Ἂν ἀξίζει σὲ κάτι ἡ τεχνολογία, καλοί μου φίλοι, εἶναι γιατί μπορεῖ καὶ καταργεῖ κάθε φορὰ ἀκόμη καὶ τὰ ἴδια της τὰ ὅρια! Δὲν ὑπάρχει ἡμέρα ποὺ νὰ μὴ τὸ κάνει αὐτό. Γι’ αὐτὸ καὶ μᾶς συγκινεῖ ὅλους, μᾶς γοητεύει, μᾶς εἶναι χρήσιμη καὶ μάλιστα τόσο πολύ, ποὺ διαφεντεύει ἀκόμη καὶ τὴ ζωή μας! Καὶ ἀναρωτιέται εὔλογα κανείς. Ὥς ποῦ θὰ φθάσει ἆραγε; Εἶναι ἤδη τέτοιες οἱ ἐξελίξεις της ποὺ πραγματικὰ ἀδυνατεῖ νὰ τὶς παρακολουθήσει ὁ μέσος ἄνθρωπος! Καὶ δὲν εἶναι μόνον αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἑαυτοῦ της ποὺ κάνει, εἶναι ὅτι καταργεῖ καὶ πολλὰ ἄλλα ὅρια ἀκόμη. Δηλαδή;
* * *
Ἔχει κατορθώσει, γιὰ παράδειγμα, νὰ καταστήσει δυσδιάκριτα τὰ ὅρια ἀκόμη καὶ μεταξύ τοῦ πραγματικοῦ καὶ τοῦ φανταστικοῦ!
Ἔγραψαν οἱ «The New York Times» σχετικὰ μὲ τὴν ταινία: «Πλανήτης τῶν Πιθήκων: Ἡ ἐξέγερση», πὼς πολὺ δύσκολα πλέον μπορεῖ νὰ διακρίνει κανεὶς ἕνα ἠθοποιὸ μίας κινηματογραφικῆς ταινίας ἀπὸ ἕνα ψηφιακὸ χαρακτήρα. Μάλιστα ὅλοι οἱ πίθηκοι τῆς ἐν λόγῳ ταινίας κατασκευάστηκαν μὲ ὑπολογιστές. Καὶ ὅμως φαίνονται τόσο ἀληθινοὶ ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ξεγελάσουν ἀκόμη κι ἕνα εἰδικὸ ἐπιστήμονα τῶν θηλαστικῶν! Ὥς καὶ οἱ ρυτίδες ἢ καὶ οἱ κινήσεις τῶν μυῶν μοιάζουν νὰ εἶναι ἀληθινά! Καὶ τὸ δημοσίευμα κατέληγε σ’ αὐτό: «Ἡ ψηφιακὴ τεχνολογία σβήνει τὰ ὅρια μεταξὺ τοῦ πραγματικοῦ καὶ τοῦ φανταστικοῦ»!
Ἀλλ’ αὐτὸ τὸ γνωρίζουμε ὅλοι σήμερα καὶ μὲ τὴν λεγόμενη «εἰκονικὴ πραγματικότητα», ποὺ ἡ τεχνολογία τὴν ἔκανε νὰ εἶναι ὄντως δυσδιάκριτη ἀπ’ τὴν ἀληθινή! Τόσο πολύ, ποὺ νομίζουμε ὅτι ζοῦμε στὸν πραγματικὸ κόσμο, ὅταν εἴμαστε κυριολεκτικὰ χαμένοι στὸν εἰκονικό! Κι ἔτσι …
Ἐκεῖ ποὺ νομίζουμε ὅτι τάχα ἔχουμε πολλοὺς φίλους στὰ κοινωνικὰ δίκτυα, στὴν πραγματικότητα δὲν ἔχουμε κανένα!
Ἐκεῖ ποὺ ὑποτίθεται ὅτι ἀπολαμβάνουμε τὸ (online) παιχνίδι μὲ τὴν παρέα, στὴν πραγματικότητα παίζουμε μόνοι μας!
Ἐκεῖ ποὺ πιστεύουμε πὼς ἐπικοινωνοῦμε, πόσο μακριὰ βρισκόμαστε ἀπ’ τὴν ζεστασιὰ τῶν προσωπικῶν σχέσεων καὶ τῆς ἴδιας τῆς ἀνθρώπινης προσέγγισης!
Ναί, προκαλεῖ ἐντύπωση αὐτὸ ποὺ γράφτηκε σὲ προσκλητήριο γάμου. Ἔλεγε: «Τραβῆξτε ὅσες φωτογραφίες θέλετε, ἀλλὰ σᾶς παρακαλοῦμε μὴ τὶς ἀνεβάσετε στὸ Facebook»!!!
