Ἔκπληξη ὀδυνηρὴ προκαλεῖ ἡ παράδοξη θεωρία, ποὺ διατυπώνεται τὰ τελευταῖα χρόνια, ὅτι ἡ θέση τοῦ Ἐσταυρωμένου πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα εἶναι ἀντιπαραδοσιακή, διότι, λένε, ἀντιτίθεται στὸν ἀναστάσιμο χαρακτήρα τῆς θείας Λειτουργίας.
Στὰ πλαίσια αὐτὰ εἰπώθηκε καὶ τὸ ἀδιανόητο, ὅτι αὐτὴ ἡ τοποθέτηση τοῦ Ἐσταυρωμένου «ἐνισχύθηκε ἀπὸ τὶς Χριστιανικὲς Ὀργανώσεις (“Ζωή”, “Σωτήρ”, “Σταυρός”…)»! Εἶναι τόσο ἀστήρικτη αὐτὴ ἡ ἰδέα, ὥστε δὲν χρήζει κὰν σχολιασμοῦ.
Παραμερίζουμε ἐπὶ τοῦ παρόντος τὸ ζήτημα τῆς θέσεως τοῦ Ἐσταυρωμένου πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, προκειμένου νὰ ἀπαντήσουμε στὴν πλανεμένη θεολογικὴ ἀντίληψη, μὲ τὴν ὁποία ἐπιχειρεῖται νὰ θεμελιωθεῖ ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ Ἐσταυρωμένου ἀπὸ τὴν ἐπὶ αἰῶνες θέση του.
Ὑποστηρίζεται δηλαδὴ ὅτι, μὲ τὴν τοποθέτηση τοῦ Ἐσταυρωμένου πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, «προβάλλουμε ὅλο τὸν χρόνο ἕνα Θεὸ πεθαμένο» καὶ ὅτι ἡ θεία Λειτουργία γίνεται μπροστὰ στὸν «κρεμασμένο καὶ πεθαμένο ‘‘Ἐσταυρωμένο τῆς Μ. Παρασκευῆς’’», κάτι ποὺ «συνιστᾶ τὴν αἵρεση τοῦ Ἀρειανισμοῦ»! Ὑποστηρίζεται ἀκόμη ὅτι, ὅσοι ζητοῦν νὰ παραμείνει ὁ Ἐσταυρωμένος στὴν ἀπὸ αἰώνων θέση του, εἶναι αἱρετικοὶ Ἐσταυρωμενολάτρες. Ἐπίσης προβάλλεται ἡ θέση ὅτι, ὅταν λέμε «“Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος…”, ὁ “Ἐσταυρωμένος” δὲν μπορεῖ νὰ ἔρθει, γιατὶ εἶναι νεκρὸς ἐπάνω στὸν Σταυρό… στατικὸς καὶ ἀκίνητος… Λέμε ποτὲ σὲ ἀκίνητο καὶ νεκρό, ‘‘ἔλα!’’; Ἀστεῖα πράγματα!»
Τὰ πράγματα δὲν εἶναι καθόλου ἀστεῖα. Ὑπάρχει ἐδῶ θεολογικὸ πρόβλημα σοβαρότατο. Ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ Ἐσταυρωμένος εἶναι «πεθαμένος», νεκρὸς καὶ ἀκίνητος, συνιστᾶ βαρύτατο θεολογικὸ λάθος. Ὁ Ἐσταυρωμένος δὲν εἶναι πεθαμένος. Εἶναι «νεκρὸς ζωαρχικότατος»! Ἀπέθανε, ἀλλὰ ἀναστήθηκε. Οἱ πιστοί, ἀτενίζοντας τὸν Ἐσταυρωμένο, ὁμολογοῦμε: «Ζῶν εἶ Θεὸς σύ, καὶ νεκρωθεὶς ἐν ξύλῳ» (Συναξάριον Μεγάλης Παρασκευῆς). Ὁ Κύριος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ δὲν εἰκονίζεται ὡς πεθαμένος, ἀλλὰ ὡς ὁ Νικητὴς τοῦ θανάτου, ὁ «θανάτῳ θάνατον πατήσας». Ἔτσι, ὡς ζῶν καὶ ἀναστημένος, τοποθετεῖται ὁ Ἐσταυρωμένος καὶ πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ.
Ὁ Ἐσταυρωμένος εἶναι ἡ χαρὰ τῶν πιστῶν· «ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Ἕνα πράγμα εἶναι ὁ Σταυρὸς καὶ ὁ Ἐσταυρωμένος. Ὁ Σταυρός Του εἶναι «ζωὴ καὶ ἀνάστασις»!
Τὴν Ὀρθόδοξη αὐτὴ θεολογικὴ ἀλήθεια τὴ διατύπωσε μὲ ἀκρίβεια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος σὲ ἐπίκαιρο κήρυγμά του τῆς 30ῆς Νοεμβρίου στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα στὴν Πάτρα. Παραθέτουμε μόνο ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ ὅσα καίρια καὶ σημαντικὰ εἶπε: «Ὅσοι διασποῦν τὴν ἑνότητα μεταξὺ Σταυροῦ καὶ Ἀναστάσεως, δὲν ἀντιλαμβάνονται οὔτε τὸ μυστήριο τῆς θείας Οἰκονομίας, οὔτε τὸ Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε τὸ Μυστήριο τοῦ Μαρτυρίου τῶν Χριστιανῶν ποὺ ἀγαποῦν τὸ Μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ…»
Ἡ πλανεμένη λοιπὸν ἀντίληψη περὶ «πεθαμένου» Ἐσταυρωμένου ὀφείλει νὰ ἀποβληθεῖ ἄμεσα ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς Ὀρθόδοξης θεολογίας. Καὶ εἶναι αὐτὸ ἀναμφιβόλως χρέος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.
Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”
