Β΄ ΜΕΡΟΣ
Ποιὲς εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις;
Ἐνῷ τὸ ἀποκαλούμενο «doomscrolling» δὲν μπορεῖ σὲ καμμιὰ περίπτωση νὰ μᾶς βοηθήσει στὸ νὰ ἐλέγχουμε τὶς δυσάρεστες καταστάσεις, οὔτε βέβαια καὶ νὰ τὶς σταματήσει, αὐτὸ ποὺ ὁπωσδήποτε ἐπιτυγχάνει εἶναι νὰ δημιουργεῖ πλῆθος προβλημάτων. Καὶ κυρίως στὴν ψυχική μας ὑγεία!
Ἐξ ἄλλου θὰ τὸ ἔχουμε διαπιστώσει κι ἐμεῖς αὐτὸ στὸν ἑαυτό μας, ὅτι δηλαδὴ ὅταν ἀναζητοῦμε ἢ καὶ παρακολουθοῦμε ἀρνητικὲς εἰδήσεις, τότε παρατηροῦμε νὰ ἐπηρεάζεται ἡ διάθεσή μας βιώνοντας ἄγχος, μελαγχολία, θλίψη, θυμὸ κ.λπ. Πέραν τοῦ ὅτι αὐτὸ μᾶς ἀποσπᾶ τὴν προσοχὴ ἀπὸ ἄλλες πτυχὲς τῆς ζωῆς μας, τόσο στὸ σπίτι μας ὅσο καὶ στὴν ἐργασία μας.
Καὶ πιὸ ἀναλυτικὰ συμβαίνουν τὰ ἑξῆς:
1. Μᾶς κάνει νὰ ταυτιζόμαστε μὲ τὰ ἀρνητικὰ γεγονότα ποὺ παρακολουθοῦμε! Πρόκειται γιὰ τὸ λεγόμενο «vicarious trauma». Κατὰ τοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες «ἡ προβολὴ ἀρνητικῶν εἰδήσεων ἔχει γίνει πηγὴ ὑποκαταστάτου τραύματος, καθ’ ὅσον συμβαίνει κάποιος νὰ ἔχει ἀρνητικὸ ψυχολογικὸ ἀντίκτυπο, παρ’ ὅλα ποὺ δὲν βίωσε ὁ ἴδιος τὸ τραῦμα»!
2. Ἀλλάζει τὴν ψυχική μας διάθεση. Εἰδικοὶ ἐπιστήμονες τοῦ Τμήματος Ψυχολογίας τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Essex διαπίστωσαν κατὰ τὴν περίοδο τοῦ κορωνοϊοῦ, ὅτι ἀρκοῦσαν μόλις 2-4 λεπτὰ παρακολούθησης ἀρνητικῶν εἰδήσεων, γιὰ νὰ ἐπηρεάσουν ἀρνητικὰ τὴν ψυχική μας διάθεση!
3. Ἐνισχύει τὶς ἀρνητικὲς σκέψεις καὶ τὰ ἄσχημα συναισθήματα. Καὶ τότε, ἕνα ἀπ’ αὐτὰ ποὺ κάνει κανείς, εἶναι νὰ καταφεύγει στὶς θλιβερὲς εἰδήσεις ἀκόμη πιὸ πολύ, νομίζοντας ὅτι ἔτσι θὰ ἀνακουφιστεῖ! Ὅμως τὸ μόνο ποὺ ἐπιτυγχάνει εἶναι νὰ ἐνισχύει αὐτὸ τὸν φαῦλο κύκλο τοῦ «doomscrolling»!
4. Ἐπιβαρύνει τὴν ψυχική μας ὑγεία καὶ εὐεξία. Ἔρευνες σὲ ἐποχὲς κρίσεων (ὅπως τοῦ κορωνοϊοῦ, τῆς 11ης Σεπτεμβρίου κ.λπ.) ἔδειξαν ὅτι ἡ συνεχὴς παρακολούθηση εἰδήσεων γιὰ καταστροφές, συνδέονται μὲ ἀρνητικὰ ἀποτελέσματα στὴν ψυχική μας ὑγεία. [1] Εἰδικὰ δὲ σὲ αὐτὸν ποὺ πάσχει ἀπ’ αὐτές, ἐπέρχεται σαφὴς ἐπιδείνωση!
