Τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Νεκταρίου Ζιόμπολα
1ον
Ὑπῆρξε κόρη τοῦ αὐτοκράτορος Ἀρκαδίου καὶ τῆς Εὐδοξίας. Ἡ Πουλχερία γεννήθηκε τὸ 398. Περὶ τὸ 407 πέθανε ἡ Εὐδοξία καὶ πάραυτα καὶ ὁ Ἀρκάδιος. Πέθαναν καὶ οἱ δύο σὲ μικρὴ ἡλικία. Ἡ Πουλχερία ἦταν μόλις 9 ἐτῶν καὶ ὁ ἀδελφός της Θεοδόσιος 7 ἐτῶν, ὁ ὁποῖος ἔμεινε στὴν ἱστορία ὡς ὁ «μικρός», ὡς ἐγγονὸς τοῦ μεγάλου.
Στὴ φάση αὐτή, μετὰ τὸ θάνατο τοῦ ζεύγους, οἱ Ἀξιωματοῦχοι τοῦ κράτους συνελθόντες ἀνέθεσαν τὴ διακυβέρνησή του στὸν ἔπαρχον Ἀνθέμιον, ἄνδρα διαπρέποντα σὲ σύνεση, ἐμπειρία καὶ γενναιότητα.
Τὸ 414, ὅταν ἡ μικρὴ Πουλχερία ἦταν 16 ἐτῶν, διακόπηκε ἡ διακυβέρνηση ἀπὸ τὸν Ἀνθέμιον καὶ αὐτὴ ἀναγορεύτηκε Αὐγούστα τοῦ μεγάλου κράτους. Προφανῶς ἐδῶ ἔχουμε «πρωτιά». Γυναίκα σὲ τέτοια ἡλικία νὰ ἀναλαμβάνει τὰ ἡνία τοῦ κράτους! Ζητούμενο, τὸ πῶς οἱ πέριξ αὐτῆς δέχθηκαν ἕνα τέτοιο τολμηρὸ ὄντως γεγονός, σὰν νὰ λέγαμε σήμερα ὅτι μαθήτρια τοῦ Λυκείου γίνεται ἀρχηγὸς κράτους. Παρὰ τὸ μικρὸ πάντως τῆς ἡλικίας της δὲν ἦταν ἄμοιρος ποικίλης παιδείας, συνέσεως καὶ δεξιότητας διὰ τὴν διαχείριση τῶν πραγμάτων τοῦ κράτους. Κατεῖχε δηλαδὴ ἀπὸ τὴν ἡλικία αὐτὴ ἕνα ἐξέχοντα δυναμισμὸ ψυχῆς, ἀνδρισμὸ θά ’λεγα, σπανιώτατο ὡς προσοντοῦχα προσωπικότητα.
Ὡς πρὸς τὸν προσωπικό της βίο προέχει τοῦτο. Ἀφοσιώθηκε στὸν παρθενικὸ τρόπο ζωῆς καὶ ἔζησε διὰ παντὸς τοῦ βίου της μὲ χρηστότητα, εὐσέβεια καὶ σωφροσύνη. Τοῦτο χωρὶς ἄλλο ἦταν ἀπόρροια τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ποὺ εἶχε καὶ στὴν ἐν Χριστῷ θωράκιση, ποὺ θέλησε καὶ κράτησε, ἐνῷ ζοῦσε στὰ ἀνάκτορα τῆς βασιλίδος τῶν Πόλεων. Ἀλλὰ περὶ τῆς παρθενικῆς ζωῆς της θὰ γίνει λόγος καὶ στὴ συνέχεια. Οἱ χρονογράφοι ἀναφέρουν μεταξὺ ἄλλων, ὅτι «ἡ Πουλχερία ἦτο σοφωτάτη, τυγχάνουσα καὶ θεῖον νοῦν κεκτημένη». Αὐτὴ ἡ ὅλη συμπύκνωση -τόσο σπάνια καὶ μάλιστα σὲ γυναίκα- μετράει πολὺ στὸ νὰ ἔχει μία τέτοια τοποθέτηση πέραν τῶν γνώσεών της ὡς τρόπο ζωῆς καὶ σὲ θέματα ἄκρως πνευματικὰ-χριστιανικά. Παραμένει ὡς ἕνα κορυφαῖο ΠΡΟΤΥΠΟ κατ’ ἐξοχὴν τοῦ γυναικείου κόσμου καὶ ἰδίως τῶν μορφωμένων καὶ στὸν καιρό μας γυναικῶν. Μόνο ποὺ τὸ πρότυπο αὐτὸ παραμένει ἄγνωστο.
