«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ
ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ ΑΘΗΝΩΝ
(1938-
Εὑρισκόμεθα στὸ ἔτος 1991. Τά κατά σάρκα ἀδέλφια μου με εἰδοποίησαν ὅτι ἡ μητέρα μας θα ἀνέβη στὸ νοσοκομεῖο Κ.Α.Τ τῆς Ἀθήνας γιὰ μία ἀρθροπλαστική ἐπέμβασι στό δεξιό της γόνατο. Ὁ μακαριστός τώρα σεβαστός μου Γέροντας ἀρχιμ. π. Γεώργιος, Καθηγούμενος τῆς Μονῆς μου, τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, με προέτρεψε νὰ μεταβῶ πλησίον τῆς μητέρας μου στὸ διάστημα τῶν 20 καὶ πλέον ἡμερῶν πού θὰ ἔμενε στὸ νοσοκομεῖο. Ἔτσι, θὰ ἠμποροῦσα με την παρουσία μου νὰ τῆς ἁπαλύνω τούς πόνους, νὰ την παρηγορήσω καὶ νὰ τῆς κάνω συντροφιά.
Πράγματι ἔκαμα ὑπακοή καὶ ἦλθα στὴν Ἀθήνα. Το βράδυ ἐκείνης τῆς ἡμέρας ἐπισκέφθηκα την Ἱερά Μονή τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος Πεντέλης, ὅπου ἐδῶ ζοῦσε παλαιότερα ὁ ἀγιασμένος Γέροντας Σίμων Ἀρβανίτης. Με το θάρρος τῆς παλαιόθεν γνωριμίας μου, ἐζήτησα ἀπό τον διάδοχό του νὰ μοῦ ἐπιτρέψει νὰ μείνω στὴν μονή του, προκειμένου νὰ ἐπισκέπτομαι καθημερινά τήν ἄρρωστη μητέρα μου. Μετά την ἀρνητική του ἀπάντησι, ἤκουσαν το πρόβλημα μου ἕνα εὐσεβές ἀνδρόγυνο πού εἶχαν ἔλθει νὰ προσκυνήσουν. Καὶ οἱ δυό τους αὐθόρμητα μοῦ εἶπαν ὅτι ἠμποροῦν νά με φιλοξενήσουν σπίτι τους, ὅσες ἡμέρες χρειάζονται νὰ μείνω στὴν Ἀθήνα. Μετά χαρᾶς δέχθηκα. Ἔτσι με το αὐτοκίνητό τους, φθάσαμε στὸ Νέο Ἡράκλειο ὅπου εἶναι το σπίτι τους. Αὐτό το ἀνδρόγυνο εἶναι ὁ κ. Χαράλαμπος Καρακατσάνης καὶ ἡ σύζυγός του Ἑλένη. Χωρίς νὰ μέ γνωρίζουν, ἐπέτρεψαν νὰ μπῆ στο σπίτι τους καὶ μάλιστα γιὰ δύο ἑβδομάδες ἕνας ξένος μοναχός! Ὄχι μόνο με ἐστέγασαν και καθημερινά φιλαδέλφως μέ διέτρεφαν σάν παιδί τους, ἀλλά ἀκόμη ὁ κ. Χαράλαμπος μέ μετέφερε κάθε πρωΐ στο νοσοκομεῖο με το αὐτοκίνητό του καὶ το ἀπόγευμα με ἐπανέφερε σπίτι του.
Γνωρισθήκαμε καλλίτερα. Ἔμαθα ὅτι εἶναι σπουδαῖος μουσικός καὶ δεξιός πρωτοψάλτης τοῦ ναοῦ τῆς Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας. Ἐπί δύο Κυριακές τον ἠκολούθησα στὴν ἐκκλησία του καὶ ἐθαύμασα το μουσικό του ταλέντο καὶ την ἀγγελική του μελωδία. Μά περισσότερο ἤμουν ἐντυπωσιασμένος γιά την πηγαία ἁπλότητα καὶ ἀρετή του. Ἔψαλλε μέσα ἀπό την καρδιά του. Κι ἀπό ὅλη την καλωσύνη τῆς συμπεριφορᾶς του ἐλάμβανα καθημερινά μηνύματα χριστιανικῆς βιοτῆς καὶ ἐν Χριστῶ θαυμαστῆς πολιτείας.
Πρίν ἀναχωρήσω ἀπό τον φιλόξενο οἶκον του, μοῦ ἐχάρισε μία σειρά μουσικῶν κειμένων, πού ὀνομάζεται Μουσικόν Λειμωνάριον. Εἶναι θὰ ἐλέγαμε μία μουσική ἐγκυκλοπαίδεια, στὴν ὁποία ἔχει ἀποθησαυρίσει τούς μουσικούς θησαυρούς διαφόρων μελῶν τῶν παλαιοτέρων καὶ νεωτέρων μουσικῶν συγγραφέων.