5. Αὐξάνει τὴν ἀγωνία μας καὶ τὴν ἀπελπισία! Τόσο πολὺ ποὺ κάποτε μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει καὶ σὲ κρίσεις πανικοῦ, σύμφωνα μὲ τοὺς εἰδικοὺς ἢ καὶ σὲ ἀμφισβήτηση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς!! Κλινικοὶ ψυχολόγοι τονίζουν ὅτι κάθε ἄνθρωπος ἔχει τοὺς μηχανισμούς του, γιὰ νὰ διαχειριστεῖ κάποια ἄσχημα νέα. Ὅταν ὅμως αὐτὰ γίνουν πολλά, προκύπτει πλέον μία σύγχυση ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν ἀπελπισία!
6. Ἐντείνει τὴν ἀνησυχία, τὴ θλίψη, τὸ φόβο, τὸ ἄγχος, τὸ στρές, τὴν κατάθλιψη καὶ τὴν δυστυχία μας, καθόσον συνδέονται μὲ τὴν αὔξηση τῶν στρεσογόνων ὁρμονῶν, ὅπως τῆς κορτιζόλης καὶ τῆς ἀδρεναλίνης. Ἐξάλλου οἱ «καταναλωτὲς» τῶν ἀρνητικῶν εἰδήσεων νοιώθουν ὅτι εἶναι ἀνήμποροι νὰ ἐλέγξουν τὶς διάφορες καταστάσεις καὶ καταλήγουν στὸ νὰ εἶναι ὅλο καὶ πιὸ πολὺ δυστυχισμένοι κάθε μέρα ποὺ περνᾶ! Μάλιστα, σύμφωνα μὲ τοὺς εἰδικοὺς τῆς ψυχικῆς ὑγείας, ὅσοι ἔχουν προβλήματα ἄγχους ἢ διαταραχὲς ποὺ σχετίζονται μὲ αὐτό, εἶναι ἰδιαίτερα ἐπιρρεπεῖς στὴν παρακολούθηση ἀρνητικῶν εἰδήσεων, ἐπειδὴ τὸ ἄγχος ἀφορᾶ τὸν ἔλεγχο ἢ τὴν ἔλλειψη ἐλέγχου.
7. Ἐμποδίζει τὴν ὁμαλὴ λειτουργία καὶ τοῦ σώματος ἀκόμη, ἀφοῦ παρατηρεῖται ὑπερκατανάλωση τροφῆς λόγω ἄγχους, μείωση τῆς προσοχῆς, κόπωση, ἀϋπνία κ.λπ. Ἰδιαίτερα γιὰ τὴν ἀϋπνία ἀξίζει νὰ τονιστεῖ ὅτι, σύμφωνα μὲ ἔρευνα τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Φαρμάκων τῶν ΗΠΑ, ἡ ἐνασχόληση μὲ τὰ κοινωνικὰ δίκτυα τὸ βράδυ, δημιουργεῖ προβλήματα ὕπνου, καθόσον τὸ αὐξημένο ἄγχος ἐμποδίζει τὸν ὀργανισμό μας νὰ ἔλθει σὲ κατάσταση χαλάρωσης.
Πῶς ἀντιμετωπίζεται αὐτὴ ἡ κατάσταση;
Εἶναι πολλοὶ οἱ τρόποι ἐκ τῶν ὁποίων οἱ ἑξῆς:
1. Πρῶτα – πρῶτα συνειδητοποιήσουμε τὴν κατάσταση, ὅτι δηλαδὴ πάντοτε θὰ ὑπάρχουν τόσο τὰ εὐχάριστα ὅσο καὶ τὰ δυσάρεστα γεγονότα. Μὲ τὸ νὰ μὴ δίνουμε σημασία στὰ εὐχάριστα καὶ νὰ ἑστιάζουμε μόνο στὰ δυσάρεστα, δὲν πρόκειται νὰ κερδίσουμε τίποτα, παρὰ μόνο νὰ καταστρέφουμε τὴν ψυχική μας ὑγεία καὶ νὰ ἔχουμε τὶς ἐν γένει περιπτώσεις ποὺ πιὸ πάνω περιγράψαμε. Ἀξίζει ἐπ’ αὐτοῦ τοῦτος ὁ προβληματισμός: Ἆραγε πῶς αἰσθανόμαστε μετὰ τὴν παρακολούθηση τῶν κακῶν εἰδήσεων; Ἂν ἡ ἀπάντηση εἶναι «χάλια» (ποὺ εἶναι καὶ τὸ σίγουρο), τότε ἀμέσως θὰ πρέπει νὰ τὶς ἀποστραφοῦμε, ὅπως θὰ κάναμε μὲ μία δηλητηριασμένη τροφή!
