Ευαγγέλιο: Μάρκ. β' 1 -12
12 Μαρτίου 2023
Μέτρο της πνευματικής προόδου για τον κάθε Χριστιανό είναι η Ορθόδοξη πίστη όπως διασαφηνίστηκε μέσα από τους Αγίους Πατέρες και ο συνεχής πνευματικός αγώνας. Η Εκκλησία μας την πρώτη Κυριακή των νηστειών πρόβαλε την Ορθοδοξία ενάντια σε όλες τις αιρέσεις των προηγούμενων αιώνων. Σήμερα, δεύτερη Κυριακή των νηστειών, επαναλαμβάνεται μια δεύτερη Ορθοδοξία με κορυφή τον Άγιο Γρηγόριο Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης τον Παλαμά. Πράγματι η ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου διέσωσε την ορθοδοξία από τη Δυτική σκέψη που ουσιαστικά οδηγούσε τον κάθε χριστιανό σε δρόμους που δεν οδηγούν στο Θεό.
~ Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έχοντας την παράδοση παλαιότερων αγίων ανθρώπων αλλά και έχοντας ως βάση την υπακοή, την ταπείνωση, την συνεχή μετάνοια και άσκηση – νήψη μπόρεσε να γίνει μέτοχος των ακτίστων ενεργειών του Θεού και να μιλήσει γι’ αυτές. Σύμφωνα με τη διδασκαλία του που δεν ήταν θεωρητική αλλά καρπός εμπειρικής ζωής, ο άνθρωπος μπορεί να μετέχει και να γίνει κοινωνός της δόξης του Χριστού μέσω των άκτιστων ενεργειών του Θεού. Όλη του η ζωή ήταν μια παράκληση προς τον Θεό να αξιωθεί να φωτιστεί «Φώτισόν μου το σκότος» και ο Χριστός που είπε «αιτείτε, και δοθήσεται υμίν» όταν βλέπει ότι το ζητάμε με καθαρότητα καρδίας που αποκτάται με τη συνεχή μετάνοια, με ταπείνωση και πίστη τότε μας το χαρίζει. Έτσι ο Θεός του χάρισε αυτή τη δυνατότητα του θείου Φωτισμού. Σε αντίθεση με τη Δυτική σκέψη που δίδασκε ότι η γνώση του Θεού επιτυγχάνεται με την κοσμική σοφία και ότι ο άνθρωπος απλά γνωρίζει τον Θεό μέσω της δικής του δυνατότητας διαβάζοντας, ο Άγιος Γρηγόριος έλεγε ότι ο Θεός δεν ανακαλύπτεται αλλά αποκαλύπτεται στον Άνθρωπο. Η κοσμική σοφία δεν έχει καμία σημασία στην πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Ο Μέγας Βασίλειος που ήταν ο πλέον καταρτισμένος από την κοσμική σοφία και ο Μέγας Αντώνιος που ήταν ολιγογράμματος, έφτασαν και οι δύο στα ίδια μέτρα αγιότητας και Αγιοπνευματικής εμπειρίας. Η κοσμική σοφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην υπηρεσία των πατέρων αλλά δεν είναι αυτή που αγιάζει τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος αγιάζεται όταν καθαρίζεται και κενώνεται μέσα του.
Καθαρίζει με τη συνεχή μετάνοια κάθε ίχνος αμαρτίας από πράξεις, λόγους και σκέψεις και κενώνεται από εγωισμό που φουσκώνει τον άνθρωπο και δεν μπορεί να χωρέσει μέσα τον Θεό. Επίσης ο άνθρωπος καλείται με την άσκηση, νηστεία, αδιάλειπτη προσευχή, να ελκύσει τη Χάρη του Θεού και ο Θεός να του φανερωθεί ως Άκτιστο Φως που είδαν οι μαθητές στην Μεταμόρφωση, στο Θαβώριο όρος. Σε αντίθεση με τους Δυτικούς που έλεγαν ότι ο Θεός είναι αμέθεκτος και οι ενέργειες του Θεού είναι κτιστές ο άγιος Γρηγόριος απάντησε με ορθόδοξη διδασκαλία των αγίων Πατέρων. Έλεγε ότι αν οι ενέργειες είναι κτιστές τότε ο Θεός δεν μπορεί να γίνει μεθεκτός στον άνθρωπο και κατά συνέπεια δεν θα μπορούσε και να σωθεί. Οι ενέργειες του Θεού είναι άκτιστες και ο άνθρωπος μπορεί να μην μετέχει της Ουσίας του Θεού αλλά μετέχει των Ακτίστων Ενεργειών Του και έτσι θεούται και αγιάζεται.
