Γράφει ὁ κ. Μίοντραγκ М. Πέτροβιτς, Δρ. Θεολογίας ΕΚΠΑ
καὶ τ. ἐρευνητὴς τῆς Σερβικῆς Ἀκαδημίας Τεχνῶν καὶ Ἐπιστημῶν
Οἱ τελευταῖοι καινούριοι “Τόμοι” – γιὰ τὴν “Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας” ὅπως καὶ γιὰ τὴν “Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία-Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος” δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μὴ Κανονικὲς πράξεις, ὅπως γίνονταν ὅμοιες ἐπιβλαβεῖς πράξεις καὶ πολὺ παλαιότερα.
Ἡ στάση τῶν Διοικούντων τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας – ἀρχίζοντας παλαιὰ ἀπὸ τὸν Ἅγιο Σάββα καὶ φτάνοντας μέχρι καὶ τὸ 1959 καὶ τὸ Μάϊο τοῦ 2022, ὅταν ἔγινε ἡ χορήγηση τοῦ Τόμου τῆς Αὐτοκεφαλίας στὴν Ἐκκλησία μὲ ἕνα ἀνύπαρκτο, μπερδεμένο ὄνομα – ἦταν στάση ἑνωτικὴ καὶ ὄχι στάση διάλυσης. Μὲ αὐτὸν τὸν Τόμο, ποὺ ἔχει ἕνα μὴ βιώσιμο ὄνομα – “Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος” ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία:
• ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς δικές της ἀποφάσεις, ποὺ ἐλήφθησαν νωρίτερα σὲ σχέση μὲ τὸ ἴδιο ζήτημα,
• καταπατᾶ τὰ Κανονικὰ δικαιώματα τοῦ ὑφισταμένου Ἀρχιεπισκόπου Ἰωάννου (Јован), στὸν ὁποῖον ὁ Πατριάρχης Παῦλος (Павле) ἐξέδωσε Βεβαίωση (Πρ. 172 τῆς 24ης Μαΐου 2005) ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἰωάννης ἐξελέγη «ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτης Σκοπίων, Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Συνόδου τῆς αὐτόνομης Ὀρθόδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος καὶ Ἐπικεφαλῆς τῆς ἰδίας». Στὴν ἐξήγηση αὐτῆς τῆς Βεβαίωσης μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει: «Βάσει τοῦ ἄρθρου 5 τῆς Συμφωνίας γιὰ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας, ποὺ ὑπογράφηκε στὴ Νὶς στὶς 17. Μαΐου 2002 καὶ στὴ συνέχεια ἐγκρίθηκε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Ἀρχιερατικὴ Σύνοδο Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας (ΑΣ ἀρ. 38/ ἀρχεῖο 16 ἀπὸ 22 Μαΐου 2002) καὶ βάσει τῆς Ἀναφορᾶς τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.Ἰωάννου (σερβικά/ Митрополит велеског и повардарског Господин Јован), τοῦ Ἐξάρχου μας γιὰ ὅλες τὶς Ἐπαρχίες τῆς Ὀρθοδόξου Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδας, Ἀρ. 41 τῆς 2ας Μαρτίου 2004, περὶ συγκρότησης τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Σύνοδο τῆς προαναφερθείσας Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ γιὰ τὴν ἐκλογὴ Προέδρου τῆς ἰδίας Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Συνόδου, ἐπιβεβαιώνουμε ἐπισήμως τὴν ἐκλογὴ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ἰωάννη… γιὰ Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτη Σκοπίων… Ἀνακοινώνουμε ἐπίμονα καὶ κάνουμε γνωστὸ σὲ ὅλους ὅτι μετὰ τὴν ἐπιβεβαίωσή μας, ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτης Σκοπίων κ. Ἰωάννης (σερβικά/ Јован) εἶναι ὁ κανονικὸς καὶ νόμιμος Ἐπικεφαλῆς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, τῆς αὐτόνομης Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐντὸς τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, καὶ ὅτι ὅλοι θὰ πρέπει νὰ τὸν ἀναγνωρίζουν καὶ νὰ τὸν σέβονται ὡς τέτοιο»,
• παραδέχεται, μετὰ ἀπὸ ἀρκετὲς δεκαετίες, ὅτι ἡ λεγόμενη «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» ἦταν ἕνα πραγματικό, κανονικό, καὶ ὄχι πολιτικὸ δημιούργημα, μὲ ἄλλα λόγια, μὴ κανονικὸ καὶ σχισματικό,
• ἀρνεῖται τὴ δογματικὴ διδασκαλία ὅτι οἱ ἀρχιερεῖς στὴ Σύνοδο λαμβάνουν ἀποφάσεις μὲ βάση τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,
• παραβιάζει τὶς ἀρχὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κανονικῆς ὀργάνωσης, τάξης καὶ συμφωνίας λόγῳ τῶν πιέσεων τῶν παγκοσμίων δυνάμεων, ἰδιαίτερα τῆς ἀμερικανικῆς διοίκησης.