2. Τὰ ἀδηφάγα μέσα ἐνημέρωσης (ἔντυπα, τηλεόραση, κοινωνικὰ δίκτυα, ἱστοσελίδες κ.λπ.) πάντοτε θὰ δίνουν βαρύτητα στὰ δυσάρεστα γεγονότα, θὰ μᾶς ἐθίζουν σ’ αὐτὰ καὶ μάλιστα μὲ τὰ χίλια δυὸ μέσα ποὺ διαθέτουν, ὅπως εἶναι οἱ ἀλγόριθμοι. Οἱ καλὲς εἰδήσεις θὰ προβάλλονται ἐλάχιστα ἕως καθόλου, σὲ βαθμὸ ποὺ νὰ νομίζουμε ὅτι … δὲν ὑπάρχουν! Καὶ γιατί αὐτὸ ἆραγε; Ἐπειδὴ τάχα δὲν … πουλᾶνε!! Ἀκόμη καὶ τὰ δελτία εἰδήσεων γιὰ τὸν καιρὸ προβάλλουν μὲ ὑπερβολικὸ τρόπο, ἂν εἶναι κάτι ἀρνητικό. Ἕνα τρόπο ποὺ νὰ μᾶς θέτει σὲ ἀγωνία καὶ νὰ μᾶς τρομοκρατεῖ! Ἀκόμη καὶ αὐτὸ τὸ 112 λειτουργεῖ πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση, σὲ βαθμὸ ποὺ σὲ λίγες φορὲς ἐπαληθεύεται πλέον! Παρατηρεῖστέ το καὶ θὰ δεῖτε! [2]
3. Δὲν πέφτουμε ποτὲ στὴν παγίδα τους, μὲ τὸ νὰ ψάχνουμε ἔτι περαιτέρω τὴν ἀρνητικὴ εἴδηση (παρακολούθηση αὐτῆς σ’ ὅλα τὰ μέσα ἐνημέρωσης, παρακολούθηση τυχὸν ἐξελίξεων, κατάθεση σχολίων, μὲ τὰ ὁποῖα γινόμαστε ἀκόμη πιὸ ἐνεργοὶ κ.λπ)! Ναί, οἱ ἀρνητικὲς εἰδήσεις τρέχουν παντοῦ, ἐκεῖ στὰ μέσα ἐνημέρωσης. Ἆραγε ποιὸς εἶναι ὁ λόγος νὰ τὶς παρακολουθοῦμε… κατὰ πόδας;
4. Ἐπιμένουμε στὴν αἰσιόδοξη πλευρὰ τῶν πραγμάτων καὶ σὲ ἐκεῖνο τὸ εὐλογημένο «ΕΧΕΙ Ο ΘΕΟΣ». [3] Ἔτσι ὄχι μόνο βλέπουμε μὲ ἄλλο μάτι τὴ ζωή, ἀλλὰ καὶ δὲν δηλητηριαζόμαστε ἀπὸ τὸν πεσιμισμὸ καὶ τὴν ἀπαισιοδοξία. Ὅπως ἔγραψε τὸ παγκοσμίου κυκλοφορίας περιοδικὸ γιὰ τὴν τεχνολογία «WIRED», “μία ἡμέρα μὲ θετικὲς εἰδήσεις δὲν μπορεῖ νὰ διαγράψει ὅλους τοὺς προηγούμενους μῆνες doomscrolling καὶ τὴν ἀρνητικότητα ποὺ ἔχει ἐπηρεάσει τὴν ψυχική μας ὑγεία. Ὡστόσο, εἶναι σημαντικὸ νὰ καταλάβουμε ὅτι, τὸ νὰ ἀναζητᾶμε τὶς καλὲς εἰδήσεις καὶ νὰ τὶς παρακολουθοῦμε, μᾶς προκαλεῖ εὐχάριστα συναισθήματα γεγονὸς τόσο ἀπαραίτητο εἰδικὰ σήμερα…” Ἐξάλλου ἀναζητώντας κανεὶς τὶς εὐχάριστες εἰδήσεις, εἶναι σὰν νὰ ψάχνει τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὸ ὡραῖο [4] γύρω μας. Καὶ μὲ αὐτὰ ποιὸς δὲν βγῆκε κερδισμένος;
