesha edhe unë. Këto që u tregova i dëgjova me veshët e mi. Me të vërtetë dashuria e Perëndisë është e pafund. Vallë a nuk është i mahnitshëm fakti se murgu nxorri komboskinin për t’u lutur me iutjen e Iisuit dhe kjo gjë e shpëtoi nga vdekja?

Por a nuk është e habitshme se një lutje e vogëi mjaftoi për të mbushur boshllëkun e orëve të kaluara në moskujdesje e nëkrenari?

Në këtë rast paraja e vogël u shkëmbye me monedhë

floriri.

A e sheh o vëlia se sa e fuqishme që është lutja dhe sa forcë ka emri i Perëndisë kur ne e lusim?

Shën Joan Karpathi në librin 4CDashuria për të mirën” shkruan “Kur ne thërresim emrin e shenjtë të Zotit dhe themi: - mëshiromë mua mëkataiin, - zëri mistik i Perëndisë i përgjigjet çdo thirijeje: “0 Bir të faJen mëkatet e tua” dhe vazhdon duke thënë “Kur ne themi lutjen në atë çast nuk ndryshojmë aspak nga martirët dhe pohuesit e besimit”. Por Shën Joan Gojarti na thotë: - Lutja, kur ne e bëjmë me zemër na pastron sado mëkatarë të jemi.

Dashuria e Perënaisë është e madhe. kurse ne edhe pse jemi mëkatarë nuk duam t’i përkushtojmë sadopak kohë lutjes, falënderimit për Perëndinë dhe e këmbejmë kohën e lutjes që është më e çmuara nga të gjitha me përkujdesje dhe punë të kësaj jete duke harraar Perëndinë dhe detyrën tonë. Për shkak të kësaj, pësojmë në jetë fatkeaësi dhe aksidente të cilat

Përkujdesja e Perëndisë i përdor për të na udhëhequr e për të na mësuar t'i kthejmë zemrat tona nga Ai.

Kur tregtari mbaroi së foluri duke iu drëjtuar oficerit shtova edhe unë disa gjëra:

Sa lehtësim dhe gëzim që më prunë Çalët e tua o vëlla! Ndjej se duhet t’u përulem para jush dhe t’u falënderoj.

Ai kur dëgjoi fjalët e mia tha:

Shoh se të pëlqen të dëgjosh historira fetare. Prit pak se do të të gjej diçka të ngjashme për të të lexuar.

Kam me vete një Iiber të quajtur “Shpëtimi i mëkatarëve” tek i cili ka shutnë tregime ngjaijesh të mrekullueshme”.

Nxori librin nga çanta dhe filloi të më lexojë një rrëfim për një Agathonik, njeri të përkushtuar tek Perëndia që kishte zakon të lexonte çdo natë Hinmin Akatnist drejtuar të Tërëshenjtës para ikonës së Saj.

Nuk la asnjë ditë pa e thënë lutjen. Por, më vonë, kur u rrit dhe krijoi jetën e tij filloi ta harrojë e ta lerë pas dore luijen duke e rralluar derisa një ditë nuk e tha më, i zhytur në halle e në preokupime. Por një ditë erdhi në shtëpinë e tij për vizitë një murg nga Tebaidha i cili kërkonte një njeri të quajtur Agathoniko që kishte parë në vegim dhe donte ta qortonte përse e kishte braktisur lutjen drejtuar Nënes së Zotit.

Agathoniku u përgjigj se ai ishte lutur për një kohë të gjatë por nuk kishte parë dobi të madhe prej kësaj gjëje.

Hremiti u përgjigj duke thënë: “Kujtohu o nieri i pamend dhe mosmirënjohës, se sa shumë të ka ndihmuar kjo lutje e thjeshtë dhe sa herë të shpëtoi prej shkatërrimit. Kujtohu se si dikur kur ishe i ri shpëtove mrekullisht nga vdekja e sigurt.

A të kujtohet se si njëherë, një epidemi që çoi në varr mjaft prej miqve, ty nuk të cënoi fare?

A të kujtohet se një miku yt, që po ngiste karrocën ku udhëtoje, theu këmbën, ndërsa ti nuk pësove asgjë. E harrove se një tjetër mik, bashkëmoshatar me ty, dikur i shëndetshëm dhe i

fortë, tani dergjet i sëmurë e fatkeq kurse ti je piot shëndet dhe nuk di çfarë do të thotë sëmundje, .

Ai i përmendi Agathonikut një mori ngjarjesh dhe i tregoi për bamirësitë e Perëndisë e në fund i tha;

Dije mirë se gjithë këto të këqija nuk të prekën faië hirit dhe mbrojtjes së të Tërëshenjtës,, Nënës së Perëndisë, për shkak te asaj lutjeje te vogël nëpërmjet së cilës e lartësoje çdo ditë shpirtin tënd për tek Perëndia. Këtej e tutje mos e ler asnjëherë pas dore lutjen dhe kujtimin e Mbretëreshës së Qiejve e Ajo nuk do të të brakdsë asnjëherë.

Pasi mbaroi leximin, të-zotët e shtëpisë na ftuan për të ngrënë drekë e kur mbaruam i falënderuam për bujarinë e tyre, pastaj u nisëm për rrugë.

Pas pesë ditësh ecjeje në këmbë risillja ndër mend vazhdimisht ^alët e tregtarit nga Biellaja Çerkov dhe me këto mendime iu afirova Kievit.

Por papritur Sllova të ndjehem keq e u bëra melankolik pa ditur as vetë arsyen e kësaj gjendjeje. Ndjeja nje ndjenjë të hidhur dëshpërimi të më pusntonte shpirtin. Lutjen e Iisuit e bëja me zor e ndjeja një mospatje dëshire.

Ndërkohë gjatë rrugës pashë një pyll të dendur plot me pemë e shkurre të harlisura dhe vendosa të hyj brenda për t’u çlodhur pak e për të gjetur një vend të qetë ku do të mundja të lexoja tcDëshira për të mirën” dhe për të luftuar dëshpërimin.

Në fimd gjeta një vend të qetë dhe fillova të lexoj: 4CMbi pesë mendimet e të keqes” të Shën Joan Kasianit nga Roma.

Kur kisha përparuar disi në ieximin e librit pashë një burrë që ndodhej nja njëqind metra 3arg meje. Ai ishte ulur në gjunjë dhe nuk fliste fare. U gëzova që e pashë duke u lutur dhe vazhdova i qetë leximin.

Kaloi një orë dhe unë ngrita paksa sytë nga libri për të parë se ç’po bëhej rrotuil. Por i habitur pashë se burri qëndronte po në të njëjtin pozicion dhe nuk lëvizte fare.

Kio gjë fnë preku dhe më bëii të niendoj se sa shumë njërëz të përkushtuar tek Perëndia ekzistojnë në këtë jetë, qe ne nuk i njohim.

Ndërsa kisha këta mendime në mendje papritur burri u rrëzua përdhe dhe nuk lëvizi. Kjo gjë më trembi jashtë mase dhe meqë nuk i kisha parë fytyrën, sepse me kishte kthyer kurrizm më lindi një dëshirë për të mësuar, cili ishte dhe se ç’po i ndodhte.

Kur u afrova, pashë se ai kishte rënë në një gjumë të lehtë. Ishte një djalë fshati rreth njëzet e pesë vjeç. Ai kishte një fytyrë mjaft simpatike por të mbuluar nga një ngjyrë e.verdhë e fortë.

Mbante froba fshatare, një rrip të madh në mes por me vete nuk kishte shkop për rrugë ose ndonjë shenjë të veçantë dhe as çantën karakteristike të fshatarëve të quajtur akotomka” që ata kanë gjithmonë më vete.

Zhurma ë hapave të mi e zgjoi dhe u ngrit në këmbe. E pyeta se cili ishte dhe ai m?u përgjigj se ishte një fshatar nga provinca e Smoleskut dhe se donte të shkonte në Kiev.

Po tBni përse rri i ulur përtokë? - e pyeta unë.

Nuk e di, jam duke pritur një shenjë nga Perëndia.

Ke shumë kohë që je Iarguar nga vendi yt?

Kam mbi katër vjet.

Po ku ke qëndruar gjatë gjithë kësaj kohe?

Shkoj nga një vend në tjetrin dhe nga një manastir në tjetrin. Nuk kam shtëpi, jam jetim, nuk kam të afërm në këtë botë për më shumë një këmbë e kam të paralizuar. Kështu, vij vërdahë nëpër këtë botë.

Gjatë kësaj kohe ke njohur ndonjë njeri të mirë me frikë Perëndie* që të ka këshiliuar të vizitosh gjithë këto vende të shenjta?

Ai m’u përgjigj:

Meqë nuk kisha baba dhe nënë më kishin marrë në punë çobanët e fshatit dhe punova deri në moshën dhjetëvjeçare, derisa një ditë vura re se mungonte nga delet ajo më e mira që i përkiste kiyetarit të komunës.

Kryetari i komunës ishte një fshatar i ashpër dhe ç’njerëzor.

Kur e pa në darkë se i mungonte dejja filloi të më bërtiste si i tërbuar dhe të më kërcënonte. Në qoflë se nuk do të shkoja menjëherë për të kërkuar deien e humbur ai ishte betuar se do të më rrihte për vdekje.

Do t’i thyej duart dhe këmbët,- më thërriste meinat. Unë duke e ditur mirë se sa i ashpër ishte filiova të endem nëpër të gjitha vendet ku kisha kullotur gjatë ditës delet. Kërkova ngado? deri vonë në mesnatë, por nuk gjeta asnjë gjurmë.

Ndodhesha thellë në pyllin e fshatit duke kërkuar, fshati ynë ka pyje të pafiind, befas filloi një shtrëngatë e fuqishme. Pemët dukesnin sikur po thyheshin, kurse iarg dëgjoheshin ulërimat e ujqërve.

Tmerri që provoja ishte aq i madh saqë nfu ngritën flokët përpjetë. Rrebeshi sa po vinte e po bëhej akoma më i fortë kurse unë isha gati të bija përtokë prej tmerrit dhe frikës.

Atëhere pa e kuptuar as vetë, nisa të pëshpëris: “Zot, Iisu Krisht? mëshiromë”.

Sapo thashë ato fjale, ndjeva shpirtin të ma pushtonte një qetësi e beftë sikur të mos kishin aenë më parë frika dhe tmerri ato që më patën torturuar. Në vend të tyre ndjeja një gëzim dhe një paqe që më bënin të ndjehesha shumë i lumtur.

Në këtë gjendje vazhdova lutjen dhe nga ndryshimi i ndjenjave të mia e nga lehtësimi prej tmerrit, nuk kuptoja asgjë. Nuk kuptova as kur mbaroi shtrëngata, sa gjatë vazhdoi nuk vura re kur mbaroi nata, vetëm ndjeva se erdha në vete nga drita e mëngjesit dhe pashë se ndodhesha po në të njëjtin vend ku isha para se të fillonte rrebeshi.

U ngrita me qetësi dhe kur pashë se nuk mund të gjeja dot delen, u larjgova. Por zemra ime vazhdontë të thoshte lutjen e Iisuit dhe unë ndjehesha \ gëzuar.

Kryetari i komunës kur më pa të kthehem pa delen, më rrahu me egërsi derisa më la pa ndjenja. Nga ajo kohë këmba ime mbeti e paralizuar. Në krevat ndenja pa lëvizUr gjashtë javë dhe gjatë kësaj kohe thqja lutjen e cila ma mbushte shpirtin me ngushëllim.

Kur u çova fillova të shkoj nga një vend në tjetrin dhe gjatë udhërimeve takoja grupe njerëzish të ndryshëm. Shumë prej tyre nuk më interesonin madje rrtjafl prej tyre më dëmtonln nga ana shpirtërore, kështu që u largohesha.

Vendosa të vizitoja yendet e shenjta duke banuar nëpër

pyje.

Kur dëgjova këtë tregim, zemra ime u ndje e gëzuar meqë Perëndia më lejoi të takoj një njeri kaq të devotshëm.

Përdor shpesh lutjen që më tregove më parë?, - e pveta me kureshtjs.

Nuk mund të ekzistoj dot pa të, - m’u pergjigj ai, ~ sepse sapo e thashë herën e parë ndieva gjunjët të më përkuleahin për te qëndmar në pozicion lutjeje. Nuk e di nëse lutja ime është e pranueshme për Perëndinë por mua ajo më bën të lumtur dhe nuk e di përse, ende kështu ndjehem, ajo më fal kthjelhësi shpirtërore, një lioj gëzimi dhe lumturie ndërsa hefë të tjera kam një peshë në zemër dhe fuqitë më braktisin. Megjithë këto dua po të jem gjallë të ec në këtë lutje.

Mos u mërzit vëlla i dashur sepse per Perëndinë çdo gjë e mirë që ndodh gjalë momentit të iutjes është t pëlqyeshme. Kështu thonë etërit e shenjtë. Të gjitha sjellin dobi, mërzitja dhe gëzimi.

Çdo lutje, e mirë apo e keqe nuk i shpëton vëmendjes së Perëndise. Perëndia na fal gëzim, kthjelltësi dhe ngrohtësi, kur dëshiron të na shpërblejë e të na ngushëHojë për përpjekjet tona dhe herë të tjera na jep zemër të rënduar dhe ashpërsuar, mungesë vullneti sepse dëshiron ta pastrojë shpirtin tonë dhe ta fuqizojë. Të gjitha këto kanë si qëllim parapërgatitjen e shpirtit për të fituar përulësinë, shpëtimiri dhe lumturinë e madhe të Mbretërisë së Qiejve. Për të ta provuar këtë po të Iexoj një pjesë nga Shën Joani i Shkalles.

Gjeta pjesën në libër e lexova dhe ai u kënaq shumë, kur e dëgjoi. Pastaj më falënderoi dhe kështu u ndamë. Ai eci e u fut në pyll, kurse unë vazhdova në rrugën e karrocave. Gjatë rrugës, falënderoja Perëndinë që më bëri të denjë mua të mjerin të mësoj të tjerët. Ditën tjetër me ndihmën e Perëndisë mbërrita në Kiev. Gjëja e parë që duhet të bëja ishte të parapërgatitesha e të rrëfehesha, për t’u kunguar në atë qytët të shenjtë.

Ndalova në manastirin e Lavrës së Shenjtë - Peceskaja që është i mbushur plot me lipsanet e njerëzve të shenjtë dhe martirëve të Rusisë së vjetër. Aty do të mund të kryeja të dyja detyrat.

Një kozak i vjetër, njeri shumë i mirë, më çoi në dhomën e tij dhe aty ndjeva një paqe të madhe në shpirt.

Në tund të javës para se të kungohesha, vendosa të bëj një rrëfim sa më të hoilësishëm që ishte e mundur. Fillova të kujtoj të gjitha mëkatet e kohës së rinisë dhe për të mos i hamiar i shkrova të gjitha në letër. Mbusha një faqe të tërë me ato që kujtoja. Pastaj mësova se në Kitevaja Pastina vend që ndodhej tre kilometra larg, jetonte nje asket prift, njeri i urtë dhe shpirtëror. Çdo nieri që shkonte tek ai gjente një atmosferë të dashur dhe të ngrohtë, largohej i ngopur me mësimin shpirtëror dhe i qetë shpirtërisht.

I mësova të gjitha këto me gëzim dhe u nisa menjëherë për të takuar jerondin e shenjtë.

Kur arrita, në fillim kërkova disa këshilla dhe pasi biseduam për një orë, lexova letrën ku kisha shkruar mëkatet e mia. Kur mbarova së lexuari ai me tha: - Biri im, shumë nga ato që më lexove s’kanë viere, këshillat e mia për rrëfimin janë këto.

Së pari'. Nuk është nevoja të rrëfesh mëkate për të cilat je penduar dikur, i rrëfbve dhe more faljen. Kur i rrëfen përaëri, është njëiloj sikur vë në dyshim fuqinë e misterit të Rrëfimit të Shenjtë.

Së dyti\ Nuk duhet te kujtosh në irëfim dhe as të flasësh për persona që ndodh të kenë lidhje me mëkatet e tua. Domethënë duhet të rrëfesh mëkatet e tua dhe të gjykosih veten tënde dhe në asnj ë mënyrë të tj erët.

Së tretr. Nuk duhet ta haxrosh se etërit e shenjtë na pengojnë të rrëfejmë me çdo hollësi mëkatet tona meqë është më mirë t*i frëfejmë dhe t7i njohim si mekate në vija të përgjithshme për tlu shmangur tundimit të përsëritjes së detajeve edhe për veten por edhe për shpirtërorin.

Së katërti’. Kur pendohesh duhet të pendohesh sinqerisht dhe me të vërtetë, sepse është fakt se pendimi yt sot është i pakujdesshëm, i vakët ahe i sipërfaqshëm.

Së pesti: Sot u more me një mai me hollësira, ndërsa le pa përmendur gjërat më të rëndësishme, mëkatet e rënda, pikërisht ato që nuk i ke shkruar në letër. Sepse nuk shkruan që nuk e do Perëndinë, nuk e do të afermin, që e urren atë, që nuk beson në fjalën e Perëndisë, se je i mbushur përplot me kryelartësi dhe lavdidashje, ngjarje që përbëjnë masën e katërfishtë të mëkatit dhe janë shkaku i gjithë mëkateve tona të tjera. Këto janë katër rrënjët nga të cilat daiin mëkatet e tjera ku ne biem të gjithë.

Çudia ime ishte mjaft e madhe kur dëgjova këto fjalë, prandaj duke iu drejtuar atit shpirtëror thashë:

Të më faini, at t nderuar, por si është e mundur të mos dua Perëndinë, Atin e të gjithëve ne dhe Ruajtësin e jetës sime? Ne çfarë gjëje tjetër mund të besoj përveçse në Fjalën e Perëndisë, bekimi i të cilit t-henjtëron gjithçka.

Unë dua gjithmonë të mirën e tjetrin, çfarë arsye do të më detyronte të ndjeja urrejtje për atë. Për sa i përket kryelartësisë, çfarë gjë kam unë për t’u krenuar përveç mëkateve të mia?

• Por çfarë të mirë kam që të mburrem? Mos vallë kam shëndetin apo pasurinë? Vetëm po të isha i pasur ose i shkolluar mund të bija në këto gabime.

Qh, i dashuri im? sa keq që kuptuat pak nga ajo që u thashë. Shiko! Do të mësosh shumë dhe për një kohë të shkurtër rreth atyre që u thashë më lait, në qoftë se lexon këto shënime të cilat i përdor edhe unë për rrëfimet.

Lexoji me kujdes dhe do ta kuptosh qartë provën e saktë të atyre që të fola më lart, sepse po e shikoj se u habite.

Ai më dha shënimet dhe unë fillova t’i lexoj ato me kujdes. Po ju përshkruai saktësisht se çfarë shkruhej në ato.

ceRrëfimi që e çon njeriun e brendshëm në përulësi”.

Duke i kthyer sytë nga vetja dhe duke ndjekur ecurinë e gjendjes sime të brendshme, ju vërtetoj nga përvoja ime se nuk e dua Perëndinë, se nuk kam besim fetar dhe se jam i mbushur plot me kryelartësi dhe materializëm. Të gjitha këto i gjej tek vetja pas një shqyrtimi të hollë të ndjenjave dhe sjelljes sime.

1. Nuk e dua Perëndinë.

Po të doja me të vërtetë Perëndinë do ta kisha gjatë gjithë kohës mendimin e drejtuar për nga Ai dhe do të isha i lumtur. Çdo mendim për Perëndinë do të më falte gëzim dhe hare. Por unë, përkundrazi, mendoj gjëra tokësore dhe të kota, ndërsa marrëdhënia me Perëndinë është bërë një punë e lodhshme dhe e thatë. Po ta doja Perëndinë komunikimi me Atë dhe lutja do të ishin mbështetja dhe ushqimi im i vetëm gjë që do të më bënte të kisha një lidhje të pashkëputur. Përkundrazi unë jo vetëm që nuk gjej kënaqësi në lutje, por edhe çdo herë që lutem e detyroj veten me njëmijë mundime.

Luftoj kundër mospatjes së dëshirës, por mundem nga qenia ime mëkatare dhe jam i gatshëm të merrem me çdo

raendim mëkatar, madje edhe gjatë orës së lutjes, gjë që e zvogëlon iutjen dhe më largon prej saj/

Koha ime kalon pa u shfiytëzuar7 apo më mirë përdoret në gjëra të kota. Kur merrem me Perëndinë, kur e vë veten nën mbrojtjen dhe prezencën e Tij, atëherë ora më duket se zgjat një vit.

Një njeri, kur do dikë tjetër, rti e mendon gjithë ditën për atë pa pushim, ruan vazhdimisht pamjen brenda zemrës, përkujdeset dhe ky kujtim nuk i largohet ndonjëherë nga zëmra.

Por unë gjatë gjithë ditës e kam të vështirë të harxhoj një orë në studim të Shkdmit të Shenjtë dhe në meditim rreth gjërave shpirtërore për t’i dhënë jetë zemrës sime me dashurinë për Zotin. Përkunarazi harxhoj me lehtësi njëzet e tre orët e ditës dhe të natës si një ofertë e vullnetshme për idhujt e pasioneve të ndryshëme.

Vazhdimisht bisedoj për gjëra të kota që më ndyjnë shpirtin dhe kjo gjë më fal kënaqësi. Në mendimet e mia për Perëndinë jam i thatë, i pazeilshëm dhe i pakuidesshëm. Madje edhe atëhere kur të tjerët fillojnë të bëjnë një bisedë shpirtërore, shikoj si t’i shmangem temës dhe të hidhem në një bisedë tjetër e cila më fal tepër gëzim. Jam tmerrësisht kurreshtar, për poiitikën dhe për njëmijë gjëra të tjera. Shumë shpesh kërkoj kënaqësi në dashurinë për dijet e botës, në shkencë, në art dhe dëshiroj të fitoj sa më shumë të mira materiale.

Studimi i Ligjit të Perëndisë, njohia e Tij dhe i fesë nuk më bëjnë shumë përshtypje dhe as kënaqin urinë shpirtërore të shpirtittim.

Në qoftë se dashuria për Perëndinë është ruajtja e porosive të Tij ashtu si ai na tha: “Në qoftë se më doni mua, ruani porositë e mia” unë jo vetëm që nuk i ruaj por as edhe nuk bëj përpjekje për të airitur zbatimin e tyre.

■H

V

f = •     E vërteta është se nuk e dua Perëndinë. Rreth kësaj S hën

■          Vasili i Madh thotë: tcDëshmia se njeriu nuk e do Perëndinë

¥'         qëndron në faktin se nuk i ruan porositë e Tij.

/2. Nuk dua ië afërmin tim.

Po ta doja të afërmin dofta jepja jetën time për atë, në qoftë se do të paraqitej nevoja. Por unë jo vetëm që nuk e zbatoj këte gjë, por nuk jam i prirur të bëj as edhe sakrificën më të vogël për të afërmin. Po ta doja të afërmin ashtu si thotë Ungjilli, atëhere hidhërimet e tij do të ishin dhe hidhërimet e mia, gëzimet e tij do të ishin dhe hidhërimet e mia. Lumturia e tij do ta bënte të shkëlqente edhe fytyrën time. Por përkundrazi më pëlqen të degjoj gjëra jo të këndshme për atë në vend të më I      vijë keq e të ndjej dhimbje.

Çdo gjë e keqe, që dëgjoj për të afërmin, jo vetëm që nuk më shkakton mërzitje por edhe më sjell një Iloj gëzimi, interes dhe dëshirë për të dëgjuar më tepër gjëra. Gabimin ose mëkatin e vëllait jo vetëm që nuk e mbuloj me dashuri por e trumbetoj kudo me kënaqësi të fshehtë. Lumturia e të afermit, suksesi dhe gëzimi i tij nuk më kënaqin; në vend të tyre ndjej një indiferencë dhe flohtësi. Së fundi, ndodh shpeshherë që të ma mbulojnë shpirtin përbuzia dhe cmira ndaj të afërmit.

3. Nukkam një besim fetar.

Nuk besoj as në pavdekësinë dhe as ungjillin sepse po ta kisha këtë besim dhe të isha i palëkundshëm në bindjen, se pas varrit ekziston jeta e pëijetshme dhe shpërblimi për veprat e kryera këtu, do të mendoja vazhdimisht këto gjëra pa u shkëputur asnjëherë. Ideia e pavdekshmërisë do të më pushtonte të gjithin dhe nuk do të gjeja prehje, por do të jetoja si një varfanjak dhe kalimtar në këtë botë që ruan gjithmonë të ngulitur në mendje shqetësimin për të arritur në atdheun e tij.

Përkundrazi unë nuk sillem në këtë jetë si një njeri që mendon vazhdimisht pëijeiësinë dhe jetoj njëlloj sikur fundi i kësaj jete këtu do të ishte fundi i gjithë ekzistencës sime.

Brenda meje ka zënë fole në mënyrë të pandërgjegjshme mendimi që përmblidhet në pyetjen: ■- Cili e di dhe kush e ka parë jetën pas vdekjes?