Ἄκρως ἡ μικρὴ ἀρχικὰ Πουλχερία βοήθησε τὸ μικρότερο ἀδελφό της Θεοδόσιο στὴν κατὰ Θεὸν πίστη καὶ εὐσέβεια, καὶ ὄχι μόνον. Παρὰ ὅμως τὰ ὅποια προσόντα καὶ μόρφωση ποὺ ἔλαβε καὶ ἀφοῦ σὲ μικρὴ καὶ αὐτὸς ἡλικία ὡς οὐσιαστικὸς διάδοχος ἐκ τῶν πραγμάτων κατέλαβε τὴν πρέπουσα θέση, ὅμως «ἀντὶ νὰ ἀσχολεῖται ὡς αὐτοκράτορας περὶ τὰ δημόσια πράγματα, διῆγε τὰς μὲν ἡμέρας περὶ κυνηγέσια ἱππεύειν καὶ τοξεύειν ἀσκηθεὶς περὶ τοῦ μετρίου, τὰς δὲ ἑσπέρας διέτριβε περὶ τὴν γραφικήν, ἐκτήσατο δὲ δεξιότητα περὶ τὰς τέχνας, ἀντέγραφε δὲ τὰ ἱερὰ βιβλία». Παράλληλα ζοῦσε προσωπικὰ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὅμως ὡς ἔχων τοιαύτην ἐξουσίαν δὲν ἦτο ὑπεύθυνος, μέχρι σημείου ὥστε ὑπέγραφε στὰ τυφλά. Τύποις ἄρχοντας. Ταῦτα βλέπουσα ἡ ἀδελφὴ Πουλχερία, βαστοῦσε ὅλο τὸ βάρος τῆς αὐτοκρατορίας. «Τὰ πράγματα λοιπὸν περιῆλθαν καθ’ ὁλοκληρίαν εἰς χεῖρας τῆς Πουλχερίας καὶ ὀφείλομεν νὰ ὁμολογήσωμεν ὅτι ἡ γυνὴ αὐτὴ ἐκυβέρνησε τὸ μεγάλο κράτος τεσσαράκοντα ἔτη συνετῶς, ἀναλογιζόμενοι μάλιστα τὰς ποικίλας ἐσωτερικὰς καὶ ἐξωτερικὰς δυσχέρειας, πρὸς τὰς ὁποίας εἶχε νὰ παλαίση. Τὸ μεγάλο κράτος, ἱδρυθὲν ὡς κράτος ρωμαϊκὸν ἐν μέσῳ ἑλληνικῶν χωρῶν… ἦτο ἀντιμέτωπο μὲ τὰ δύο κυριώτατα συστατικὰ τοῦ τότε ἑλληνισμοῦ τὴν γλῶσσαν καὶ τὴν πίστιν. Ἀμφότερα δὲ ταῦτα, ἤ τε ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ἡ χριστιανικὴ πίστις, καὶ μάλιστα ἡ γλῶσσα ἡ ἑλληνικὴ ἔλαβον ἐπίδοσιν διὰ τῶν ἐνεργειῶν τῆς Πουλχερίας».
Πέραν αὐτῶν, γεγονὸς εἶναι ὅτι στὸ κράτος ὑπερίσχυε ὁσημέραι ὁ ἑλληνισμός. Τὸ 439 διὰ νόμου ἡ Πουλχερία μέσῳ τοῦ Θεοδοσίου ἵδρυσε στὴν Κων/πολη ἀνώτατο ἐκπαιδευτήριο, τὸ ὁποῖο ὀνομάστηκε ΠΑΝΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟΝ, στὸ ὁποῖο διδάσκοταν ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ φιλοσοφία, παράλληλα μὲ τὴ λατινική, τὴν ὁποία μαζὶ μὲ τὴν ἑλληνικὴ γνώριζε, μιλοῦσε καὶ ἔγραφε ἡ Πουλχερία.