5. Περιορίζουμε ὄχι μόνο τὰ μέσα, ἀλλὰ καὶ αὐτὲς τὶς συσκευές, μέσῳ τῶν ὁποίων διαδίδεται ἡ ἀρνητικὴ εἴδηση. Τηλεόραση, «ἔξυπνο κινητό», διαδίκτυο, ραδιόφωνο, ἔντυπα κ.λπ. Ἂν γινόταν αὐτὸ μαζικά, δὲν θὰ βλέπαμε καὶ δὲν θὰ ἀκούγαμε τίποτε ἄλλο, παρὰ μόνο θετικὲς καὶ εὐχάριστες εἰδήσεις! Καὶ τότε ξέρετε τί θὰ διαπιστώναμε; Ὅτι εἶναι πολλές, μὰ πάρα πολλὲς αὐτές!
6. Ἀφήνουμε τοὺς φόβους καὶ τὶς ἀγωνίες μας γιὰ τὸ μέλλον καὶ ἐμπιστευόμαστε ἀπολύτως τὸν φιλεύσπλαγχνο καὶ πανοικτίρμονα Κύριο καὶ Θεό μας. Αὐτὸ κι ἂν εἶναι ἡ κορυφαία λύση τοῦ προβλήματος!
Συμπέρασμα
Τὸ «doomscrolling» ἔχει νὰ κάνει σαφῶς μὲ τὸ σήμερα, ἀποτελεῖ ἕνα σύγχρονο τρόπο ζωῆς. Ὅμως, ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, βρίσκεται ἐκτὸς τῆς Ἀληθινῆς Ζωῆς, τοῦ Χριστοῦ δηλαδή, καὶ γι’ αὐτὸ δὲν θὰ παύσει νὰ μᾶς καταδυναστεύει. Ζητᾶμε πάντα τὸ ὄμορφο, ψάχνουμε παντοῦ γιὰ τὸ πραγματικὰ ὡραῖο, μένουμε στὴ Ζωή.
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
Σημειώσεις:
[1] Ὅπως τοῦ Ἰνστιτούτου Royal Maldourne (RMIT), τοῦ Πανεπιστημίου Deakin τῶν ΗΠΑ καὶ τοῦ Πανεπιστημίου Flinders τῆς Αὐστραλίας.
[2] Ἔχουμε λάβει τέτοια μηνύματα γιὰ θύελλες καί… καταποντισμοὺς μὲ καταγάλανο οὐρανό, ποὺ παρέμεινα ἔτσι γιὰ 24ωρα καὶ ὄχι γιὰ τὶς «ἑπόμενες ὧρες», ὅπως συνήθως μᾶς ἀναφέρει!
[3] Ἂν τὸ λέμε αὐτὸ πάντοτε καὶ στὸν ἑαυτό μας καὶ σὲ ἕνα λυπημένο ἢ καὶ ἀπαισιόδοξο ἀδελφό μας, θὰ διαπιστώσουμε πόσο ἠρεμοῦμε καὶ ἐμεῖς καὶ ἐκεῖνος. Τυχαῖο ἆραγε;
[4] Ὁ μοναδικὰ ὄμορφος καὶ ὁ ἀνυπέρβλητα Ὡραῖος, εἶναι βέβαια μονάχα ὁ Θεὸς καὶ ἀκολουθοῦν τὰ ἐξαίσια δημιουργήματά Του.