Kur flas për përjetësinë, mendja ime është plotësisht dakord për atë kurse zemra është mjaft larg nga të bindurit se është kështu. Gjithë kjo pabesi shfaqet nga veprimet e mia dhe nga përkujdesja e zakonshme për të kënaqur jetën shqisore.

Në qoftë se mësimi i Ungjillit do të kishte mbushur zemrën time se bashku me besimin, Fjala e Perëndisë ’do të pushtonte gjithë qenien time dhe unë s’do të pushoja së studiuari ditë e natë Ligjin e Perëndisë. Në këtë studim do të gjeja ushqim shpirtëror, bukën e përditshme të jetës sime dhe zemra do të ndizej flakë e do të nxitej për t3i zbatuar.

Asgjë në botë nuk do te mund të më pengonte për ta zbatuar këtë mësim në jetën time. Sa herë bëhem gati të lexoj Fjalën e Perëndisë në qoftë se më shtyn ta bëj këtë gjë etja dhe dëshira^fër të patur njohuri filloj të mërzitem ose ato që mësoj më duken jashtë mase të pikëllueshme. Zakonisht arrij në fund të leximit pa patur ndonjë dobi të madhe dhe kam gjithmonë dëshirën ta ndërroj me çfarëdoUoj leximi tjetër më të lehtë që për mua është interesant dhe më kënaq. Jam i mbushur plot me kryeiartësi dhe vetëdashje.

Këtë gjë e vërtetojnë të gjitha veprimet e mia. Duke patur

diçka të mirë brenda vetes sime më pëlqen ta trumbetqj para të^                  

tjerëve ose ta admiroj i vetëm.[£dhe pse shfaq një përulësi të^ jashtme atë ia atribuoj forcave të mia personale dhe veten time e quaj më superior se gjithë të tjerët ose të paktën jo më të keq se ata.

Kur zbuloj një gabim brenda vetes sime mundohem ta mbuioj dhe ta shfajësoj duke thënë: - Çfarë të bëj, kështu jam gatuar ose .nuk ka gjë, nuk do ta marrë vesh njeri. Nxehem me të gjithë ata që nuk më vlerësojnë apo që nuk shfaqin nderime ndaj meje dhe i çmoj si njerëz që s’janë lë zotë të vlerësojnë të

tjerët. Ngazëllohem për hir të dhuratave të mia dhe rëniet e mia i quaj gabime thjesht personale. Edhe pse vetë jam një njeri që nuk bën gië tjetër veçse qahet, gëzohem për fatkeqësitë e të tjerëve. Kur përpiqem të bëj diçka të mirë e bëj me qëllim të korr lavdërime prej të tjerëve t’i jap elasticitet vetes sime shpirtërore apo për të shijuar një ngushëllim të përkohshëm.

Me një fjalë, krijoj një idhuil të vetes sime të cilit i kushtoj përkujdesje të pafund dhe përkujdesem vazhdimisht për kultivimin e pasioneve dhe të fajeve të mia. Kur kryej gjithë këto shoh veten time të pushtuar nga egoizmi dhe kryelartësia nga pabesia dhe dëshirimet trupore, nga mungesa e besimit tek Perendia dhe e dashurisë, nga e liga që usnqej kundër të afermit. Cila gjendje mund të ishte më mëkatare se kjo e imja? Gjendja e frymërave të errëta duhet të jetë më e mirë se kjo gjendje ku jetoj unë.

Ato edhe pse nuk e duan Perënainë edhe pse i urrejnë njerëzit dhe si ushqim të tyre kanë kryelartësinë megjithëkëto që përmenda prapë besojnë në Perëndinë dhe dridhen. Po unë?! A mund të gjenaem në një ferr tjetër më të keq nga ky që ndodhem tani?

Si të mos pësoj ndëshkimin më të ashpër për jetën time të mjerë dhe të pafryt, duke qenë i vetëdijshëm se është e tillë?

Kur i lexova të gjitha shënimet që më dha prifti, i tmerruar thashë me vete:

Perëndi dhe Zotl Sa shumë mëkate të tmerrshme që ka brenda meje të cilat unë nuk i njoh. Dëshira e mirë për t5u penduar më shtyu t'i lutem atit rrëfyestar të urtë të më mësonte të njoh shkaqet e gjithë asaj të keqeje dhe se si të shpëtoja nga gjendja ku ndodhesha. Ati shpirtëror filloi të më mësojë duke thënë: - Bir dhe vëllai im i dashur, shkaku i mungesës të dashurisë për Perëndinë është mungesa e besimit.

Mungesa e këtij besimi është arsyeja e mungesës së bindjes dhe për rrjedhim yjen edhe fatkeqësia jonë në përpjekjet që bëjmë për të kërkuar dijen e vërtetë dhe të shenjtë dhe indiferenca ndaj dritës se shpirtit. Me një Çalë po të mos besosh është e pamundur të dashurosh. Po të mos iesh i bindur për diçka nuk mund ta ndjekësh. Për të fituar një tindje e cila është e nevojshme duhet të fitosh njohuri dhe dije rreth asaj që të intereson ta dish. Me anën e studimit të Fjalës shenjtëruese të Perëndisë e me fitimin e përvojës duhet të Iindë në shpirtin tuaj një etje një dëshirë e papërmbajtshme si një gjë e mrekullueshme, që do të të sjellë dëshirën e pafund për të mësuar, sa më shumë që mundesh e në mënyrë sa më të përsosur.

Një shkrimtar shpirtëror na flei rreth kësaj teme në këtë mënyrë:

Dashuria rritet zakonisht me dijen dhe sa më hapësirë të madhe të ketë dija aq më e fuqishme është dashuria..

Sa më i madh të jetë përqendrimi ndaj plotësisë dhe bukurisë së natyrës hyjnore si edhe ndaj dashurisë së pafund të Perëndisë për njerëzit aq më tepër zemra njerëzore zbutet dhe është e prirur ndaj Perëndisë.

Mendoj se do ta kesh kuptuar se shkaku i mëkateve për të cilat shkruanin shënimet është pafuqia jonë shpirtërore për të patur mendime rreth gjërave shpirtërore, paaflësi që shteron ndjenjat e shpirtit dhe nevojën për ushqime të tilla shpirtërore.

Në qoftë se dëshiron të mësosh se si të fitosh këtë ndriçim shpirtëror përpiqu me të gjitha forcat, duke studiuar me këmbëngulje dhe vullnet Fjalën e Perëndisë dhe veprat e etërve të shenjtë të kishës sonë dhe duke u ndihmuar prej këshillave të etërve shpirtërorë apo nga bisedat me njerëz të ndriçuar dhe të urtë.

Biri im, janë të shumta për fat të keq fatkeqësitë që na ndodhin për shkak të pakujdesisë tonë dhe nga fakti se ne nuk përpiqemi të gjejmë dritën e shpirtrave tonë nëpërmjet studimit të Fjalës së Perëndisë. Ne nuk e studiojmë Ligjin e Perëndisë

ditë-natë nuk lutemi pa pushim dhe me qarr. Për këtë arsye njeriu ynë i brendshëm ka shteruar dhe është i uritur dhe ne nuk kemi as dëshirën për t’u fiitur në migën e drejtësisë dhe të shpëtimit njëherë e mirë duke qenë të vendosur për këtë qëllim tëlartë.

Prandaj biri im le t’i zbatojmë këto metoda në jetën tonë dhe le ta mbushim mendjen me mendime rreth Perëndisë.

Atëhere dashuria do të derdhet në zemrat tona dhe do të ndezë një flakë. Le të fillojmë këtë përpjekje dhe le të lutemi sepse lutja është një nga mjetet më të fuqishme për t’i falur shpirtit rilindje dhe një mirëqenie të brendshme shpirtërore.

Le të lutemi me fjalët: “O Zot Hsu Krisht bëna që të duam aq sa donim mëkatin para se të të njihnim”.

I dëgjova të gjitha këto me kujdes dhe e pyeta atin e shenjtë shpirtëror nëse mund të kungohesha. Kështu ditën kur do të largohesha nga Kievi të kisha me vete fumizimet shDirtërore.

Por ai meqë do të shkonte për dy ditë në Lavër më la të rrija në qelën e tij i vetëm e kështu kaiova dy ditë, i mbushur plot me ngushëllim shpirtëror pa patur shpërqendrime dhe bezdisje nga jashtë, njëlloj si në Parajsë

Edhe pse jam i padenjë, ma mbushi shpirtin një qetësi dhe gëzim që nuk rrëfehet dot me gojë. Lutja që më buronte në shpirt më bënte të harroja gjithçka tjetër që kishte lidhje me jetën time.

Kur prifti u kthye, e pyeta se në cilin vend më këshillonte të shkoja për pelegrinazh. Ai më dha bekimin e tij e më tha këto ijalë:

Shko në Poçaev për t’u falur në vendin ku ndodhet gjurma e këmbës së Nënës së Zotit, për të marrë bekimin që të vazhdosh rrugën tënde në paqe.

CJ nisa pas tre ditësn, për në Poçaev duke iu bindur fjalëve të atit shpirtëror.

Njëqind kilometrat e parë rruga që bëra nuk ishin edhe aq të kënaqshme meqë s’gjeta kurrfarë gjëje tjetpr, përveç disa haneve dhe fshatrave hebrenj. Në fiind gjeta një han rus dhe takova të zotin e iokaiit, një burrë plak por i mbajtur mirë që siç mësova më vonë ishte nga provinca ime Orlovski.

Sapo hyra brenda ai më pyeti: - Çfarë besimi fetar ndjek?

Jam i krishterë orthodhoks, - u përgjigja unë.

Orthodhoks? - më tha sapo e dëgjoi këtë ijalë.

Ju orthodhoksët, vetëm me fjalë jeni të tillë ndërsa në'të vërtetë jeni nacionalistë. Unë e njoh mirë fenë tuaj. Kam qenë edhe unë dikur orthodhoks por vetëm për gjashtë muaj i bindur nga një prift i shkolluar. Pastaj u ktheva sërish në komunitetin tim.

Një njeri nuk ka kurrëfarë dobie në qoftë se kthehet në besimin orthodhoks. Leximi në kishën tuaj bëhet në një mënyrë të tillë që askush nuk e merr vesh.

Psaimodhia nuk është më e mirë sesa këngët e tavermës. Populli qëndron në shërbesa, burra e gra të përzier dhe pjesën më të madhe të kohës bisedojnë, iëvizin, shikojnë andej-këtej dhe si mund të gjejë dot një njeri qetësinë për t’u iutur. Në vend të adhurimit mendoj se kryhet mëkat. Ne i përkushtohemi Perëndisë gjatë orës së adhurimit. Çdo njeri i kupton ato që lexohen dhe nuk shpëton as tjala me e vogël pa u dëgjuar, burrat dhe gratë janë të ndarë dhe çdo njeri e di se çfarë duhet të bëjë e si të sillet brenda atmosferës që kërkon kisha jonë. Kur dikush hyn në kishat tuaja ai ndjehet njëlloj sikur të jetë në një pazar, kurse në kishat tona ndjehet menjëherë se adhurohet Perëndia dhe se çdo gjë është në përputhje me adhurimin e drejtë.

Ato fjalë që dëgjova më bindën se kisha të bëja me një besimtar fanatik zelot ose raskoinik siç është bërë zakon të quhen skizmatikët në Rusi. Hanxhiu fliste me një iehtësi aq të madhe saqë unë e kuptova se çdo bisedë me atë për të diskutuar apo shprehur mendime do të ishte e kotë. Mendova se do të ishte e pamundur që ata të ktheheshin në besimin tonë pa ndryshuar në disa prej gjërave, të ciiat përmendi. Besimtarët fanatikë të vjetër nuk kërkojnë të prehen në gjera të brendshme, ata i kushtojnë rëndësi gjërave të jashtme të ciiat për ne shpesh nuk kanë ndonjë rëndësi të madhe.

Mendova se duhet të largohesha nga hoteli. Kur po dilja, në një nga dhomat, për habinë time më.të madhe pashë një njeri që nuk ngjante se ishte rus. Ai ishte shtrirë në krevat dhe po lexonte një libër. Më bëri me shenjë dhe më pyeti se cili isha. Unë u përgjigja dhe ai më tha: - Dëgjo o miku im. A do t’u pëlqente t’i shërbenit një njeriu të sëmurë si jam unë derisa të bëhem më mirë? Jam një murg grek nga Mali i Shenjtë dhe erdha në Rusi për të mbiedhur disa ndihma për nevojat e manastirit tim. Por, për fat të keq tani kur mbarova misionin tim u sëmura dhe nuk mundja dot të lëvizja as këmbët për shkak të dhimbjeve të mëdha dhe ja ku jam i sëmurë dhe i vetmuar në këtë han.

Ju lutem pranojeni kërkesën time dhe unë do t'u shpërbiej.

Nuk është nevoja të më shpërbieni. Unë do të mundohem t’u shërbej aq sa mundem për hir të dashurisë së Zotit.

Kështu qëndrova pranë murgut dhe mësova shumë gjëra që kanë iidhje me shpëtimin e shpirtit. Ai më tregoi për Malin e Shenjtë, për eremitët dhe asketët e shenjtë. Me vete mbante gjithmonë një kopje greaisht të ‘Dashurisë për të mirën” si dhe një iibër te Shën Isaak Sirianit

Filluam të lexonim bashkë dhe krahasuam tekstin orgjinal me atë në sllavonisht të përkthyer nga Paisi Veliçkovski. Murgu grek pohoi se saktësia e përkthimit të bërë në sllavonisht është e përkryer dhe përsosmëria e përkthimit e pabesueshme.

Vura re se ai lutej me lutjen e zemrës dhe vendosa ti bëj disa pyetje rreth kësaj meqë ai e dinte rusishten shumë mirë. Ai pranoi të më jepte shpjegime dhe unë mësova mjaft prej atij.

Unë mësova shumë gjëra, të cilat i shkrova si psh për madhështinë dhe bukurme e lutjes së Iisuit. “Ai më tha këto Çalë se brenda saj ka një madhështi të jashtëzakonshme. Ajo përbëhet nga dy pjesë wZot7 Iisu Krisht? Biri i Perëndisë mëshiromë” dhe i çon mendimet tona tek jeta e Iisuit, ashtu si na thanë etërit, kjo frazë është i gjithë Ungjilli i shprehur shkurtimisht.

Pjesa e dytë “Mëshiromë mua mëkatarin5’ na 'përforcon faktin se ne jemi mëkatarë dhe të pafuqishëm e duhet të pohojmë se dëshira dhe lutja e një shpirti mëkatar nuk mund të shprehet me fjalë më të qarta më të sakta e shprehëse se sa këto. Shprehjet më fal, largoi mëkatet e mia prej meje, pastromë prej fajeve të mia, shuaji fajet e mia të shumta shfaqin vetëm një kërkesë, që ka si synim shpëtimin nga mëkati dhe nga ndëshkimi që është frika e shprtit frikacak dhe të ngathët.

Mëshiromë shpreh, jo vetëm dëshirën për falje që lind shpesh edhe prej fiikës, por është edhe thirrja që e vë gjithë shpresën e shpëtimit të tij tek mëshira e Perëndisë dhe e Atit. Ajo na ndihmon të kuptojmë se njcriu është i pafiiqishëm të mposhtë vullnetin e ta vuajë veten e tij në një shqyrtim të ashpër,

Pra është një thirrje për mëshirë dhe hir që do sjellë shpirtit fuqinë si një dhuratë Perëndie. Lutja do të na bëjë të denjë t’i kundërvihemi mëkatit e të mposhtim priijet tona mëkatare. Fialët mëshiromë na paraqesin si një borxhli që nuk ka nje grosh dhe e lut huadhënësin, jo vetëm t’i felë paratë, por edhe ta pranojë e t’i vij keq duke i thënë uO Zot falmi fajet e mia ndihmomë të bëjgjithmonë të mirën. Ngjall në shpirtin tim fuqi dhe forcë për të ruajtur porositë e tua. Dhuromë Hirin

Tënd që të.'më falen mëkatet e mia dhe që priret mendja ime zemra dhe vuiineti im vetëm drejt Teje”

Keto §aië më dhanë fuqi dhe falenderova murgun për mësimet që më dha dhe ai m’u përgjigj duke më thënë : ccNë qoftë se dëshiron do të të flas rreth toneve të ndryshme rae të ciiat thuhet lutja.

Kam dëgjuar shumë besimtarë orthodhoksë që e thonë këtë lutje duke e shqiptuar ashtu si na mëson Kisha dhe Tradita jonë e Shenjtë. Ata e përdorin dhe në kishë gjatë orës së adhurimit.

Në qoftë se dikush do ti vëzhgojë me kujdes dhe miqësisht do të vërë re se toni i shqiptimit të lutjes ndryshon nga njëra fjalë tek tjetra. D.m.th. disa shqiptojnë me theks të fortë “Zot Iisu Krisht” ndërsa fjalët e tjera i shqiptojmë me një theks më të ulët. Ka njerëz që shqiptojnë dhe theksojmë fort vetëm pjesën e ftindit dhe zëri i tyre ka diçka si ekstazë kur një pjesë tjetër njerëzish thonë të gjithë lutjen “Zoti Iisu Krisht, Biri i Perëndisë, mëshiromë mua mëkata^rn^, duke theksuar vetëm fjaiët iCBir i Perëndisë”

Tani çfarë ndodh? Lutja në fakt është e njëjta në të gjitha rastet. Të krishterët orthodhoksë kanë një besim të vetëm. Njohuria është e njëjtë për të gjithë. Besojnë se kjo iutje më e larta e të gjithave përmbledh dv gjëra: emrin £tZon Iisu Krisht” dhe thiijen drejtuar atij. Këtë gjë e dimë mirë të gjithë. Por përse nuk e thonë të gjithë njëlloj e nuk e theksojmë në një mënyrë të njëjtë? Përse çdo shpirt nuk thekson të njëjtat fjaië, por seciii thekson një pjesë të veçantë?

Shumë vetë thonë se kjo gjë është pasoja e një zakoni që ne e kopjuam nga njerëz të tjerë. Disa të tjerë pohojnë se kjo gjë varet nga kuptimi i fjaiëve dhe reflektohet tek të konceptuarit personal se fundi disa njerëz pohojnë se ky fakt ka lidhje me vështirësitë që kanë njerëzit me shqiptimin e fjalëve. Unë po përpiqem të gjej diçka të panjohur për dëgjuesin dhe për atë që lutet.

A nuk mund të mendojmë se Ai qe lëviz në mënyrë të padukshme thekstn është Shpirti i Shenjtë, i cili lutet për ne me psherëtima të patregueshme, brenda atyre të cilët nuk e dinë si dhe për çfarë duhet të luten? N.q.s çdo i krishterë lutet me emrin e Zotit tonë Iisu Krisht me anë të Shpirtit të Shenjtë siç na thotë Apostulli. Ky Shpirt i Shenjtë që vepron në mënyrë mistike brenda shpirtit të atij që lutet dhe i fal lutjen është e mundur të besojë hirin e tij mirëbërës, pavarësisht nga,fakti i mungesës së fuqisë së duhur nga ana e njeriut.

Shpirti i Shenjtë i fal një njeriu dhuratën e frikës se Perëndisë, tek tjetri dashurinë, besimin e fortë, edhe përulësinë. Në qoftë se gjërat janë kështu ai që ka marrë hirin e nderimit dhe të iavdërimit në lutjet e tij me siguri që do të shqiptojë me forcë fjalën: “Zot meqë është e natyrshme të ndjejë më shumë fuqinë dhe madhështinë e Krijuesit të Gjithësisë”

Ai që ka marrë derdhjen e dashurisë mistike në zemër bie në ekstazë dhe mbushet plot me gëzim kur i shqipton fjaiët “Zot Iisu K^isht,, ashtu siç ndodhi me një murg, i cili kur dëgjonte të shqiptohej në biseda emri lisu, ndjente një valë dashurie e lumturie të derdhej në shpirtin e tij.

I palëkundur në hvjninë e Krishtit dhe në njëqënshmërinë e Tij me Atin njeriu mbushet me besim kur thotë fjaiët: £<Biri i Perëndisë” Ai që ka marrë ahuratën e Perëndisë dhe i njeh thellë dobësitë e tij me fjalët: “Mëshiromë mua mëkatarm” ndjen të qënurit mëkatar dhe §alët e mësipërme i dërmojnë zemrën pa dëbuar shpresën, se përbuzja e Perëndisë për mëkatet është më e madhe se dashuria e Tij për ne.

Këto janë mendimet e mia përsa i përket çështjes së thekseve të ndryshme me të cila thuhet lutja, në emrin e Iisuit Kështu pra nga shqiptimi i lutjes mund të kuptohet se me çfarë lloj hiri eshtë i pajisur prej Perëndisë ai që e thotë lutien.

Një numër i madh njerëzish më kanë pyetur edhe për këtë çështje. Përse nuk shfaqen në një vend të gjitha shenjat e këtyre dhuratave shpirtërore? Meqë çdo ijalë e lutjes mund të thuhet me të njëjnn theks këtyre njerëzve u përgjigjem: Meqënëse hiri i Perëndisë i ndan dhuratat me urtësi tek çdo njeri, me fuqinë e tij, ashtu si e shohim edhe në shkrimin e Shenjtë, cili njeri me mendjen e tij të kufizuar mund të thotë e ta shpjegojë se si kryhet dhënia e dhuratave tek njerëzit?

A nuk është balta në dispozicionin e plotë të poçarit dhe nuk bën ai çfarë të dojë me atë?

Qëndrova edhe pesë ditë të tjera pranë atij udhëheqësi shpirtëror nga Greqia, i cili ndërkaq filloi të ndjehej më mirë. Ato ditë ishin të dobishme për mua, saqë unë nuk e kuptova se si kaluan meqë brenda në dhomë në izolim të plotë nuk mendoja asgjë tjetër, përveç lutjes së Zotit dhe nuk flisnin për asgjë tjetër, përveç saj.

Një ditë erdhi një pelegrin tjetër për të na vizituar, ai ankohej për hebrenjtë, të cilët i akuzonte vazhdimisht.

Pelegrini kishte kaluar nëpër fshatrat e tyre dhe ishte shumë i hidhëruar për fyeijet që kishte pësuar e nga armiqësia që i tregonin.

Ai ndjente armiqësi të fortë kundër hebrejve saqë i mallkonte'dhe thoshte se ata ishin të padenjë edhe për të jetuar për shkak këmbenguljes së tyre, për të ecur në pabesi.

Në fund ai shtoi se mospëiqimi i tij ishte aq i madh, saqë ai kishte frikë se mos nuk do të ishte i aftë të kontroilonte veten.

-Nuk ke të drejtë miku im te maUkosh hebrenjtë dhe t5i fyesh kështu, - i tha murgu.- Perëndia i ka krijuar ata njelloj si krijoi mua dhe ty. Për këto gjëra që bëmë ti duhet të mërzitesh jo t’i mallkosh. Përbuzja që najen për ata buron prej faktit se nuk je i themeluar mbi dashurinë e Krishtit dhe se nuk ke sigurinë e lutjes së brëndshme, prandaj nuk ke as qetësi. Do të lexoj një pjesë që ka lidhje me këtë të shkruar nga Shën Mark asketi. Dëgjo pra se çfarë thotë Shpirti cjë bashkohet Perëndisë bëhet si një fëmijë i dashur dhe zemërmirë për shkak të gëzimit që ndjen. Nuk dënon asnjë, as idhujtarin, as Hebreun dhe as mëkarët e tjerë, por i sheh të gjithë me një zemër të pastër, gëzohet se bashku me të gjithë krijesën dhe dëshiron që të gjithë mëkatarët hebrenj, idhujtarë të adhurojnë Perëndinë.

Shën Makari i Egjiptit na thotë për njeriun e brëndshëm të përkryer këto gjëra: “Ai që arriti në shkallën më të lartë shpirtërore digjet nga një dashuri aq e madhe saqë po te ishte e mundur do të donte të banonte në zemrën e tij,-çdo njeri pavarësisht nëse do të ishte i mirë apo i keq”.

E sheh o vëlla i dashur se çfarë mendojnë në lidhje me këtë etërit e shenjtë? Të këshilloj të braktisësh mospëlqimin tënd, t’i përqafosh të gjitha me dashuri dhe mirësi, ashtu si i përqafon Përkujdesja e Perëndisë.

Pra kur të më bezdisësh nga dikush, mos akuzo, por mëndtu me veten tënde që ka mungesë përulësie dhe durimi. Pasi kaloi një javë murgu u bë shumë mirë dhe u përgatita për tu iarguar. E falenderova për mësimin aq të thellë shpirtëror, e përqafova i putha dorën dhe u largova.

Ai kishte plan të kthehej në Malin e Shenjtë ndërsa unë vazhdova udhëtimin për në Poçaev siç e kisha programuar më parë.

