(Μὲ ἐράνισμα χωρίων ἀπὸ σχετικὸ Λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ)
«Σήμερον τῆς παγκοσμίου χαρᾶς τὰ προοίμια. Σήμερον ἔπνευσαν αὗραι, σωτηρίας προάγγελοι. Αὕτη ἡ ἡμέρα Κυρίου, ἀγαλλιᾶσθε λαοί»
Μὲ τέτοιες θεόπνευστες ποιητικὲς ἐκφράσεις καὶ τέτοιους ψυχοτερπεῖς θεολογικοὺς ὕμνους ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, σήμερα, ἡμέρα τῶν Γενεθλίων τῆς Θεοτόκου, μᾶς παρακινεῖ σὲ πανήγυρη, ἀγαλλίαση καὶ χαρὰ πνευματική. Ὅλα τὰ ἔθνη, ὅλα τὰ ἀνθρώπινα γένη, κάθε γλῶσσα, κάθε ἡλικία καὶ κάθε ἀξιώματος ἄνθρωποι, καλούμαστε νὰ ἑορτάσουμε σήμερα μὲ ἁγιοπνευματικὴ εὐφροσύνη τὴ γέννηση τῆς παγκοσμίου χαρᾶς, τὴν πρόξενο ὅλων τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν, τὴν ἔλευση στὸν κόσμο τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ, τῆς Ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας!
Γι᾽ αὐτὸ κι ἐμεῖς συναθροισθήκαμε σήμερα στὸν περίλαμπρο τοῦτο ναό, ποὺ τιμᾶται στὸ ὄνομα τῆς Παναγίας μας, στὸ σεβάσμιο Γενέσιό της, γιὰ νὰ τὴν δοξολογήσουμε κατὰ χρέος, νὰ τὴν τιμήσουμε καὶ ἐγκωμιάσουμε μὲ ὕμνους καὶ ᾠδὲς πνευματικές. Νὰ τιμήσουμε Αὐτή, ποὺ εἶναι ὑπερέκεινα κάθε ἀνθρώπινης τιμῆς. Νὰ ἐγκωμιάσουμε τὴ Γέννηση τῆς Θεοτόκου, ποὺ ἀνόρθωσε ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος ἀπὸ τὴν πτώση στὴν ἁμαρτία, ποὺ μετέβαλε τὴ λύπη τῆς πρώτης Εὔας σὲ χαρά. Ἐκείνη ἄκουσε τὴν καταδικαστικὴ ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ, «ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα» (θὰ γεννᾶς μὲ πόνους καὶ λύπη τὰ παιδιά σου). Αὐτὴ (ἡ Παναγία μας) ἄκουσε ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Ἀρχαγγέλου, «Χαῖρε, Κεχαριτωμένη». Ἐκείνη, «Στὸν ἄνδρα σου θὰ εἶναι ἡ ὑποταγή σου». Κι αὐτή, ἡ εὐλογημένη Θεοτόκος, «Ὁ Κύριος μετὰ σοῦ»!
Ὅλη ἡ κτίση ἂς γιορτάσει μαζί μας, σήμερα, κι ἂς ὑμνήσει τὸν ἁγιασμένο καρπὸ τῆς ἁγίας Ἄννας. Γιατὶ γέννησε στὸν κόσμο παντοτινὸ θησαυρὸ ἀγαθῶν, δηλ. τὴν Παναγία. Μὲ τὴν μεσολάβηση τῆς Παναγίας, ὁ Πλάστης ξανάπλασε πρὸς τὸ ἀρχέγονο πρωτόκτιστο κάλλος ὁλόκληρη τὴν πλάση, μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ. Γιατί, ἀφοῦ ὁ δημιουργικὸς Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἕνα μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἑνώθηκε συνάμα μ᾿ ὁλόκληρη τὴν πλάση, ἀφοῦ καὶ ὁ ἄνθρωπος, μετέχοντας σὲ πνεῦμα καὶ σὲ ὕλη, εἶναι σύνδεσμος ὅλης τῆς ὁρατῆς καὶ ἀόρατης δημιουργίας. Ἂς γιορτάσουμε λοιπὸν τὴν λύση τῆς ἀνθρώπινης στειρότητας, γιατὶ πῆρε τέλος γιὰ μᾶς ἡ στέρηση τῶν ἀγαθῶν.