~ Η ορθόδοξη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά είναι το πρώτιστο της πνευματικής ζωής. Αν ο ορθόδοξος άνθρωπος βιώνει την ορθοδοξία εμπειρικά, τότε αγιάζεται. Αν καμιά φορά δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τα της πίστεως, αρκεί και μόνο το παράδειγμα αγίων ανθρώπων για να μας οδηγήσει με πρακτικό τρόπο στην επίτευξη της πνευματικής ζωής. Ο άγιος Γρηγόριος είναι ένα από τα λαμπρά παραδείγματα αγίων της Εκκλησίας. Τι χρειάζεται ο Χριστιανός για να προοδεύσει σ΄αυτό το πνευματικό στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής καθώς και στο στάδιο ολόκληρης της ζωής του; Ο άγιος Γρηγόριος απέκτησε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος την ταπείνωση, έκανε κτήμα του τη συνεχή μετάνοια, την ανεξικακία, την ησυχία να μην διασπάται ο νους με διάφορα τα οποία μολύνουν πνευματικά τον άνθρωπο, την εγκράτεια, την άσκηση με αγρυπνίες, νηστείες και την αδιάλειπτη νοερά προσευχή. Ιδιαίτερα για τη νοερά προσευχή το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» έλεγε ότι άπαντες, κληρικοί, μοναχοί και κοσμικοί μπορούν να προσεύχονται το ίδιο και να φτάσουν στα ίδια μέτρα αγιότητας. Η προσευχή έχει την αρχή της από το ίδιο το Ευαγγέλιο: ο τυφλός της Ιεριχούς φώναζε συνεχώς στον Χριστό: «Ιησού Υιέ Δαβίδ, ελέησόν με» και ο άνθρωπος είδε το φως του αλλά κυρίως εμπειρικά, με το θαύμα έγινε κοινωνός και του Ακτίστου Φωτός. Η Χαναναία φώναζε συνεχώς στον Χριστό να την ελεήσει και να απαλλάξει τη θυγατέρα της από το δαιμόνιο που την βασάνιζε: «ελέησόν με, Κύριε, υιέ Δαυΐδ» και ο Χριστός βλέποντας την πίστη και την ταπείνωσή της Χαναναίας έδωσε το έλεός Του και απαλλάχθηκε η θυγατέρα της από το δαιμόνιο. Σε πολλές εικόνες και τοιχογραφίες αγίων γράφει πάνω στο ειλητάριο που βαστούν «Ιησού μνήμη φωτίζει τον νου και διώκει τους δαίμονας». Τι άλλο χρειαζεται να επιζητήσουμε από τον Χριστό αυτή την περίοδο και καθ’ όλη την παρούσα ζωή; Τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και την απαλλαγή από δεσμεύσεις που προσπαθεί ο διάβολος να μας ρίξει και στη συνέχεια να μας απομακρύνει από τον Θεό.
Συνοψίζοντας τα πιο πάνω θα πρέπει σε αυτό το στάδιο της Μεγάλης
Τεσσαρακοστής αλλά και σε όλη μας τη ζωή να έχουμε ως σκοπό μέσα από την ορθόδοξη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αλλά και το Άγιο Παράδειγμά του να φτάσουμε στον φωτισμό και στην κατά χάρη θέωσή μας. Αυτό δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, χρειάζεται βήμα – βήμα, θα πρέπει να έχουμε ένα ορθόδοξο, πατερικό πνευματικό ιερέα για να καθαρίζουμε τακτικά την ψυχή μας από αμαρτίες και να μας βοηθά στην πνευματική ζωή. Θα πρέπει να αγωνιζόμαστε με ταπείνωση και υπακοή στο θέλημα του Θεού, η συνεχής ανάγνωση των Γραφών, βίων και λόγων των Αγίων, η νηστεία, η συνεχής προσευχή, η τακτική Θεία Κοινωνία που μας βοηθά να γίνουμε σύσσωμοι και σύναιμοι Χριστού καθώς και όλα τα καλά έργα προς τον συνάνθρωπό μας θα βοηθήσουν ώστε με τη χάρη των ακτίστων ενεργειών του Θεού να γίνουμε και εμείς μέτοχοι του Ακτίστου Φωτός.
Μπορεί καθημερινά να σταυρωνόμαστε αλλά θα έρθει η μέρα που θα αναστηθούμεμαζί με τον Χριστό στην αιώνια Ζωή εκεί όπου Ζωή είναι ο Χριστός.
† ο Πάφου Τυχικός