Por nuk kisha bërë pesëdhjetë kilometra kur në rrugë takova një ushtar që e pyeta se ku po shkonte. Ai m’u përgjigj se po shkonte në vendin e iindjes, në krahinën e Kamenec Pondoiskit.

Ecëm së bashku rreth pesë kiiometra, pa shkëmbyer asnjë fjalë dhe e ndjeja se diçka i rëndonte në zemër, sa herë që psherëtinte ndërsa bëhej gjithnjë e më tepër melankoiik.

E pyeta se përse ishte aq i trishtuar dhe ai m7u përgjigj: - <cMiku im i mirë e kuptove trishtimin tim, po ta bëj të ditur arsyen e këtij hidhërimi që më ka pushtuar pasi të më jesh betuar më parë mbi gjënë më të shenjtë që ke, se nuk do t’i tregosh nieriu për ato që do të të them. Po të rrëfej jetën time meqë tani i jam afruar fundit dhe nuk më ka mbetur shumë për të jetuar. E sigurova si i krishterë se nuk do ti thosha gjë njeriu dhe se do të isha shumë i lumtur për ti dhenë këshilla të mira nëse mundesha.

Shërbeva si ushtar për pesë yjet, - filloi ai të më tregonte, - dhe puna qe bërdm ishte aq shume e vëshirë saqë të ndëshkonin po të mos e kryeje mirë. Mua më ndëshkuan shumë herë dhe dalë-ngadalë mora zakonin e të pirit e dehesha vazhdimisht. Njëherë më hyri në kokë mendimi për t’u arratisur e bëra çdo gjë për të realizuar derisa ika një ditë. Nga atëherë kanë kaluar pesëmbëdhjetë vjet. Gjashtë vitet e para ishin shumë të vështira dhe vidhja pë të jetuar nëpër shtëpi, dyqane ose nëpër arra. Vidhja edhe kuaj që më pas mundohesha t’i shisja në mënyra të ndryshme.

Paratë që fitoja, i pija ose i. prishja, duke bërë të gjitha mëkatet. Në filiim ia kalova mirë, por më vonë më arestuan meqë nuk kisha pashaportë dhe letër udhëtimi dhe më futën në burg. Si përfimdim arrita të arratisem edhe prej burgut e për fatin tim të mjerë takova rastësisht një ushtar që po kthehej në shtëpinë e tij që ndodhej në një zonë të largët. Ai dukej i sëmurë sepse ecte me zor e më luti ta shoqëroja deri në fshatin më të afërt që të gjente një shtëpi për ta çlodhur. Unë e ndihmova dhe gjetëm atë që dësMronim. Drejtori i policisë më lejoi të qëndronim në një kasolle kashte ku dhe pranuam për t?u çlodhur atë natë.

Në mëngjes kur u zgjova pashë nga shoku im, por ai qëndronte palëvizur e nuk po zgjohej. Kishte vdekur. Sapo u binda për këtë fillova të kërkoj në xhepat e tij dokumentet e mbi të gjitha letrën e lirimit nga ushiria. E mora dhe u largova fshehurazi ndërsa të gjithë në fshat ishin duke fjetur.

Dokumenlat për fat të mirë kishin të njëjtën moshë dhe datëlindje me ato të miat, kështu mund t?i përdoija me lehtësi.

U gëzova shumë për këtë se duke patur dokumenta të rregullta mund të udhëtoja kudo. Kështu shkova deri në thellësi të Astrahanit Atje vendosa të të punoj pranë një tregtari kafshësh, një burrë i moshuar i vendosur aty prej kohësh.

Ai jetonte me vajzën e tij që ishte vejushë. Pas një viti punë unë u martova me vajzën e tij dhe pas pak kohësh plaku vdiq. Për fat të keq nuk mund të vazhdonim më tregtinë dhe unë filiova përsëri të pij. Hdhe gruaja ime bënte të njëjtën gjë .si unë. Për një vit ne harxhuam të gjithë ato që na kishte lënë vjehrri si trashëgimi. Pas disa kohësh gmaja ime u sëmur rëndë dhe vdiq.

Atëherë unë shita giithçka, i hëngra dhe mbeta pa një dysh në xhep. Fillova të kem uri prandaj u ktheva në zanatin e vjetër. Meqë kisha dokumenta tani u bëra edhe fshehës të plaçkave të vjedhura. Me kthimin tim në zakonin e vjetër u riktheva edhe në jetën time mëkatare. Sukseset e mia vazhduan për një vit pastaj nuk po më ecnin punët siç duhej. Vodha një kalë piak nga një karrocier plak, një Bobillo, siç e quajmë ne dhe e snita për pak para.

Piva jashtë mase me ato para dhe më pas më erdhi ndër mend një ide për të shkuar në fshatin fqinjë, ku po zhviliohej një dasmë, e të vidhja pasi të mbaronte meqë do të ishin të githë të pirë.

Para se të perëndonte dielli u futa në një pyll për të kaluar

natën.

Në gjumë pashë një ëndërr. Pashë se po rrija shtrirë në një vend të gjerë e plot me gjelbërim. Papritur vura re një re e zezë e stërmadhe po zbriste nga qielii. Pas pak bubullimat dhe shkrepëtimat e rrufeve u bënë aq të forta saqë i gjithë vendi dridhej dhe toka në këmbët e mia lëkundej me forcë. Unë mendova se dikush më kapi dhe më rrotullonte me fiiqi mbi dhe.

Mjegulla iu afrua më tepër tokës dhe unë pashë figurën e babait tim të vdekur para njëzet vjetësh të daië si e gjallë prej saj.

Babai kishte qenë një njeri shumë i veçantë dhe kishte shërbyer në kishë për tridhjetë vjet si epitrop.

Ai m'u afrua me një pamje plot inat e zemëratë që më kalli fiikën. Aty rrotull meje ndodheshin pirgje me gjëra të vjedhura nga unë në kohë të naryshme. Pamja e tyre më tmerroi akoma më tepër. Njëkohësisht pashë edhe gjyshin të vijë dhe të tregojë pirgun e gjërave duke më thënë: "Çfarë janë këto gjëra këtu?! Tani do ta paguash!".

Papritur vendi rreth e rrotull meje u shemb dhe fillova të ndjej dhimbje aq shumë të fuqishme nga të katër anët e trupit saqë s'po duroja dot. Një dnimbje dhe dobësi e madhe më pushtuan të giithë trupin.

Unë thirra "Kij mëshirë për mua". Por thirrjet e mia nuk sollën ndonjë rezultat. Gjyshi duke më rrëiyer një grumbull tjetër gjërash më tha: '’Po këto këtu çfarë janë? Jepini një ndeshkim më të ashpër që ti paguajë mirë ”

Ndjeva një dhimbje aq të fortë dhe të torturuese dhe një ankth aq të tmerrshëm saqë s'mund të gjej fjalë për ta përshkruar. Në fiind gjyshi solli kalin që kisha vjedhur një natë më parë dhe më tha:”Po ky këtu çfarë është? Mundohu pra sa më shumë që ëhtë e mundur meqë e meriton këtë gjë.”

Në fund të këtyre ijalëve, trupi u përshkua i gjithi nga një dhimbje aq e fortë dhe therrëse, saqë dy të parat nuk ishin asgjë në krahasim me atë që po provoja tani. Ishte njëlioj sikur një njeri po më nxirrte të gjitha muskujt e mishit dhe pas çdo dhimbjeje më këputej në mes frymëmanja.

Ndjeja se nuk do të duroja dot dhimbje e se do të mbaroja brenda asaj grope të frikshme kur papritur kali më dha një shkeimë në nofull e u zgjova duke u dridhur e duke kërcëllitur dhëmbët prej frikës.

Ndërkaq, jo vetëm që ishte gdhirë, por kishte dalë edhe dielli dy hostene lart në qiell. Automatikisht çova dorën në faqe dhe pashë se po më rridhte gjak nga plaga. Gjymtyrët që i kisha ndjerë të dhimbnin në ënderr, tani i ndjeva të vrara dhe të rënda njëlloj sikur të ma kishin bërë trupin copë, me një mijë gjilpëra.

Isha aq i tmerruar në ato momente saqë nuk kisha mundësi të çohesha. Plaga në faqe vazhdoi të më mundojë për shumë kohë dhe mund të shohësh akoma shenjën që më ka lënë. Ja shiko, nuk kishte gjë më parë.

Kështu pas asaj ëndrre të frikshme, ma pushtonte shpirtin herë pas here një frikë e pashpjegueshme dhe ndjeja tërmë vriste ndërgjegja. Vetëm sa e kujtoja dhe zemra më mbushej me ankth e frikë.

Nuk e dija çfarë të bëja e si të gjeja pak prehje për tu qetësuar. Më e keqja ishte se me kalimin e kohës po më shtohej tronditia dhe frika. Fillova të ndjej një frikë të madhe edhe nga njerëzit sa herë që mendoja të këqiat që u kisha bërë.

Nuk mundja dot as të haja dhe të pija për shkak të dhimbjes së vazhdueshme që më dërrmonte shpirtin dhe isha katandisur si një kufomë. Vendosa ti dorëzohem policisë e të rrëfej të gjitha keqbëijet dhe vjedhjet e mia, por nuk pata guxim meqë kisha frikë vuajtjet e burgut.

Pas kësaj humba çdo ndjenjë durimidhe ngushëllimi e mendova ti jap fund jetës, por pastaj hoqa dorë nga ky mendim meqë unë po humbja me ngadalë të gjitha fuqitë e mia çdo ditë që po kalonte. Pra besoj se nga jeta ime nuk ka mbetur edhe shumë dhe se do të vdes me siguri. Tani po shkoj të takoj një nipin tim në fshatin e lindjes e të vdes aty ku linda. U bënë giashtë muaj që jam në migëtim dhe gjëndja ime po keqësohet vazhdimisht. Po ti miku im, a mund të më thuash diçka rreth kësaj gjëndjeje ku ndodhem? S’mund të duroj dot më shumë.

Pasi dëgjova të gjithë historinë lavdërova Perëndinë që kthen mëkatarët me urtësi në rrugën e së vërtetës, duke përdorur mënyra dhe rrugë të ndryshme për ta realizuar këtë.

Vëilai im, duhet të luteshe më teper gjatë orëve të ankthit dhe të vuajtjes. Kjo gjë do të ishte shërimi përfndimtar prej vuajljeve dhe pësimeve që po heq tani. ccMe të vërtetë?! Po unë gjatë jetës sime e quajta një krim ti lutesha Perëndisë duke parë veten te uiur aq poshtë”.

-Jo7 vëllai im, jo! Satanai e ka futur këtë mendim në kokë meqënëse ai do shkatënimin tënd.

Vëllai im, mëshira që ka Zoti për ne mëkatarët s'ka fund dhe Ai hidhërohet kur ne nuk e ndjejmë dhe nuk e kuptojmë se duhet të kërkojmë mëshirën e tij që të na falë të gjitha fajet tona.

Perëndia i fal ata që pendohen pa asnjë lloj kushti. Njerëzit fatkeqë nuk dinë të luten dhe nuk dinë të thonë lutjen e Iisuit "Zot Iisu Krisht, Biri i Perëndisë, mëshiromë mua mëkaxarin" Ti do të bësh shumë mirë po të fillosh ta thuashkëtë lutje që tani.

Ah! Po unë e di këtë lutje. E kam thënë disa herë parase të vidhja apo të bëja diçka tjetër për të patur sa më shumë guxim.

Dëgjo pra. Perëndia nuk të shkatërroi kur ti shkoje për të vjedhur e thoje këtë lutje. Por si mund ta bënte një gjë të tillë kur lutja që ti thoshe brenda saj kishte kërkesën për mëshirim? Satanai të vuri në tru një mendim të tillë për të të penguar ta thuash. Duhet ta dish se pavarësisht nga mendimet që vijnë në tru, në qoftë se këmbëngul ta thuash lutjen e Iisuit, do të çlirohesh shumë shpejt prej vuajtjeve dhe mundimeve e paqja e Zotit do të mbretërojë në zemrën tënde.

Do të jesh një njeri i përkushtuar tek Perëndia dhe do të çlirohesh nga të gjitha pasionet dhe mëkatet. Unë të siguroj për këtë gjë meqë kam parë shumë mrekulli që kanë ndodhur talë kësaj iutjeje.

Pastaj i tregova ngjaije të ndryshme që dëshmonin se si lutja e Iisuit u fal një fuqi të veçantë'atyre që luten. Në fund e binda të vinte me mua tek e Tërësnenjta e Poçaevit, streha e mëkatarëve për t'u rrëfyer dhe kunguar para se të shkonte në fshat.

Ushtari dëgjoi me kënaqësi ato që i thashë dhe ra dakord të vinte me mua.

Ecëm të dy bashkë një ditë të tërë pa i folur njëri:tjetrit meqë thoshim lutjen e Iisuit gjatë gjithë rrugës.

Ditën tjetër ai më tha se ndihej më mirë dhe se për herë të parë kishte ndjerë nje lehtësim dhe paqe në zemër. Edhe ditën e tretë vazhduam të ecnim për në Poçaev dhe unë e këshillova të mos e ndërpriste lutjen por të vazhdonte të lutej ditën dhe natën kur rrinte zgjuar. E sigurova për me tepër se emri i tërëshenjtë i Zotit që armiku nuk duron dot ta dëgjojë, do ta shpëtonte dhe do t'i jepte fuqinë e duhur për këtë qëllim.

Në këtë pikë i lexova pjesën nga "Dashuria për të mirën", ku shkruhet se duhet të lutemi pa pushim me lutjen e Iisuit, sidomos kur jemi duke u përgatitur për Kungimin Hyjnor.

Ai veproi ashtu si i thashë unë, u rrëfye dhe ati shpirtëror e lejoi të kungohej. Pas këtyre ngjaijeve prirjet dhe mendimet mëkatare e shqetësonin, por ai i mposhtte lehtësisht duke thënë lutjen. Ditën e Dielë që të çohej herët në mëngjes e të arrinte në mëngjesore ra në gjumë më shpejt me lutjen në buzë. Unë qëndrova pak më tepër dhe po lexoja me një dritë të vogël pjesë nga "Dashuria për të mirën".

Kaloi një orë dhe pashë se e kishte zënë gjumi.

Por papritur, njëzet minuta më vonë, ai u ngrit nga krevati dhe erdhi me vrap tek unë. Më përqafoi i mallëngjyer thellë e me sytë me lot më tha: - Oh vëllai im!, - çfarë panë sytë e mi! Sa i lumtur dhe i qetë që jara tani. Besoj tani i palëkundur se Perëndia dëshiron jashtë mase shpëtimin e mëkatarëve dhe dashuria e Tij është e drejtuar tek ata.

. - Lavdi më Ty7 o Zot. Lavdi emrit Tënd.

Unë u frikësova dhe u gëzova njëkohësisht, prandaj e pyeta të më thoshte se çfarë i kishte ngjarë.

Sapo më zuri gjumi, - filloi të më tregoië, - pashë një ëndërr. Për çudi ndodhesna tek vendi ku kisha patur ato mënaime aq të ftikshme për të cilat të Fola më parë. Në fillim u tmerrova sepse po prisja renë të vinte por u gëzova jashtë mase kur në vend të saj pashë një diell të shkëlqyer që po më afrohej e që po ndriçonte lëndinën me një dritë të ëmbël.

Papritur u shfaq përsëri gjyshi dhe më pa me një vështrim aq të ëmbël saqë nuk më kishte parë ndonië njeri më parë në atë mënyrë.

Ai më përshënaeti dhe më tha: - Shko në Zitomir në kishën e Shën Giergjit. Në kishë do të të mbrojnë. Qëndro aty deri në fund ië jetes, lutu pa pushim dhe Perëndia ao të jetë me ty. Këto më tha, më kryqëzoi me shenjën e kryqit dhe u zhduk. Nuk mund ta shpreh dot se sa i lumtur që ndiehem tani7 më duket sikur u çiirova prej nië barre të rënaë që kisha në zëmër.

Tani më duket se mund të fluturoj në qiell.

Kur u zgjova ndjeva nië paqe e nië gëzim aq të madh në zemër e në mendje. gjë aë nuk e kisha najerë më parë. Tani çrarë duhet të bëj? A nuk duhet të nisim menjëherë për në Zitomir, ashtu si më porositi gjyshi? Po iki pra meniëherë, i paqtuar dhe i gëzuar falë lutjes së zemrës.

Prit pak, o vëlla. Ende është natë. Si mund të nisesh tani në mes të natës? Qëndro deri në mëngjes dhe pastaj nisu duke marrë fuqi nga Perënaia.

Pas kësaj bisede, nuk Çetëm, por shkuam drejt e në. mëngjesore, ku u iutëm me lutien e Iisuit dhe siç më rrëfeu vetë, ai ndjente nië paae dhe një gëzim të madh në shpirt.

U kungua gjatë Meshës Hyjnore dhe pasi ajo mbaroi hëngri pak dhe u nis për në Zitomin. Unë e shoqërova deri tek rruaa që të çon në atë qytet dhe u ndaxnë me gëzim dhe dasnuri te krishterë.

Pas këtyre ngjaijeve që kishin Iidhje me mikun tim fillova te mendoj pak për veten. Ku do të shkojatani? Në fbnd vendosa të shkoja përsëri në Kiev.

Urtësia e atit shpirtëror, që më rrëxeu me tërhiqte të shkoja përsëri aty, por për më tepër aty dotë kisha mundësi të gjeja ndonjë të krishterë shpresëtar, i cili do të më ndihmontee të sfakoja në Jeruzalem ose të paktën në Malin e Shenjë.

Në Poçaev qëndrova edhe një javë ijetër duke e përdorur kohën time në menaime dhe kujtime rreth atyre që kisha parë e jeruar gjatë udhëtimit ti më të rundit. Për më tepër mbaita shënime të ndxyshme të ngjaijeve të rëndësishme. Pastaj u bëra gati për udhëtim, mora çantën dhe shkova në kishë për t'ia kushtuar udhëtimin Nënës së Zotit.

Kur mbaroi Mesha thashë lutjet e mia personaie dhe kur po bëhesha gati të diija pasnë një burrë që hyri në kishë dhe m*u drejtua duke më thënë:"E dini se ku mund të blej nië iambadhë?" Unë e udhëzova se ku duhet të biinte. Ai nuk ishte i veshur me rroba shumë të shtrenita, por paraqitjen e jashtme e kishte shumë të pastër dhe të hijshme.

Shkova dhe u luta para gjurmës së snenjtë të këmbës së Hyjiindëses dhe pastaj u largova. Eca për mjaft konë dhe gjeta përgjatë rrugës një shtëpi nga dritarja e hapur e së cilës vura re? se brenda ndodhej ai burri që më kishte pvetur për lambadhën nëkishë.

Kur kaiova prane tij, hoqa kapeien dhe e përshëndeta. Ai ma ktheu përsnëndetjen dhe me një shenjë më ftoi të hyja brenda duke thënë:

'’N.q.s nuk gaboj, ju jeni pelegrin, apo jo?

Po,- u përgjigja unë

Kur hyra brenaa ai donte të më pyeste se cili isha dhe ku po shkoja. Unë i tregova të gjitha pa i fsnehur ndonjë gjë. Më qerasën me një çaj shumë të mirë dhe më pas ai filloi të më thotë "Dëgjo, pëllumbi im, të këshilloj të shkosh të falesh në manastirin e Solevieskit. Aty ndodhet një skitë e veçuar dhe e qetë që quhet Anzherski. Eshtë njëlloj s.i në Maliu e Shenjtë dhe aty- mikpresin çdo njeri me mirësi dhe dashuri. Prova për murgjit e rinj është të lexojnë gjatë njëzet e katër orëshit të gjithë Psaltin.

E kam taksur edhe unë të shkoj në këmbë, por nuk guxoj të udhëtoj i vetëm meqë rruga që të çon aty është shumë e shkretë. Pranon te shkojmë të dy bashkë? Unë do të kem para dhe kështu do të blejmë ushqime. Në ecje do të jemi pak larg niëri-tjetrit me qëllim që7 secili të jetë i përqëndruar në lutje? ose do të kemi ndonjë libër të vogël për të lexuar që të ngrohim zemrën me mendime për Perëndinë.

Mendohu vëlla rreth kësaj që po të them dhe të lutem mos më moho këtë shoqëri që do të jetë e dobishme për të dy nga ana shpirtërore.

Kur dëgova bisedën e tij, u binda se kjo ishte nje shenjë e qartë beldmi nga ana e të Tërëshenjtës, të cilës i kisha përkushtuar udhëtimin tim. Pa u menduar më gjatë vendosa të shkoj.

Ramë dakort të dy për t’u nisur ditën e nesërme. U nisem dne ecnim së bashku të ndarë njër nga tjetri në përputhje me dëshirën e shprehur nga miku im. Ai lexonte një libër gjatë gjithë kësaj kohe të cilin nuk e ndante nga duart. Herë e mbyllte librin për t'iu kushtuar mendimeve të shenjta që i fainin frymëzim.

Natën e parë pushuam në një hotel dhe kur shkuaxn për të ngrënë miku im përsëri nuk i shkëpuste sytë nga libri, por herë pas here i hidhte nga një sy. Kur e vura re mirë, pashë se ishte Ungjilli. Atëherë e pyeta "A mund të ma shpjegoni përse nuk rrini dot as një çast të vetëm pa lexuar Ungjillin?” "Sepse vetëm nga Ungjilli mësoj gjithmonë gjëra të reja".

Çfarë mësime nxirmi nga ky lexim?

Mësoj jetën e krishterë ashtu si ^përmblidhet në lutje. Lutjen e quaj gjënë më të rëndësishme dhe detyrën më të lartë të çdo të krishteri, si dhe gjënë më të nevojshme për shpëtim. Lutje është hapi i parë në jetën që i përkushtohet Perëndisë. Ajo është emblema e saj. Për këtë arsye UngjUi na porositi të lutemi pa pushim. Punët e ndryshme që kanë lidhje me shprestarinë kanë secila kohën e tyre, ndërsa lutja në çdo kohë ka vendin e saj.

Pa lutjen njeriu nuk mund të kryejë asnjë lloj gjëje të mirë dhe pa Ungjllin askush nuk mund të mësojë rreth asajr Të gjithë ata që fituan shpëtimin me anën e jetës së brënaëshme, shërbëtorët e shenjtë te Çalës së Perëndisë, eremitët dhe asketët e gjithë të krishterët që kanë fiikë Perëndinë u bënë të ditur nga manja e vazhdueshme dhe e pagabueshme me thellësirat e Fjalës Hyjnore dhe nga Ieximi shenjtërues i vazhdueshëm i Ungjillit të Shenjtë.

Pjesa më e madhe e tyre e kisnin Ungjiliin vazhdimisht në duar dhe e lexonin në qetësinë e qeiave, duke përsëritur këtë gjë shumë herë. Kjo është arsyeja që edhe unë nuk e ndaj kurrë nga dora ime Ungjliin. U ngazëllova me të vërtetë kur dëgjova ato gjëra aq të urta nga goja e tij dhe kur vura re përparimin e jashtëzakonshëm që kishte në lutje. E pyeta përsëri se në cilat pjesë të Ungjijve gjente mësime të vyera për lutjen. Ai m’u përgjigj: "Për lutjen gjejmë gjëra të dobishme në të katër ungjillorët duke i lexuar të gjithë më rradhë. Unë që e lexoj shumë dhe kam kohë që bëj një gjë të tillë kam vënë re se ekziston një linjë progresive, një lloj zinxhiri, në mësimin rreth lutjes që fillon nga Ungjilli i parë dhe shkon deri në fund.

Për shembull, në fillim fare na jepet një lloj hyije e më pas vazhdon si të thuash rrëfimi i tipit ose i llojit, me pak ijalë. Pastaj kemi kushtet e nevojshme që bëjnë të mundur ofertën e lutjes, kemi mënyrën e doktrinës së saj? shembuj të ndryshëm, rreth saj dhe në fund doktrinën mistike rreth lutjes së brëndshme shpirtërore, që s’pushon kurrë, në emrin e bekuar të Iisuit. '

Kjo lutje përbën stadin më të lartë të lutjes dhe është më e mirë në foimë nga çdo lloj Iutjeje tjetër. Pastaj vijojnë mësimet rreth domosdoshmërisë të Ilojit.të lutjes së brëndëshme, frytet e saj etj. Me një ijalë në Ungjill gjendet njohuri e plotë dhe e hollësishme rreth saj, me sistem nga fillimi deri në fund.” Kur dëgjova këto fjaie e luta të më tregonte më tepër nga ato që dinte.