• συμπεριφέρεται παρόμοια μὲ τὸν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως τὸν Βαρθολομαῖο, ὁ ὁποῖος βάθυνε τὸν διχασμὸ καὶ τὴν αἱματοχυσία στὴν Οὐκρανία μὲ τὸν Τόμο πρὸς τὴν «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας».
Ἐξαιτίας ὅλων αὐτῶν, ἀκολουθοῦν τὰ ἑξῆς ἐρωτήματα: Μέχρι ποῦ θὰ φτάσει καὶ ποιὲς συνέπειες θὰ ἔχει ὁ ἀναφερόμενος Τόμος τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», καὶ πῶς φαίνεται σὲ σχέση μὲ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, Κοσσυφοπεδίο καὶ Μετόχια, Ἀλβανικὴ Ἀρχιεπισκοπή, Μαυροβούνιο καὶ ὄχι μόνο; Ἐπειδή, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς βίαιης ἀπόσχισης τοῦ Κοσσυφοπεδίου ἀπὸ τὴ Σερβία, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως βλέπει τοὺς Ὀρθοδόξους πιστοὺς στὸ Κοσσυφοπέδιο καὶ τὰ Μετόχια ὡς μία διασπορὰ ποὺ ὑποτίθεται ὅτι τοῦ ἀνήκει. Ἡ Ἀλβανικὴ Ἀρχιεπισκοπὴ ὑπολογίζει στὴν ἐπέκταση τῆς δικαιοδοσίας της σὲ αὐτὲς τὶς περιοχές, ἐνῷ ἡ ἀμερικανικὴ διοίκηση ἐργάζεται, γιὰ νὰ ἀποσπάσει τὸ Μαυροβούνιο ἀπὸ τὴ δικαιοδοσία τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὅπως εἶχε ἀποσπαστεῖ ἡ περιοχὴ τῆς νότιας Σερβίας, ποὺ ὀνομάστηκε Μακεδονία, καὶ ποὺ πρόσφατα ὀνομάστηκε Βόρεια Μακεδονία. Τέτοιοι τόμοι ὄχι μόνο εἶναι σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν καθιερωμένη συνοδικὴ ἐκκλησιαστικὴ-κανονικὴ δομή, ἀλλὰ ἐνθαρρύνουν καὶ τὴ συντριβὴ τῶν κρατῶν, ἐπειδὴ περιέχουν ἐκκλησιαστικὲς- πολιτικὲς ἐνδείξεις.
Ὅπως ἀκριβῶς ὁ ὅρος «Μακεδόνες» προέκυψε ἀπὸ ἕνα εὐρὺ γεωγραφικὸ ὅρο – Μακεδονία (καὶ εἶναι γνωστὸ ὅτι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς κλασικῆς Ἑλλάδας στὸ ἐρώτημα: «Ποιοὶ εἶναι οἱ Μακεδόνες;» ἀκολούθησε ἡ λακωνικὴ ἀπάντηση «Οἱ Μακεδόνες εἶναι Ἕλληνες» (Μακεδόνες Ἕλληνές εἰσι ι΄). ), ἔτσι προῆλθε ἀπὸ τὸν στενὸ γεωγραφικὸ ὅρο – Μαυροβούνιο, “Οἱ Μαυροβούνιοι” ὡς ἕνα νέο ἔθνος ποὺ γιὰ αἰῶνες εἶχε ἕνα ὄνομα – Οἱ Σέρβοι.
Ὁ νεοεμφανιζόμενος ἐθνοφυλετισμὸς τῶν «Μακεδόνων» καὶ τῶν «Μαυροβουνίων» εἶναι, ἑπομένως, μία ἀντανάκλαση τῆς διάσπασης τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας λόγῳ τῆς διάσπασης τῶν σερβικῶν ἐδαφῶν.
Ἀντιφατικὲς ἀποφάσεις καὶ οἱ «τόμοι» τῶν Πατριαρχῶν γιὰ ἕνα συγκεκριμένο ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα μιλοῦν μᾶλλον γιὰ αὐθαιρεσία κάποιου καὶ ὄχι γιὰ δογματικὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ κανονικὴ διδασκαλία, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία οἱ ἀποφάσεις στὴ Σύνοδο τῶν ἀρχιεραίων λαμβάνονται μὲ ἔμπνευση ἄνωθεν – τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ὄχι ὑπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν γεωπολιτικῶν καὶ γεωστρατηγικῶν στόχων κάποιου.
Οἱ τελευταῖοι καινούριοι “Τόμοι” – γιὰ τὴν “Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας” ὅπως καὶ γιὰ τὴν ” Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία-Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος ” δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μὴ Κανονικὲς πράξεις, ὅπως γίνονταν ὅμοιες ἐπιβλαβεῖς πράξεις καὶ παλιότερα, ὅπως αὐτὴ ποὺ ἔκανε, γιὰ παράδειγμα, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἰερεμίας Α΄ (1522- 1545). Αὐτός, δηλαδή, μὲ τὴ συνοδικὴ ἀπόφαση 1530/1. ἀγνόησε καὶ κατάργησε τὴν ὕπαρξη τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὑπὲρ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τῆς Ἀχρίδας. Στὴν ἀπόφαση αὐτὴ ἀναφέρεται μεταξὺ ἄλλων:
“Ἐπί δὲ καὶ χρυσόβουλλα βασιλικὰ εὑρίσκονται παλαιγενῆ, δηλοποιοῦντα ἅπασαν τὴν τοῦ Πεκίου ἐνορίαν σὺν τῇ Σερβίᾳ γνησίαν εἶναι τῆς ἀρχιεπισκοπῆς τῶν Ἀχριδῶν, καὶ ἡ μετριότης ἡμῶν, κατὰ τὴν περίληψιν τῶν δηλωθέντων γραμμάτων, γνώμῃ συνοδικῇ ὁρίζει καὶ ἀποφαίνεται ἵνα τὸ Πέκιον καὶ ἅπασα ἡ τῆς Σερβίας ἐνορία ὑπάρχωσιν ὑπὸ τὴν χεῖρα τῆς ἁγιώτατης ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχριδῶν, καθὼς καὶ ἀπ’ ἀρχῆς καὶ ἕως τοῦ νῦν ὑπετάσσοντο».
(Βλ..: Миодраг М. Петровић, Студенички типик и самосталност Српске православне цркве, Дечје новине 1986, 147-152; 166 -169; исти: Одабрани радови у шест књига, Књига друга, Спиридон Пећки, IV патријарх српски (1379 – 1389), Београд 2022, 145-147).
Ὁ ὑπερτονισμένος ἐθνοφυλετισμὸς ὁρισμένων Πατριαρχῶν τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπως ὁ πιὸ πρόσφατος ποὺ εἶπε ὁ Βαρθολομαῖος στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Ἱερώνυμο: «Τὸ αἷμα νερὸ δὲν γίνεται », εἶναι ἡ αἰτία ὅλων τῶν ἄλλων ἐθνοφυλετισμῶν, ποὺ εἶναι ἀντίθετο μὲ τὴν κατανόηση τῆς φύσης τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ συνοδικοῦ χαρακτήρα της.
Δίνοντας πρόσφατα τὸν Τόμο στὴ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», ἡ Ἱερὰ Ἀρχιερατικὴ Σύνοδος τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Πατριάρχη Πορφύριο, βοηθᾶ ἔμμεσα ὅσους ἀμφισβητοῦν ὅλο καὶ περισσότερο τὴν κανονικότητα τῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως καὶ στὸ Ἅγιο Ὄρος, ἀλλὰ καὶ ὁρισμένοι Σέρβοι ἐπίσκοποι ἀκολουθοῦν τὰ χνάρια ὁρισμένων ἐγωιστῶν Πατριαρχῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀντὶ νὰ ἀκολουθήσουν τὰ χνάρια τοῦ Ἁγίου Σάββα. Αὐτοὶ οἱ ὁρισμένοι μνημονεύουν τὸ ἔτος χειροτονίας τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Σάββα (Ἅγιος Σάββας) καὶ ὄχι τὸ ἔτος τῆς ἀποδοθείσας αὐτοκεφαλίας. Ταυτόχρονα, παραβλέπεται τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ 1219 δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τὸ ἔτος τῆς ἀποκτηθείσας αὐτοκεφαλίας, οὔτε τὸ ἔτος τῆς χειροτονίας τοῦ Σάββα σὲ ἐπισκοπικὴ ἀξιοπρέπεια. (Βλ. Миодраг М. Петровић, Одабрани радови у шест књига, Књига четврта, Београд 2013, 47-53; исти, Студенички типик и самосталност Српске православне цркве, Дечје новине 1986, 45-80).
Τὸ 1959 ὁ Ἀββᾶς Ἰουστῖνος Πόποβιτς γιὰ τὴ λεγόμενη «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» μίλησε καὶ ἔγραψε λόγια καταδίκης, τὰ ὁποῖα ἰσχύουν ἀκόμη περισσότερο γιὰ τὸν πρόσφατα ἐκδοθέντα Τόμο «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος»:
«Μὲ μία τέτοια καταστροφικὴ μὴ ὀρθόδοξη καὶ μοιραία λύση στὸ ζήτημα τῆς Μακεδονικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας – ἐξοβελίσθηκε ξανὰ ὁ Ἅγιος Σάββας». Καὶ μαζὶ καταπατήθηκαν ὅλα τὰ ἱερὰ δόγματα καὶ ὅλοι οἱ ἱεροὶ κανόνες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ».
Ἐκείνη τὴν χρονιὰ τὸ 1959 δὲν ἐπρόκειτο γιὰ παραχώρηση αὐτοκεφαλίας, ἀλλὰ αὐτονομίας στὴ Μακεδονικὴ Ἐκκλησία.
Δέκα χρόνια νωρίτερα (1949), μετὰ τὴν εἴδηση ὅτι δύο νέες ἐθνικότητες σχηματίζονταν στὴν Ὁμοσπονδιακὴ Λαϊκὴ Δημοκρατία τῆς Γιουγκο-σλαβίας – ἡ «Μακεδονικὴ» καὶ ἡ « Μαυροβούνια», καὶ ὅτι ἡ “Ἕνωση Ὀρθοδόξων Ἑνώσεων Κληρικῶν τοῦ FNRJ(Ὁμοσπονδιακὴ Λαϊκὴ Δημοκρατία τῆς Γιουγκοσλαβίας)” ὑποστήριξε μία τέτοια κομμουνιστικὴ δημιουργία, ὁ Ἅγιος Νικόλαος Ἐπίσκοπος Ζίτσας, μιλώντας μὲ σκληρὰ λόγια καταδίκασε:
“Ὀργανωμένη σὲ πέντε ὁμοσπονδιακὲς κρατικὲς μονάδες ξεχωριστά, αὐτὴ ἡ αὐτοαποκαλουμένη καὶ αὐτοαναγνωριζομένη ἐκκλησιαστικὴ ὀργάνωση διασπᾶ τὴν ἑνότητα τοῦ λαοῦ της, ἀναγνωρίζοντας πέντε ἐθνικότητες στὴ Γιουγκοσλαβία, δηλαδὴ τὴν Σερβική, τὴν Κροατική, τὴν Σλοβενική, τὴν Μαυροβούνια καὶ τὴν Μακεδονική!” Μπορεῖ ἔστω καὶ ἕνας Σέρβος ἱερέας νὰ παραδεχτεῖ αὐτὴ τὴ διαίρεση τοῦ λαοῦ του; Πατριώτης-ἱερέας δὲν μπορεῖ, μόνο προδότης.
Πῶς μπορεῖ ἀκόμη καὶ ἕνας Σέρβος ἱερέας νὰ ἀναγνωρίσει τὸ γεωγραφικὸ ὄνομα – Μαυροβούνιο – γιὰ τὸ ἔθνος; Γιατί ὅταν ἕνας Σέρβος ἀπὸ τὸ Μαυροβούνιο λέει ὅτι εἶναι Μαυροβούνιος, εἶναι τὸ ἴδιο ὅπως ὅταν κάποιος ἀπὸ τὴ Βοϊβοντίνα λέει ὅτι εἶναι Βοϊβοντίνος, ἢ ἀπὸ τὴ Σουμαντίγια ὅτι εἶναι Σουμαντίν, ἀπὸ τὴν Βοσνία Βόσνιος, κ.λπ. Ἡ ὑπόθεση μὲ τὴν ἀναγνώριση τῆς «μακεδονικῆς ἐθνικότητας» εἶναι ἀκόμη πιὸ δύσκολη, τὴν ὁποία μπορεῖ νὰ τὴν ἀναγνωρίσει μόνο ἕνας ἐντελῶς παράφρων ἱερέας…».
