Ἀφορμὴ γιὰ ὅσα θὰ ἀκολουθήσουν, καλοί μου φίλοι, ἦταν ἕνα περιστατικό, ὅπως τὸ ἔζησα πρόσφατα κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Φανουρίου.
Ὁ ἱ. Ναός, στὸν ὁποῖο παραβρέθηκα, εἶχε κατακλεισθεῖ μὲ φανουρόπιττες, ποὺ ὁμολογουμένως ὅλες οἱ γυναῖκες εἶχαν φτιάξει μὲ πολὺ ἀγάπη καὶ φροντίδα. Μία γυναίκα ἀπ’ αὐτὲς ὅμως, τὶς ὑπερέβη ὅλες. Γιατί πέραν ἀπὸ τὸ σταυρὸ ποὺ μὲ ἰδιαίτερο τρόπο εἶχε καλλιτεχνήσει στὸ κέντρο τῆς φανουρόπιττάς της, εἶχε προσθέσει ἀκόμη καὶ λουλούδια γύρω του!
Στὸ τέλος τὴν πλησίασε ὁ ψάλτης καὶ τῆς εἶπε: «Ἑλένη συγχαρητήρια, τί κομψοτέχνημα εἶναι αὐτὸ ποὺ ἔκανες, θὰ ἤθελα νὰ τὸ φωτογραφίσω…». Ἐκείνη μόλις τὸ ἄκουσε, συγκινήθηκε τόσο πολύ, ποὺ τὸν πῆρε ἀμέσως ἀγκαλιά! Ὁ ἄνδρας της μετὰ ἀπὸ λίγο τοῦ εἶπε ψιθυριστά, γιὰ νὰ μὴ τὸν ἀκούσει ἐκείνη: «Δὲν μπορεῖτε νὰ φανταστεῖτε τί χαρὰ τῆς δώσατε, μετὰ ἀπὸ τὰ ἄσχημα νέα ποὺ μᾶς εἶπαν οἱ γιατροὶ γιὰ τὴν ὑγεία της…»!
Ἔ, λοιπόν, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ὁ ψάλτης δηλαδή, μὲ τὸν καλό του αὐτὸ λόγο, πραγματικὰ ἐλέησε αὐτὴ τὴ γυναίκα. Ἢ ἦταν ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Ἅγιός Του, ὁ Ἅγιος Φανούριος; Ὑπερβολές; Τότε ἀξίζει νὰ δοῦμε τὰ ἑξῆς…
* * *
Τί θυμίζει τὸ περιστατικὸ αὐτό; Τοῦτο ποὺ διαβάζουμε στὴν Ἁγία Γραφή: «Χαίρεται ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ δώσει ἀπάντηση σωστή. Καὶ τί καλὸς σὰν εἰπωθεῖ στὴν ὥρα του ἕνας λόγος!» (Παρ. 15, 25).
Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἔδωσε τὴ γλῶσσα, γιὰ νὰ κατηγοροῦμε, νὰ ὑβρίζουμε, νὰ διαβάλλουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, ἀλλὰ γιὰ νὰ ὑμνοῦμε τὸν Θεό, γιὰ νὰ λέμε ἐκεῖνα ποὺ δίνουν χάρη καὶ οἰκοδομοῦν τὸν πλησίον». Καὶ τί ἐλεημοσύνη δὲν εἶναι αὐτή, ὅταν τὸ κάνουμε!
Κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο «ὁ ἐποικοδομητικὸς λόγος νὰ προπορεύεται τῶν ἄλλων σου λόγων, ἀποδεικνύοντας ἔτσι τὴν ἀγάπη σου πρὸς τὸν πλησίον. Παρόμοιος λόγος νὰ λέγεται καὶ στὸ μέσο καὶ στὸ τέλος τῆς συνομιλίας σου μὲ χαρούμενο πρόσωπο, γιὰ νὰ δώσεις χαρὰ στὸ συνομιλητή σου»! Αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη μὲ τὰ λόγιά μας!
Κατὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης «ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ ἂς διδάσκει τὴ γλῶσσα μας νὰ ἐπαινεῖ καὶ νὰ μὴ κατηγορεῖ, νὰ ψάλλει καὶ νὰ μὴ βλασφημεῖ, νὰ λέει τὸν καλὸ λόγο καὶ νὰ μὴ καταλαλεῖ». Κι ἔτσι τί γίνεται στὸ τέλος; Μία ἐλεοῦσα γλώσσα!
Κατὰ τὸν Ἅγιο Κύριλλο Ἀλεξανδρείας «ὁ λόγος τῶν Ἁγίων εἶναι πάντοτε ἀναμεμιγμένος μὲ εὐχαρίστηση. Γιατί ἔτσι γράφει κάπου καὶ ὁ πάνσοφος Παῦλος: “Ὁ λόγος σας νὰ εἶναι γεμάτος ἀπὸ χάρη, ἀρτυμένος μὲ ἁλάτι” (Κολ. 4,6), γιὰ νὰ εὐχαριστεῖ αὐτοὺς ποὺ σᾶς ἀκοῦνε». Ναί, τέτοιον θέλει τὸν λόγο μας ὁ Θεός, χαριτωμένο, ἐποικοδομητικό, εὐχάριστο καὶ μὲ μία λέξη, ἐλεήμονα!
Ἀλλ’ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τονίζει καὶ τοῦτο τὸ ὑπέροχο: «Κανένας βλαβερὸς λόγος ἂς μὴ βγαίνει ἀπὸ τὸ στόμα σας παρὰ μόνο ὠφέλιμος, ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ οἰκοδομήσει, ὅταν χρειάζεται, καὶ νὰ κάνει καλὸ σ’ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἀκοῦνε» (Ἐφ. 4,29)
* * *
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ καλὸς λόγος ὠφελεῖ – ἐλεεῖ τοὺς πάντες. Καὶ αὐτοὺς ποὺ τὸν λένε καὶ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἀκοῦνε.
Διαβάζουμε στὴν Ἁγία Γραφή: «Μὲ τὰ καλὰ τὰ λόγια ποὺ λέει ὁ ἄνθρωπος, χορταίνει ἀγαθὰ» (Παρ. 12, 14) Δηλαδὴ τοὺς χορταίνει ὅλους!
Ἔπειτα διαβάζουμε καὶ τὸ ἑξῆς: «Τὰ λόγια τὰ γλυκὰ τοὺς φίλους τους πληθαίνουν» (Σοφ. Σειρ. 6,1). Πόσο σημαντικὸ δὲν εἶναι κι αὐτό!
Πάλι ὁ ἱ. Χρυσόστομος τονίζει τοῦτο: «Ὅπως ἀκριβῶς τὸ μύρο μεταδίδει χάρη στοὺς μεταλαμβάνοντες, ἔτσι καὶ ὁ καλὸς λόγος». Καὶ πάλι τονίζει τοῦτο: «Κι ἂν ἀκόμη ὁ καλὸς λόγος πέσει μέσα σὲ παραπαίουσα ψυχή, θὰ περισφίξει τὴ νωθρότητα. Κι ἂν πέσει σὲ σκληρή, θὰ μαλακώσει τὸ σκληρὸ μέρος της, ἐπειδὴ εἶναι εὐχάριστος».
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀποκαλεῖ τὸν καλὸ λόγο «φάρμακο», ὡς ἑξῆς: «Ὁ καλὸς λόγος εἶναι φάρμακο κάθε δεινοῦ καὶ ὁ κακὸς λόγος ὅ,τι εἶναι καλὸ τὸ ἀφανίζει».
Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος ἀναφέρει τοῦτο: «Ὁ κακὸς λόγος καὶ τοὺς καλοὺς κάνει κακούς, ἐνῷ ὁ καλὸς λόγος καὶ τοὺς κακοὺς κάνει καλούς». Ναί, τόσο εὐεργετικὸς καὶ ἐλεήμων εἶναι!
Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἁγία Σοφία ἡ ἐν Κλεισούρᾳ εὐχόταν «τὸ στόμα νὰ γίνει βασιλικὸς καὶ τριαντάφυλλο»!
Ἔλεγε στὶς ὁμιλίες του ὁ ἁγιασμένος Γέροντας π. Μᾶρκος Μανώλης: «Ἂς ἀναρωτηθοῦμε μήπως πληγώνουμε κάποιον μέσα στὴν κοινότητά μας μὲ τὸν τρόπο, ποὺ τὸν κοιτᾶμε ἢ μὲ τὰ λόγια ποὺ τοῦ λέμε. Ὅταν νηστεύουμε, ἂς σκεπτόμαστε ὅτι ὁ πραγματικὸς ἀσκητισμὸς δὲν εἶναι στ’ ἀλήθεια πῶς νὰ ἀποφύγουμε κάποια πράγματα, ἀλλὰ πῶς νὰ ἐνεργοῦμε, ὅταν τὰ συναντοῦμε μπροστά μας».
* * *
Εἶναι ὑπέροχο καὶ αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη: «Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ εἶναι σὰν φάρμακο. Σοῦ μιλᾶνε καὶ γίνεσαι καλά!».
Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς τῆς Κριμαίας σὲ μία ὁμιλία του μὲ θέμα «Ἡ δύναμη τοῦ καλοῦ λόγου», φέρνει ὡς παράδειγμα τὸν Ματθαῖο, ἐκεῖνον τὸν τελώνη ποὺ μάζευε κι αὐτὸς φόρους μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους τελῶνες, γεμάτος ἀπὸ ἀδικίες. Ἔ, λοιπόν, αὐτὸν τὴν τελώνη, τὸν σκληρὸ καὶ ἀνελέητο, τὸν ἔκανε Μαθητή, Ἀπόστολο καὶ Εὐαγγελιστὴ Του ὁ Χριστός, μ’ ἕνα καλὸ λόγο ποὺ τοῦ εἶπε. Ἦταν τὸ «Ἀκολούθει μοι»!
«Μόνο δύο λέξεις – σημειώνει ὁ Ἅγιος Λουκᾶς – καὶ αὐτὲς ἔκαναν ἐπανάσταση στὴν ψυχὴ τοῦ τελώνη. Σηκώθηκε ἀμέσως, ἔριξε κάτω τὰ χρήματά του καὶ ἀκολούθησε τὸν Χριστό».
Ἀλλὰ τὸ ἴδιο δὲν ἔκανε ὁ Χριστὸς καὶ μὲ τὶς πόρνες, ποὺ ἔφθασαν νὰ πλένουν τὰ πόδια Του καὶ νὰ τὰ σκουπίζουν μὲ τὰ μαλλιά τους; Ποτὲ δὲν τοὺς ἀπεύθυνε λόγο προσβλητικὸ ἢ ἐπιπληκτικό, ἀλλὰ πάντοτε τὶς συγχωροῦσε καὶ τοὺς ἔλεγε λόγια σὰν αὐτά: «Πορεύου, καὶ ἀπὸ τὸν νῦν μηκέτι ἁμάρτανε» (Ἰω. 8-11).
Καὶ καταλήγει μὲ τὰ ἑξῆς ὁ Ἅγιος Λουκᾶς: «Ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε παράδοξες καὶ θαυμαστὲς ἐντολές. Εἶπε ὅτι δὲν θέλει θυσία, ἀλλὰ ἔλεος, ἔλεος σὲ ὅλους ποὺ τὸ χρειάζονται. Ἕνα μεγάλο, ἀμέτρητο πλῆθος ἀνθρώπων περιμένουν κάποιον νὰ τοὺς δείξει εὐσπλαγχνία, νὰ τοὺς πεῖ ἕνα λόγο ἀγάπης καὶ παρηγοριᾶς. Περιμένουν οἱ ἄνθρωποι κάποιον νὰ τοὺς δείξει τρυφερότητα καὶ νὰ τοὺς βοηθήσει, καὶ ἀντὶ αὐτοῦ συναντοῦν στοὺς γύρω τους ψυχρότητα καὶ ἀδιαφορία. Ἀλλὰ πάνω ἀπὸ αὐτὰ καὶ σὲ μερικοὺς ἀκόμη Χριστιανοὺς βλέπουν περιφρόνηση καὶ ἀδιαφορία».
* * *
Κι ἐκεῖ ποὺ ὡς νέοι, εἰδικά, νομίζουμε ὅτι κάτι λέμε μὲ τὰ ἄσχημα λόγια, τὶς ὕβρεις καὶ τὶς αἰσχρὲς ἀκόμη κουβέντες, ἔρχεται ὁ ὄντως ἐπαναστατικὸς λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὸν εἴδαμε πιὸ πάνω, νὰ μᾶς πεῖ ὅτι ἐπιβάλλεται νὰ λέμε σὲ κάθε εὐκαιρία τὸν καλό μας τὸν λόγο. Τὸν λόγο ἐκεῖνο ποὺ εἶναι σὰν τὸν σπόρο. Φυτρώνει καὶ θρέφει πολλούς. Καὶ τί ἐλεημοσύνη δὲν εἶναι αὐτή! Ἕνα ἄλλου εἴδους ἐλεημοσύνη ποὺ δὲν θέλει οὔτε χρήματα, οὔτε καὶ κόπους, παρὰ μόνο μία εὐλογημένη καρδιά.