Prandaj e pyeta "Meqënëse interesohem të dëgjoj të flitet ende për lutjen me shumë se çdo tjetër në botë do të isha shumë i lumtur po të mësoja, n.q.s ëhtë e mundur më tepër gjëra, e me hollësi rreth këtij zinxhiri të doktrinës mbi lutjen. Ju përgjërohem per për hir të Zotit të më mesoni edhe mua diçka nga lutja duke u bazuar në UngjiLL

Ai pranoi dhe më tha: "Hape Ungjillin tënd tek Mattheu më parë dhe lexo në kapitullin e gjashtë vargun gjashtë deri në nëntë". E sheh se këtu fillojmë me para përgatitjen për lutjen, apo me hyrjen që na mëson si të mos lutemi për shkak të dukjes së kotë dhe për lavdidashjen, por të fillojmë të lutemi në një vend të veçuar vetëm për faljen e mëkateve tona dhe për komunikimin e mirë me Perëndinë dhe jo ta kthejmë atë në një mal me kërkesa të padobishme për synime tokësore, ashtu siç bëjnë jo të krishterët.

Pastaj vazhdoi të lexojë më poshtë në të njëjtin kapitull nga vargu nëntë deri në të dhjetin. Këtu flitet rreth llojlt të lutjes, dmth Iloji i përmbajtjes dhe i fjalëve me të cilat shprehemi gjatë lutjes. Këtu gjenden të përmbledhura me hollësi të gjitha ato gjëra që nevojiten dhe të gjitha ato që janë të dëshirueshme për shpëtimin tonë.

Në vazhdim lexo vargjet katërmbëdhjetë dhe pesëmbëdhjetë e aty do të gjesh kushtet që e bëjnë Iutjen të jetë rezuitative, sepse n.q.s nuk i falim ata që na bënë keq, Perëndia nuk do të na i falë fajet tona.      '

Tani kalo në vargun e shtatë dhe aty do të gjesh mënyrën se si të kesh sukses në lutje duke qënë këmbëngulës e duke patur shpresë nga shprehjet që përdoren në Ungjill "lutuni, kërkoni, trokitni”.

Këto kërkesa të fuqishme i japin ngjyrë dendësisë së lutjes dhe nevojës së zbatimit konkret dhe të vazhdueshëm të saj. Nu duhet të ndodhë që fuqia e lutjes të na ndjekë neve, por ne në më të shumtën e hereve ti paraprijë ajo jetës sonë.

Kjo përbën një nga vlerat më të mëdha të lutjes dhe një shembuil që ka lidhje pikërisht me këtë do të gjesh në kapitullin e katëmbëdhjetë të Ungjillit sipas Markut në vargjet tridhjetë e dy deri dyzet kur vetë Krishti i përsërit fjalët e lutjes shumë herë Ungjillori Lluka në kapitullin e njëmbëdhjetë në vargjet një deri në pesë, jep një shembull të ngjashëm lutjeje që përsëritet në shëmbëlltyrën e mikut që vjen në mesnatë (Lluka 11, 5-14).

Por edhe lutja e vazhdueshme e vejushës që përshkrunet në kapitullin e teiëmbëdhjetë, mëson qartë për porosinë e Krishtit që thotë se duhet të lutemi gjithmonë dhe se nuk duhet ta lëmë pa plotësuar këtë porosi.

Pas kësaj doktrine na jepet në Ungjillin sipas Joanit nje doktrinë e qartë dhe e hollësishme për lutjen mistike të zemrës. Në fillim kjo gjë shfaqet në bisedën e thellë të Zotit me gruan samaritane ku zbulohet falja e brëndëshme e Perëndisë në frymë dhe në të vërtetë gjë që Ai e dëshiron dhe e cila nuk është gjë tjetër veçse Iutja pa pushim e zemrës që i ngjan "ujit” që buron për jetë të pëijetshme (Joan 4, 5-25).

Më poshtë në kapitullin e pesëmbëdhjetë vargjet katër deri në tetë paraqitet me më shumë forcë përsosmëria, fuqia dhe domosdoshmëria e lutjes së brëndëshme që është prezenca e frymës së Krishtit si një kujtim i përhershëm i Perëndisë.

Si përfundim lexo vargjet njëzet e tre deri niëzet e pesë të kapitullit të gjashtëmbëdhjetë të po të njëjtit ungjillor dhe aty do të shohësh se lutja në emrin e Krishtit dmth MZot lisu Krisht, Biri i Perëndisë, mëshiromë mua mëkatarin" kur përsëritet shpesh ka një ftiqi shumë të madhe dhe e hap shumë lehtë zemrën për ta bekuar. Këtë gjë e shohim shumë qartë në jetën e apostujve që kishin një vit pranë Zotit dhe Ai u mësoi lutjen ”Ati ynë'V të ciiën mësuam prej tyre.

Në fiindin e jetës këtu në tokë Krishti i mësoi ata mbi misterin që ende lutjet e tyre nuk e kishin zbuluar. Duhej pra, që iutja e tyre të bënte një hap më përpara, prandaj u tha atyre: "Gjer tani nuk lyptë asgjë në emrin tim. Me të vërtetë, me të vërtetë po u them juve, se sa ti lypni Atit mbi emrin tim do t'ua jap juve” (Joanl6/24). Kështu ndodhi me apostujt.

Nga momenti që nxënësit mësuan të luten në emrin e Zotit e Iisu Krisht sa shumë mrekulli që ndodhën dhe sa shumë dritë derdhën për kuptimin e tyre. E pe tani zinxhirin që lidh mësimin për Iutjen, plotësinë e tij të shtruar rae kaq unësi në Shkrimin e Shenjtë? N.q.s vazhdon të kërkosh në letrat e apostujve do të gjesh përsëri mëime të vvera mbi lutjen.

N.q.s do të vazhdoj të sjell shembuj dhe vargje të Shkrimit të Shenjtë, do të shohim se duke filluar nga veprat e apostujve dhe deri në fimd përshkruhet po e njëjta gjë, dmth ushtrimi i lutjes së vazhdueshme., ashtu si bënë të laishterët e parë të cilët qenë shumë të ndriçuar për shkak të besimit të madh në Perëndinë (Vepra 4/31).

Në këto vende flitet për për frytet e lutjes që janë derdhja e Shpirtit të Shenjtë tek ata që luten. Një gjë të tillë mund ta shohësh fare qartë në vargjet njëzet e pesë deri në njëzet e gjashtë të po të njëjtit kapitull.

Vazhdo të bësh të njëjtën gjë duke studiuar letrat dhe aty do të shohësh:

/- Se sa e nevojshme është lutja në të gjitha rrethanat (Jak 5, 13-16)

Se si na ndihmon Shpirti i Shenjtë të lutemi (Hebrenjve dhe Rom 8/26)

Si duhet të lutemi të gjithë në frymë (Efes. 6/18)

Sa e nevojshme është për lutjen paqja e brëndshme dhe gëzimi (Fil 4, 6-7)

Sa gjë e nevojshme është të lutemi pa pushim (1 Thes.

5-17)

6~ Së fundi çdo njeri sheh qartë se duhet tëjutemi të gjiihë pa pushim, jo vetëm për veten, por edhe për njerëzit e tjerë (1 Tim 2, 1-5)

Duke iexuar një njeri me kujdes tekstet e shenita gjen në to pika që janë zbulesa të dijes së fshehur të Fjaiës së Perëndisë gjë që i shpëton vëmendjes se atyre që lexojnë nxitimthi apo që nuk kanë bërë përgatitjen e nevojshme.

E kupton se si Zoti e zbulon mësimin për lutjen në Dhiatën e Re, me sa uitësi dhe me sa sistematikisht duke na ndihmuar në këtë çëshjte që na shqetëson. Ah me sa shumë rreguil që është vendosur i gjithë mësimi tek Ungjijtë. Tek Ungjillori Matthe, Shohim se si bëhet hyija në lutje, kushtet dhe Uoji i drejtë i lutjes. Tek Ungjillori Mark shohim shembuj të ndrvshëm që ilustrojnë mësimin e Ungjillit të parë7 tek Ungjillor Lluka kemi shëmbëlltyrat që kanë lidhie më ato që thamë më sipër, ndërsa tek Ungjiilor Joan marrim mësimin mbi lutjen e brëndshme të zemrës dhe ushtrimin e saj edhe pse këtë gjë e gjejmë edhe tek Ungjiilorët e tjerë, por jo aq të shijelluar.

Xë veprat e apostujve përshkruhet zbatimi i lutjes dhe rezultad që ajo sjell në jetën tonë. Në ietrat e apostujve dhe në vete zbulesën shohim përparimet dhe dhuratat që janë pjesë të pandrvshueshme të lutjes. Tani mendoj se je i qartë përsë mbaj dhe ;exoj gjithmonë Shkrimin e Shenjtë, mesuesin e vetëm të

se shpëtimit.”

Gjatë gjithë kohës që ai më fliste, unë mbaja shënim në Dhiatën e Re, vargjet që me tregonte, sepse besoja plotësisht se ishte ashtu si me thoshte ai e se e gjitha përbënte një mësim shumë të vyer për lutjen. E falenderova nxehtësisht për këtë ndihmë kaq të çmuar që më dha.

Pastaj vazhduam të ecnim të heshtur për peë ditë por për fat të keq iu plagos këmba e nuk mundej ta plotësonte pemtimin që të shkonte në këmbë.

Kështu u detyruam që pjesën tjetër të rrugës ta bënim në karrocë. Morëm me qera dy kuaj, me të cilët erdhëm deri këtu. Duke përfituar nga rasti erdha t'ju takoj. Do të rrimë këtu disa ditë për tu çiodhur e pastaj do të shkojmë në Anzerski të cilin unë dëshiroj me gjithë shpirt të vizitoj.

Shpirtërori! Miku yt është me të vërtetë një njeri i mrekullueshëm. Duke gjykuar nga ato që më the ai duhet të jetë një njeri shumë shpresëtar dhe i arsimuar, prandaj dëshiroj ta takoj patjetër.

H.

Pelegrini: Ashtu si u premtova kur erdha dje, luta mikun tim të vinte për tu takuar me ju meqë e dëshironit këtë gjë aq shumë.

Ati shpirtëror: Mendoj se kjo është gjë mjaft e mirë për rnua besoj edhe për ju miqtë e mi të shtrenjtë, meqë do të kemi rastin të bisedojmë e të flasim së bashku.

Rastësisht kam dy vizitorë të tjerë këtu, një murg dhe një prift. Kështu do teë piotëohet ajo fjala që na tha Zoti '‘Sepse ku të jene dy ose tre vetë mbledhur në emrin tim, atje jam edhe unë në mes tyre" (Matth 18/20). Ne jemi pesë veta të mbiedhur në emrin e Krishtit dhe Zoti do të na dërgojë bekimin e tij të pasur në përputhje me premtimin që na bëri.

Historia që më tregoi vëllai dje më la një përshtypje të thellë e për të treguar miqve këtu dëshira juaj e zjarrtë për të mos u ndarë kurrë nga Ungjilli është një gjë shumë e veantë. Por jam shumë i interesuar të mësoj se me çfarë mënyre iu shfaq kjo e fshehtë e madhe.

Profesori: Perëndia i mirë që dëshiron snpëtimin e njerëzve dhe ardhjen e tyre në dritën e së vërtetës më zbuloi edhe mua të mjerit dashurinë e tij të madhe pa kurrfarë . ndërhyne njerëzore.

Punova për pesë vjet si profesor dhe bëja një jetë të çrregullt të kotë ku mbizotëronte filozofia e kotë e kësaj bote dhe jo aituria e Krishtit. Ndoshta do të kisha humbur përfiindiraisht po të mos më kishte ndihmuar prezenca e nënës sime, e cila ishte e përkushtuar te Perëndia dhe e motrës sime qe ishte një vajzë shumë serioze.

Një ditë, ndërsa po shëtisja në një nga rrugët qëndrore, u takova me një djalë të ri, i cili Ishte nga Franca dhe po kërkonte në Rusi një punë si mësues i frëngjishtes. Mënyrat e zgjedhura të sjelljes si dhe kultura e tij e jashtëzakonshme më bënë për vete dhe e ftova të vinte për viztë në shtëpi meqë ai ishte i huaj dhe i papunë. U bëmë miq të mirë.

Gjatë dy muajve dolëm shëtitje bashkë shumë herë dhe shkonim për vizitë në takime të cilat ishin larg nga të qënurit serioze. .

Ai më ftoi të shkonim së bashku në një vend ku ndodheshin disa persona të njohur për moralin e tyre të shthurrur. Duke dashur të më tërhiqte e të mposhte kundërshtimet e mia ai më përshkuante argëtimet dhe kënaqësitë që do të shijoja.

Pas pak, ndërsa po më jepte këto këshilla, më ftoi të dilnim nga zyra ku ndodheshim e të shkonim tek dhoma ngjitur. I habitur e pyeta se për çfarë arsye dëshironte të iargohej nga zyra derisa nuk kishte shfaqur më parë ndonjë mungesë dëshire për të ndenjur aty. Kjo gjë më habiti tej mase. Gjithashtu i bëra të qartë se ngjitur me dhomën ku ai dëshironte të shkonim, ndodhej dhoma e nënës sime dhe e motrës prandaj ishte jo e hijshme të flisnim aty për ato gjëra. Por ai vazhdonte të këmbëngulte e nuk hiqte dorë nga e tija.

Më në fiind i lodhur prej këmbënguljes sime me tha: Në librat e tu, brenda në rafte ndodhet një Dhiatë e Re. Meqë kam një nderimtë jashtëzakonshëm për këtë libër nuk mund të diskutoj për këto që po flasim. Të lutem nxirre jashtë dhe mund të flasim të qetë e të lirë.

Unë qesha me ato që më tha ai dhe duke marrë librin nga biblioteka. i thashë duke qeshur "Kjo është puna që dëshiron të shkojmë në dhomën tjetër? Përse nuk më tregove më parë si qëndronte? Merre librin dhe vendose ku të duash"

Sapo duart e tij prekën librin ai nisi të dridhej e të zbehej aq shumë, saqë nuk e pashë se si u zhduk menjëherë e nuk mbeti asgjë tjetër prej atij, përveç një zhurme të madhe. Unë prej tmerrit, u frikësova aq shumë saqë rashë përdhe pa ndjenja. Nga zhunna nëna dhe motra të shqetësuara rendën në dhomën timë dhe me shumë mundime arritën të më sillnin në vete.

Kur erdha në vete shpirti im dridhej si purtekë dhe nuk mund të lëvizja dot asnjë pjesë të trupit, siç bëja më parë. .Mjeku që erdhi më vonë tha se paraiiza e gjymtyrëve vinte rlga frika e madhe që kisha provuar. Përkujdesjet dhe ilaçet që më dhanë mjekët vazhduan për një vit të tërë, por unë nuk bëja as përparimin më të vogël.

Në fund fare u detyrova të jap dorëheqjen nga vendi i punës. Nëna më vdiq në kohën kur unë isha i sëmurë ndërsa motra po përgatitej të bëhej murgeshë. Unë pikëliohesha shumë për këto ngjaxje dhe gjëndja ime keqësohej çdo ditë.

Ngushëllimi im i vetëm ishte Ungjilli, që ma lexonin, ndërsa gjithë pjesën tjetër isha në krevat. Leximin e tij e konsideroja si një lloj porosie që s’mund të iihej pas dore e që ishte e lidhur ngushtë me ngjaijen.

Një ditë më thanë se dëshironte të më takonte një murg i panjohur. Ai po mblidhte ndihma për manastirin e tij. Ai më ngushëlioi dhe më bindi duke më thënë se nuk duhej të prehesha vetëm tek ilaçet dhe mjekët, të cilët pa ndihmën e Perëndisë ishin të pazot për të më falur shërimin. Duhet ti lutesha Perëndisë nxehtësisht për të rigjetur shëndetin meqë lutja është nJe nga mënyrat më të mira për shërimin e sëmundjeve trupore dhe shpirtërore.

Si mund të lutem ndërsa ndodhem në një gjëndje kaq të ves'ntirë, - i thashë unë. si mund të lutem kur nuk kam fuqi të bëj as edhe një metani apo përkulje të lehtë dhe kur s'kam mundësi të bëj as kryqin me duart e mia të paralizuara?

Ai m'u përgjigj, - Eshtë mirë të lutesh kur gjendesh i shtrirë. E u largua pa më treguar se si do të lutesha.

Kur ai iku, unë ndjehesha i pafuqishëm për të menduar diçka rreth lutjes, fuqisë dhe rezultateve të saj, si edhe të kujtoja ijalë dhe gjëra që kishin lidhje me mësime shpirtërore, gjëra që unë i kisha dëgjuar vite më parë në kohën kur isha nxënës.

Por ngadalë nisa të ndjej një ngrohtësi në shpirt sa herë që mendoja gjëra fetare. Njëkohësisht fiilova të ndjej një lehtësim dhe çlirim në trup. Nisa të lëviz pak duart dhe gjëja e parë që bëra ishte ta nxiija Ungjillin nga poshtë jastëkut dhe ta mbaja në dorë, sepse besoja se ai iibër kishte fuqi mrekuliibërëse.

Nga ai moment vendosa të mos e shkëpus kurrë prej dore. Më kujtohej se në Ungjill kishte mjaft pjesë që flisnin për lutjen dhe kështu nisa të shfletoj e ta studioj. Duke e lexuar për ditë ndjeja sikur pija diçka të freskët dhe çldhëse për shpirtin prej një burimi të çuditshëm.

Gjeta një sistem të plotë të jetës, të shpëtimit dhe të lutjes së brëndëshme. Shënova të gjitha vargjet që kishin të bënin me lutjen dhe pastaj fillova me zell të madh të mësoj mësimin hyjnor e të përpiaem me të giithë fiiqinë për ta zbatuar.

Kur nisa këtë jetë, shëndeti im po përmirësohej çdo ditë derisa më në fund u bëra krejtësisht mirë. I vetmuar në hallin tim mendova ta falenderoj Perëndinë për dashurinë e tij hyjnore dhe për shërimin që më fali të shpirtit dhe të trupit duke iu përkushtuar Pemdisë njëlloj si bëri motra ime për të shijuar e për tu bërë sa më të afërt me ato që na mësoi Fjala e Perëndisë.

Për këtë arsye po shkoj të vizitoj skitën e manastirit të Solevskit pranë Detit të Bardhë, e cila quhet edhe Anxhersk e që shumë vetë më kanë thënë se është një nga vendet më të mira për t'iu përkushtuar Perëndisë. Kam ende për t'iu thënë edhe diçka tjetër "Ungjilli i Shenjtë më fal shumë ngushëllim në këtë udhëtim dhe derdh shumë dritë të pazakontë në mendjen time, ma ngroh shpirtin.

Për të thënë të vërtetën më duhet të pohoj se i njoh dobësitë e mia. Unë e pranoj se kushtet për të bërë sa më të plotë përkushtimin në Perëndinë, dhe për të fitur vetëmohimin dhe mbi të gjitha të pëmlësinë së Ungjillit, gjë shume e rëndësishme, më fxikësojnë në rëndësinë e tyre. Kjo gjë më provon se qëndron në këtë mes edhe dobësia e gjëndjes së zemrës sime mëkatare.

Tani jam pra në një gjëndje midis shpresës dhe dëshpërimit, sepse nuk e di se çfarë do të has në të ardhmen.

Murgu i veshjes së madhe: "Me një provë kaq të qartë të mëshirës që Perëndia shfaq ndaj teje dhe me fektin se je i arsimuar mendoj se do të ishte një gjë e pafalshme për ty, jo vetëm të dëshpërohesh në shpirt, por edhe të lejosh të Iindin mendime dyshimi në shpirt në hdhje me ndihmoi e Perëndisë dhe mbrojtjen. E di se çfarë thotë Shën Joan Gqjarti në lidhje me këtë gjë ?

"Asnjë njeri nuk duhet të dëshpërohet kur të mësojë dhe të mendojë gabimin, se mësimet e Ungpllit janë të pazbatueshme. Perëndia që ka punuar shpëtimin e njerëzve nuk ka bërë Iigje të tilla që njeriu të dalë si shkelës dhe fajtor i tyre, meqë nuk është e mundur të zbatohen.

Kjo gjë nuk është e mundur, meqë porositë që kanë lidhje me shenjtërimin dhe domosdoshmërinë e tyre, pëibëjnë për ata që i zbatojnë, bekim në jetën e tyre dhe në të ardhmen".

Eshtë e vërtetë se për natyrën tonë mëkalare, ruajtja e plotë e porosive të Zotit është e vështirë, prandaj shpëtimi nuk është një aritje aspak e lehtë, por nga ana tjetër Fjala e Perëndisë që na fali këto porosi përcakton jo vetëm mjetet për kryeijen e porosive, por edhe lehtësimin që buron nga zbatimi i tvre.

N.q.s kjo gjë në vështrimin e parë duket e fshehur nga një mister i dendur ajo është në përputhje me një rregull, që ka si qëllim të na bëjë ta ndjejmë më theilë përulësinë, e cila ka si rezultat bashkimin me Perëndinë duke na çuar drejt tek Ai me lutjen dhe përgjërimet tona. Këtu ndodhet e fshehta e misterit të shpëtimit dhe jo në besiirin tek fiiqitë tona.

Pelegrini: Sa do të doja kështu i pafiiqishëm si jam të mësoj më tepër rreth kësaj çështjeje se mos vaiië kështu do të mund të vë një vijë të mirë në jetën time shpirtërore për iavdi të Perëndisë dhe për shpëtimin tim.

Murgu i veshjes së madhe: Kjo e fshehtë o vëlla duhet të jetë zbuluar tek t’i nga libri i ccDashurisë për të mirën?’ që tfi lexon. Ky mister gjendet në lutjen që s’pushon kurrë, të cilën ti e ke studiuar dhe që ke marrë aq shumë ngushëilim prej zbatimit të saj.

Peiegrini: Ju bie në këmbë ati im i nderuar. Pdr hir të dashurisë së Perëndisë keni mirësine të më tregoni edhe diçka për këtë mister. të madh të shpëtimii dhe për lutjen e shenjtë, gjëja që unë dëshiroj më shumë nga çdo gjë tjetër në këtë botë dhe për të cilën më pëlqen të lexoj?

Murgu i veshjes së madhe: Nuk mund të kënaq dëshirën tuaj duke u bërë një paraqitje thjesht gojore të mendimeve të mia për këtë temë ka të rëndësishme. Por kam diçka shumë të qartë që e ka shkruar një shkrimtar shumë i madh. N.q.s do të duan miqtë tanë ta dëgjojnë unë mund ta gjej lehtë dhe ta lexoj për dobinë e të gjithëve ju.

Të gjithë: Të lutemi, at i nderuar, mos na privoni nga dëgjimi i një mësimi kaq të vyer.

Murgu i veshjes së madhe: Si shpëtohet njeriu? Kjo pyetje e shenjtë ngrihet me të drejtë në menajen e çdo të krisnteri që kupton natyrën e piagosur dhe të pafiiqishme të njeriut, ashtu si ajo mbeti si një priije e dobët drejt së vërtetës dhe drejtësisë.

"Çdo njeri qe ka qoftë edhe një gradë besimi në përjetësinë dhe në shpërblimin e jetës së ardhshme i bën këtë pyetje vetes "Vallë, a do të shpëtoj?". Kur përpiqet të gjejë një përgjigje për këtë pyetje i drejton sytë me habi nga qielli e më pas pyet njerëzit e urtë dhe të arsimuar.

Pastaj me anë të udhëheqjes së tyre, fillon Ieximin e librave shpirterorë në lidhje me këtë çështje, të shkruar nga shkrimtarë shpirtërorë dhe e detyron veten të ndjekë pa asnjëlloj kushti të vërtetat dhe rregullat që lexoi apo dëgjoi.

Kur mëson këto mësime atëherë parapërgatitet vazhdimisht për veten e tij kushtet e nevojshme të shpëtimit që do të thotë, jetë e përkushtuar tek Perëndia, e cila pasohet nga beteja heroike me veten dhe mohimi i plotë i vetes. Kjo gjë të shpie në kryeijen e veprave të mira dhe në zbatmin e vazhdueshëm të ligjit të Perëndisë.

Për më tepër ata mësojnë se plotësimi i gjithë porosive ka si bazë përulësinë e theilë meqë virtytet dhe veprat e mira ndërvaren njëra nga tjetra apo plotësojnë njëra-tjetrën njëlloj si rrezet e dieililt që na shfaqin fiiqinë e tyre ngrohëse, por kur ndodh që ti përmbledhim në një pikë me anën e një lenteje atëherë ato shaktojnë zjarrm.

Për me shumë me qëilim që njeriu të rrënjosë brenda tij bindjen se për domosdoshmërinë e këtij virtyti të shumëfishtë dhe të bashkuar, ai duhet të dëgjojë lavdërimet më të larta që kanë të bëjnë me virtytin, kurse përsa i përket të ligës duhet të ndjekë me ashpërsi kritikën për inferioritetin dhe mjerimin e së keqes.

Të gjitha këto mbeten në mendjen e tij me anën e premtimeve që kanë të bëjnë ose me shpërblime të mëdha ose me ndëshkime të firikshme dhe mjerimin e prekshëm të jetës së ardhshme.

Ky është karakteri i veçantë i doktrinës së epokës ku ne jetojmë. Duke u udhëhequr në këtë mënyrë një njeri qe dëshiron me zjarr shpëtimin e tij fillon me gëzim dhe zbaton ato që mësoi me veten e tij. Por sa keq! Sapo hedh hapin e parë shikon se nuk mund të arrijë qëllimin e tij.

