ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΟΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ

 

Ψυχοφελή

Π. ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

 ΠΕΡΙ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

-Γέροντα, λένε μερικοί για την Παλαιά Διαθή­κη: «Δεν πρέπει να μελετούμε την ιστορία των Ε­βραίων».

-Δεν είναι ιστορία των Εβραίων. Είναι η προϊ­στορία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό πρέ­πει να το καταλάβουν. Ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ια­κώβ μπορεί να είναι κατά σάρκα πρόγονοι των Ισραη­λιτών, αλλά κατά πνεύμα είναι δικοί μας. Αυτό το λέ­γει ο Απόστολος Παύλος (Γαλ. γ’ 7-9). Και ο Κύριος είπε στους Ιουδαίους: Μη νομίζετε, ότι με το να λέτε, Πατέρα έχουμε τον Αβραάμ, έχει κάποια αξία, αφού εσείς δεν πολιτεύεσθε, όπως ο Αβραάμ.

Ο Χριστιανικός λαός είναι ο κατά πνεύμα Ισ­ραήλ. Όποιος χριστιανός μιμείται την πίστη του Α­βραάμ, αυτός είναι παιδί του Αβραάμ. Και όχι οι Ε­βραίοι, οι οποίοι απεδοκίμασαν τον Μεσσία, στον οποίον ο Αβραάμ πίστευσε και τον προσδοκούσε. Ό­λοι οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης τον Μεσσία προσδοκούσαν και ο Ιακώβ και οι άλλοι Πατριάρ­χες. Και ο θεόπτης Μωΰσής, ο οποίος είπε: «Προφή­την εκ των αδελφών σου… αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σοι;»(Δευτρ. ιη’ 15).

Είναι, λοιπόν, κατά πνεύμα, δικοί μας πρόγονοι οι άγιοι της Παλαιάς Διαθήκης. Η αντίληψη, ότι η Πα­λαιά Διαθήκη είναι η ιστορία του εβραϊκού λαού, ειναι στρεβλή. Η αλήθεια είναι, ότι πρόκειται για την προϊστορία του Χριστιανισμού. Είναι η προϊστορία του Ιδίου του Κυρίου μας.

Οι Ιουδαίοι τώρα είναι πλέον αντίχριστοι. Δεν εί­ναι περιούσιος λαός. Εξέπεσαν. Δεν το ψάλλουμε την Πεντηκοστή; «Ιουδαίοι… απιστία νοσήσαντες θεϊκής εξέπεσον χάριτος».

ΠΕΡΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΣ

Να έχουμε επίγνωση των μέτρων μας. Πολλοί το παθαίνουν αυτό. Βλέπουν σ’ έναν ασκητή ότι έκανε κάποια πολύ βαρειά, πολύ αυστηρή άσκηση: «Να την κάνω, και εγώ». Μα είναι στα μέτρα σου αυτή η άσκηση; Η μήπως σε κλέψει ο διάβολος «εκ δεξιών»; Το συζήτησες με τον Πνευματικό σου, αν πρέπει να κάνεις αυτή την μεγάλη άσκηση; Υπάρχει κίνδυνος να πλανηθείς.

Μπορούμε; Είναι στα μέτρα μας αυτό που θέλουμε να κάνουμε;

ΠΕΡΙ ΠΛΟΥΤΟΥ

-Γέροντα, όταν λέμε πλούτο, τί εννοούμε;

-Όταν λέμε πλούτο, δεν εννοούμε τις κολοσ­σιαίες περιουσίες. Τόσος πλούτος δεν αποκτάται με έντιμο τρόπο. Κάποιος, όμως, από μία εργασία δική του, από μία μεγάλη βιοτεχνία, μπορεί ν’ αποκτήσει μερικά υλικά αγαθά, περισσότερα από έναν μισθωτό. Αυτό ακριβώς το περισσότερο από το σύνηθες εισό­δημα είναι πλούτος. Οι πολύ μεγάλες, οι κολοσσιαίες περιουσίες, δεν αποκτώνται με έντιμους τρόπους….

