Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης
ΑΡΧΙΕΡΕΑΣ: Σε σας οφείλεται χάρη, αδελφοί, γιατί και εγώ ο ίδιος, παρακινούμενος από σας σ’ αυτό, μαθαίνω μερικά από τα αναγκαία. Και δεν ντρέπομαι να το ομολογήσω αυτό. Για χάρη σας λοιπόν και για χάρη μου θα συνεχίσω να λέω όσα μπορώ. Θα πρέπει δε στη συνέχεια να κάνουμε λόγο για την φρικτή και θεία ιερουργία. Γιατί έτσι ακριβώς τα εκθέτει και ο μέγας Διονύσιος, που αμέσως μετά την τελετή του αγίου μύρου πραγματεύεται για την θεία λειτουργία (Διονυσίου Αρεοπαγίτου (Ψ), Περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, κεφ. Γ΄ J. Ρ. Migne, Patrologia Graeca, τ. 3, 424-445. Είναι εμφανής η εξάρτηση του Συμεών από τα έργα του Διονυσίου).
Ας μη μας θεωρήσει όμως κανείς τολμητίες κι ας μη μας κατηγορήσει για υπερηφάνεια γιατί επιχειρούμε να μιλήσουμε για τόσο μεγάλα πράγματα, τα οποία ερμήνευσαν αποστολικοί και θείοι άνδρες, και τέτοιοι μάλιστα που υψώθηκαν επάνω από τους ουρανούς και μυήθηκαν στα άρρητα μυστήρια του Θεού. (Αναφέρεται μεν εμμέσως στον απόστολο Παύλο (Β’ Κορ.12, 2-4), αλλά αμέσως εννοεί τον Διονύσιο, που κατά τις σχετικές συναξαριστικές αφηγήσεις είχε ανάλογες πνευματικές εμπειρίες). Όχι λοιπόν για να πούμε κάτι περισσότερο -καθόλου, Κύριε, να μη διανοηθούμε αυτή την τρέλα ή μάλλον την βλασφημία!
Αλλά, αγιαζόμενος τον νου από εκείνα που είπαν εκείνοι και οδηγούμενος σαν παιδί και δούλος τους στο φως της θειότερης γνώσης, από εκείνα που εκείνοι, ουράνια και αντάξια τους, συνέγραψαν, εκθέτω με αγάπη για χάρη μου και για χάρη των αδελφών μου, όσο είναι δυνατόν αντλώντας από αυτούς. Και αυτό είναι δική τους προσταγή και διαταγή. Και επειδή δια των ευχών τους αξιωθήκαμε της δικής τους χάριτος, είναι αναγκαίο για όσα θεία πράττουμε να εξετάζουμε και να φροντίζουμε να οδηγούμαστε σε μεγαλύτερη γνώση μιμούμενοι εκείνους. Γιατί αυτοί ερμήνευαν τα θεία αποβλέποντες σ’ αυτό τον σκοπό.
Αυτά λοιπόν που αφορούν στην ιερή λειτουργία, την οποία ονομάζει «ευχαριστία» και «κοινωνία» ο ισαπόστολος και ιερός Διονύσιος («Μυστήριον συνάξεως είτουν κοινωνίας», Διονυσίου, δ. ανωτ., κεφ. Γ’ 1, Migne PG 3, 424C κ. Εξ.), και από αυτόν και από άλλους ομοίους του παίρνοντας αφορμές, σε άλλη περίσταση είπαμε κατά δύναμη και για τον θείο ναό και για τα ιερά ενδύματα και για την ιερή μυσταγωγία. (Εννοεί το παλαιότερο ερμηνευτικό στην θ. λειτουργία έργο του «Ερμηνεία περί τε του θείου ναού και των εν αυτώ ιερέων τε περί και διακόνων, αρχιερέων τε και των ων έκαστος τούτων στολών ιερών περιβάλλεται, ου μην αλλά και περί της θείας μυσταγωγίας, λόγον εκάστω διδούσα των εν αυτή τελουμένων θείως, και τοις εν Κρήτη ευσεβέσι ζητήσασιν αποσταλείσα», Migne PG 155,697-749). Και τώρα στη συνέχεια στα όσα είπαμε, με συντομία και όση είναι η δύναμή μας θα ερμηνεύσουμε την θεία λειτουργία, επειδή το απαιτεί η συνάφεια του λόγου και η σειρά των μυστηρίων.
Κοινωνία λοιπόν είναι ένωση του Θεού μαζί μας, θέωση μας, αγιασμός, πλήρωση χάριτος, έλλαμψη, αποπομπή κάθε αντιθέτου. Χορηγία κάθε αγαθού, και τι άλλο, παρά σύγκραση με το Θεό και κοινωνία. Αυτό είναι το μυστήριο των μυστηρίων και ο αγιασμός των αγίων και, αληθινά, τα άγια των αγίων και η τελετή όλων των τελετών, και τελετάρχης και τελεστική. Και τούτο, γιατί ο μόνος τελετάρχης Λόγος του Θεού την τέλεσε και την παρέδωσε και αυτή η τελετή είναι αυτός ο ίδιος και την παρέδωσε για να μένει μαζί μας. Ο θείος λοιπόν Διονύσιος συνοψίζοντας όσα αφορούν στη μέγιστη αυτή τελετή με υψηλή φράση και έννοια, όλα τα εκθέτει με συντομία και θαυμάσια θεολογεί, όπως κάμνει και στα άλλα μυστήρια (Βλ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου (ψ.), Περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, κεφ. Γ΄ Migne PG 3, 424-445).
Εμείς όμως, επειδή είμαστε οκνηροί και τελευταίοι μαθητές των μαθητών του, πώς θα κατανοήσουμε όσα εκείνος λέει; Παρά ταύτα, όσο μπορέσαμε να φωτίσουμε τις ψυχές και να μάθουμε από αυτόν, ακόμη δε και από τους διαδόχους της χάριτος εκείνου Πατέρες μας, θα μιλήσουμε κατά δύναμη, όπως μας το ζητήσατε. Γι’ αυτό και θα προσπαθήσουμε να εκθέσουμε όλα όσα τελούνται στην πρόθεση και στο θυσιαστήριο, ερευνώντας, όσο μπορούμε, τι νόημα έχει το καθένα. Αρχίζουμε, λοιπόν, με τη δύναμη του Χριστού, τον λόγο.
Άγιος Συμεών Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης – Περί της Θείας Λειτουργίας (myriobiblos.gr)
Από το «Η Θεία Ευχαριστία», εκδ. Ιερά Μητρόπολις Δράμας, Δράμα 2003. Μετάφραση: Ιωάννης Μ. Φουντούλης