Shikon qartë dhe nuk kupton nga përvoja e tij se natyra e dobët dhe e shkatërruar njerëzore thotë fjalën e parë në mendjen e.tijj kupton se vullneti i tij është i robëruar, në vënd që të jetë i lirë. Ai e kupton se priijet kanë devijuar dhe se fuqia e tij shpirtërore nuk është gjë tjetër në realitet veçse një dobësi.

Në një mënyrë të natvrshme, njeriut i vijnë në kokë këto mendime "Nuk ekziston vallë një mënyrë që do të bëjë të mundur zbatimin e ligjit të Perëndisë, ashtu si e kërkon përkushtimi i krishterë dhe si e zbatuan në iund të fiindit ata që arritën dhe hodhën një spirancë të sigurt në Iimanin e shenjtërisë?”

Pastaj vjen dëshira për'të përputhur brenda tij kërkesat e llogjikës dhe të ndërgjegjes si dhe pamjaftueshmërinë e fuqisë së tij për të plotësuar kërkesat.

Atëherë iutet me një zjarr akoma më të madh, që të marrë prej atyre mësuesve, përgjigjet e nevojshme për pyetjen që përmblidhet në këto fjalë: "Si do të shpëtoj? Si do të justifikohet kjo dobësi që ka pushtuar shpitin tim? A janë ië zotë ata që mësojnë shpëtimin të zbatojnë me përsosmëri të gjitha ato që kërkon fitimi i tij? Lute Perëndinë. Përgjërohu para Zotit. Lute Perënainë të të ndihmojë.

A do të fitoja në këtë mënyrë me shumë fryte? Këtyre pyetjeve ai që pyet dhe thotë me vete "Atëherë përse mos filloj gjithmonë në këto raste me lutje. Përse të mos i përkushtohem lutjes, nëpërmjet së cilës do të fitoj më me siguri shpëtimin?

Kështu me këto përfundime përparon në studimin më të holësishëm të lutjes. Lexon, studion dhe futet në doktrinën që ka lidhje me lutjen ku gjen shumë mendime ndriçuese, njohje të thellë dhe Çalë që kanë fiiqi të madhe.

Në lidhje me ata që shkruan për lutjen, një shkrimtar shkruan bukur për domosdoshmërinë e lutjes, tjetri flet për fuqinë e saj dhe për bamirësitë, i treti flet mbi lutjen si një detyrë ose na thotë se ajo bëhet shkak që të rritet tek ne zelli, vëmendja dhe nxehtësia e zemrës dhe na çon në pastërtinë e mendjes, pajtimin me armiqtë, pëmlësinë në hidhërimin për mëkatet tona dhe së fiindi disa të tjerë shkxuajnë për kushtet e tjera të domosdoshme të lulëzimit të lutjes.

Por çfarë është lutja në vetvete? Si mund të lutet një njeri në mënyrën më të përsosur? Një përgjigje e saktë për këtë pyetje të kuptueshme për të gjithë, me vështirësi mund ta gjesh dhe ai që pyet në Iidhje me lutjen përsëri lihet pa përgjigje brenda një misteri.

Si njedhim njeriut që merret me lutjen, i mbetet një kujtim dhe mendira i përgjithshëm që edhe pse bëhet fjalë për një lloj lutjeje të mirë nuk është gjë tjetër veçse shfaqja e jashtme e saj.

Kështu ai arrin në përfundimin se lutja është në mënyrë të përgjithshme jeta në kishë, përdorimi i kryqit, ulja në gjunjë, metanitë, leximi i psalmit, leximi i parakliseve të shenjtorëve të ndryshëm si dhe Himni Akathist.

Këtë mendim rreth lutjes e krijojnë ata që nuk njohin shkrimet e etërve të kishës dhe pjesët në lidhje me lutjet e zemrës si edhe punën e brëndëshme shpirtërore. Në fiind studiuesi takon gjate studimit të tij librin që quhet "Dashuria për të mirën", ku njëzet e pesë shenjtorë na paraaesin mësimin e tyre për lutjen, në një mënyrë të këndshme, dhe shkencore të së vërtetës dhe të lutjes së zernrës. Studimi i ketij libri fillon ta shpëmdajë misterin që ishte përmbledhur rreth imjes dhe shpëtimit.

Njeriu shikon se lutja e vërtetë është drejtimi i mendimit dhe i kujaesjes pa asnjëlloj ndërpreije për tek Perëndia si edhe ecja e mendimit në Prezencën Hyjnore. Lutja është zgjimi në dashurinë e Perëndisë, me mendimin që drejtohet vazhdmisht tek Ai, me lidhjen e emrit të Zotit me frymëmarren e tij njerëzore dhe me rrahjet e zemrës.

Studiuesi shpirtëror udhëhiqet si ta shqiptojë emrin e shenjtë të Zotit me buzët e tij prej balte, d.m.th si ta thotë emrin e Zotit Iisu në çdo rast, në çdo vend dhe pa pushim gjatë çfarëdolloj pune që kryen.

Këto të vërteta të ndritshme, ndihmojnë njeriun të ecë me ndriçimin që i falin trurit dhe me hapjen e rrugës së studimit e të zbatojë ato që mësoi.

Me gjithë përpjekjet e tij, studjuesi do të'të hasë në vështirësi përgjatë kësaj kësa rruge që ecën, e gjatë punës për të zbatuar ato që mësoi, por atëherë gjen një mësues me përvojë, që i tregon të vërtetën. Ajo i dhuron njeriut siguri në rrugën e shpëtimit si edhe e fut në jetën mistike të zemrës. Lutja është thirija që nuk pusun kurrë.

Shpeshtia e iutjes është baza që përmbledh të gjithë sistemin dhe energjinë shpëtuese njëkohësisht, ashtu si thotë edhe Shën Simeoni Theologu i Ri: Ai që lutet pa pushim i bashkon të gjitha të mirat në një gjë të vetme.

Kështu njeriu që kërkon të vërtetën me qëllimin të sjelië para tij plotësinë e zbulesës në gjithë plotësinë e saj e analizoh si më poshtë.

”Për shpëtimin e shpirtit besimi është më i domosdoshmi. Shkrimi i Shenjtë na thotë: "Pa besë është punë e pamundur ti pëlqejë njeriu atij (Ebr. 11/6).

Ai që nuk ka besim do të gjykohet. Por nga vetë Shkrimi i Shenjtë njeriu shikonse ai vetë nuk nuk ka asnjë farë sinapi besim meqë besimi nuk vjen nga ne, por është dhuratë Perëndie. Pra besimi është një dhuratë shpirtërore që vjen nga Shpirti i Shenjtë. Po atëherë çfarë ndodh? Si mundet një njeri të përputhë domosdoshmërinë e besimit me paaftësinë e prodhuese të tij nga ana e njerëzve?

Përgjigjen për këtë pyetje na e faiin Shkrimet e Shenjta "Kërkoni dhe do t'ju jepet" Apostujt nuk mundeshin me fUqitë e tyre personaie të përgjigjeshin përsosmërinë së besimit brenda tyre, prandaj e lutim Krishtin duke thënë: "Shtona besimin".

Këtu njeriu ka një shembull që i tregon se besimi fitohet me lutje. Për shpëtimm e shpirtit së bashku me besimin jane të domosdoshme edhe veprat, sepse ëhtë shkruar se "besimi pa vepra është i vdekur". Njeriu gjykohet edhe nga veprat, jo vetëm nga besimi. N.q.s do të hysh në jetë, ruaj porositë ■" Mos vra, mos kurvëro, mos vidh5 mos jep dëshmi të rremë. ndero atin dhe nënën tënde, të duah të afermin tënd si vetveten.

Këto porosi një njeri duhet ti ruajë të gjitha, sepse “ai që 1 ruan të gjithë ligjin, edhe të fejenje mbi në gjë është fajtor mbi të gjitha” (Jakov 2/10).

Apostuil Pavli në letrën e tij drejtuar Romakëve shkruan këto Çaië: "Njeriu nuk shfaiësohet nga veprat e ligjit. Sepse e dimë'që ligji ështe i frymët, por unë jam mishtë, i shtirë ndë faj. Sepse e di se nuk rri tek unë (dmth në mishin tim) gjë e mirë, sepse të dashurit gjëndet tek imë, potë punoj për të mirën nuk gjej, po të keqen që nuk e dua. këtë punoj.

Kështu në mendje i shërbej nomit të Perëndisë, por në mishin nomit të fajit Rom. 8/14-25. Si mund të plotësohen punë që në përputhje me Iigjin e'Perëndisë duhen, piotësuar n.q.s njeriu nuk ka as fiiqinë dhe as rezistencën për të zbatuar porositë?

Nuk ka pra mundësi që ai të jetë i qëndmeshëm në zbatimin e porosive të ligjit, sa të lusë Perëndinë ti japë fuqi dhe ta bëjë të denjë për këtë gjë?

Apostull Jakovi thotë: Lypni e nuk keni sepse lypni keq (Jak 4/2). Por edhe Krishti duke folur në mënyrë akuzuese tha ”pa mua nuk mundeni të bëni asgjë'* (Joan 15/5) dhe përsa i perket çështjes së fitimit dhe shijimit të fiyteve shpirxërore nga ana e njeriut na thotë: "Mbetuni tek unë dhe unë te ju, ai që mbetet tek unë dhe unë tek ai, ky bën punë shumë” (Joan 15/4- 5) Të qëndrojë një nieri tek ai7 do të thotë të ndjesh prezencën e tij dhe të lutesh vazhdimisht në emrin e tij. Çdo gjë që t'i lypni Atit në emrin e tim, do t'u jepet juve. (Joan 15/16).

Kështu mundësia e një njeriu për të, patur sukses në kryeijen e punëve të mira arrihet me lutje. Një shembull të ngjashëm mund të shohim tek Apostull Pavli tre herë u lut në gjunjë para Perëndisë që ti jepte fuqi njeriut të brendshëm dhe në fiand u urdhërua të lutej, vazhdimisht për çdo gjë.

Nga të gjitha ato që u thanë më lart del se shpëtimi i njeiut varet nga lutja, e cila është diçka fiUestare dhe e nevojshme, meqënëse nepërmjet saj arrihet fitimi i besimit dhe kiyhen vepra të mira. Me një fjalë, me lutjen të gjitha përparojnë me sukses, ndërsa pa atë nuk arrihet asnjë vepër e shprestarisë së krishterë.

Kushti parësor i përket vetëm lutjes meqënëse nga virtytet e tjera të krishtera secila kërkon kohën e saj të përshtatshme për ta kryer ndërsa në rastin konkret ajo duhet të jetë një energji e vazhdueshme dhe e pandërprerë sipas porosisë së Zotit "Lutuni pa pushim".

Për çdo njeri është e drejtë dhe e saktë që të lutet kudo dhe gjithmonë, por lutja e vërtetë natyrisht që ka kushtet e saj. Ajo duhet ti ofrohet Perëndisë me zell të zjarrtë, me lutje të madhe, me frikë, respekt dhe përulësi të thellë.

Por cili njeri i ndërgjegjshëm nuk do ta pranonte se është shumë larg nga përmbushja e këtyre porosive se ia blaton lutjen Perëndisë i shtyrë më shumë prej nevojës dhe prej diktimit që i bën vetes se sa e i shtyrë prej, dashurisë apo kënaqësisë që i fal ajo. Në lidhje me këtë Shkrimi i Shenjtë na thotë se është në dorën e njeriut ta ruajë trurin e tij të pashkëputur dhe të përqëndruar ta pastrojë prej mendimeve mëkatare meqë Perëndia është i vetmi që na fal një irymë dhe një zemër të re".

ApostuII Pavli na shkruan dhe thotë:

Nga kjo gjë kuptojmë se jemi të paaftë për t7i ofruar lutjen tonë Perëndisë dhe as nuk mundemr të kërkojmë në lutjet tona gjëra të domosdoshme për ne. Kështu pra n.q.s qënia njerëzore shfaqet e paaftë, çfarë gjërash pret nga fuqia e saj për të fituar shpëtimin e shpirtit?

Njeriu nuk mund të fitojë dot besim pa lutje e njëjta gjë ndodh edhe me punët e mira. Si përfundim edhe lutja e pastër gjendet laxg kufijve të kapacitetit të tij. Por çfarë i ngelet njeriut të bëjë? Çforë gjëje i mbetet për ushtrimm e iirisë dhe fuqisë së tij që të mos e humbë, por ta fitojë shpëtimin e shpirtrt?

Çdo energji ka cilësinë e saj dhe çdo cilësi Perçndia e ka mbajtur me dhuratën e tij, me vullnetm e tij me qëllim që varësia e njeriut në Perëndinë, në vulinetin e tij të shfaqet qartë e kështu njeriu të ketë mundësinë dhe rastin për të përparuar më thellë në përulësi.

Perëndia i ka falur ftiqisë dhe vullnetit të njeriut vetëm sasinë në lutje. Ai ka porositur lutjen pa pushim në çdo vend apo rrethanë. Në këtë mënyrë na shfaqet e fshehta e fitimit të lutjes së vërtetë e njëkohësisht edhe besimit e të përmbushjes së porosive të Zotit për të gjithë shpëtimin. Kështu pra sasia dhe kjo gjë së bashku me shpeshtinë e lutjeve varen nga vullneti i tij personal. Pikërisht këtë na kujtojnë etërit e Kishës. Shën Makari i Madh na thotë se lutja është dhuratë e hirit.

Hesiki i Jeruzalemit thotë se shpeshtësia e lutjes bëhet një zakon dhe një natyrë e dytë, ndërsa pa thinjen e shpeshtë të emrit të Zotit nuk mund të kryhet pastrimi i zemrës.

Vëllezërit Ksanthopuii, Kaiisti dhe Xgnati na këshillojnë përdorimin e shpeshtë të kësaj lutjeje në emrin e Iisu Krishtit para çdo Uoj pune, ushtrimi apo vepre të mirë dhe na thotë se shpeshtësia përsos edhe lutjen më të përsosur.

Diadoku i iumtur na thotë se kur njeriu thërret emrin e Perëndisë sa më shpesh që është e mundur nuk bie iehtë në mëkate. Sa shumë urtësi dhe dije që përmbledhin këto fjalë të etërve dhe sa shumë afër shpirtit njerëzor gjenden ato! Sa shumë praktikë janë dhe sa të kundërta në kundërshtim me teoritë e ndryshme logjike të moralistëve!

Psh. teoritë e tjera na thonë bëj këtë ose atë të mirë armatos me fiiqi7 përdor fiiqinë e vullnetit tënd, binde veten me mendime për të mirat e virytit, pastro mendjen tënde nga ëndirat e ndryshme të botës, mbushe vendin e tyre me studime praktike, bëj punëra të mira që të gjesh paqe dhe jeto ashtu si të thotë logjika dhe ndërgjegja jote. Por sa keq! Asgjë nuk arrin në qëllimin final pa lutjen e vazhdueshme, pa ndihmën Hyjnore.

Tani le të vazhdojmë e të shohim se çfarë na thonë etërit:

Shën Joani i Slikailës shkruan mbi pastrimin e zemrës "Kur shpirti errësohet me mendime të errta, largo armikun me thirijen e shpeshtë të Zotit, sepse kjo vepër është një armë shume e fortë që nuk gjëndet diku tjetër, as në tokë dhe as në qiell."

Shën Grigor Sinatiti na thotë: '’Dije mirë se asnjë njeri nuk muna të kontrollojë mendjen e tij i vetëm, prandaj dije se gjatë orëve kur ke mendime të papastra thirr emrin e Zotit shpesh dhe duke përsëritur në pauza të shkurtra dhe këto mendime do të largohen.

Sa metodë e thjeshtë dhe e lehtë?! Çfarë përvoje e provuar nga vetë ata që e vunë në jetë! Çfarë kundërshtime të shëndosha për përfundimet e logjikës teorike që kërkon ta pastrojë mendjen vetëm me përpjekjet e njeriut.

Duke shënuar këto këshilla të dala nga përvoja e etërve të Kishës, përfundojmë në bindjen si metoda e vetme, më e lehtë dhe kryesore për të arritur një njeri në qëllimin final të shpëtimit dhe të përsosmërisë shpirtërore është shpeshtësia dhe mosndërpreija e lutjes sado e pamundur që është kjo gjë.

shpirt i krishterë n.q.s nuk gjen brenda vetes fuqinë per të adhuruar Perëndinë në frymë dhe në të vërteten, n.q.s zemra jote nuk ndjen ëmbëlsinë dhe kënaqësinë e lutjes mendore dhe të brendshme, atëherë pru si sakrificë lutjen që lëviz në kufijtë e vuilnetit tënd aq sa mundet foqia jote të ofrojë.

Lëri buzët e tua të fitojnë në zakonin e thinjes së vazhdueshme dhe këmbëngulëse, lëri ato të pëshpërisin emrin e ëmbëi të Zotit tonë Iisu Krisht shpesh dhe pandërprerë. Kjo gjë nuk kërkon një mundim të madh dhe mundet ta zbatojë çdo njeri, për më tepër kjo është porosia e apostullit që na thotë: “Shpeshtësia e lutjes krijon me të vërtetë një zakon dhe bëhet natyrë e dytë për njeriun. Ajo e çon mendjen e njeriut hë një gjendje akoma më të larta.’

Kur një njeri zbaton këtë porosi të Perëndisën për tu lutur pa pushim, vetëm me zbatimin e kësaj porosie zbaton edhe të tjerat njëkohësisht, sepse meqë ofron pa pushim dhe në çdo kohë lutien, duke shqiptuar emrin e Zotit (edhe pse në fiilim mund të mos e ndjejë zeilin dhe dashurinë e flakët për këtë gjë i sfatyrë nga diktimi që i bën vetes) atëherë nuk do të ketë kohë për një bisedë të kotë për të gjykuar të afërmin apo për ta harxhuar kohën në dëshira dhe punë mëkatare.

Në këtë mënyrë largohet çdo mendim i keq. Veprimet e këqia nuk gjejnë teiren për tu kryer. Çdo llafazanëri apo Ijalë e kotë do të vijë në kundërshtim me këtë lutje dhe çdo mungesë nuk mund të jetojë dhe të japë iryie duke patur kundërshtar emrin Hyjnor.

Përdorimi i shpeshtë i luties e largon shpirtin nga mëkate të ndryshme e ushtron dhe e mobiiizon të kryejë atë që është thelbësore për arritjen e bashkimit me Perëndinë. E sheh tani se sa e nevojshme është sasia në lutjen e zemrës? Shpeshtësia e iutjes është mundësia e vetme për një njeri të arrijë në iutjen e vërtetë dhe në pastërtinë e mendjes. Kjo metodë është parapërgatitja më e mirë, më rezultative për iutjen dhe është rruga më e sigurt për një njeri që të arrijë në finishin e lutjes dhe të shpëtimit.

Për ta bindur veten për domosdoshmërinë dhe frytdhënien e lutjes së brëndëshme mbaj shënim këto gjëra:

1 - Çdo rrahje zemre dhe çdo mendim lutjeje ësh+ë punë e Shpirtit të Shenjtë dhe zëri i fshehtë i ëngjëllit mbrojtës të secilit

Emri i Zotit Iisu Krisht që thirret në këtë lutje përmban brenda tij fijqinë ripërtëritëse, vetëekzistuese dhe vetëprovuese për këtë.

Mos u shqetëso për përsosmërinë dhe thatësinë e lutjes tënde, por prit me durim frutin e thinjes së emrit të Zotit. Mos u kushto rëndësi ndërhyijeve të kësaj bote të kotë që thonë se thirrja e shpeshtë edhe kur është këmbëngulëse, është një përsëritje e kotë. Jo. Fuqia e emrit të Zotii dhe thiija e shpeshtë e tij do të shfaqin frytet e duhura kur të vijë koha.

Në lidhje me këtë një shkrimtar shpirtëror shkruan këto gjëra: ”Di se shumë nga njerëzit që quhen të ditur ,filozofë që bëjnë kërkime kudo për gjëra të rreme dhe të dorës së dytë, që duken të rëndësishëm ne sytë e logjikës dhe të mendj emadhësisë, e konsiaerojnë ushtrimin e thjeshtë të virtytit si diçka fare pak të rëndësishme, si një ndermaije të ulët dhe në përgjithësi si diçka të pavlerë. Por këta të mjerë gënjejnë veten e tyre dhe harrojnë mësimin e Krishtit.

 m.

Ata pëipunojnë për veten e tyre një lloj shkence lutjeje dhe bazohen në themelet e paqëndmeshme të llogjikës natyrore. Por përse na nevojitet leximi i shpeshtë, dija dhe mendimi i shumtë për të thënë me zemër të pastër "Zot Iisu Krisht, mëshiromë".

Mësuesi ynë Hyjnor vailë nuk e lavdëron këtë Iloj lutjeje të vazhdueshme? A mos vallë nuk kemi marrë përgjigje të mahnitshme dhe nuk kemi arritur të bëjmë vepra të mrekullueshme me këtë lutje të vogël, por të përhershme?

O         shpirt i krishterë, bazohu në guximin tënd dhe mos e ndalo thinjen e kësaj lutjeje edhe n.q.s zëri yt del nga një zemër që ndodhet në luftë me veten e saj dhe është e mbushur me gjëra të botës, Nuk ka gjë, ti vetëm ec përpara dhe mos i lër buzët e tua të heshtin. Zemra do të pastrojë mjetet e saj me thirijen e pareshtur të emrit të Zotit. Mos e lër asnjëherë kujtesën tënde të harrojë fjalët që shkruan Apostulli dhe Ungjillor Joani.

Kështu pas këtyre veprimeve bindëse se lutja është diçka e arritshme për çdo njeri dhe është e bazuar plotësisht në vullnetin e tij, vendos dhe provoje qoftë edhe një herë të vetme në fillim. Mbikqyr veten tënde dhe shtoje shpeshtësinë e lutjes së dendur, aq sa ajo të përfshijë të gjithë kohën tënde. Mos harro thirijen e emrit të Zotit dhe pas pak kohësh triumfi i kësaj lutjeje në përkujdesjet e botës do të të tregojë se përpjekja jote nuk doii e humbur.

Për më tepër, përpiqu të shfrytëzosh sipas fuqisë tënde çdo aktivitet në botë për sigurimin e shpëtimit në peshoren e Drejtësisë Hyjnore. Sepse lutja e zemrës balancon dobësitë e tua dhe veprat e mundshme të këqia dhe i fshin mëkatet e tua nga libri i Perëndisë e i ndërgjegjes. Për më tepër ajo i vendos këmbët e tua në shkailën e drejtësisë dhe të fal shpresën e hyijes dhe bekimin e jetës së ardhshme që do të pasojë të tanishmen.

Pelegrini: Ju falenderoj me gjithë zemër, at i nderuar. Me atë që lexuat i dhatë shpirtit tim mëkatar një kënaqësi të madhe. Për dashurinë e Perëndisë, më lejoni të kopjoj shkrimin që ta kem gjithnjë për ta studiuar. Për dy ose tre orë do ta kem kopjuar të gjithë tekstin. Gjithçka në këto shënime ishte e bukur dhe çlodhëse për shpirtin dhe për trurin tim të varfër e Iehtë për ta kuptuar, ashtu si "Dashuria për të mirën" ku etërit flasin për të njëjtën gjë.

Ne këtë libër në pjesën e parë psh. Shën Joan Karpati shkruan këto gjëra mbi lutjen "N.q.s nuk ke fiiqinë për zotërimin e vetes dhe për vepra të tjera asketike dije se Perëndia dëshiron përsëri që ti të shpëtohesh"

Sa bukur dhe me sa vërtetësi keni përmbledhur gjithçka në këto shënime. Falenderoj Perëndinë dhe pastaj ju që u bëra i denjë të dëgjoj gjëra kaq të dobishme për shpirtin.

Profesori: Edhe unë i ndoqa me kënaqësi ato që lexuat për ne at i nderuar. Të gjitha arsyetimet kur mbështeten në logjikën e shëndoshë më pëlqejnë jashte mase. Njëkohësisht më duket se ato i faiin shpirtit mundësinë e arritjes të lutjes së vazhaueshme në shkallën më të lartë, vetëm në disa rrethana të favorshme dhe në disa gjendje të caktuara qetësie dhe vetmie.

Lfnë jam dakort që lutja pa pushim dhe e vazhdueshme është mënyra e vetme dhe e aftë që të fitojë një njeri ndihmën dhe hirin e Perëndisë në të gjitha punët e përkushtixnit në perëndinë, që e shenjtërojnë njeriun.

Suksesi i Iutjes nuk është diçka e paarritshme për njeriun, por metoda që u përmend pak më sipër mund të jetë e vlefshme vetëm në kushtet e një qetësie dhe vetmie të piotë. Mendoj se njeriu mund të lutet vazhdimisht dhe me të vërtetë vetëm atëherë kur ai është i shkëputur nga përkujdesjet e jetës. Në këtë rast kundërshtarë të tij do të këtë dembelizmin dhe shqetësimin nga mendimet e tij.