-Τί γίνεται όμως όταν πρόκειται για κληρονομιά;

-Η κληρονομιά απλώς μεταθέτει το ζήτημα. Αντί να τ’ αποκτήσει ο υιός, τ’ απέκτησε ο πατέρας. Ο Μ. Βασίλειος λέει κάπου: «Ο πλούσιος είναι ή άδικος ή αδίκου υιός». Ή ο ίδιος απέκτησε με αδικία αυτήν την μεγάλη περιουσία ή δεν είναι μεν αυτός άδικος, αλλά είναι αδίκου υιός, την απέκτησε ο πατέρας του με αδικία. Κολοσσιαίες περιουσίες με έντιμους τρό­πους δεν αποκτώνται, ας μη απατώμεθα.

 

ΥΠΕΡ ΚΑΜΝΟΝΤΩΝ

-Ποιους εννοεί η Εκκλησία όταν εύχεται «υπέρ καμνόντων»;

Το ρήμα «κάμνω», εξ ου και κάματος, σημαίνει κουράζομαι, υποφέρω. Απέκαμα, λέμε, αποκάμνω, δεν μπορώ, δεν αντέχω άλλο. Το ρήμα «κάμνω» σημαίνει κοπιάζω, και κοπιάζω πολύ. «Υπέρ καμνόντων», λοι­πόν, σημαίνει, ότι δεόμεθα υπέρ των ανθρώπων, που υποφέρουν. Όχι από βαρείες αρρώστιες, αφού προη­γουμένως λέγει: «νοσούντων». Ήταν η εποχή, που υ­πήρχαν άνθρωποι σε βαρείες δουλειές, σε μεταλλεία, λατομεία κ.λπ. Υπέρ αυτών, λοιπόν, εύχεται η Εκ­κλησία. Υπέρ των ανθρώπων, που κοπιάζουν υπερβο­λικά.

 

ΠΕΡΙ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Λένε μερικοί:
-Θρησκεύον ον ο Καζαντζάκης. Είχε πνευματικές ανησυχίες και αναζητήσεις!

Απάντησε ο π. Επιφάνιος και είπε:

-Και τί μ’ αυτό; Πού κατέληξε; Ξέρετε τι ζήτησε ο ίδιος να γραφεί στον τάφο του; «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος». Και εγράφη βε­βαίως. Πηγαίνετε στα κοιμητήρια να διαβάσετε επι­γραφές πάνω στους τάφους πιστών ανθρώπων. «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών» η «Αναστήσονται οι νεκροί και εγερθήσονται οι εν τοις μνημείοις» η «Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων» και άλλα.

Γνωρίζετε ποιά ήταν η τελευταία λέξη του Καζα­ντζάκη; «Διψώ». Και έγραψε πολύ εύστοχα και ευφυώς ο π. Θεόκλητος ο Διονυσιάτης σ’ ένα άρθρο του: «Άραγε πριν ακόμη βγη η ψυχή του να προγευόταν την βασανιστική φλόγα της καμίνου του πυρός του ε­ξώτερου σαν τον πλούσιο που ωδυνάτο εν τη φλογί ε­κείνη και ήθελε κάποιον να του αναψύξει την γλώσ­σα;».

 

ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Έλεγε ο π. Επιφάνιος:

Το γεγονός ότι τα Ευαγγέλια είναι γραμμένα στην Ελληνική γλώσσα, μας δημιουργεί αυξημένες ευθύνες.  Όσοι από τους διαπρεπείς επιστήμονες του εξωτερικού θέλουν ν’ ασχοληθούν με την Καινή Διαθήκη, όλοι μαθαίνουν Ελληνικά.  Δεν υπάρχει διαπρεπής Καινοδιαθηκολόγος επιστήμων του εξωτερικού, είτε Γερμανός, είτε Γάλλος, είτε Άγγλος, είτε Αμερικανός, είτε ό,τι άλλο θέλετε, που να μην έχει μάθει καλά την Ελληνική γλώσσα.  Αν άλλοι λαοί σέβονται τη γλώσσα του Ευαγγελίου, πόσο μάλλον εμείς πρέπει να διατηρούμε την Ελληνική γλώσσα;