Ὁ Τόμος, ὁ ὁποῖος ἐκδόθηκε ἀπὸ τὴ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὴ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», δίνει τὴ δυνατότητα στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τῆς Ἀχρίδας νὰ ἐπεκταθεῖ εἰς βάρος τῆς ὕπαρξης τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.
Γιὰ νὰ ἔχουν πλήρη ἰσχὺ οἱ Τόμοι, οἱ ὁποῖοι ἀνατέθηκαν στὶς ἐκκλησίες ποὺ ὀνομάστηκαν πρόσφατα – «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας» καὶ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», πρέπει νὰ γίνουν ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ΣΥΝΟΔΙΚΑ ἀποδεκτοὶ καὶ ἀναγνωρισμένοι ἀπὸ ὅλες τὶς τοπικὲς ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Αὐτὲς δὲν εἶναι ὁμοσπονδιακὲς μονάδες, ἀλλὰ μαζὶ ἀποτελοῦν τὴν Μία, Ἁγία, Καθολική καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, στὴν ὁποία, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχή, πρέπει νὰ ὑπάρχει καὶ δογματικὴ καὶ κανονικὴ ὁμοφωνία, ἐκφρασμένη καὶ ἀποδεκτὴ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΝΟΔΙΚΑ . Μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐνήργησαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι: «Ἐπειδὴ θὰ εὐαρεστοῦσε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἡμᾶς…» (Πράξεις 15, 28). Ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῶν ἀναφερθέντων τόμων φαίνεται ἀντίθετα: «Ἐπειδὴ θὰ εὐχαριστοῦσε ἐμᾶς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα». Μία τέτοια προσέγγιση δὲν ἐπιτυγχάνει αὐτὸ ποὺ ἔγραψε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος: «ἵνα τὸ δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως πολυτιμότερον χρυσίου τοῦ ἀπολλυμένου διὰ πυρὸς δὲ δοκιμαζομένου εὑρεθῆ εἰς ἔπαινον καὶ τιμὴν καὶ δόξαν ἐν ἀποκαλύψει Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α΄ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΕΤΡΟΥ 1,7)
Ἐφόσον ὅλες οἱ τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες μαζὶ ὡς Μία Ἁγία Καθολική καὶ ἡ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, δὲν ἀποδεχθοῦν ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣΣΥΝΟΔΙΚΑ τὸν ἀναφερόμενο τόμο, οἱ τόμοι αὐτοὶ δὲν ἔχουν ἐκκλησιαστικὴ-κανονικὴ πληρότητα καί, ὡς τέτοιοι, εἶναι ἄκυροι. Μὲ ἄλλα λόγια, λοιπόν, ὁ τόμος περὶ αὐτοκεφαλίας, ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τὴν τοπικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς μητέρα Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἰσχύει, πρέπει νὰ γίνει ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ΣΥΝΟΔΙΚΑ ἀποδεκτὸς ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες, ἀνεξαιρέτως, τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες μὲ Πανορθόδοξον ΣΥΝΟΔΟ.
Ἐὰν οἱ πολιτικοὶ ἢ ἄλλοι βαθύτεροι λόγοι δὲν ἐπιτρέπουν τὴν διεξαγωγὴ Πανορθόδοξης Συνόδου, στὴν περίπτωση αὐτή, ὁ τόμος περὶ αὐτοκεφαλίας, ποὺ ἀνατέθηκε ἀπὸ τὴ μητέρα Ἐκκλησία σὲ νεοϊδρυθεῖσα τοπικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἰσχύσει, ἐπαναλαμβάνω: πρέπει νὰ γίνει ὁμόφωνα ἀποδεκτός, χωρὶς ἐξαίρεση, ἀπὸ ὅλες τὶς αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες τοπικὲς Ἐκκλησίες.
Οἱ δύο πιὸ πρόσφατοι τόμοι ποὺ ἀναφέρθηκαν δὲν ἀποτελοῦν τέτοιες προϋποθέσεις καί, ὡς ἐκ τούτου, δὲν μποροῦν νὰ παράγουν κανένα καλό. Οἱ συνέπειες ποὺ προκύπτουν ἀπὸ αὐτὰ ἐπιβεβαιώνουν αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Ἂν ἡ ἀρχὴ δὲν εἶναι καλή, καὶ τὰ λοιπὰ ἀπορρίπτονται», ἢ αὐτὸ ποὺ εἶπαν οἱ σοφοὶ κανονολόγοι: «Ὁ σκαμβὸς κανὼν σκαμβά ποιεῖ καὶ τὰ κανονιζόμενα».