Por kur do të jetë i ngarkuar me detyra dhe përkujdesje të vazhdueshme, kur do të jetë i detyruar të ketë marrëdhënie dhe punë me Hoje të ndryshme njerezish atëherë edhe po të ketë dëshirën për tu lutur do të jetë e pamundur ta përmbushë atë për arsye që nuk varen nga vullneti dhe dëshira e tij. Si njeahim kjo metodë e lutjes së vazhdueshme nuk mund të zbatohet nga të gjithë njerëzit, përderisa për ta fituar duhen patur kushte të veçanta.

Murgu i veshjes se madhe: Nuk është e drejtë që të përfundojë një njeri në përfundime të këtij Iloji. Zemra që ka mësuar lutjen e brendëshme mund të lutet gjithmonë dhe të thërrasë emrin e Perëndisë pa u shqetësuar gjatë çdo lloj pune, qoftë trupore, qoftë shpirtërore. Madje dhe në çfarëdoOoj zhurme të ndodhemi siç e vërxetojnë njerëzit me përvojë në këtë gjë (edhe n.q.s dikush nuk është i mësuar, ai mësohet me ngadalë) njeriu mund të lutex pa ndonjë Iloj shqetësimi të jashtëm, meqë mendimi mistik i njeriut nuk varet nga asnjëlloj Udhje me botën e jashtme, por është i lirë.

Ky mendim mund të mblidhet në çdo rast dhe të drejtohet në lutje. Madje edhe gjuha mund të thotë fjalë lutjeje në mënyrë të heshtur në prezencën e njerëzve të.tjerë dhe gjatë punëve të ndryshme që bëjnë.

Nga ana tjetër, preokupimet dhe punët tona nuk janë aq !nteresante sa duken. Bisedat nuk janë aq të thella sa të jetë e pamundur që gjatë kësaj kohe ta mbushin mendjen tonë me lutjen e Iisuit. Natyrisht vetmia dhe largimi nga vende të zhurmshme janë mënyrat më ideaie me kushtet më të mira nëpër lutje të kujdesshme, të vazhdueshme por edhe aty nuk mund të mos e ndjejmë se lutja jonë përsëri nuk është e dendur, në shpeshtinë e saj ashtu si duhet të ishte. Kontrolli i dendësisë varet nga ndërgjegja jonë qofshin të shënaetshëm apo të sëmurë.

Shembull për këtë gjë është vetë fakti se sado të ngarkuar me punë të ishin, sado të lodhur nga dytyrimet apo nga përkujdesjet mërzitjet e punët? shenjtorët nuk pushuan të thërrasin emrin e Perëndisë e për më tepër u përsosen në Iutjen pa pushim të zemrës.

Kështu Foti i Madh i Kostandinopojës u ngrit në Fronin e patriarkut nga një detyrë laike. Ndërsa ishte zënë me punët e shumta të episkopatës të Kostandinopojës ruante vazhdimisht në zemër lutjen e Zotit. Njëlloj edhe Kalisti në Maiin e Shenjtë në kuzninë duke qënë shumë i ngarkuar. lutej vazhaimisht.

Kështu edhe Llazari i thjeshtë, i mbytur në punët e vëllazërisë nuk pushoi asnjëherë së përsërituri lutjen e Jisuit dhe ndjente paqe në zemrën e tij. Ka edhe shumë të tjerë që e zbatuan në mënyrë të njëjtë thinjen e emrit të Zotit. Nqs lutja gjatë punës, preokupimeve apo shoqërimit me të tjerë nuk është e arriturdo të kishim marrë një porosi të tillë. Shën Joan Gojarti në fjatimin e tij mbi lutjen na thotë këto gjëra: “Asnjë njeri nuk mund të përgjigjet e të thotë se është e pamundur për një njeri të preokupuar me punë të ndryshme që e pengojnë të shkojë në kishë të lutet vazhaimisht. Kudo ku të gjendet njeriu mund ta bëjë trurin e tij një altar të Perëndisë me anën e fuqisë së lutjes.

Kështu një njeri mund të lutet kur bën tregti, kur udhëton në dyqan apo në ateljenë e tij Lutja është e arritshme kudo dhe është e vërtetë se kur njeriu vëzhgon veten e tij atëherë do të gjejë kushtet e përshtatshme për lutje. Ai duhet të jetë i bindur për faktinse lutja duhet të jetë puna e tij kryesore dhe se duhet t’i paraprijë çdo lloj detyre tjetër. Në këtë ras njeriu duhet t’i rreeullojë punët e tij me vendosmëri shiimë të madhe,. Në bisedat e tij me njerëzit do të jetë i tërhequr dhe do të përgjigjet shkurt. Do të ketë një priije për nga heshtja, do të lërë fjalët e tepërta dhe nuk do të errësohet nga detyrat e ndryshme, të përditshme më tepër se sa duhet. Kurse kohën që fiton do ta përdorë për lutje. Në këtë lloj jete, të gjitha energjitë e tij me anën e ftiqisë së lutjes do të kurorëzohen me sukses dhe si përfundim njeriu do të ushtrojë veten e tij në thinjen e emrit të Zotit. Për më tepër do ta mësojë nga përvoja se shpeshtia në lutje, kjo mënyrë e thjeshtë e shpëtimit është e nevojshme për vullnetin e njeriut, sepse secili nga ne mund të lutet gjithmonë në çdo rrethanë, në çdo vend dhe është e lehtë të përparojë nga lutja me buzë, në lutjen e shpeshtë, në lutjen shpirtërore të zemrës, e cila hap dyert e Mbretërisë së Perëndisë brenda nesh.

Profesori: Jam dakort se gjatë konës kur ne kryejmë disa punë mekanike është e mundur që një njeri të lutet shpesh dhe vazhdimisht me që kryeija e një pune të tille nuk kërkon asgjë tjeter përveç fuqisë trupore dhe natyrisht gjatë kohës kur ne punojmë mendja mund të zhytet lehtë në lutje, të cilën e naiekin lehtë edhe buzët.

Por, kur dikush është i angazhuar vetëm me diçka që ka lidhje me inteiektin, për shembull me një studim skrupuloz apo me mendime serioze rreth një teme apo me një kompozim letrar si mund të lutet me buzë në këtë rast konkret që flasim? E në qoftë se lutja është një energji mendore si mundet një njeri ta angazhojë trurin e tij njëkohësisht me dy gjëra të ndiyshme?

Murgu i veshjes së madhe: Zgjidhja e këtij problemi nuk është aspak e vështirë kur mendojmë se ata që luten vazhdimisht ndahen në tri grupe: fillestarët tek i pari, të përparuarit tek i dyti dhe ato që janë ushtruar plotësisht tek i treti. Nga këta fillestarët kanë shpesh mundësi të kapin një rrahje të zemrës dhe të mendjes për Perëndinë dhe të përseritjes me buzë të lutjeve të shkiirtra kur kanë mundësi të bëjnë punë intelektuale. Ata që kanë përparuar dhe kanë fituar një stabiiitet në mendjet e tyre kanë mundësinë ta mbajnë veten e tyre edhe kur studiojnë edhe kur shkruajnë brenda prezencës së Perëndisë si në një bazë për lutjen.

Shembulli i mëposhtëm mund të na ndriçojë shumë mirë rreth këtij fakti.Mendo sikur një mbret i ashpër dhe mizor të të urdhërojë të shkruash një traktat të ndëriikuar mbi një çështje të vështirë në prezencën e tij i ulur në shkaUët e fronit. Në këtë rast ndërsa je plotësisht i angazhuar në punën tënde, prezenca e mbretit nga goja e të ciHt varet jeta jote nuk të pengon të harrosh qoftë për një çast të vetëm se shkruan, mendon jo diku vetëm, por se ndodhesh në një vend që kërkon të siUesh me respekt e nderim të veçantë. Ndjesia e gjaUë se je aq pranë mbretit shpreh mundësinë e të angazhuarit njëkohësisnt edhe me lutjen e brendshme, por edhe me punën intelektuale që kryen. Ndërsa përsa u përket të tjerëve që pas një ushtrimi shumëvjeçar në mëshirën dhe prezencën e Perëndisë, kanë hyre në mbretërinë e lutjes së zemrës, këta nuk e ndërpresin asnjëherë lutjen e zemrës qoftë kur punojnë, qoftë kur flenë ashtu si na thotë i Dituri: ‘TJne fle por zemra ime rri zgjuar”. Të gjithë ata që kanë fituar këtë mekanizëm të zemrës kanë arritur në një aftësi të tillë kaq të përparuar për të thirrur emrin e Zotit, që të lartohet nga ky emër kjo lutje, ndërsa mendja dhe e gjithë fiyma shfaqen si një valë lutjeje pa pushim në çdo lloj gjendje apo pune që kryen ai që lutet.

Prifti: Do të doja edhe unë, Ati im, të shpreh mendimin tim në dy §alë. Më bëri një përshtypje të madhe në artikuUin që lexuat mbi të gjitha pikat që thonë se e vetmja mënyrë për të arritur njeriu në përsosmëri dhe në shpëtim është shpeshtia e lutjes të çdo lloji. Këtë nuk arrij ta kuptoj, prandaj mendoj këto gjëra. Çfarë përfitimi do të kem në qoftë se do të lutem

vazhdiriiisht, duke e shqiptuar lutjen me buzë? kur unë nuk kuptoj aio që thera apo pa u kushtuar rëndësi fjalëve? Mua më duket se kjo nuk është gjë tjetër veç një përsëritje e kotë, Rezuitatet e kësaj do të kufizoheshin vetëm në gjuhën që do të pëshpëriste vazhdimisht, kurse mendja do të pengohej të jepte rendimentin e duhur.. Perëndia nuk do §aië, por do mendje të kujdësshme dhe zemër të pastër.

Nuk do të ishte më mirë sikur të bënim një lutje qoftë edhe të shkurtër, qoftë edhe jo aq të shpeshtë, në një kohë të caktuar, me zell, me nxehtësi zemre e me kuptimin e nevojshëm. Unë mendoj se një njeri., i ciii lutet ditën dhe natën por që nuk ka fituar pastërtinë e nevojshme, nuk bën një punë të pëlqyer për Perëndinë dhe nuk ka ndonjë fitim që do ta ndihmojë në punën e shpëtimit Sipas mendimit tim çdo gjë, në rastin e lutjes, nuk mbështetet asgjëkund tjetër pëiveçse në pëshpërimën e jashtme të buzëve, që sjell lodhje dhe mërzi dhe që mendoj e ftoh fare besimin. Eshtë e qartë në Shkrimin e Shenjtë se lutja e buzëve është diçka e padobishme dhe aty thuhen se ky komb më nderon vetëm me buzë, kurse zemra e tij është larg meje dhe gjithashtu nuk do të hyj në mbretërinë e Perëndisë kushdo që më thotë Zot, Zot. (Mateu ‘7121). Dua më mirë të flas pesë fjalë në mënyrë që të kuptohem se dhjetë mijë ijalë në gjuhën e panjohur (1. Kor 14/19);

Të gjitha këto na kujtojnë kotësinë e lutjes së jashtme që kryhet pa kujdes dhe vetëm me gojë.

Murgu i veshjes së madhe: Do të kishe një lioj të drejte në mendimin tënd në qoftë se në porosinë për lutjen e jashtme nuk do të ekzistonte këshilla që na thotë të lutemi vazhdimisht edhe në qoftë se lutja me emrin e Jisuit nuk do të kishte një fuqi vetvepmese dhe nuk .do të kishte mundësi për arritjen e zellit dhe kujdesit, që vinë si ijedhim i shpeshtësisë gjatë luties. Por, meqë çështja që na shqetëson këtu është shpeshtësia, zgjatja e Kohës dhe mosndërpreija e lutjes, (edhe pse në fillim ndoshta pa i kushtuar rëndësi të madhe), atëherë përsa i përket kësaj çështjeje përfundimet e gabuara që ju nxorët mund të bien pa ndonjë vështirësi të madhe.

. Le t’i hedhim edhe një sy e ta shqyrtojmë mirë këtë çështje. Një shkrimtar shpirtëror pas një bisede rreth vlerës së madhe dhe dobisë që sjell lutja e shpeshtë, që shprehet me një tip fjale shkruan: Shumë njerëz që quhen persona të ndriçuar e konsiderojnë ofertën e kësaj lutjeje të shkurtër si të pavlerë dhe të parëndësishmë, e quajnë mekanike dhe pa konsume energjie mendimi, një punë e përshtatshme për njerëzit e thjeshtë. Po për fat të keq nuk njohin të fshehtën që zbulohet si pasojë e këtij ushtrimi. Ata nuk e dinë se kjo punë e përhershme e buzëve bëhet një evokim i vërtetë i shpirtit. Njeriu zhytet brenda jetës së brendëshme dhe kjo shndërrohet në një kënaqësi jete dhe ripërtërin çdo gjë që do të ishte e natyrshme për shpirtin. duke i dhenë dritë edhe jetë dhe duke e udhëhequr atë në bashkim me Perëndinë.

Mendoj se njerëzit, që mjaftohen tek kritika, janë niëlloj si fëmijët e vegjël. që mësojnë alfabetin dhe kur lodhen ngrenë zërin dhe thonë: A nuk do të ishte një mijë herë më mirë të shkonim për peshk, siç bën babai ynë, në vend që të rrimë gjithë ditën e të përsërisim duke shkruar njëkohësisht të njëjtat gjëra. Vlera e mësimit të këtij Ieximi dhe arsimimi që bazohet kryesisht mbi këtë gjë është një rezuitat i përsëritjes së bezdisshme të këtij alfabeti. Në të njëjtën mënyrë thinja e shpeshtë dhe e thjeshtë e emrit të Zotit është një e fshehtë mistike për ata që nuk janë bindur për dobinë dhe vlerën e madhe të tij.

Këta njerëz e vlerësojnë veprën e besimit në përputhje me fuqinë e përvojës personale dhë të miopisë së llogjikës së tyre. Ata harrojnë se duke bërë kështu njeriu ka dy natyra dhe njera infiuencon tjetrën. Harrojnë se njeriu është i formuar nga shpirti dhe trupi. Sepse, kur dikush aëshiron të bëjë një pastrim në shpirtin e tij, pikë së pari fillon nga trupi duke kreshmuar e duke

i privuar trupit mundësinë për tu rebeluar e për të shijuar

ushqime materiale.

Kjo gjë bëhet me qëllim që njeriu të pengojë ose, për të qenë më i qartë, të krijojë terrenin për pastrimin e 2emrës dhe ndriçimin e mendjes. Kështu pra, përveç të tjerave, ndjesia e vazhdueshme e urisë do t’i kujtojë mësimin që ai ka marrë për të arritur në pastërtinë dhe përsosmërinë e brendëshme dhe në përgjithësi, të gjitha ato që i pëlqejnë Perëndisë dhe që njeriu zakonisht i harron. Një njeri zbulon se me anën e kreshmës që është diçka e jashtme ai arrin të fitojë pastrimin e brendshëm të mendjes dhe paqen e zemrës, domethenë fiton një mjet për të zbutur pasionet dhe për të kujtuar gjithmonë nevojën e ekzistencës njerëzore për përpjekje shpirtërore në jetën e tij.

Kështu, me anën e ndihmës së gjërave të jashtme mund të marrim një dobi të brendshme dhe shpirtërore. Në të njejtën mënyre një njeri duhet ta konsiderojë edhe lutjen e buzëve sepse ajo me vazhdueshmërinë dhe këmbënguljen e saj përpunon dhe arrin lutjen e zemrës dhe shtyn mendjen të bashkohet me Perëndinë. Nuk është e drejtë të mendojë një njeri se gjuha do të lodhet nga përsëritja e vazftdueshme e lutjes e nga mungesa e kuptimit dhe do ta ndalcjë këtë përpjekje të lutjes si diçka të padobishme dhe të kotë.

Përkundrazi do të ndodhë e kundërta. Ata që e zbatuan iutjen e zemrës na sigurojnë në lidhje me këtë gjë. Ai që vendos të thërrasë emxin e Zotit vazhdimisht ose, duke e thënë me fjalë të tjera, të lutet vazhdimisht. Në fillim natyrisht që do të hasë në vështirësi dhe duhet të luftojë kundër dembelizmit. Po sa më shumë duriin dhe këmbëngulje tregon, po aq familjarizohet buza dhe gjuha për ta thënë lutjen dhe ato arrinë deri aty sa që fitojnë një aftësi për ta thënë vetë lutjen. Pas disa kohësh ai që lutet vë re se lutja përbën një nga arritjet më të rëndësishme të jetës së tij e më nga thelbësoret. Kur rastis ta ndërpresë lutjen për një arsye apo për një tjetër ndjen se i mungon diçka. Kjo është një provë se mendja e tij fillon të dorëzohet e se po ndjek veprimin e .buzeve sjell krijimin e një burimi ngazëilimi për zemrën dhe arritjen e Iutjes së vërtetë.

Një njeri e sheh qartë se rezultati i lutjes së shpeshtë dhe të vërtetë është i kundërt me atë që e supozojnë se është, ata që nuk e zbatuan dhe nuk e kuptuan kurrë. Përsa i përket pjesëve nga Shkrimi i Shenjtë që ti përmende për të mbështetur mendimin tënd duhet t’i shqyrtojmë për t’i kapur kuptimin e vërtetë të tyre.

Krishti kur tha “jo kushdo që thotë Zot, Zot” kishte parasysh lutjen hipokrite të farisenjve, hipokrizi që nuk pasqyrohej jo vetëm në lutjen e tyre, por edhe në të gjithë veprat e tjera e vihej re se ato ishin rezultat i zemrës së tyre të shtrembëruar. Farisenjtë luteshin me mënyrën e tyre të veçantë, kurse Shkrimi i Shenjtë na mëson në një mënyrë duke thënë; <cDua pra, burra, që të falem në çdo vend, duke ngritur duar të pastra” (9 Tim 2/8). Në mënyrë të ngjashme kur Apostull Pavli thotë se preferon “pesë §alë të kuptueshmë për të gjithë” në kishë në këtë rast flet për doktrinën në mënyrë të përgjithshme dhe jo për lutjen në mënyrë të veçantë, për të cilën shkruan më tutje5rLutum pa pushim”. E shikoni se sa e ftytshme është lutja me gjithë shpeshtinë e saj dhe sa kujdes duhet patur kur shpjegojmë Shkrimin e Shenjtë?

Pelegrini: Me të vërtetë kështu është, At i nderuar. Kam parë shumë vetë, të cilët pa patur ndonjë arsimim të veçantë, pa ditur se çfarë është kujdesi e ofrojnë lutjen e Jisurit me gojë vazhdimisht. I kam parë me sytë e mi të kenë arritur ne shkallen ku buzët dhe goja-e tyre nuk pushon se thëni iutjen e Zotit. Kjo ngjaije u ka prurë në jetë shumë ndriçim dhe lumturi për derisa i shndërroi duke i bërë njerëz të gjallë të shprestarisë dhe të virtytit.

Murgu i Veshjes së madhe: Lutia e riiind njeriun. Fuqia e saj është aq e madhe sa që asnjë Iloj hidhërimi nuk mund të

qendrojë përbailë saj. Në qoftë se doni, para se të largoheni, dëshiroj të Iexoj një artikuil të shkurtër në lidhje më këto që

thashë.

Të gjiihë bashkë: Do të dëgjojmë me kënaqësi të madhe.

Murgu i Veshjes së madhe (lexon)

Mbi fbqine e lutjes

Lutja është aq e fuqishme sa që mund të thuash me lehtësi iutu dhe bëj çfarë të duash. Lutja do t’ju udhëheqë në veprime të drejta dhe të sakta. Në qoftë se dëshiron t3i pëlqesh Perëndisë nuk të nevojitet asgjë tjetër përveç dashurisë. 4CDashuro dhe bëj çfarë të duash” na thotë Shën Agusiini, sepse ai që dashuron me të vërtetë nuk mund të kryejë një vepër që nuk i pëlqen atij që dashuron. Meqë dhe Iutja është njëlloj shprehie dashurie, atëherë ne mund të themi lehtë: Dashuro ahe bëj çfarë të duash e do të arrish në qëllimin e lutjes dhe do të fitosh këtë ndriçim.

Për ta kuptuar këtë me më shumë hollësi po u sjell disa shembuj:

Lutu dhe mendo çfarë të duash, sepse mendimet e tua do të pastrohen nëpërmjet lutjes. Lutja do t’i falë ndriçim mendjes tënde, dhe do të dëbojë të gjitha mendimet e liga ashtu si na thotë Shën Grigor Sinaiti. 4CNe qoftë se dëshiron të largosh disa mendime dhe të dlirësosh mendjen tënde mendimi im është: Largoi mendimet me lutjen. Asnjë gjë tjetër nuk mund t’i :<ontroilojë mendimet njëlloj si lutja” Shën Joani i Shkallës në ‘idhje me këtë gjë na thotë: iCMundi armiqtë me mendjen tënde emrin e Krishtit”.

Lutu dhe bëj çfarë të duasn. Pimët e tua do t’i pëlqejnë ^erendisë e do të jenë të dobishme e bamirëse për ty. Lutja e ^peshtë, çfarëdolloj qoftë ajo, asnjë herë nuk do të dalë e

pafryt meqë brenda saj banon fuqia e hirit. Çdo njeri që thërret emrin e Zotit do të shpëtohet. Një njeri, i cili është lutur pa sukses dhe pa përkushtim, mori hir nëpërmjet veprimit të iutjes, duke fituar njohjen e vetvetes, mendimin dhe pastrimin. Një vajze të pakujdesshme që rastësisht lutej në shtëpinë e saj, lutja i shfaqi rrugën e shpëtimit, që ajo e pranoi me urtësi duke i dhënë shoqërisë një kontribut të rëndësishëm dhe të dobishëm.

Lutu dhe mos u lodh shumë t’i mundësh pasionet duke u bazuar në fuqinë tënde. Lutja do të shkatërrojë graduaiisht pasionet brenda teje “sepse ai që eshtë ndër ju është më i madh se ai që rri ndër botët”. (Joan 4/4), - thotë Shkrimi i Shenjtë.

Por edhe Shën Joan Korpathi na mëson se “po të mos kemi aftësinë e të zotëruarit të vetes nuk do të pushtohemi nga Perëndia, sepse Ai dëshiron që ne të jemi të përqëndruar në lulje, nëpërmjet të cilës gjen për ne rrugë shpëtimi.

Staretzi, domethënë ati shpirtëron në librin e etërve “Oteshnik” siç e quajmë kur ra në mëkat nuk i la vend hidhërimit, por nlloi një lutje të nxehtë, e cila e soJli në ekuilibrin e duhur shpirtëror. Kjo ngjaije është një shembuil i mirë për këtë rast që u tregova.

cqLutu dhe mos ki frikë asgjë” Mos u ki fhkë katastrofave apo fatkeqësive. Lutja do të të mbrojë dhe do të të largojë prej çdo vështirësie apo rreziku.

Kujto Apostuil Petron që tregoi besim të pakët kur po zhytej në detin e Tiberiadës. Apostuil Pavli që u lut në burg, murgu që shkoi për të blerë peshk dhe shpëtoi nga vdekja e sigurt nëpërmjet lutjes, vajza e pakujdesshme që u bë një e krishterë e njohur. tregojnë qartë fuqinë dhe mbarëbotshmërinë e lutjes, në emrin më të iartë të Zotit Isu Krisht.

Lutu qoftë me këtë apo atë lloj mënyre, por lutu vazhaimisht pa pushim, pa u turbulluar prej kurrfarë gjëje. Ji i gëzuar ahe i qetë në frymë dhe lutja do të rregullojë gjithçka që do të të mësoje.

Kujto Shën Joan Gojartin dhe nxënësin e tij Mark Asketin se çfarë thonë për fuqinë e lutjes.

I pari shpail se lutja, edhe pse shqiptohet nga ne, njerëz të mbushur me mëkate, ka fuqinë për të na pastruar.

I dyti na thotë se të lutemi është një gjë që ndodhet brenda ciklit të fuqive tona, por që të lutemi me pastërti është dhuratë e hirit. Kështu ofro atë gjë që është brenda kufijve të mundësive që ke.

Jepi Zotit sasinë e fuqive që ke.dhe Perëndia do t*i japë forcë dobësisë sate. Mund të ndodhë që lutja të jetë e thatë dhe sporadike, por kur është e vazhdueshme ajo do të ngjailë brenda teje një zakon që do të bëhet natyra jote e dytë e do ta bëjë të munaur të fitosh Iutjen që do të jetë e pastër, ndriçuese dhe me vierë.

7. Duhet shënuar se, koha jote e qëndrimit zgjuar në lutje, do të mtej, natyrisht që nuk do të mbetej kohë jo vetëm për mëkatet por as për mendime rreth tyre.