 

ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ

-Γέροντα, μήπως το Βυζάντιο έπεσε διότι είχε πολλούς μοναχούς και όχι στρατιώτες;

-Αυτό είναι κατηγορία των αντίχριστων, των άθεων, το ότι είχε εξασθενήσει το Βυζάντιο από τα πολλά μοναστήρια.  Αυτό είναι ανόητο και να το σκέπτεται κανείς.  Μια απέραντη Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε πολύ στρατό να παρατάξει και όσο αθρόα να ήταν η προσέλευση ανθρώπων στον μοναχικό βίο, δεν εξασθενούσε τον στρατό του Βυζαντίου.  Αυτά τα λέγουν οι εχθροί του Χριστιανισμού, οι οποίοι κοιτάνε να κάνουν «την τρίχα τριχιά», κατά το λεγόμενο.

 

ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Στον σύγχρονο κόσμο, υπάρχουν άνθρωποι που τις θετικές επιστήμες τις αναβιβάζουν στο βάθρο της πανγνωσίας.  Πιστεύουν δηλαδή ότι η επιστήμη θα επιλύσει όλα τα προβλήματα.  Μας έλεγε:

-Η επιστήμη έκανε πολλά βήματα και σημείωσε προόδους καταπληκτικές. Όμως να είμαστε προσγειωμένοι.

-Δεν εξηγεί τα φυσικά γεγονότα, αλλά απλώς τα περιγράφει.  Δεν έχει τη δυνατότητα να μπει στην ουσία τους.  Γι αυτό είναι επιδερμική η γνώση μας.

-Δεν εισέρχεται στην ουσία των πραγμάτων.  Δεν έχει την δυνατότητα να μας πει τι είναι π.χ. ύλη, τι είναι ηλεκτρισμός, φως κ.τ.λ.  Για παράδειγμα, ηλεκτρισμός είναι το φαινόμενο που προκύπτει από την κίνηση των ηλεκτρονίων.  Ηλεκτρόνια είναι τα σωματίδια που έχουν ηλεκτρικό φορτίο.  Ηλεκτρικό φορτίο είναι μια ιδιότητα, που όταν κινείται δημιουργεί ηλεκτρικό ρεύμα.  Φτάνουμε δηλαδή με ένα κύκλο στο ίδιο ζητούμενο, που είναι προς απόδειξη.

 

ΖΟΥΜΕ Σ’ ΕΝΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ;

Απογοητευμένος από την ηθική και πνευματική κατάσταση της κοινωνίας όπως την διεζωγράφισε κάποιος ιεροκήρυκας, ένας νέος ζήτησε την γνώμη του Γέροντα.  Εκείνος του είπε:

-Άκουσε, παιδί μου.  Πολλοί ξεκινούν από λανθασμένη βάση:  Πώς συμβαίνουν αυτά, αφού ζούμε σ’ ένα Χριστιανικό Κράτος; Ενώ πρέπει να θεωρούμε ότι εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί ζούμε σ’ ένα κράτος ειδωλολατρικό, αθεϊστικό, μασσωνικό κ.λπ. και να είμαστε ευχαριστημένου που ακόμη δεν μας έχουν πετροβολήσει και δεν μας έχουν σταυρώσει.  Αυτή είναι η πικρή αλήθεια.

 

ΕΙΝΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΑΥΤΗ ΠΟΥ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΝΑ ΠΙΣΤΕΨΕΙ ΣΤΟ ΘΕΟ;

Έλεγε:

-Η αμαρτία είναι εκείνη που μας εμποδίζει να πιστεύσουμε όχι η λογική.  Γι’ αυτό αν πεις σ’ έναν άπιστο να ζήσει έξι μήνες κατά την ηθική του Ευαγγελίου, και το κάνει, θα γίνει πιστός χωρίς να το καταλάβει.