Ἐπέρασαν ἀπό τότε περίπου τριάντα χρόνια. Ἦλθε στὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ εὐλαβής κ. Χαράλαμπος. Τὸν ἀνεγνώρισα καὶ ἀνανεώσαμε την παλαιά μας γνωριμία. Με ἐκάλεσε σέ μία προσεχῆ κάθοδό μου νὰ τὸν ἐπισκεφθῶ στὴν Χαλκίδα, στὸ χωριό ……ὅπου γεννήθηκε καί μεγάλωσε. Καὶ ἐπάνω στὸ βουνό πλησίον τοῦ χωριοῦ του, ὅπου ἔχει κτίσει ἐξοχική ἀγροκατοικία καὶ πάλι με δέχθηκε με την εὐλαβέστατη σύζυγό του.
Ἔτσι ἐπ᾿ εὐκαιρία τον ἐρώτησα σχετικά γιὰ την ζωή του. Ὁ πατέρας του, καταγόταν ἀπό την Ἤπειρο. Κατῴκησε ἐδῶ καὶ ἄνοιξε φοῦρνο. Ταυτόχρονα ἔψαλλε καὶ στὴν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ του, χωρίς γνῶσι βέβαια τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς. Ὁ ἱερεύς τοῦ χωριοῦ, εἶπε στὸν πατέρα του νὰ καλέσει στὸ ἀναλόγιο καὶ τόν γυιό του, τὸν Χαράλαμπο, ἡλικίας τότε 17 ἐτῶν. Με δισταγμό στὴν ἀρχή, ἀλλά καὶ με ἔντονες προτροπές τοῦ πατέρα του ἄρχισε νὰ παίρνει θάρρος γιὰ νὰ ψάλλει. Ὁ πατέρας του, πολλές φορές την ἑβδομάδα τον ἐδίδασκε πῶς νὰ ψάλει τό κάθε τροπάριο. Αὐτά ἦταν τά πρῶτα βήματα τοῦ κ. Χαραλάμπους στὴν πορεία του γιὰ την ἀξιοποίησι αὐτοῦ τοῦ χαρίσματος τῆς φωνῆς πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός. Μοῦ ἔλεγε ὁ κ. Χαράλαμπος ὅτι ὁ πατέρας του εἶχε μία δυνατή καὶ βροντώδη φωνή. Ἐνῶ στὸν ἀριστερό χορό ἔψαλλε ὁ θεῖος τοῦ πατέρα του, σάν δεύτερος ψάλτης.
Κατόπιν ὁ Χαράλαμπος ἦλθε στὴν Ἀθήνα, ὅπου διδάχθηκε στὸ Μουσικό Ὠδεῖο Ἀθηνῶν, ἐπί πέντε χρόνια την βυζαντινή μουσική. Ταυτόχρονα μπῆκε ὡς ὑπάλληλος στὴν Ἀστυνομία, ὅπου συνταξιοδοτήθηκε στὴν ἡλικία τῶν 51 ἐτῶν. Ὡς πρωτοψάλτης ἐργάσθηκε ἐπί 30 χρόνια ἀπό το 1985 ἕως το 2015. Κατόπιν με την σύζυγό του ἐπέστρεψαν στην γενέτειρά τους. Ἔκτισαν την ὀρεινή αὐτή ἀγροκατοικία πλησίον τῆς μονῆς τοῦ ἁγίου Νικολάου Ἄνω Βάθειας, ὅπου καί διέρχονται εἰρηνικῶς καὶ ψαλμικῶς τὸ ὑπόλοιπον τῆς ζωῆς των προσδοκοῦντες την ἀπόλαυσιν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.
Εὐχαριστῶ τον Θεόν, διότι με ἀξίωσε νὰ γνωρίσω τον θεράποντα αὐτόν τῆς ἀγγελόφωνης βυζαντινῆς μουσικῆς καὶ νὰ λάβω ἀπό τά χέρια του πληθώρα μουσικῶν του βιβλίων, στὰ ὁποῖα διακρίνει κανείς την μελωδικήν σύνθεσι τῶν μουσικῶν του κειμένων, το πηγαῖον τοῦ θείου χαρίσματός του και τον πλοῦτον τῶν μουσικῶν θέσεών του. Ὁ κ. Χαράλαμπος ἀνεδείχθη ἰσάξιος διάδοχος καὶ συνεχιστής τῶν νεωτέρων στυλοβατῶν τῆς μουσικῆς μας ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, δηλ. τοῦ Χατζηθεοδώρου, τοῦ Στανίτσα, τοῦ Πρίγγου, τοῦ Καραμάνη, τοῦ Χρυσάνθου καὶ ἄλλων. Μέ την τελευταία ἔκδοσι τοῦ Μουσικοῦ του Λειμωναρίου, ὅπου κάθε τόμος περιέχει μαθήματα γιὰ κάθε ἦχο ξεχωριστά, μᾶς παρέδωσε τούς θησαυρούς τῶν μεγαλυτέρων, παλαιοτέρων καὶ νεωτέρων μουσικῶν συγγραφέων, εὐχρήστους πλέον γιὰ κάθε διδάσκαλον καὶ ἱεροψάλτην.
Τον εὐχαριστοῦμεν διά την ἐπίπονον αὐτήν καὶ πολυχρόνιον ἐργασίαν του καὶ εὐχόμεθα ἐγκαρδίως καὶ εὐγνωμόνως ὑπέρ τῆς αὐτοῦ ὑγείας καὶ καλόν Παράδεισον εἰς τάς αἰωνίους μονάς.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης.
6η Φεβρουαρίου 2020.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