E shikon tani se sa shumë urtësi gjendet e përmbledhur në fjalët "Dashuro dhe bëj çfarë të duash”

Sa ngushëlluese dhe lehtësuese janë të gjitha këto për mëkatarin të rënduarin nga dobësitë e të mbushurin me rënkime nga pesha e pasioneve kundër të cilëve ai ndeshet?!

Çdo njeri që iutet ka të gjithë atë që i është dhuruar si një . mënyrë e përditshme shpëtimi dhe rritjeje shpirti në përsosmëri. Pikërisht kjo. Por kur themi lutje duhet të shtojmë edhe fjalët: ecLutuni pa pushim?’ që janë një urdhërim hyjnor. Si rijedhim lutja na tregon fuqinë e saj dhe frytet kur ajo shqiptohet shpesh, hir është e pandërprerë, meqë shpeshtësia e lutjes i përket vTillnetit tonë pa asnjë Uoj dvshimi, sikundër të përsosurit në atë, pastërtia dhe zelli. janë dhurata të hirit. Për këtë arsye duhet të lutemi sa më shpesh që është e mundur dhe le të shenjtërojmë jetën tonë me iutje pa u lëkundur prej vështirësive që takojmë në fnlim.

Përsëriija e shpeshtë do të na ushtrojë vëmendjen që duhet patur dhe sasia pa dyshim që do të na çojë në përsosmëri. <cNë qoftë se dësiiiron të mësosh të bësh diçka duhet ta përsëritësh sa më shpesh që është e mundur.”

Profesori: Me të vërtetë lutja është një gjë shumë e rëndësishme dhe shpeshtësia e ngrohtë e saj është çelësi për të hapur kutinë e thesarit të hirit. Por ama përballoj shumë shpesh brenda meje përpiasjen midis zellit dhe mosbesimit

Sa i lumtur do të isha po të gjeja mënyrën për të arritur fitoren në përpjekjen për të bindur veten të iartësohet deri aty sa të gjejë strehë gjithmonë në lutje.

Murgu i Veshjes së madhe: Etërit shpirtërorë na ofrojnë shumë mënyra të bazuara në mendimin e nxitjes së këmbënguljes në lutje psh 1) Këshillojnë që njerëzit të përqëndrojnë mendimin e tyre në vlerat dhe aftësitë e iutjes pëe shpëtimin e shpirtit. 2) Mësojnë se çdo i interesuar të bindet të bindet plotësisht se Perëndia e do lutjen paljetër dhe ijala e tij e kërkon këtë në gjithë doktrinën e Tij. 3) Thonë se dikush dunet të kujtohet se është dembel dhe i pakujdesshëm përsa i përket lutjes Njerëzit dembelë nuk arrijnë përparim në planet e tyre për t7ju përkushtuar Perëndisë dhe as në fitimin e paqes dhe të shpëtimit. Kështu këta do të ndëshkohen edhe këtu në tokë përveç pësimeve që do të heqin në jetën e ardhshme. 4) Si përfundim thonë se vendimi i brendshëm që një njeri merr duhet të gjaUërohet me anën e shembujve të të gjithë shenjtorëve, të cilët fituan shenjtërimin dhe shpëtimin me anën e lutjes së vazhdueshme.

Edhe pse të gjitha këto metoda kanë vlerën e tyre dhe e kanë zanafillën nga një mënyrë e qartë të kuptuari, shpirti epshor i pamend dhe i sëmurë për shkalc të pakujdesisë edhe kur t’i marrë e t*i zbatojë, rrallë do të shohë të japin fiyte, për arsye se ato janë si një ilaç që është i hidhur dhe mjaft i paJuqishëm për natyrën e plagosur të tij. Cfarë lloj i krishterë është ai njeri që nuk e di se duhet të lutet gjithmonë, shpesh e me kembengulje, që nuk di se Perëndia e mirëpret këtë lutje, se ne ndeshkohemi shumë shpesh për shkak të neglizhencës tonë për lutien dhe në fund se shenjtorët luteshin nxehtësisht dhe vazhdunisht?! Në çdo shqyrtim që i bëjmë vetes shohim se ne i përmbushim shumë pak këto vrulle të mendjes dhe të zemrës dhe vazhdojmë jetën tonë mëkatare, që bënim më parë.

Prandaj etërit e shenjtë me anën e përvojës dhe të urtësisë Hyjnore, duke njohur mirë dobësinë e vullnetit dhe prnjeri e zemrës së njeriut për shijimet e ndryshme, tregojnë interes për këtë çështje dhe në këtë rast ata e iyejnë bukën- me pak ëmbëisirë dhe e ëmbëlsojnë dozën e vështirësisë me pak mjaltë.

Këto tresgojnë mënyrat më të lehta dhe më rezultative për largimin e indiferencës dhe të dembelizmit me shpresën dhe ndihmën nga. Perëndia se do të arrinë në persosmërinë dhe pritjen e ëmbël të dashurisë së Perëndisë.

Etërit na këshillojnë që të studiojmë dhe të shqyrtojmë gjendjen e shpirtit tonë dhe të iexojmë ato që na kanë shkruar etërit e shënjtë në lidhje me këtë gjë. Shkrimet e tyre përmbajnë sigurinë se është e mundur te fitohen iehtë këto ndjenja të kënaqshme nëpërmjet lutjës dhe na thonë se ne duhet t’i dëshirojmë. Ngazëllimi i zemrës, ngrohtësia shpirtërore dhe dritën, entusiazmi i shkëlqyer, gëzimi, ndriçimi i zemrës? paqja e thelië dhe shijimi i esencës së bekimit dhe lumturisë së të kënaqurit janë produktet e lutjes së zemrës.

Shpirti i njeriut i pafuqishëm dhe i dobët ndriçohet dhe forcohet me anën e ngrohtësisë së iutjes, nxitet që të provojë vetveten në lutje duke e provuar atë. Ashtu si na tnotë Shën Isak Siriani, gëzimi është një vrull i shpirtit, është vezullim i shpresës, e cila lulëzon në zemër dhe thellimi në këtë shpresë të zemrës përbën iumturinë e saj. Po ky shenjtor na thotë se;“ Në fund të kësaj energjie ekziston një lloj metode si edhe shpresa për arritjen e saj. Të dyja këto e nxisin trurin të hedhë themelin

për të gjithë veprën, kështu me anën e vegimit të këtij suksesi mëndja lehtësohet gjatë përpjekjes dhe punës së saj për ta arritur.”

Në të njëjttën mënyrë shenjtori duke na shpjeguar se çfarë pehgese është dembelizmi pasi na mëson se si njeriu mund ta ripërtërijë zellin e tij për lutje na thotë: “Ne qoflë se nuk jemi të gatshëm për të dëshiruar qetësinë e zemrës, duke mos patur ndonjë shkak tjetër, atëherë le të arrimë këtë për hir të ngazëhimit që do të shijojë shpirti ynë dhe të gëzimit që i shkakton lutja.”

Nga fjalët e ketij Atit të Shenjtë dalim në përfundimin se ndjesia e kënaqshmë e gëzimit, nuk është asgjë tjetër përveç se • një lloj vrulli në përpjekjen plot me durim për të fituar lutjen. Shën Malcari i Madh na mëson se përpjekjet tona për lutjen duhet të bëhen me qëllimin dhe shpresën e prodhimit të fryteve shpirtërore, që nuk është asgjë tjetër përveç se gëzimi i zemrave tona. Pika më të zgjeruara të këtyre metodave njeriu mund të gjejë në librin “Dashuria për të mirën”, e cila përmban përshkrime të hollësishme të ngazëllimit të lutjes. Ai që lufton me dobësinë e dembelizmit apo me thatësirën gjatë lutjes duhet të lexojë sa më shpesh që është e mundur duke konsideruar veten e tij jo të denjë për një ngazëllim dhe duke e gjykuar ashpër për çdo lloj neglizhence në iutje.

Prifti: Mos vaUë kjo gjë e çon shpirtin e një njeriu pa përvojë në një Iloj sensualiteti shpirtëror në qoftë se mund ta emërtojmë kështu priijen e shpirtit njerëzor gjatë të cilës mbizotëron vetëm një lloj dashurie drejtuar për nga ngushëllimi i ëmbël i hirit njëlloj si në rastin e argjendashësit që dashuron paratë? A nuk do të ishte më e drejtë që çdo punë shpirtërore të dihe nga ideja e detyrimit dhe jo nga ajo e shpërblimit dhe e shpresës që do të pasojnë?

Profesori: Mendoj se teologët na paralajmërojnë në lidhje me pangopshmërinë e lumturisë shpirtërore edhe pse nuk duan qe ne ta mohojmë plotësisht këtë gëzim dhe lumturi nga zemra jonë meqenëse dëshirën për shpërblimin, edhe pse nuk është shkalla më e laitë e përsosmërisë, Perëndia nuk ua ndalon nierëzve ta mendojnë. Madje shpesh herë është Ai, që përdor idenë e shpërblimit për të nxitur çdo njeri në plotësimin e përpjekjse për t’u përsosur.

lcNdero babain dhe nënën tënde që të lindin prej teje kombe që do të jetojnë shumë vjet në tokë ” (Eks 20/12). Zoti përsëri duke e ftuar me përsosmëri të riun i tha: t£Në do të bëhesh i përsosur, shko e shit gjënë tënde dhe jepja të varfërve dhe do të kesh thesar në qiell. (Mat 19/21). Duke folur qartë për shpërblimin Zoti na thotë: “Gëzohu atë ditë dhe kërce sepse pagajuaj është e shumtë në qielF’ (Luka: 6:22/23).

Pas këtyre mendoj se dëshira e caktuar për të shijuar kënaqësi gjatë orës së lutjes së zemrës është diçka e domosdoshme dhe përbën mënyrën e fitimit të të dyjave domethënë lumturisë dhe këmbënguljes njëkohësisht. Kështu pa ndonjë Xloj dyshimi mbështetet mjafl qaitë mësimi në këtë çështje, të cilin sapo e dëgjuam nga goja juaj.

Murgu i Veshjes së madhe: Shën Mark Egjiptiani flet rreth kësaj çështjeje me qartësi dhe na shkruan: “Kur mbjeliim një degë hardhie e bëjmë këtë gjë me mendimin dhe qëllimin e manjes së rrushit. N.q.s hardhia nuk jep fryt mundimet tona s’patën vierë. E njëjta gjë ndodh me lutjen. N.q.s nuk synojmë frutin shpirtëror dmth dashurinë, paqen, prehjen7 mundimet tona për këtë gjë janë të kota”.

Prandaj duhet të plotësojmë detyrat tona shpirtërore siç është lutja, me qëllim dhe shpresën e shijimit të frytit që është paqja dhe ngazëllimi i shpirtrave tanë. E patë se sa qartë i përgjigjet ky at pyetjeve tona që kanë të bëjnë me lutjen? Tani në këtë çast mu kujtua një gjë që e kam lexuar në një libër të shkruar nga një shkrimtar shpirtëror, i cili thotë se natyrshmëria e iutjes për njeriun është arsyeja krvesore që ai të priret për tu lutur. Kështu studirai i ekzistencës së hitjës tek njeriu si një gjendje e natyrshme ndihmon sipas sipas mendimit tim në zgjimin e këmbënguljes dhe të zeilit gjë për të cilën interesohet me aq vëmendje edhe zoti profesor.

Le të paraqes shkurtimisht ato gjëra që më bënë përshtypje në shënimet që sapo lexuam. Psh. shkrimtari shkruan se Hogjika dhe natyra njerëzore e çojnë njeriun në dijen e Perëndisë.

Së pari ai studion faktin sipas të cilit asgje nuk mund të ndodhë pa e shkaktuar atë një shkak. Duke ndjekur këtë mendim dhe duke u ngjitur nga poshtë lart, arrijmë në përfundimin se shkaku i të gjithave ose shkaku i parë është Perëndia.

H dyta tregon në çdo hap urtësinë e mrekullueshme, harmoninë, rregullin, shkailëzimin dhe jep të të dhënat e duhura për shkaUën që të çon nga shkaqet e kufizuara në shkakun e parë hvjnorin. Kështu njeriu natyral arrin nëpërmjet mënyrës së natyrshme në dijen e Perëndisë. Për këte .arsye nuk ka ekzistuar ndonjëherë më parë e nuk ekziston popull qoftë barbar apo i civilizuar që nuk ka fare dije rreth Perëndisë. Si njedhojë të kësaj dijeje kemi që njeriu më barbar dhe i pacivilizurar duke mos patur një shtytje të brëndëshme pa e dashur as ai vetë, i ngre sytë për nga qielli bie në gjunjë nxierr një psherëtimë të pakuptueshme edhe për atë vetë, por të nevojshme dhe e ndjen se ekziston diçka që e shtyn të ecë për nga të lartat, që e nxit të njohë të panjohurën.

Të gjitha fetë nisen nga kjo bazë. Në iidhje me këtë është me shumë interes fakti se esenca apo shpirti i çdo feje qëndron në lutjen mistike, e cila shfaqet në çdo lloj shprehjeje mistike të frymmës që nuk është asgjë tjetër përveçse një ofertë për hyjnoren edhe pse pak a shumë e shtrembëruar prej errësires dhe të moskuptuarit, si një mjet i natyrës më të poshtme dhe jo shpirtërore të tij.

Ati shpirtëror: Ju faienderoj nga thellësia e zemrës shumë të dashur vizitorë. Kjo bisedë ishte një çlodhje e madhe për mua, maje ajo më mësoi dhe e pasuroi përvojën time me miaft gjëra të kënaqshme e të dobishme. Hiri i Perëndisë qoftë me ju të gjithë si shpërblim i dashurisë suaj të dobishme.

Ndahai të gjithë.

Peiegrini: iVfiku im i dashur profesori dhe unë nuk i rezistuam dot dëshirës për ta filluar udhëtimin këtë ditë. Para se të nisemi deshëm të përshëndetemi me ju e t’ju kërkonim lutjet tuaja që të mos na harroni.

Profesori: Sigurisht ne jemi shumë të lumtur për miqësinë tonë kaq të vyer me ju dhe për bisedën kaq të dobishme që ne patëm për gjëra aq të nevojshme. Do t’i kujtojmë të gjitha këto gjithmonë dhe do t’i kemi në zemër si një pasuri e dashurisë së krishterë në vendin e largët ku po shkojmë.

Ati shpirtëror: Faleminderit që më kujtuat. Nisia juaj është një rast shumë i mirë përveç anëve të tjera për fju prezantuar me dy miq të mi nga Moidavia dhe nië eremit që ndodhen këtu. Hremiti ka jetuar për njëzet e pesë vjet në heshtje të plotë brenda në një pyll. Ata duan t’ju takojnë dhe unë i ftova të vinin në shoqërinë tonë. Ja ku arritën.

Pelegrini: Ah! Sa e bekuar është jeta e vetmisë dhe sa shumë e përshtatshme është ajo për ta sjellë shpirtin në një komunikim të përhershëm me Perëndinë. Pylli i heshtjes është si nië kopsht i Edenit në të cilën bleron pema e jetës e rrënjosur në zemrën që lutet të eremitit Po të mundohesha të siguroja ushqimin tim të nevojshëm, asgjë nuk do të më pengonte të jetoja aty një jetë oshënari.

Profesori: Cdo gjë që ndodhet larg nesh na duket e mirë e dëshirueshme. Por përvoja na mëson se gjërat kur janë nesh ^ado të dobishme të duken e sado avantazhe të kenë Prape kanë mangësitë e tyre. Natyrisht nëse një njeri është tip

melankolik dhe priret nga jeta e vetmisë vetmia do të dukej si diçka ideale për atë.

Por një jetë e tillë përsëri është e mbushur plot me rreziqe. Hitoria e jetës asketike ka jo pak të dhëna ku njerëzit, të ciiët kanë jetuar për shumë yjet në shkretëtirë, janë bërë pre e mashtrimeve të mëdha dhe e katastrofave shpirtërore.

Eremiti; Cuditem jashtë mase kur dëgjoj shpesh po të njëjtën gjë nga njerëz besimtarë dhe murgj se shumë nga ata që dashurojnë jetën e veçuar dhe zbatojnë lutjen e brëndëshme, gjoja rrezikojnë të anijnë në teprime apo në kastrofa shpirtërore.

Kjo frikë dhe ky mentalitet bën që shumë vetë të friksohen të heqin dorë nga thinja që u ka bërë Perëndia shpirtrave të tyre. P>.rëfejnë disa ngjaije vetëm për tua prerë të tjerëve zellin dhe vetes së tyre për jetën e lumtur të ushtrimit dhe të lutjes së brëndëshme.

Sipas mendimit tim kjo gjë është pasojë e paaftësisë për të kuptuar këtë vepër si edhe mungesë ndriçimi shpirtëror apo ndikim për arritjet e vërteta shpirtërore, e cila Hnd në shpirt zilinë se mos anijnë të tjerët në lartësitë shpirtërore. Në këtë mënyrë do të jetë i pamundur krahasimi i lartësirave ku arritën disa me ultësirën e vendeve ku gjenden të kufizuar keta persona.

Eshtë e vërtetë se shumë prej atyre që folën në këtë mënyrë nuk i studiuan kurrë në thellësi etërit e shenjtë për të mësuar në lidhje me këtë çështje. Eshtë një fakt i njohur se ata na mësojnë ne mënyrë kategorike se ai që lut Perëndinë nuk duhet as të dyshojë dhe as të vërë gjëra në dyshim.

N.q.s disa eremitë rastis të bien në teprime të panevojshme dhe në fanatizëm? kjo gjë ndodh për shkak të kryelartësisë, mungesës së një drejtuesi ose për faktin se ata i besuan si të vërteta disa vegime të gënjeshtra, të ciiat ishin pasoja të fantazisë apo mashtrimeve të satanait.

N q s të kontrollonim veten e tyre me një dëshirë të vtrtetë dhe përulësi ata do të kuptonin prej përvojës së tyre, se cila është kurora e vërtetë e lavdisë,- na thonë etërit, sepse ndihma e Perëndisë vjen butësisht dhe si mbrojtje për shpirtin e njeriut. Ki guxim. Unë jam me ty, mos ki frikë,- na thotë Jisui duke na këshilluar.

Si rrjedhim fakti që njeriu të ndjen frikë për jetën e brendëshme duke patur si pretekst idenë e tij për rrezikun e gjoja rënies në mashtrim, është diçka e kotë7 e pambështetur dhe e pavend. Përulësia si pasojë e të qënurit të vetëdijshëm për mëkatet tona, hapja e shpirtit tonë tek një at shpiertëror dhe të qënurit amorf në lutje përbëjnë mbrojtjen e trefishtë dhe të fortë të atij që shpreson tek Perëndia kundër mashtrimeve të kota, për shkak të cilave disa ndjejnë aq shumë frikë saqë nuk fillojnë të merren me, energjinë e mendjes.

Zakonisht këta njerëz e shohin veten e tyre të ekspozuar ndaj tundimeve siç e shprehin këtë gjë mjaft qartë jQalët e Shën Fiiotheit të Sinait: “Ekzistojnë disa murgj, të cilët nuk e kuptojnë dot mashtrimin e të ligut- dhe ngjiten me një këmbëngulje të habitshme në aktivitete, të ndryshme si psh në veprat e mira të jashtme. Për sa i përket thellimit të brëndshëm shpirtëror ata i përkushtojnë shumë pak kujdesje. Kjo gjë ndodh sepse nuk kanë ndriçim dhe as dije në lidhje me këtë çështje kaq të madhe”

Për më tepër kur dëgjojnë këta njerëz që i përmendëm më sipër rreth faktit se “hiri vepron brenda njerëzve shpirtërorë për shkak të zellit të tyre, e konsiderojnë energjinë e hirit si një vetëmashtrina,- na thotë po për këtë çështje Shën Grigor i Sinait.

Profesori: Më lejoni t’u bëj një pyetje. Natyrisht që vetëdija për mëkate të ndryshme që bëjmë bëhet e mundshme ku një njeri shqyrton nga afer vetveten. Por si është e mundur që një njeri të ketë sukses pa patur një udhëheqës shpirtëror, i cili do ta
udhëheqë në jetën e brëndëshme i bazuar në përvojën e tij personale, duke i hapur zemrën atij që e mëson dhe duke i fituar shpirtin dhe duke mbjellë tek ai njeri i papërsosur dritën të dijes së drejtë dhe të vërtetë mbi jetën shpirtërore?

Në një rast të tillë nuk ka dyshim se do të ishte më mirë që dikush mos fillonte theilimin në jetën shpirtërore pa patur udhëheqjen nga ati shpirtëror.Për me tepër unë nuk mund ta kuptoj se si një njeri që jeton në praninë e Perëndisë mund të ruajë informitetin e piotë, që është i pamundur. Por përse vallë ndodh kur mendja jonë ngulmon të rrijë te Perëndia ndërsa ne nuk mundemi të vendosim në fantazinë tonë Iisu Krishtin apo Trininë e Shenjtë?

Eremiti: Udhëheqja e një ati shpirtëror, i cili është njohës i këtyre gjërave nga përvoja e tij dhe mundësia që ai i ofron nxënësit të tij të hapë pa asnjë Hoj pengese zemrën e t’i rrëfejë mendimet që ai has në ngjitjen e monopatit të vështirë të jetës së brendëshme, janë disa nga gjërat më të domosdoshme për atë që zbaton lutjen e zemrës dhe që ësntë futur në kufijtë e jetës së heshties.

Madje në raste kur është e pamundur të gjejë dikush një njeri të tillë, vetë etërit e shenjtë bëjnë një pëijashtim në iidhje më këtë gjë. Nikifori asketi flet qartë për këtë çështje duke thënë: “Gjatë kohës kur një njeri ushtrohet në zbatimin energjisë së brendshme të zemrës një at shpirtëror me përvojë të vërtete është i domosdoshëm. Në qoftë se nuk gjendet Iehtë, njeriu do të këmbëngulë duke kërkuar deri sa të gjejë. Në qoftë se nuk inund ta gjejë i interesuarin do të kërkojë ndihmën e Perëndisë me përulësi dhe të gjejë udhëzime në shkrimet e etërve të shenjtë pasi këshiilohet njëkohësisht me fjalën e Perëndisi siç është shkruar në Shkrimet e Shenjta.

Gjithashtu një njeri duhet ta ketë parasysh faktin se ai që interesohet të fitojë mirësinë dhe interesohet për zellin mund të marrë diçka të dobishme nga këshillate njerëzve të thjeshtë

sepse etërit e shenjtë na sigurojnë për faktin se po t’i bejmë një pyetje rae besim dhe dëshirë të mirë një arabi edhe mundet ai të na japë këshilla të dobishme. Në qoftë se i kërkon këshilla qoftë një profeti pa patur dëshirë të mirë dhe bindje prapë nuk do të ngelesh i kënaqur.

Në lidhje me këto që thamë ekziston një ndodhi e ngjashme me Shën Makarin e Egjiptit, të cilit një fshatar i thjeshtë dhe i pashkollë i dha një përgjigje të theilë që e nxori prej hidhërimit ku kishte rënë. Në lidhje me informitetin që është mospërdorimi i fantazisë dhe mospranimi i çdo Hoj forme gjatë kohës së absorbimit shpirtëror qoftë edhe në rastin kur kjo gjë shfaqet në trajtën e dritës të engjëlHt apo të Krishtit, domethënë në Hdhje më pëijashtimin e çdo iloji endërgjimi,' duhet të konsultojmë etërit e shenjtë. Etërit e shenjte janë dakord se është shumë e lehtë për fantazinë e njeriut të trupëzojë ose më ijalë të tjera t’i iapë jetë çdo gjëje që na paraqet mendja në mënyrë që ai, i ciH nuk ka shumë përvojë ti marrë këto produkte të fantazisë si shenjë shenja dhe vegime, të cilat gjoja janë fryte të Hirit Hyjnor. Kështu ai do të bjerë në vetmashtrimin dhe do të narrojë Shkrimin e Shenjtë, i cili na paralajmëron se satanai për t i mashtruar njerëzit, shndërrohet në engjëH drite.

Për mendjen tonë është e lehtë dhe e natyrshme të gjendet nië gjendje informiteti dhe të qëndrojë kështu madje dhe atëherë -<ur mendon rreth pranisë së Perëndisë. Duket qartë prej provës se ^M.ia e fantazisë mundet ne nje mënyrë të qartë të shfaqë një 3e sipas mënyrës së informitetit dhe ta ruajë praninë e saj për penudhë kohe.

Per shembuil marrim rastin kur ndjejmë në shpirt praninë e "c apo zë ngrohtit. Kur ndjen të ftohtë mund të kesh një ae te '^jaJlë të ngrohtësisë në trurin tënd edhe pse ngrohtësia rorme dhe nuk është objekt i të parit dhe as nuk mund të •Ttatet ,ne ndjenjen e natyrshme te një njeriu që ka të ftontë. Në njeiten menvrë ekzistenca shpirtërore dhe e pakuptueshme e

Perëndisë mund të shfaqet ne mendie dhe njihet nga zemra në një iniormixet të plotë.