Γιὰ ποιό λόγο ὅμως γεννήθηκε ἡ Μητέρα καὶ Παρθένος ἀπὸ γυναίκα στείρα; Γιατὶ ἔτσι ἔπρεπε, αὐτὸ ποὺ εἶναι «τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον», δηλ. τὸ μοναδικὰ καινούργιο κάτω ἀπὸ τὸν ἥλιο, ἡ βάση καὶ τὸ ἀποκορύφωμα τῶν θαυμάτων, ν᾿ ἀνοίξει τὸ δρόμο του μὲ θαύματα καί, σιγὰ-σιγά, ἀπὸ τὰ πιὸ ταπεινὰ νὰ ἔρθουν τὰ πιὸ μεγάλα.
Ὑπάρχει ὅμως κι ἄλλος λόγος, βαθύς καὶ θεολογικός: Ἔπρεπε, νὰ γεννηθεῖ πρωτότοκη ἐκείνη, ποὺ θὰ γεννοῦσε τὸν «πρωτότοκο ὅλης τῆς δημιουργίας», ποὺ «ὅλα σ᾿ αὐτὸν χρωστοῦν τὴν ὕπαρξή τους».
Εὐλογημένο ζεῦγος, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, ὅλη ἡ κτίση σᾶς εὐγνωμονεῖ. Γιατὶ μὲ τὴ μεσολάβησή σας δώρισε ἡ πλάση στὸν Δημιουργὸ τὸ πιὸ ὑπέροχο ἀπ᾿ ὅλα τὰ δῶρα, πολυσέβαστη Μητέρα, μοναδική, ἄξια τοῦ Πλάστη. Μὲ τὴ ζωή σας δώσατε χαρὰ στὸν Θεὸ καὶ γίνατε ἄξιοι τῆς κόρης, ποὺ γεννήσατε. Ζώντας τὴ ζωή σας μὲ ἁγνότητα καὶ ἁγιότητα, καρποφορήσατε τὸ στολίδι τῆς παρθενίας, παρθένο προτοῦ νὰ γεννήσει, παρθένο τὴν ὥρα ποὺ γεννοῦσε, καὶ παρθένο ἀφοῦ γέννησε, τὴ μοναδικὴ ποὺ μένει καὶ σὲ νοῦ καὶ σὲ ψυχὴ καὶ σὲ σῶμα πάντοτε παρθένος. Εὐλογημένος εἶσαι Ἰωακείμ, ὁ πατέρας τῆς Θεοτόκου! Θαυμαστὴ ἡ μήτρα τῆς Ἄννας, ποὺ μέσα της ἀναπτύχθηκε σιγὰ-σιγά, σχηματίσθηκε καὶ γεννήθηκε πανάγιο βρέφος. Γαστέρα, ποὺ κυοφόρησες μέσα σου τὸν ἔμψυχο οὐρανό, πλατύτερο ἀπὸ τὴν ἀπεραντοσύνη τῶν οὐρανῶν. Θαυμάτων θαύματα καὶ παραδόξων παράδοξα. Γιατὶ ἔτσι ἔπρεπε, ν᾿ ἀνοίξει μὲ τὰ θαύματα ὁ δρόμος, ἀπ᾿ ὅπου μὲ τρόπο ἀνέκφραστο, ἀπὸ ἀγάπη, κατέβηκε κοντά μας ὁ Θεὸς γιὰ νὰ σαρκωθεῖ.
Θυμᾶμαι ἐδῶ κάτι πολὺ σπουδαῖο καὶ πνευματικό, ποὺ κάποτε εἶπε ὁ σύγχρονος ὅσιος Γέροντας Παΐσιος ὁ ἁγιορείτης: Δὲν ὑπῆρξε ἁγιότερο καὶ ἀπαθέστερο ζευγάρι ἀπὸ τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὴν Ἄννα. Καὶ τοῦτο εἶναι εὔλογο. Γιατί, ἂν ὅπως εἶπε ὁ Χριστός μας, ἐκ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώσκεται, ἂς ἀναλογισθοῦμε τί ἀρετή, τί ἁγιότητα εἶχαν οἱ Θεοπάτορες αὐτοί, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦν νὰ γεννήσουν τὴν ἁγιωτέρα τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἔγινε πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν καὶ ὑψηλότερη καὶ τῶν ἀγγέλων!
Σήμερα ἀνοίγονται οἱ πύλες τῆς στειρώσεως, καὶ παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενικὴ πύλη, ποὺ ἀπὸ μέσα της θὰ περάσει καὶ θὰ μπεῖ στὴν οἰκουμένη σωματικὰ ὁ Θεός, ποὺ βρίσκεται πέρα ἀπ᾿ ὅλα τὰ ὄντα, ὅπως λέει ὁ Παῦλος, ὁ ἀκροατὴς τῶν ἀνέκφραστων μυστηρίων. Σήμερα ἀπὸ τὴ ρίζα τοῦ Ἰεσσαί, τοῦ πατέρα τοῦ Δαβὶδ καὶ κατὰ σάρκα προπάτορα τοῦ Χριστοῦ μας, ξεφύτρωσε κλωνάρι, ποὺ πάνω του βλάστησε γιὰ χάρη τοῦ κόσμου θεοϋπόστατο ἄνθος.
Σήμερα ἀπὸ τὴ γήινη φύση ἔφτιαξε οὐρανὸ πάνω στὴ γῆ, ἐκεῖνος ποὺ παλιὰ δημιούργησε μέσα ἀπὸ τὰ νερὰ τὸ στερέωμα καὶ τὸ ἀνέβασε στὰ ὕψη. Κι ἀληθινὰ ὁ οὐρανὸς αὐτός, ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος, εἶναι πολὺ πιὸ θεϊκὸς καὶ πολὺ πιὸ καταπληκτικὸς ἀπὸ τὸν πρῶτο. Γιατὶ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ δημιούργησε στὸν πρῶτο οὐρανὸ τὸν ἥλιο, θὰ ἀνατείλει ὁ Ἴδιος στὸ δεύτερο οὐρανό, ἥλιος δικαιοσύνης. Ἔχει δύο φύσεις, μὰ ἕνα πρόσωπο, μία ὑπόσταση. Τὸ ἄναρχο φῶς, ποὺ ἔχει τὴν προαιώνια ὕπαρξή του ἀπὸ ἄναρχο φῶς, τὸ ἄυλο καὶ ἀσώματο, παίρνει σῶμα ἀπὸ γυναίκα καὶ «σὰν νυμφίος βγαίνει ἀπὸ νυμφικὸ δωμάτιο», καί, μ᾿ ὅλο ποὺ εἶναι Θεός, γίνεται ἔπειτα γήινος ἄνθρωπος. Καὶ αὐτός, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, θὰ διανύσει μὲ χαρὰ τὸ δρόμο τῆς δικῆς μας ζωῆς, καὶ μέσα ἀπὸ τὰ πάθη θὰ προχωρήσει γιὰ νὰ πεθάνει καὶ νὰ δέσει τὸν ἰσχυρό, τὸ διάβολο, καὶ νὰ τοῦ ἁρπάξει τὴν περιουσία, τὴν ἀνθρώπινη φύση μας, καὶ νὰ ξαναφέρει στὴν οὐράνια γῆ τὸ χαμένο πρόβατο.
Σήμερα ὁ «υἱὸς τοῦ τέκτονος», δηλ. τοῦ ξυλουργοῦ, ὅπως ἀποκαλοῦσαν τὸν Χριστό μας οἱ σύγχρονοι καὶ χωριανοί Του, ἀλλὰ πραγματικὰ ὁ παντεχνίτης Λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ χάρη σ᾿ Αὐτὸν ὁ Πατέρας δημιούργησε τὰ πάντα, τὸ δυνατὸ χέρι τοῦ μεγάλου Θεοῦ, ἔχοντας, μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα σὰν δάχτυλά του, ἀκονίσει τὸ σκεπάρνι τῆς φύσεως, ἔφτιαξε γιὰ τὸν ἑαυτὸ του ἔμψυχη σκάλα, ποὺ ἡ βάση της στηρίζεται πάνω στὴ γῆ καὶ τὸ κεφάλι της ἀκουμπάει στὸν οὐρανό, ποὺ πάνω της ἀναπαύεται ὁ Θεός, ποὺ τὴν εἰκόνα της ἀντίκρυσε ὁ Ἰακώβ, ὅπως ἀναφέρεται στὴ σχετικὴ προφητεία, ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως, ποὺ διαβάσαμε στὸν Ἑσπερινό. Ἡ κλίμακα, ποὺ εἶδε ὁ Ἰακώβ, ἦταν προτύπωση, κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τῆς Θεοτόκου. Ἀπ᾿ αὐτὴ ἀφοῦ κατέβηκε, χωρὶς νὰ μετακινηθεῖ ἀπὸ τὴ θέση του ὁ Θεός, πιὸ σωστὰ ἀφοῦ ταπεινώθηκε, φανερώθηκε πάνω στὴ γῆ καὶ συναναστράφηκε μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Αὐτὰ ὅλα λοιπὸν σημαίνουν ἡ κατάβαση, ἡ συγκαταβατικὴ ταπείνωση, ἡ πολιτεία τοῦ Θεανθρώπου πάνω στὴ γῆ.