-Το: «Δεν υπάρχει Θεός» το λένε συνήθως άνθρωποι φαύλοι και ανήθικοι.  Ούτε βρέθηκε ούτε θα βρεθεί άνθρωπος ηθικός, εγκρατής, ενάρετος κ.λπ. που να λέει τόσο εύκολα: «Δεν υπάρχει Θεός!»

 

Η ΝΟΣΗΡΗ ΠΙΣΤΗ

Γέροντα, έγινε κάποιο έγκλημα στα Μελίσσια.  Δολοφόνησαν μια μητέρα μπροστά στον γιό της και αυτός δεν κούνησε το δακτυλάκι του να την προστατεύσει, επειδή ως Χιλιαστής είναι, λέει, κατά της βίας.  Εκείνη την ώρα πιστεύετε, ότι ενήργησε η νοσηρή πίστη;

-Βεβαίως!

-Μπορούσε και πρόφθαινε να το σκεφτεί αυτό;

-Όταν έχει διαποτισθεί από μια τέτοια πίστη, βεβαίως.  Αυτά, τα οποία πιστεύουμε, εκδηλώνονται και σε κλάσματα δευτερολέπτου.

-Αυτό γίνεται με δαιμονική δύναμη;

-Όχι με δαιμονική δύναμη.  Με δαιμονική απεργία!  Απλώς εκείνη τη στιγμή ο διάβολος δεν τον ωθεί να κάνει κάτι.  Θέλει να επιτύχει τον σκοπό του.  Δηλαδή, δεν του λέγει, «χτύπα τον, βάρα τον».  Απεναντίας απέχει ο πονηρός.  Λέγει, «άστον τώρα να ενεργήσει η πίστη του.  Εγώ τον δίδαξα την αίρεση και τώρα θα ενεργήσουν τα διδάγματά μου».

 

ΠΟΙΟ ΚΟΜΜΑ ΜΑΣ ΕΚΦΡΑΖΕΙ….;

-Γέροντα τι να ψηφίσουμε στις εκλογές;

-«Ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Εβρ, ιγ’ 14).  «Ημών το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει» (Φιλιπ. γ’ 20).  Επειδή, όμως, είμαστε πολίτες και αυτής της γης, αυτής της χώρας, όταν έλθει η ώρα να πάμε στις κάλπες, δεν θα είμεθα προσκολλημένοι σε καταστάσεις και σε κόμματα ή σε πρόσωπα.  Κανένα κόμμα δεν μας εκφράζει.  Κάθε φορά, λοιπόν, θα σκεπτόμεθα ποιο είναι ολιγότερο κακό για την χώρα μας.  Κατά περιστάσεις.  Άλλοτε μπορεί να είναι το ένα, άλλοτε μπορεί να είναι το άλλο.  Θα ψηφίζουμε με αρχή, «το μη χείρον, βέλτιστον».

Αλλοίμονο στον Χριστιανό που θα ειπεί, «εμένα με εκφράζει το τάδε ή το τάδε κόμμα».  Αυτός πολύ απέχει από του να είναι ένας συνειδητός Χριστιανός.  Κανένα κόμμα δεν εκφράζει τον Χριστιανό.  Και βλέπετε ότι σε μερικά πράγματα είναι όλα τα κόμματα, από την άκρα Δεξιά μέχρι την άκρα Αριστερά, σύμφωνα.

Στις αμβλώσεις, στην αποποινικοποίηση της μοιχείας, στην καταστροφή της γλώσσας, στο αυτόματο διαζύγιο και σε άλλα αντιχριστιανικά νομοθετήματα.  Ακόμα και στο πώς θα φέρουμε περισσότερους τουρίστες, στο πώς θα δημιουργήσουμε γυμνιστικά στρατόπεδα, κανένα κόμμα δεν ήταν αντίθετο.  Συνάλλαγμα να φέρουμε, και ας το φέρουμε μ’ οποιοδήποτε τρόπο.