Peiegrini: Gjatë uahëtimeve të mia u njoha me shumë njerëz të përkushtuar te Perënaia. të ciiët kërkonin shpëtim dhe më thanë se kishin frikë të merreshin me jetën e brendshme të cilën e dëbonin prei tyre si një tantazi të thjeshtë. Disave nga ata u lexova mesimin e Shën Grigor Sinaitit me nje dëshirë te madhë, të ciiën po ua lexoj dhe juve. i£Energjia e zemrës nuk mund të jetë një produkt i fantazisë ashtu si mund të ndodhë me trurin.

Sepse kur armiku dësiiiron ta ndryshojë ngrohtësinë e zemrës në zjarrin e tij të pakontroiluar dhe të dëmshëm apo kur do të ndrvshojë gëzimin e zemrës në shijime kënaaësish trupore, qetësia përvoja dhe ndjenia e vërtetë e zemrës do të zbulojnë teknikat dhe theilësirat.

Gjithashtu kam njohur disa njerëz që eahe pse njohën rrugën e heshtjes dhe të luties së zemrës meqë. hasën vësntirësi gjate rrugës apo i piiakosi dëshpërimi i një dëshirimi mëkatar, ndaiuan energjinë e brendsiime të zemrës,, të cilën e njohën më përpara.

Profesori: Sigurisht . edhe unë kam përvojë në lidhje.me këtë gjë', sepse kohë më parë, kur bija në ndonjë mëkat. largohesha prej formës së brendshme të menajes dhe menaoja kështu: Përderisa lutja e zemrës është e shenjië dhe është bashkim me Perëndinë. nje nieri mëkatar nuk duhet të mbaië Brenda tij të shenjtat, sepse zemrën e ka të papastër. Ai mund të lutet vetëm në qoftë se ndien në zemër një pendim të theilë dhe paraaapërgatitet seriozisht per koomumkimm me Perëndinë.

A nuk është më e vyer për njeriun të qëndrojë i heshtur para Perëndisë sesa të shqiptoie ijaië pa kuptim dhe madje të daia preej-një zemre të mbushur me papastërti?

Murgu i Veshjes së madhe: Më vjen shumë keq që ti menaon në këtë mënvre. biy dëshpënm është një nga mëkatet më të rënda dhe është ai'tna kiyesore e armikut të errësirës.

Mësimi i etërve të kishës në lidhje me këtë gjë ësfatë kreitësisht i kundërt. Nikita Stithato na thotë. l*Në qotlë se dikusn është i ^hvoir theilë në zemër të.femt nuk duhet të dësoEërohet e duhet

kthejë vështrimn e tij tek Perëndia dhe ai do ta ngjailë zemrën e dj shpejt e do t’i japë më tepër fuqi se sa kishtemë parë.”

Keshtu pas çdo rënie dhe çdo plagosje të zemrës nga mekatet ajo që duhet të bëië njeriu është t'i dorëzojë zemrën Perëndisë për shërim dhe pastrim nj ëlloj siç ben në rastin e sendeve kur kanë zënë myk të ciiat i nxjerr në dieil per t7u pastruar e për tJu nxjerrë erën e keqe. Për këtë lurtë të brendëshme na flasin shumë shkrimtarë shpirtërorë në mënyrë pozirive. Kjo eshtë një luitë që zhviilohet kundër armiqve të jhpëtimit tonë. Në qoftë se një njeri plagoset më mijë herë ai nuk duhet të ndalë në asnië mënyrë energjinë jet&ërëse, lutien e iisuit, i ciii është i pranishëm në zemrën e secilit nga ne.

Veprat tona jo vetëm që nuk duhet të na pengojnë nga rrugëtimi ynë në praninë e Perëndisë apo të na shkëputin prej !unes së brenaëshmë duke pësuar hidhërimin, zfagënjimin po në ‘.3 vërterë duhet të na arrojnë sa më shumë me Perëndinë. L'ëmija që i mëson nëna hapat e parë ecen vetëm rrotuil saj. 5apo naien që lëkunden hapat. vrapon duke u kapur pas rrobave të saj.

Eremiii: Mendoj se në lidhje me trymën e hidhërimit dhe më “nendimet e ankthit dhe të dyshimit se të gjitha këto shkaktohen ■£Më nga parregullsia e mendjes dhe nga dështimi i sai në --rpjekjen për të bërë një jetë të brendëshme në heshtie. Etërit e 'jetër. në unësinë e tyre hyjnore fituan mbi dëshpërimin dhe -oren një ndriçim të brendshëm dhe forca për shkak të shpresës -e Perëndinë nëpërmjet lutjes paqtuese. Ata na japin këtë •^shiilë: "Qëndro i heshtur në qeiinë tënde dhe aio do të mësojë ^ithçka.”

Profesori: Kam një nderim të vcçantë për ju sa që e dëgjova ^ ^ezim të madh anaiizën kritike që ju i bëtë mericimeve të mia mbi heshtjen, të cilën e parashtroni aq bukur dhe mbi dobinë e veçimit të cilën e jetojnë eremitët me aq shumë gëzim. Mirëpo unë e mendoj kështu:

Përderisa njerëzit në bazë të ligjit të natyrës që caktoi Perëndia ndërvaren njeri nga tjetri ata janë të detyruar të ndihmojnë, të punojnë njeri për tjetrin dhe t’i shërbejnë njeri - tjetrit, kjo renditje reciproke a nuk është një produkt i rëndësishëm i lumturisë njerëzore dhe a nuk tregon për dashurinë që kanë njerëzit njeri për tjetrin?

Por një eremit dhe çdo pasues i heshtjes si mund të kontribuojë në ndihmën për të afermin dhe në lum,turinë e të gjithëve? Mendoj se ai i shkatërron vetë iigjet e krijuesit përsa i përket bashkimit nëpërmjet dashurisë sipas mënyrës të çdo njeriu si edhe ndikimin e dobishëm në vëliazërim në komunitetin e njerëzve.

Eremiti: Përderia koncepti juaj për heshtjen është i gabuar edhe konkluzionet nuk mund të jenë të drejta. Po le ta shohim konkretisht këtë gjë. Njeriu, i cili ka zgjedhur të jetojë ,në një veçim të izoluar nuk jeton aspak në një gjendje mosveprimi dhe dembelizmi, madje ai gjendet në një shkallë të lartë aktiviteti shumë herë më të madhe se ata që jetojnë brenda shoqërisë.

Ai vepron pa pushim në përputhje me natyrën e tij logjike, qëndron zgjuar nga ana e intelektit, mendon vazhdimisht me një sy që nuk fle kurrë, vëzhgon qenien e tij morale. Ky është qëliimi i vërtetë i drejtë i heshtjes. Asketi duke ndihmuar veten e tij për të përparuar në përsosmëri, u shërben edhe të tierëve, për të cilët zhytja e vazhdueshme në vetvete për zhvillimin moral është e pamundur.

Ai pra ruan veten e tij dhe komunikon në bazë të pervojës së tij të brendëshme apo edhe me fialë në rastet e jashtëzakonshme ose me shkrime. Në këto raste ai nxjerr në pah avantazhet shpirtërore dhe ato që kanë lidhje me shpëtimin e shpirtrave të vëilezërve të tij. Ai orron gjëra më të larta dhe më jhume se çfarë ofron dikush tjetër me bamirësi dhe me vepra të mira. sepse sado sende t’u ndash njerëzve që janë të varfër, orape ato nuk do të mjaftojnë. Ndërsa asketi mund të ofrojë të mira dhe vepra morale dhe duke ndihmuar në përsosmërinë sfapirtërore të njerëzve, ai është ndihmes i mbarë i gjithësisë.

Pervoia dhe mësimi i tij transmentohen nga brezi në brez dhe kështu ne sot kemi mundësi të gjejmë dobinë në përvojën e tij në vvrtytin dhe në mësimin që na la si trashëgim. Këto fenomene njohën kulme të jashtëzakonshme në epokat e hershme. Kjo vepër nuk ndryshon nga dashuria e krishterë, madje e tejkalon atë.

Ndikimi dobiprurës i njeriut, i cili ruan heshtjen me të afermin e tij nuk duket vetëm në dëshminë e qartë se sa shumë fuqi mund të fitojë njeriu mbi veten dhe sa shumë zot i vetes ështe. Me shembullin e gjallë ai i jep një ndihmë të madhe një të krishteri besmirë dhe të kujdesshëm duke i mësuar nevojën e një kontrolli më të madh ndaj vetes dhe dobësive të tij dhe nevojën e domosdoshme të zhytjes së thellë në studimin e ligjit të Perëndisë.

krishteri që jeton në botç dhe që dëgjon për një asket të përkushtuar tek Perëndia për jetën e tij të shenjtë, ndjen dhe ai nevojën për të bërë një jetë të tillë. Jeta e tij na mëson se njeriu është si një puhizë e re, një kërcim zogu në tokë e në frmd i shpaU njeriut se është e mundur me anën e iutjes së zemrës, me anën e përpjekjes dhe hirin e Perëndisë, të arrijë në një lartësi aq të madhe shpirtërore sa që mund të shohë së iargu spirituaiitetm e plotë, të cilin e kishin njerëzit e parë në parajsë, kur dolën nga duart e Knjuesit. Asketi i heshtur u jep mësim të tjerëve më tepër me shembullin e tij, me heshtjen se sa me fjalë.

Të gjitha këto që thamë më sipër burojnë nga heshtja që shenjtërohet nga Hiri Hyjnor. Po edhe në qoftë se ai që ruan hesht jen nuk ka marrë këto dhurata nga Hiri i Perëndisë, të cilat e bëjnë të jetë drita për botën, edhe në qoftë se nuk hyri në rrugën e heshtjes me qëllim të fshehë veten e tij edhe në këtë rast ai u jep një ndihmë të madhe njerëzve të tjerë njëlioj si bën kopshtari kur krasit degët e thata dhe pastron pemët që të lulëzojnë degët e tjera dhe të japin fryte.

. Sigurisht që kjo nuk është një ndihmë e vogël. Në përgjithësi ai që lufton dhe është i përkushtuar në jetën murgjërore shkakton dobësimin e fuqisë së pasioneve të ndryshme, të cilat mund të kishin pasoja fatale për shoqërinë dhe njerëzit e tjerë me të cilët ai është në kontakt.

Shën Isak Siriani në lidhje me heshtjen na thotë këto gjëra; 4<Në qoftë se nga njera anë vendosim të gjitha veprat e jetës sonë dhe nga ana tjetër heshtjen do të shohim se peshoija do të anojë nga e dyta. Mos i krahaso ata që bëjnë shenja të mëdha e bëjnë vepra të aamirueshme në botë me njerëzit, të cilët ruajnë heshtjen dhe kanë dijen.

Dashuro apraksine e heshtjes ashtu si dashuron argjenddashësi paratë e tij, dashuro kthimin e njerëzve tek Perëndia. Eshtë më e pëiqyeshme të çlirosh veten tënde nga zgjedha e mëkatit, sesa të Iirosh të tjerët nga skllavëria”

Për më tepër shume njerëz të urtë e kanë vlerësuar gjithmonë vlerën e heshtjes. Shkolla filozofike e neoplatonianëve fitoi shumë pasues në kohën kur e udhëhiqte filozofi i urtë Plotin. Ai e ngriti në një shkallë të lartë jetën e brendshme teorike të amtshme nëpërmjet heshtjes.

Profesori: Tani më ka mbetur edhe diçka që unë e kam të vështirë ta kuptoj ashtu si duhet.

Midis nesh të krishterëve ekziston një zakon që duke qenë brenda në kishë ne kërkojmë lutjet e njeri - tjetrit dhe tregojmë besim në lutjet e disa personave të caktuar të kishës. A nuk është kjo gjë një shenjë e qartë e dashurisë së madhe për veten tonë? A mos vallë kemi të bëjmë këtu me një zakon të thjeshtë, të përsëritur shpesh nga ne, vetëm për të dëgjuar kërkesat e të tjerëve që lusin për t’u kujtuar në lutjet që ata bëjnë? A ka ppvojc Perendia në fund të fundit për lutjet tona të vazhdueshme pgfderisa Ai përkujdeset me anën e Përkujdesjes Hyjnore në njin>Ten më të mirë për çdo krijesë qe vjen në këtë botë e jo jjpas deshirave tona meqë njeh gjithçka ashtu si na thotë edhe

Ungiilli?         _

A ka mundësi që lutja e disa njerëzve të amjë të kthejë veodimet e Perëndisë duke daië më e fortë se ato? A mundet Jutja e një njeriu të vetëm ta bëjë këtë gjë? A nuk do të bëhej Perendia vetëm dëgjues i lutjeve të njerëzve? A ështe e mundur të më shpëtojë lutja e një njeriu të tretë kur ekzistojnë të gjitha provat e kundërta nga ana ime për një gjë të tillë e ku'r unë nuk iutem që të ndodhë diçka e tillë ose kur nuk pranoj se kërkesa që ne i bëjmë njeri - tjetrit për t’u lutur nuk është gjë tjetër veçse një shprehje e hollë e delikatesës së krishterë, e cila shfaqet në parapëlqimin tonë për lutjen e këtij apo atij personi.

Murgu: Kur dikush arrin ta gjykojë këtë çështje në mënyrë të sipërfaqshme siç bëtë ju më sipër. ai mund të arrijë shumë iehtë në përfundime të gabuara. Por qëllimi shpirtëror i lutjes i ndriçuar nga drita e fesë dhe i ushtruar në përvojën e lutjes së brendëshme shkon më thellë, i sheh gjërat në mënyrë më të mistershme dhe më shpirtërore dhe zbulon gjëra të pazbuluara më parë.

Për ta kuptuar sa më qartë këtë ie të marrim një shembull dhe le ta vërtetojmë me anën e Fjalës së Perëndisë.

Le të supozojmë se një nxënës shkon për të marrë më shumë nga një profesor i affcë, por paaftësia e tij në të mësuar, dembelizmi, pamundësia për fu përqëndruar në ato që i mëson pengojnë suksësin dhe e futin nxënësin në kategorinë e të prapambeturve e të pakujdesshmëve. I hidhëruar për shkak të kesaj gjendjeje duke dashur të kalojë pengesat që ka përpara, ai ulion të shoqërohet me një shok të kiasës, i cili është më i përparuar dhe i shkathët dhe i tregon shkakun e mërzitjes së tij.

Le të jemi tani e tutje të pandarë në përpjekjen tonë për të mësuar së bashku, për të parë gjërat nga afër e për të studiuar bashkarisht lëndët e vështira i thonë njeri - 'tjëtrit. ■

Kështu ata fillojnë të punojnë bashkë, studiojnë lëndët e vështira, njeri i shpjegon vështirësitë tjetrit, ndihmojnë njeri - tjetrin për të përparuar e në fund edhe nxënësi tjetër bëhet i mirë, s do punën e tij dhe dembelizmi e dobësia shndërrohen në zell, si përfundim na shfaqet një karakter i mirë dhe shumë i përpunuar.

Nga ana tjetër nxënësi i mirë që e ndihmon rezulton se pas kësaj pune ndihmëse për shokun është më i zellshëm, më 1 ËTtshëm dhe më i mirë.

Për shkak të influencës tek njeri - tjetri ata arritën të kenë rezultate shumë të mira e një përparim shumë të kënaqshëm.

Një përparimi i tillë është diçka e natyrshme, sepse njeriu është i lindur të jetojë së bashku me njerëz të tjerë, të zhvillohet natyrshërru llogjikshëm, mendërisht shpirtërisht, nëpërmjet shoqërisë, nëpërmjet zakoneve të ndryshme të jetës, nëpërmjet ushtrimit, nëpërmjet emocioneve të ndryshme, nëpërmjet energjisë së dëshirave, me pak fjalë të zhvillohet me anë të atyre gjërave që i merr si shembuj të atij lloji..

Pra, përderisa njeriu gjatë jetës së tij është i detymar të ketë marrëdhënie të ngushta me njerëzit e tjerë e të marrë ndikime të forta prej ambientit njerëzor ku ndodhet ai i cili rastësisht është i detyruar të jetoje në një Iloj rrethi të tij, e bën zakon dhe zbaton në jetën e tij personale zakonet, Ilojin e sjeiljes e jo rrallë edhe veçantitë e ambientit ku ndodhet.

Si njedhim karakteri i ftohtë bëhet entuziast, dembeli shndërrohet në një njeri të sjellshëm e plot me gjallëri etj. Shpirti

një njeriu mund të ndikojë në mënyrë pozitive tek tjetri dhe në rastin e lutjes nuk është diçka e çuditshme kur shohim se ajo ka një ndikim të madh duke i dhënë guxim atij që dëshpërohet apo duke nxitur një përpjekje që ka si synim largimin nga kryeija e mëkateve dhe fuqizimin në jetën shpirtërore për të armur në përsosmëri.

Kështu duke ndihmuar njeri - tjetrin bëhemi njerëz ujithmonë e më të perkushtuar tek Perëndia, njerëz më aktivë, më seriozë në të gjitha anët e jetës. Kjo është e fshehta e lutjes që bëhet për të tjerët duke e shpjeguar zakonin e shenjtë që kanë të krishterët për t’u lutur njeri për tjetrin, për të penguar krenarinë në lutje për vëilezërit e tyre.

Një njeri nga këto që thamë e kupton se Perëndia nukështë si pushtetarët e botës që gëzohen kur dëgjojnë lutje pa mbarim. Perëndia gëzohet nga iutja që i drejtohet nga një zemër e pastër që është e aftë ta ndiejë, të flasë e të bashkohet me të. Ne qoftë se lutja e të krishterëve që bëjnë për njeri - tjetrin në tokë është kaq e nevojshme dhe e dobishme ajo ka dobi të madhe edhe në rasiin e lutjes së ndërsjelltë për të fjeturit, bota e të cilit ndodhet në qiej, por që njëkohësisht ka lidhje të ngushta me botën tonë këtu në tokë. Sipas kësaj mënyre shpirtrat e kishës këtu në tokë mbajnë kontakte dhe komunikojnë me shpirtrat e kishës triumfuese apo siç mund ië themi me ijalë të tjera komunikojnë të gjailet me të vdekurit.

Në qoftë se hapim Shkrimin e Shenjtë mund të vërtetojmë këtë të vërtetë nga fjala e Perëndisë.

Jisu Krishti i thotë Apostuil Pjetrit:Unë jam lutur për ty që besimi yt të mos zvogëiohet (Luka 22/32). Nga këto fjaië shohim se iutja që bënte Krishti forconte frymën e Apostull Pjetrit dhe i jepte fiiqi kur iëkundej besimi i tij.

Kur Apostuii Pjetri ndodhej në burg nga ana e Kishës bënin lutje të vazhdueshme te Perëndia për të (vepra 12/5). Ketu kemi përsëri një shembuil se si lutja u jep një ndihmë të madhe shpirtrave të vëilezërve tanë në çastet e vështira të jetës.

Përgjigjja më e qartë e kësaj çështjeje dei në Çalët që 'hknian Apostuil Jakovi në letrën e tij: 4eRrëfeni fajet njeri - tjetrit dhe lutuni për njeri - tjetrin, shumë fuqi ka lutja e tjetrit kur bëhet me gjithë shpirt” (Jako. 5/16).

Këto fjalë janë shpjegim pozitiv i çështjes psikologjike që shtruam pak më parë Po çfarë mund të themi për shembullin e Shën Pavlit, i cili na është dhënë si modei i lutjes për njeri - tjetrin? Një shkrimtar shpirtëror shkruan se shembuili i ApostuU Paviit na mëson se sa shumë e domosdoshme është lutja që bëjmë për njeri - tjetrin dhe lutja e një asketi bashkë me përpjekjen e tij kundër mëkatit na jep të njëjtin shembuil se si një asket e ndien me shumë zjarr nevojën për lutje dhe kërkon me lot ndihmën për të arritur fitoren përfundimtare.

Pavii në letrën e tij drejtuar hebrejve lut duke thënë: ecLutuni për ne, sepse ne besojmë se kemi ndërgjegje të mirë duke dashur të sillemi mirë në çdo gjë. (Hbr 13/18). Kur lexojmë këto fjaië është shumë e qartë se sa e dëmshme është të prehemi në lutjen tonë dhe sukseset tona ku një Pavël piot me përulësi u kërkon të tjerëve të luten për atë.

Kështu pra me përulësi, thjeshtësi dhe unitet dashurie nuk mohojmë dhe as nuk hedhim tutje ndihmën e lutjes qoftë dhe të atyre personave që janë të dobët në besim, përderisa shpirti i madh dhe i pastër i Pavlit nuk lë pikë dyshimi në lidhje me këtë gjë, e për më tepër u kërkon të tjerëve të luten për atë duke e ditur mirë se fuqia e Perënaisë përsoset në dobësi.

Si njedhim kjo bëhet diçka e përkryer edhe tek ata që nuk kanë dëshirë për t’u lutur. Duke patur ndihmën e këtij shembulli kuptojmë se lutja për tjetrin fuqizon bashkimin e dashurisë së krishterë, të cilën e ka urdhëruar Perëndia. Kjo gjë aëshmon për përulësinë e fiymës së atij që lutet dhe fiton frymën e tij.Në këtë mënyrë zgjerohet hapësira e nxitjes së brendëshme që ka një njeri për Iutjen përgjëruese të ndërsjeiltë.

Profesori: Analiza që ju bëtë dhe provat që soilët janë të sakta, por do të ishte me shumë interes të dëgjoja diçka nga goja juaj rreth metodës praktike dhe mënyrës së Iutjes për të

tjerët, sepse mendoj që fiyti dhe fuqia pushtuese e lutjes varet nga një interes i gjailë për njerëzit i shprehur në një mënyrë të qartë si edhe nga një ndikim i vazhdueshëm i fiymës së personit që lutet ndaj atij që kërkoi lutjen e tij.

Por kjo gjendje shpirti a nuk ka rrezik të na ndalojë nga ndjesia e vazhdueshme e pranisë së padukshme të Perëndisë dhe të na pengojë të shfaqim nevojat tona? Përse një besimtar kujton në lutjen e tij një njeri të afërm për dy ose tre orë vazhdimisht duke e lutur Perëndinë për ndihmë? Domethënë për të mos u zgjatur do të doja të mësoja se si ne duhettë lutemi për të ijerët.

Murgu: Lutja për çdo gjë që i ofrohet Perëndisë, na Iargon nga ndjesia e pranisë së tij, por duhet që çdo gjë, të cilën i ofrojmë Perëndisë ta ofrojmë në praninë e Tij. Për këtë në lidhje me metodën që përdorim kur lutemi për të tjerët duhet patur parasysh se fiiqia e lutjes qëndron në dashurinë dhe dhembshurinë që ne ndjeimë për të tjerët dhe ajo ka ndikim në shpirtin e të tjerëve në bazë të masës së dashurisë që ne ndjejmë per ata.

Kështu pra kur rastis që ne kujtojmë të afërmin tonë ose duam të lutemi për të tjerët ështe mirë që t'i sjeilim ata ndër mend dhe të lutemi në këtë mënyrë: “O Perëndi, dhe Zoti i Shumëmëshirshëm u bëftë gjithmonë vullneti yt, i cili do që të shpetoië të gjithë njerëzit dhe të vijnë në njohjen e së vërtetës sate. Ndihmo dhe shpëto shërbëtorin tënd aksh...” Pranoje këtë aeshirë timen si një thirrje dashurie, dashuri, të cilën na i mësove dhe Ti.”

Një njeri mund t’i thotë këto fjalë gjatë kohës që lutet apo <ur oen !utjen me komboskin duke i kushtuar lutje të tjerëve. Pen-oia më ka mësuar se kjo është një lutje bamirësie për atë ^en qe thuhet.

Protesori: Mendimet tuaja, shembujt, biseda aq e dobishme . ‘e 'acte ruaia ndriçuara që burojnë të gjitha nga iart më bënë ‘c ,e:iaos - ‘ zbatoj ato në jetën time. Për të gjitha sa dëgjova

dhe ndjeva, ju parashtroj falenderiraet e mia, mirënjohjen dhe respektin tim të thellë të skalitur në thellësinë e zemrës sime.

■ Pelegrini dhe Profesori: Erdhi çasti për ne që të ndahemi nga ju. Ju lusim me gjithë zemër dhe u kërkojmë lutjet tuaja për t’i patur shoqeruestë përhershëm të udhëtimeve tona.

Ati Shpirtëror: Perëndia i paqes që ngjaili Zotin tonë Jlsu Krisht nga të vdekurit, Bariun e Madh dhe Qengjin, i cili derdhi gjakun e Tij për të nënshkruar Dhiatën e Re e të pëijetshme le tau përsosë në çdo vepër që të kryeni vuilnetin e Tij. Le të zhvillohet brenda nesh çdo gjë e mirë që është e pëlqyeshme për Atë. Ju bekoftë me anën e Birit të tij Zotit Jisu dhe le t’u ndriçojë me anën e Shpirtit të Shenjtë të Tij. Amin!

Dhe lavdi atij që na fal neve jetën me anën e Jisu Krishtit.

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου