Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
14 Σεπτεμβρίου
Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ πήραμε τὸ βάπτισμα εἴμαστε Χριστιανοί. Ὄχι ἁπλῶς Χριστιανοί, ἀλλὰ ὀρθόδοξοι. Διότι χριστιανοὶ λέγονται κι αὐτοὶ ποὺ εἶνε στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν Ἀμερική, ἀλλὰ δὲν εἶνε ὀρθόδοξοι. Ἀνήκουν σὲ ἄλλα δόγματα· ἄλλοι εἶνε προτεστάντες, ἄλλοι παπικοί. Οἱ ὀρθόδοξοι νὰ εὐχαριστοῦμε τὸ Θεό, διότι ἀνήκουμε στὴν Ἐκκλησία, ποὺ δὲν ἄλλαξε τίποτα. Ὅσα δίδαξε ὁ Χριστός, ὅσα παρέδωσαν οἱ ἀπόστολοι, ὅσα κήρυξαν οἱ πατέρες καὶ οἱ διδάσκαλοι, ὅλα τὰ κρατοῦμε σὰν πολύτιμο θησαυρό. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶνε λεπτὸ πρᾶγμα, καθαρὸ καὶ διαυγές. Εἶνε ὅπως τὸ μάτι, ποὺ δὲν δέχεται τίποτα, οὔτε τρίχα οὔτε σκόνη. Σ᾽ αὐτὴν ἀνήκουμε, στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία.
Καὶ ποιό εἶνε τὸ γνώρισμα τῶν ὀρθοδόξων; πῶς ξεχωρίζουν οἱ ὀρθόδοξοι ἀπὸ τοὺς φράγκους, τοὺς προτεστάντες καὶ τ᾽ ἄλλα δόγματα;
Ὅπως ὁ τσοπᾶνος ξεχωρίζει τὰ πρόβατά του βάζοντας ἐπάνω τους
κάποιο σημάδι, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς ποὺ ἀνήκουμε στὴν εὐλογημένη μάνδρα τῆς
Ὀρθοδοξίας ἔχουμε μὲ τὸ βάπτισμα σημάδι ἐπάνω μας. Τὸ σημάδι μας εἶνε ὁ
τίμιος σταυρός· ὁ σταυρός, ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα 14 Σεπτεμβρίου,
ἀλλὰ καὶ τὴν Γ΄ (τρίτη) Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν καὶ τὴ Μεγάλη Παρασκευή· ὁ
σταυρός, πού ᾽νε στοὺς τρούλλους τῶν ναῶν μας, στὰ μνήματα τῶν γονέων
μας, στὰ στήθη τῶν παιδιῶν μας. Εἶνε τὸ ὅπλο καὶ τὸ σύμβολό μας, τὸ
«Ἐν τούτῳ νίκα» τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Τί σημαίνει ὁ σταυρός; Ὅταν λέμε σταυρὸ δὲν ἐννοοῦμε ἁπλῶς τὸ ξύλινο
αὐτὸ ἢ πέτρινο ἢ μεταλλικὸ σχῆμα. Ἐννοοῦμε αὐτὸν ποὺ τὸ ἁγίασε, δηλαδὴ
τὸν Ἐσταυρωμένο, καὶ ὅλη τὴ ζωὴ καὶ τὴ διδασκαλία καὶ τὰ δόγματα ποὺ μᾶς
παρέδωσε· ἐννοοῦμε τὰ πάθη, ποὺ ὑπέφερε γιὰ τὴ σωτηρία μας, τὴ θυσία
καὶ τὸ αἷμα του ποὺ χύθηκε ἐπάνω στὸ σταυρό.
Ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ μας! Κάθε σταλαγματιὰ τοῦ αἵματός του, ποὺ ἔπεσε
ἀπὸ τὰ χέρια τὰ πόδια καὶ τὴν πλευρά του, ἀξίζει περισσότερο ἀπ᾽ ὅλους
τοὺς θησαυρούς. Εἶνε ἡ εὐλογία τῆς ἀνθρωπότητος, τὸ λύτρο τοῦ κόσμου, ἡ
συγχώρησις τῶν ἁμαρτιῶν, τὸ λουτρὸ ὅπου λευκαίνονται οἱ ψυχές·
«τὸ αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ… καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας» (Α΄ Ἰωάν.
1,7).
Γι᾽ αὐτὸ ἀκριβῶς τελοῦμε τὸ μυστήριο τῆς θείας εὐχαριστίας· «Λάβετε
φάγετε… Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες…». Κι ὅταν κοινωνοῦμε δὲν κοινωνοῦμε ψωμὶ
καὶ κρασί. Ὄχι. Τὴν ὥρα ἐκείνη γίνεται θαῦμα. Στὸ ἅγιο ποτήριο εἶνε
ὅλος ὁ Χριστός. Ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος τῆς θείας εὐχαριστίας, ὅταν τὰ
εὐλογήσῃ ὁ ἱερεὺς καὶ ἔρθῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, γίνονται σῶμα καὶ αἷμα τοῦ
ἐσταυρωμένου Λυτρωτοῦ μας. Καὶ ὅποιος κοινωνεῖ ἀξίως τῶν ἀχράντων
μυστηρίων, αὐτὸς ἔχει τὸ Χριστὸ μέσα του, εἶνε πράγματι πλούσιος καὶ
εὐτυχισμένος.
* * *
Αὐτὰ ὅλα πηγάζουν ἀπὸ τὴν
σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀλλ᾽ αὐτὰ τ᾽ ἀπολαμβάνουν μόνο οἱ
ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ποὺ δέχονται καὶ τιμοῦν τὸ σταυρό. Οἱ ἄλλοι, οἱ
ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ, ἀφοῦ τὸν μισοῦν καὶ τὸν ἐχθρεύονται, τὰ
στεροῦνται. Ποιοί εἶν᾽ αὐτοί; Εἶνε πρῶτον οἱ ἄπιστοι καὶ ἄθεοι. Εἶνε
ἔπειτα οἱ ἀλλόθρησκοι. Καὶ τέλος οἱ διάφοροι αἱρετικοί. Οἱ λεγόμενοι
μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ λ.χ., τὸ χέρι τους κόβουν ἀλλὰ σταυρὸ δὲν κάνουν. Σ᾽
ἕνα χωριὸ τῶν Γρεβενῶν ἦταν ἕνας χιλιαστής. Πῆγαν κάτι παιδιὰ τὴ νύχτα
καὶ σχημάτισαν στὴν πόρτα του μὲ μπογιὰ ἕνα σταυρό. Ὅταν τὸν εἶδε,
προσπάθησε νὰ ξύσῃ τὸ χρῶμα, μὰ δὲν μπόρεσε. Καὶ τί ἔκανε· ἔβγαλε ὅλη
τὴν πόρτα καὶ τὴν ἔκαψε! Δὲν μποροῦσε νὰ δεχθῇ τὸ σταυρό. Ὁ διάβολος καὶ
τὰ παιδιά του τρέμουν ὅταν δοῦν τὸν τίμιο σταυρό. Οἱ δὲ φράγκοι, οἱ
παπικοί, παραποιοῦν τὸ σταυρό· δὲν τὸν κάνουν ὀρθόδοξα, ὅπως θὰ
ἐξηγήσουμε, ἀλλὰ μὲ τὰ πέντε δάχτυλα.
Ὁ σταυρὸς τῶν ὀρθοδόξων θαυματουργεῖ, κάνει θαύματα. Πότε κάνει θαύματα;
Πρῶτον ὅταν ἔχῃς πίστι, καὶ δεύτερον ὅταν ἔχῃς ἀγάπη καὶ ἐκτελῇς τὸ
θέλημα τοῦ Θεοῦ.
⃝ Πρῶτον· μὲ πίστι στὸν Ἐσταυρωμένο, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ Θεός. Νὰ
πιστεύῃς ὅπως ὁ λῃστής, ποὺ ὅταν εἶδε τὸν Ἐσταυρωμένο μετανόησε καὶ
εἶπε· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ.
23,42). Νὰ πιστεύῃς ὅπως ὁ ἑκατόνταρχος, ποὺ ὅταν εἶδε νὰ τρέμῃ ἡ γῆ,
νὰ σείωνται τὰ βράχια καὶ νὰ σκοτεινιάζῃ ὁ ἥλιος, εἶπε· «Ἀληθῶς Θεοῦ
υἱὸς ἦν οὗτος» (Ματθ. 27,54). Νὰ πιστεύῃς ὅπως ὁ Σαῦλος, ποὺ ἀπὸ
διώκτης ἔγινε κήρυκας τοῦ Χριστοῦ, ἀπόστολος Παῦλος.
⃝ Δεύτερον· ὁ σταυρὸς κάνει θαύματα ὅταν ὄχι ἁπλῶς πιστεύῃς, ἀλλὰ ἐκδηλώνῃς τὴν πίστι σου μὲ ἔργα ἀγάπης, ὅταν ἐκτελῇς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅπως περπάτησε ὁ Χριστός, ἔτσι νὰ περπατοῦμε κ᾽ ἐμεῖς. Ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ δρόμος. «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή», εἶπε (Ἰωάν. 14,6). Αὐτὸν ν᾽ ἀκολουθήσουμε κ᾽ ἑμεῖς. Ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὸ Θεό, τὸν οὐράνιο Πατέρα, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς νὰ τὸν ἀγαποῦμε πάνω ἀπ᾽ ὅλα. Κι ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὸν ἄνθρωπο, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς ν᾽ ἀγαποῦμε τὸν πλησίον μας σὰν τὸν ἑαυτό μας. Κι ὅπως ὁ Χριστὸς ἦταν ἁγνὸς καὶ καθαρός, ἔτσι νὰ προσπαθοῦμε νὰ ζοῦμε κ᾽ ἐμεῖς. Ἕνα διήγημα λέει τὸ ἑξῆς. Κάποτε ἕνας τσοπᾶνος βαρέθηκε νὰ βόσκῃ πρόβατα. Τοῦ πέρασε ἡ ὑπερήφανη ἰδέα νὰ γίνῃ βασιλιᾶς. Πῆγε καὶ βρῆκε ἕνα μάγο, κι αὐτὸς τοῦ ὑποσχέθηκε νὰ τὸν βοηθήσῃ. Τοῦ ᾽δωσε ἕνα χαρτὶ καὶ τοῦ ᾽πε, ὅταν νυχτώσῃ, νὰ πάῃ στὸ νεκροταφεῖο καὶ νὰ τὸ ῥίξῃ στὰ μνήματα. Ὅταν τὸ ἔκανε, μαζεύτηκαν οἱ δαίμονες καὶ οὔρλιαζαν. Ἀπὸ τὸ φόβο του ἔκανε τὸ σταυρό του, ὅπως εἶχε διδαχθῆ μικρός, κι ἀμέσως τὰ δαιμόνια ἔφυγαν. Ὅταν πῆγε πάλι στὸ μάγο, ἐκεῖνος τὸν μάλωσε· τοῦ εἶπε, ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ κάνῃ τὸ σταυρό του. Προτοῦ νὰ τὸν ξαναστείλῃ στὰ μνήματα, τοῦ λέει· Θὰ πᾷς καὶ θὰ βρῇς ἕνα μικρὸ παιδάκι, θὰ τὸ σκοτώσῃς καὶ θὰ μοῦ φέρῃς τὴν καρδιά του. Δυσκολεύτηκε, ἀλλὰ μπροστὰ στὴν ἐπιθυμία νὰ γίνῃ βασιλιᾶς τό ᾽κανε τὸ ἔγκλημα. Πηγαίνει πάλι στὰ μνήματα καὶ ῥίχνει τὸ χαρτὶ μὲ τὰ μάγια. Μόλις παρουσιάστηκαν τὰ δαιμόνια, ἔκανε πάλι τὸ σταυρό του καὶ μιὰ καὶ δυὸ καὶ πολλὲς φορές, μὰ τὰ δαιμόνια δὲν ἔφυγαν. Γιατί δὲν ἔφυγαν; Τὸ καταλαβαίνετε· διότι ἁμάρτησε, ἔβαψε τὰ χέρια του στὸ αἷμα. Ὁ σταυρὸς κάνει θαύματα ὅταν ἔχῃς καθαρὰ τὰ χέρια ἀπὸ ἁμαρτίες, καθαρὴ τὴ γλῶσσα ἀπὸ βλαστήμιες, καθαρὸ τὸ κορμὶ ἀπὸ πορνεῖες καὶ μοιχεῖες. Τότε κάνεις τὸ σταυρό σου μιὰ φορὰ καὶ κατεβάζεις τὰ ἄστρα στὴ γῆ.
* * *
Πρὶν τελειώσω, ἀγαπητοί μου, θὰ
προσθέσω κάτι ἀκόμα. Πρῶτον εἴπαμε νὰ πιστεύουμε στὸν Ἐσταυρωμένο,
δεύτερον νὰ ἔχουμε ἀγάπη καὶ νὰ ἐκτελοῦμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ
τρίτο εἶνε νὰ κάνουμε τὸ σταυρό μας κανονικά.
Πῶς γίνεται ὁ σταυρός; Ἑνώνουμε τὰ τρία μας δάχτυλα, καὶ μ᾽ αὐτὸ
δηλώνουμε ὅτι πιστεύουμε στὴν ἁγία Τριάδα, Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα.
Φέρνουμε τὸ χέρι στὸ μέτωπο καὶ μετὰ τὸ κατεβάζουμε στὴν κοιλιά, ποὺ
σημαίνει· Χριστέ, ποὺ ἤσουν στὰ οὐράνια, σ᾽ εὐχαριστοῦμε γιατὶ
χαμήλωσες σὰν χρυσάετος καὶ κατέβηκες ἐδῶ κάτω στὴ γῆ καὶ ἔλαβες σάρκα
ἀπὸ τὴν Παναγία γιὰ τὴν σωτηρία μας. Μετὰ τὸ φέρνουμε στὸν δεξιὸ ὦμο,
ποὺ μᾶς θυμίζει τὸν ἐκ δεξιῶν λῃστὴ καὶ λέμε «Μνήσθητί μου, Κύριε,
ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42). Τέλος τὸ βάζουμε στὸν
ἀριστερὸ ὦμο καὶ ἐννοοῦμε· Χριστέ, μὴ μὲ ῥίξῃς στὴν κόλασι. Αὐτὸς
εἶνε ὁ ὀρθόδοξος σταυρός, «ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης» (ἐξαποστ.).
Παντοῦ ὁ σταυρός. Ξυπνᾷς τὸ πρωί; κάνε τὸ σταυρό σου. Πηγαίνεις γιὰ
δουλειά; ἀνεβαίνεις στὸ αὐτοκίνητο ἢ στὸ τρακτέρ; κάθισες στὸ τραπέζι;
βράδιασε, πᾷς γιὰ ὕπνο; κάνε τὸ σταυρό σου κ᾽ ἐσὺ καὶ ἡ γυναίκα καὶ τὰ
παιδιά σου. «Πέφτω, κάνω τὸ σταυρό μου, ἄγγελο ἔχω στὸ πλευρό μου»,
ἔλεγαν οἱ παλαιότεροι. Κι ὅταν μιὰ μέρα πεθάνουμε, ἕνας σταυρὸς στὸ
μνῆμα μας θὰ λέῃ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου».
Τελειώνοντας συνιστῶ σὲ ὅλους· κάνετε τὸ σταυρό σας κανονικά, μὲ πίστι,
μὲ δάκρυα, μὲ νηστεία καὶ προσευχὴ, γιὰ νὰ ἔρθῃ ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ στὸ
ταλαίπωρο ἔθνος μας.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Νικολάου Ὀλυμπιάδος – Ἑορδαίας 12-8-1976)