 

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΖΗΛΩΤΗ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΗ

Συχνά έκανε συζητήσεις με παλαιοημερολογίτες ζηλωτές.  Η προσπάθειά του εκινείτο σε επίπεδο συγγραφικό, επιστολογραφικό κ.τ.λ., αλλά και σε επίπεδο συζητήσεων.

-Εσείς οι νεοημερολογίτες δεν θα πάτε στον παράδεισο, του έλεγε κάποιος φανατικός ζηλωτής.

-Θα πάμε και μάλιστα με σιγουριά, του απαντούσε ήρεμα ο Γέροντας.  Δεν θα πάτε και στο λέγω εγώ με βεβαιότητα.

-Φυσικά και θα πάμε στον παράδεισο μη αμφιβάλλεις γι αυτό.

-Εάν πάτε σεις στον παράδεισο εγώ δεν θέλω να έλθω.  Προτιμώ την κόλαση.

Έλεγε:

-Πρόσεξε παιδί μου μη χάσεις την ψυχή σου.  Εγώ θέλω να πάω στον παράδεισο και ας είμαι τελευταίος μετά και από τον χειρότερο άνθρωπο.  Να με βάλει ο Θεός στον Παράδεισο και ας έχει βάλει και τον Νέρωνα και τον Χίτλερ και μάλιστα να τους γυαλίζω και τα παπούτσια.  Τι με νοιάζει εμένα ποιον θα βάλει ο Θεός στον Παράδεισο;  Δικός του είναι ότι θέλει κάνει.  Εμένα δεν μου πέφτει λόγος· εγώ θέλω να σωθώ και τα υπόλοιπα είναι του Κυρίου!

-Η καρδιά μου, παιδιά μου, έχει μόνο εισόδους και καμιά έξοδο.  Εάν κάποιος εισέλθει σε αυτή δεν πρόκειται να εξέλθει, όσα προβλήματα και να μου δημιουργήσει.  Δεν θα ψυχρανθεί η αγάπη μου, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου.

-Βέβαια, αγαπώ τα παιδιά μου, όπως είναι, θα ευχόμουν όμως να μη μένουν με τα ελαττώματά τους αλλά να προοδεύουν πνευματικώς και να βελτιώνονται συνεχώς.

 

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΕΡΑΣΑΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΜΙΝΙ ΤΩΝ ΘΛΙΨΕΩΝ

-Παιδιά μου ,έλεγε, γνωρίζετε κανέναν Άγιο που να μη πόνεσε και μα μη πέρασε μέσα στο καμίνι, να μη δοκιμάστηκε στο χωνευτήρι που λέγεται πόνος;  Και μεις να μη νομίζουμε ότι έτσι, χωρίς καμιά δική μας υπομονή και καρτερία στις φουρτούνες της ζωής, ότι θα προοδεύσουμε πνευματικά.  Πρέπει να μάθουμε την αξία και το νόημα της ζωής σαν ένα στάδιο αγώνων πριν από την μετάβασή μας στον ουρανό.  Να θυμηθούμε ότι είναι σοφό και αληθινό αυτό που λέγεται: «Είχε δάσκαλο τον πόνο και έμαθε πολλά».

 

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ “ΧΑΡΕΣ” ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Γέροντα, γιατί τον Χριστιανό δεν τον γεμίζει η «χαρά» του κόσμου;

-Είναι απλό.  Αυτά τα οποία τέρπουν τους άλλους ανθρώπους, για τους πιστούς είναι σκύβαλα.  Ο Χριστός αλλάζει τα «γούστα».  Ο αναγεννημένος άνθρωπος έχει άλλη χαρά.  Δεν τον τραβούν, δεν τον τέρπουν αυτά.  Κι αν κάποτε κάνει κάτι, το κάνει επειδή παρασύρεται, όχι διότι τον γεμίζει.  Γι’  αυτό βλέπετε ανθρώπους, που θεωρούσαν αδιανόητο να ζουν χωρίς να ικανοποιούν τα πάθη τους, κυρίως τα σαρκικά, όταν μετανόησαν έλεγαν:  «Μα ζούσα αυτήν την γουρουνίσια ζωή;  Και ήμουν ευχαριστημένος;  Δεν καταλάβαινα ότι κυλιόμουν μέσα στον βούρκο;»  Τότε συνειδητοποιούν την προηγούμενη κατάστασή τους.  Τώρα αναγεννήθηκαν και ο Χριστός τους άλλαξε τις προτιμήσεις.  Τους άλλαξε τις διαθέσεις.  Τους άλλαξε τα κριτήρια.  «Τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε καινά τα πάντα»  (Β’ Κορ. ε’ 17). Γι’ αυτό μιλάμε περί αναγεννήσεως.  Γι’ αυτό και η μετάνοια λέγεται και αναγέννηση.  Και το βάπτισμα «λουτρόν παλιγγενεσίας» (Τιτ. γ’ 5)

Οι αγρυπνίες, οι προσευχές κ.λπ. αυτά μας γεμίζουν.  Αυτές είναι οι δικές μας «διασκεδάσεις».

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ Η’ ΔΟΥΛΟΙ 

Έχουμε την εντύπωση ότι εμείς σήμερα είμεθα ελεύθεροι. Αλλά είμεθα στην πραγματικότητα; Εμείς, βέβαια, δεν έχουμε, αφεντικά της παλαιάς εποχής, αλλά είμεθα δούλοι, λίγο ή πολύ στα πάθη μας. Ο άλλος βλέπει κάτι στην τηλεόραση και λέγει: «Αύριο θα πάω να αγοράσω αυτό, που διαφημίζεται», χωρίς να του χρειάζεται. Αυτό λέγεται ελευθερία; Όταν η γυναίκα βλέπει την μία ή την άλλη στην τηλεόραση ν’ αλλάζουν «μοντελάκια» και λέγει: «Δεν μπορώ να πάω με το ίδιο φόρεμα σε δύο γάμους», αυτό είναι ελευθερία;
Πιστεύουμε θεωρητικά σε έναν Θεό, Πατέρα, Παντοκράτορα, αλλά στην πράξη είμεθα ειδωλολάτρες. Λατρεύουμε είδωλα, είτε το είδωλο λέγεται μόδα, είτε λέγεται καταναλωτισμός, είτε λέγεται αφθονία, είτε ο,τιδήποτε άλλο.

ΝΗΣΤΕΙΑ

Στις μακροχρόνιες και επίμονες προσπάθειες διαφόρων εκκοσμικευμένων εκκλησιαστικών κύκλων για την αναθεώρηση και χαλάρωση των περί νηστείας διατάξεων της Εκκλησίας ο Γέροντας ήταν απολύτως αντίθετος. Έλεγε:
-Είναι τόση η αξία της νηστείας, ώστε και αν ακόμη δεν είχε θεσπισθεί από την Εκκλησία, θα έπρεπε να την θεσπίσει τώρα, και όχι θεσμό καθιερωμένο ήδη από αιώνες, ο οποίος έχει αναδείξει τόσους Αγίους, να ζητάμε να τον καταργήσουμε ή να τον αλλοιώσομε!

 

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ  

Όταν κάποιος είναι ελεύθερος, έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις. Όταν γίνει έγγαμος, έχει ελάχιστα δικαιώματα και πάρα πολλές υποχρεώσεις. Όταν όμως αποκτήσει και τέκνα, δεν έχει καθόλου δικαιώματα, αλλά μόνον υποχρεώσεις.