Πάνω στὴ γῆ στηρίχθηκε ἡ νοητὴ σκάλα, ἡ Παρθένος, γιατὶ γεννήθηκε ἀπὸ τὴ γῆ, καὶ ἡ κεφαλή της φθάνει στὸν οὐρανό. Ἡ κεφαλή, βέβαια, κάθε γυναίκας εἶναι ὁ ἄνδρας. Γιὰ τὴν Παρθένο ὅμως, μιὰ καὶ δὲν γνώρισε ἄνδρα, ἔγινε κεφαλή της ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας, ἀφοῦ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔκανε συμφωνία μὲ τὴν Παρθένο καὶ τὴν κατέστησε Νύμφη Του, ἀλλὰ Νύμφη ἀνύμφευτη. Πραγματικά, μὲ τὸ εὐλογημένο θέλημα τοῦ Πατέρα, ἔγινε ὑπερφυσικά, χωρὶς μεταβολή, ὁ Λόγος σάρκα, ὄχι μὲ φυσικὴ ἕνωση, ἀλλὰ ξεπερνώντας τοὺς νόμους τῆς φύσεως, ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἀπὸ τὴν Παρθένο Μαρία καὶ «κατασκήνωσε ἀνάμεσά μας». Γιατὶ ἡ ἕνωση τοῦ Θεοῦ μὲ τοὺς ἀνθρώπους γίνεται μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Σήμερα χτίζεται ἡ πύλη ποὺ κοιτάει στὴν ἀνατολή, ὅπως λέγει ἡ προφητεία, ἀπ᾿ ὅπου ὁ Χριστὸς «θὰ μπεῖ καὶ θὰ βγεῖ», ἀφήνοντας τὴν κλεισμένη· στὴν πύλη αὐτὴ ὁ Χριστὸς εἶναι «ἡ θύρα τῶν προβάτων». «Ἀνατολὴ» εἶναι τὸ ὄνομα Ἐκείνου, ποὺ μᾶς ὁδήγησε κοντὰ στὸν ἀρχίφωτο Πατέρα. Σὲ πόσα θαύματα καὶ σὲ πόσες συμφωνίες ἔγινε ἐργαστήριο αὐτὴ ἡ Κόρη! Ἀφοῦ γεννήθηκε ἀπὸ στείρα, γέννησε μὲ τρόπο παρθενικὸ Ἐκεῖνον, ποὺ ἕνωσε θεότητα καὶ ἀνθρωπότητα, πόνο καὶ ἀπάθεια, τὴ ζωὴ καὶ τὸ θάνατο, γιὰ νὰ νικηθεῖ ἔτσι σ᾿ ὅλα τὸ χειρότερο ἀπὸ τὸ καλύτερο.
Κι᾿ ὅλα αὐτὰ γιὰ τὴ δική μου σωτηρία, Δέσποτα. Τόσο πολὺ μ᾿ ἀγάπησες, ὥστε μ᾿ ἔσωσες, ὄχι μὲ ἀγγέλους, οὔτε μὲ κάποιο ἄλλο δημιούργημα, ἀλλὰ ὅπως ἀκριβῶς ἐσὺ ὁ ἴδιος μὲ ἔπλασες τὴν πρώτη φορά, ἔτσι πάλι ἐσὺ ὁ ἴδιος ἀπεργάσθηκες μὲ τὴ σάρκωση, τὴ σταύρωση καὶ τὴν ἀνάστασή Σου καὶ τὴν ἀνάπλασή μου. Θαῦμα, τὸ πιὸ τρανὸ ἀπ᾿ ὅλα τὰ θαύματα! Γυναίκα νὰ βρίσκεται πάνω ἀπὸ ὅλους τοὺς ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, κι αὐτὸ γιατὶ ὁ Θεὸς φανερώθηκε «λίγο πιὸ χαμηλὰ ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους».
Παρθένε θεοχαρίτωτε, ἅγιε ναὲ τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὁ πνευματικὸς Σολομώντας, ὁ ἄρχοντας τῆς εἰρήνης, σ᾿ ἔχτισε καὶ σ᾿ ἔκανε κατοικία του, ναέ, ποὺ δὲν στολίζεσαι μὲ χρυσάφι κι ἄψυχες πέτρες, ἀλλὰ λαμποκοπᾶς ἀντὶ χρυσάφι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα· κι ἀντὶ γι᾿ ἄλλα ἀκριβὰ πετράδια ἔχεις τὸ πολύτιμο μαργαριτάρι, τὸν Χριστό, τὸν ἄνθρακα τῆς θεότητας· Αὐτὸν παρακάλεσε, ν᾿ ἀγγίξει τὰ χείλη μας, γιὰ νὰ μποροῦμε ἁγνισμένοι νὰ Τὸν ὑμνήσουμε μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀνακράζοντας: «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης Σου.»
Ταῖς τῆς παναχράντου Σου Μητρὸς καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν!