Τὸ πρῶτο, δηλαδὴ ἡ φωτογράφιση, ἔχει νὰ κάνει ἀσφαλῶς μὲ τὸν πραγματικὸ κόσμο κι εἶναι βέβαια καλοδεχούμενο, ὡς ἀποθανάτισμα καὶ μάλιστα μίας μεγάλης χαρᾶς ποὺ εἶναι. Τὸ δεύτερο ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸν εἰκονικὸ κόσμο καὶ μὲ τὶς ἄλλες, τὶς δικές του διαστάσεις ποὺ ἔχει. Πόσο διαφορετικὰ εἶναι! Καὶ μὲ αὐτὸ τί ζήτησαν οἱ νεόνυμφοι ἀπὸ τοὺς καλεσμένους τους; Νὰ σεβαστοῦν τὰ ὅρια!
* * *
Ἀλλ’ ἡ τεχνολογία ἔχει ἤδη καταστήσει δυσδιάκριτα τὰ ὅρια στὰ πάντα. Καὶ γιὰ τοῦτο ἔχει κάνει πολὺ εὔκολο τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ ἕνα στὸ ἄλλο. Ἀκόμη καὶ χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνει κανείς! Ὅπως…
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ ἀληθινό, στὸ ψεύτικο!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ ἐπώνυμο, στὸ ἀνώνυμο!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ φυσικό, στὸ πλαστικό!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ αὐθεντικό, στὸ πλασματικό!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὶς ἀξίες, στὶς ἀπαξίες!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ ἠθικό, στὸ ἀνήθικο!
• Τὸ πέρασμα ἀπ’ τὸ ἐνάρετο, στὸ ἁμαρτωλό!
Κι ὅλα αὐτὰ τὰ ἔχει κάνει τόσο δυσδιάκριτα, ποὺ λὲς πὼς εἶναι ἰσοπεδωμένα!
Ἂς προσέξουμε καὶ τοῦτο: Ὅσο ἡ τεχνολογία ἐξελίσσεται καὶ ὑπερβαίνει τὰ ὅρια της, τόσο κάνει δυσδιάκριτα ἢ καὶ καταργεῖ καὶ τὰ δικά μας ὅρια. Τοῦ ἤθους μας, τῶν ἀξιῶν μας, τῶν ἀρχῶν μας, τῶν πιστεύω μας, τῶν πεποιθήσεών μας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀποτελεῖ τὸ κατ’ ἐξοχὴν ἐργαλεῖο τῆς ὁμογενοποίησης τῶν πάντων, καὶ μάλιστα πρὸς τὸ ἀνούσιο, τὸ χειρότερο καὶ τὸ διεφθαρμένο. Τῆς πρὸς τὰ κάτω κατάστασης, δηλαδή!
Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ τὴν χρησιμοποιεῖ καὶ τὴν προωθεῖ τόσο πολὺ ἡ παγκοσμιοποίηση, ἐκείνη ποὺ δὲν θέλει σύνορα, ἐμπόδια, πιστεύω, ἀπόψεις, ἀξίες, φραγμοὺς καὶ ὅρια πουθενά!
Ἔτσι ἡ τεχνολογία πρωταγωνιστεῖ, ἀλλὰ καὶ τέλεια προωθεῖ, μία ἄλλου εἴδους ἐλευθεριότητα κι ἐν τέλει μία ἄνευ προηγουμένου ἀσυδοσία στὰ πάντα.
Ὑπόψη ὅτι ὑπάρχει καὶ ὁ ὅρος «cyber disinhidition» ποὺ σὲ ἐλεύθερη μετάφραση σημαίνει «ἄρση τῶν ἀναστολῶν στὸν Κυβερνοχῶρο»! Αὐτὸ κι ἂν εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἰσοπέδωσής μας!
* * *
Εἶναι ἑπόμενο πλέον, μέσα ἀπ’ αὐτὴ τὴν τόση ἐλευθεριότητα (θὰ τὴν λέγαμε ἀσυδοσία!) ποὺ ἀφειδῶς μᾶς παρέχει …
• Νὰ ἐπισκεπτόμαστε χώρους, κοινότητες, παρέες κ.λπ. ποὺ δὲν θὰ τὶς πλησιάζαμε ποτέ μας στὴν πραγματικὴ ζωή!
• Νὰ παρακολουθοῦμε ἢ καὶ νὰ εἴμαστε πρωταγωνιστὲς σὲ πράγματα ἀνάρμοστα, ἀκόμη καὶ στὶς ὅποιες πεποιθήσεις, ἀρχές, ἀξίες καὶ ἦθος διαθέτουμε ὡς ἄνθρωποι!
• Νὰ ἐγκαταλείπουμε κάθε προσπάθεια βελτίωσης τοῦ ἑαυτοῦ μας!
Κι ὅλα αὐτά, μὲ ὅλη ἐκείνη τὴν ἄνεση καὶ τὴν ταχύτητα, ἀλλὰ καὶ τὴν αἴγλη, ποὺ διαθέτει ἡ τεχνολογία!
Νὰ γιατί δὲν ἐνδιαφερόμαστε πλέον οὔτε καὶ γι’ αὐτὰ τὰ προσωπικά μας δεδομένα, ἀλλὰ οὔτε καὶ γι’ αὐτὴ τὴν ἴδια τὴν προσωπική μας ζωή. Ὅλα στὸ φῶς, ὅλα παντοῦ, χωρὶς σκέψη, χωρὶς προβληματισμό, χωρὶς ἐνδοιασμούς, χωρὶς αἰδῶ!
Ἔγραψε κάποιος εἰδικός: «Στὸν κόσμο τοῦ Twitter δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ ντραπεῖς, ἀφοῦ κανεὶς δὲν γνωρίζει ποιὸς εἶσαι»! Ἡ ἀνωνυμία εἶναι ἡ μάσκα, βλέπετε. Μέσο καὶ τρόπος τῆς τεχνολογίας κι αὐτός, γιὰ νὰ ὑπερβαίνουμε τὶς ἀναστολές μας, νὰ κρύβουμε τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς ἐπιδιώξεις μας, νὰ ὑπηρετοῦμε φανατικὰ τὰ πάθη μας!
Ἡ διαπίστωση τῶν ἐπιστημόνων εἶναι αὐτή: «Στὸ διαδίκτυο ὑπάρχει ἡ δυνατότητα νὰ ἐκφραστεῖ ἡ ἀρνητικὴ πλευρὰ τῆς ἀνθρώπινης φύσης πολὺ πιὸ εὔκολα, πολὺ πιὸ γρήγορα, πολὺ πιὸ ἀνώνυμα, πολὺ πιὸ διαδραστικά». Νὰ καὶ ἡ ἀποκάλυψη τοῦ θέματος ποὺ συζητᾶμε, δηλαδὴ τῆς κατάργησης ὅλων τῶν ὁρίων ἀπὸ τὴν τεχνολογία!
* * *
Τί φοβερὸ καὶ ὁ ἐθισμὸς στὶς νέες τεχνολογίες! Γιατί δείχνει πὼς εἶναι «κολλημένος» κανεὶς σὲ κάτι, ὁπωσδήποτε ἀρνητικό!
Μάλιστα ὅσο βυθίζεται κανείς, καὶ μάλιστα νέος, σ’ αὐτοὺς τοὺς ἐθισμούς, τόσο περισσότερο πλέον διδάσκεται μία νέα ἠθική, τὴν ἠθικὴ τοῦ διαδικτύου καὶ τῶν νέων τεχνολογιῶν, ὅπως θὰ τὴν λέγαμε, αὐτὴν ποὺ θέλει τὴ ζωή μας χωρὶς τοὺς ὁποιουσδήποτε κανόνες καὶ φραγμοὺς σὲ ὁ,τιδήποτε!
Ἡ τεχνολογία δὲν εἶναι ὅτι καταργεῖ ὅλα τὰ ὅρια, ἀκόμη καὶ τοῦ ἑαυτοῦ της, εἶναι ὅτι τελικὰ μέσῳ αὐτῆς τῆς ἰδιότητάς της …
• Μᾶς ὁδηγεῖ σὲ ἄλλους κόσμους, ἐπανακαθορίζοντας τὸν ἴδιο τὸν κόσμο μας!
• Τὰ ἀλλάζει ὅλα, ὄχι μόνο γύρω μας ἀλλὰ καὶ μέσα μας!
• Διαμορφώνει ὄχι μόνο τὰ πράγματα, ἀλλὰ καὶ τὰ πρόσωπα καὶ τὶς συνειδήσεις!
• Μᾶς κάνει σαφῶς διαφορετικούς, γιατί εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ τὴ διαχειριστοῦμε!
Δημοσιογραφικὴ ἔρευνα γιὰ τὸ μέλλον τῆς τεχνολογίας ἀνέφερε, μεταξὺ ἄλλων, πὼς «τὰ ὅρια μεταξὺ ἀνθρώπων καὶ ρομπὸτ θὰ γίνουν θολά»! Ἀπὸ τὴν ἐξέλιξη τῶν ρομπὸτ ἢ ἀπὸ τὴν ὑποβάθμιση τοῦ ἀνθρώπου ἄραγε; Θὰ λέγαμε καὶ ἀπὸ τὰ δύο! Νὰ καὶ ὁ στόχος τῆς «διεθνοῦς τῶν πονηρῶν»!!
* * *
Ὅλα αὐτὰ δὲν τὰ εἴπαμε γιὰ νὰ μὴ χρησιμοποιοῦμε τὴν τεχνολογία. Τὰ εἴπαμε γιὰ νὰ μὴ μᾶς χρησιμοποιεῖ! Γιὰ νὰ εἴμαστε προβληματισμένοι καὶ ὑποψιασμένοι ἀπέναντί της. Καὶ βέβαια γιὰ νὰ μὴ ἀφηνόμαστε σ’ αὐτήν. Ὅλοι καὶ ὅλα χρειάζονται μέτρο καὶ ὅρια. Ὅπως κι ἐμεῖς τὰ δικά μας καὶ μάλιστα τότε ποὺ χρησιμοποιοῦμε τὴν τεχνολογία.
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