ΑΦΕΝΤΗ ΤΟΝ ΘΕΟ Ή ΤΟΝ ΔΙΑΒΟΛΟ;

-Αφέντη έχουμε πάντα. Ή τον Θεό ή τον διάβολο και τα πάθη μας. Ελευθερία έχει ο άνθρωπος μόνο ως προς τις επιλογές του: Να διαλέξει αφεντικό ή τον Χριστό ή τον διάβολο. Από εκεί και έπειτα αρχίζουν οι υποχρεώσεις και στην μία περίπτωση και στην άλλη. Πολλοί αποκαλούν καταπίεση τις υποχρεώσεις του Χριστιανισμού. Εμείς οι Χριστιανοί μιλάμε για αγώνα.

 

ΙΔΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

-Γέροντα, πιστεύετε ότι ήταν ιδανική η μορφή της κοινωνίας τότε που δεν ήταν αναπτυγμένη η τεχνολογία;
-Όχι! Δεν είπα ότι ήταν άλλοτε ιδανική κοινωνία. Οι άνθρωποι όμως ήταν ευτυχέστεροι. Ιδανική κοινωνία δεν υπήρξε, ούτε θα υπάρξει ποτέ στην γη. Ιδανική κοινωνία υπάρχει εκεί πάνω, στον ουρανό, που είναι και το πολίτευμα ημών· στην αληθινή πόλη, «ης τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός» (Εβρ. ια’ 10). Στη γη αυτή, έτσι θα ζήσουμε, με αθλιότητες και με ταλαιπωρίες, και με αγριότητες καμμιά φορά. 

 

 ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 

Κάποτε πνευματικά του τέκνα ανησύχησαν από τις πληροφορίες ότι στην Μ. Βρεττανία άρχισαν να «χειροτονούνται» γυναίκες Κληρικοί από τους Αγγλικανούς. Και τον ρώτησαν τι άραγε θα μπορούσε να συμβεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία αν έρχονταν ποτέ κι εδώ παρόμοιες ιδέες.
Ο Γέροντας, με την γνωστή αίσθηση χιούμορ που τον διέκρινε πολλές φορές, απάντησε:
-Τι ανησυχείτε, παιδιά μου; Οι μεν ευσεβείς γυναίκες, που κατά τεκμήριο θα ήθελαν να σηκώσουν την «καλογερική» στους ώμους τους, τηρούν πιστώς τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας. Οι δε «φεμινίστριες» του Ελλαδικού χώρου ακούνε «Εκκλησία» και… τρέχουν πανικόβλητες! Μην ανησυχείτε, λοιπόν. Η Ορθοδοξία δεν κινδυνεύει να «χειροτονήσει» καμμία γυναίκα. Ούτε άσεβη, ούτε, πολύ λιγότερο, ευσεβή!….

 

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΚΟΗΣ 

-Η υπακοή έχει αξία, όταν γίνεται σε κάτι που μας φαίνεται παράλογο. Στο λογικό δεν έχει αξία και δεν λέγεται υπακοή αλλά συμφωνία, και είναι παράλογο να μην υπακούσει κανείς σ’ αυτή την περίπτωση.

 

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ

-Παιδί μου, μην έχεις πολύ εμπιστοσύνη στη λογική σου. Άφησε τον Θεό να κατευθύνει τα βήματά σου. Όταν ο άνθρωπος επιθυμεί να κάνει το θέλημα του Θεού, Αυτός βρίσκει τρόπους να του το δείξει. Ο Θεός δεν μας έχει ανάγκη. Αυτός φροντίζει την Εκκλησία Του και μπορεί και από τις πέτρες να βγάλει ανθρώπους για να οδηγήσουν τον λαό Του.

 

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

-Πολλές φορές στην εξομολόγηση μού συμβαίνει το εξής: Ενόσω εσείς μού εκθέτετε τα προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με αμαρτίες, προετοιμάζω μέσα στην σκέψη μου κάποια απάντηση. Όταν όμως αρχίσω να μιλώ, λέω άλλα. Απόδειξη ότι τελείται Μυστήριο.

 

ΑΜΕΛΕΙΑ ΣΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ 

Αυτοί που ενσυνείδητα παραθεωρούν το θέμα της νηστείας, χωρίς να έχουν λόγους υγείας, πολύ φοβάμαι ότι δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για την σωτηρία της ψυχής τους.

 

ΜΗ ΣΥΜΒΙΒΑΖΟΥΜΕ ΤΑ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ

Μη συμβιβάζουμε τα ασυμβίβαστα για να αποφύγουμε τον σταυρό και να εξασφαλίσουμε το χουζούρι μας. Μην αναζητούμε μαξιλαράκια για να αναπαύουμε την ένοχη συνείδησή μας. Διότι τότε ο Θεός θα επιτρέψει και σκληρές δοκιμασίες να υποφέρουμε και αμοιβή στον ουρανό να μην έχομε.

 

ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΣ

-Οι Πατέρες λέγουν: Όλες οι μάχες κερδίζονται με επίθεση. Η μόνη μάχη που κερδίζεται με την φυγή είναι η μάχη κατά της σαρκός.

 

ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ 

Διηγείται μια μητέρα:
Κάποια φορά στην εξομολόγηση του είπα: -Ανησυχώ πολύ για τα παιδιά μου, μήπως πάθουν τίποτε, μήπως τους συμβή κάτι κακό. Βάζω χίλια – δυο με το μυαλό μου.
Η απάντηση του π. Επιφανίου ήλθε ταχύτατα, σε έντονο ύφος και συγχρόνως συγκλονιστική:
-Και ποιος σου είπε ότι τα παιδιά είναι δικά σου; Του Θεού είναι! Προβατάκια Του είναι και σε έχει βάλει να τα φυλάς.

 

Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Στην ερώτηση:
-Πού είναι η αγάπη του Θεού, αφού αφήνει και πεθαίνουν και μικρά παιδιά; απαντούσε:
-Ο Θεός έχει αναθέσει στους γονείς την ανατροφή των παιδιών Του και όχι των παιδιών τους. Του Θεού είναι τα παιδιά και όχι δικά τους. Ο Θεός με τους θανάτους των μικρών παιδιών κάνει πολλές φορές ότι και ο βοσκός με μια δύστροπη προβατίνα που δεν θέλει να μπη στο μαντρί: αρπάζει το αρνάκι για να την αναγκάσει να έλθη και αυτή κοντά Του!

 

Η ΙΕΡΟΣΥΝΗ: ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Ο Γέροντας Επιφάνιος έλεγε: «Η ιερωσύνη είναι μια πολύ μεγάλη ευεργεσία του Θεού προς τους ανθρώπους. Είναι ο αγωγός της χάριτος του Θεού».

ΒΑΘΕΙΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ

Είχε βαθειά ταπείνωσι, αλλά και ακράδαντη πίστη ότι ο Κύριος τού δίνει πλούσια την χάρη και τις ευλογίες Του. Τον ακούγαμε να επαναλαμβάνει συχνά τις κάτωθι στερεότυπες προσευχές:
-«Κύριε, λάμπρυνόν μου την ψυχήν και το φως το αισθητόν».
-«Κύριε, φώτισόν μου το σκότος».
-«Κύριε καν θέλω, καν μη θέλω σώσον με»

Σε αυτές τις εκφράσεις διαπιστώνει κανείς έντονα τρία στοιχεία:
α) Πίστευε ότι δεν είχε καμμία αρετή και η ύπαρξή του είχε ανάγκη να φωτισθεί από το ουράνιο φως.
β) Είχε βαθύτατο πόθο για την βασιλεία του Θεού.
γ) Έθετε το αυτεξούσιό του στα χέρια του Θεού, προκειμένου, έστω και ακουσίως, ο Κύριος να τον σώσει.

 

Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΣ
Π. ΕΠΙΦΑΝΙΟΣ Ι. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
Αρχιμ. Εφραίμ Χαλή Θεολόγου
Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη
Θεσσαλονίκη

Διδασκαλία του π. Επιφανίου (Γ) (impantokratoros.gr)

Διδασκαλία του π. Επιφανίου (Β) (impantokratoros.gr)

Διδασκαλία του π. Επιφανίου (Α) (impantokratoros.gr)