Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
«Πιστὸς ὁ λόγος» (Τίτ. 1,8)
Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη τῶν ἁγίων πατέρων ποὺ τὸ 451 μ.Χ. συγκρότησαν στὴ Χαλκηδόνα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τὴν Τετάρτη (Δ΄) Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ καταδίκασαν τοὺς μονοφυσῖτες αἱρετικούς.
Αἱρετικὸς λέγεται ἐκεῖνος ποὺ δὲν δέχεται ὁλόκληρη τὴν ὀρθόδοξο διδασκαλία· ἔχει ἀντιρρήσεις πρὸς τὸ ἄλφα ἢ τὸ βῆτα ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως («Πιστεύω»). Οἱ αἱρετικοὶ ποὺ κατεδίκασε ἡ Τετάρτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος εἶχαν ἀντιρρήσεις ὡς πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας διδάσκει, ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἶνε τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου Τριάδος· ὅτι, Θεὸς ὢν ἀόρατος, ἔγινε ὁρατός· κατῆλθε ἐδῶ στὴ γῆ, φόρεσε ἀνθρώπινη σάρκα ἀπὸ τὰ πάναγνα αἵματα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ἔγινε ἄνθρωπος. Ἔζησε ἀνάμεσά μας, δίδαξε, θυσιάστηκε, ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν· ὅτι σὲ ἕνα πρόσωπο, στὴν ὑπόστασι τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἑνώθηκαν οἱ δύο φύσεις, ἡ ἀνθρώπινη καὶ ἡ θεία, ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέτως· εἶνε Θεὸς καὶ ἄνθρωπος, Θεάνθρωπος.
Τὸ πῶς ἔγινε αὐτὴ ἡ ἕνωσις εἶνε
μυστήριο (ὅπως μυστήριο εἶνε καὶ πῶς σ᾽ ἐμᾶς ἑνώθηκε ἡ ἄυλη – ἀόρατη
ψυχὴ μὲ τὸ ὑλικὸ – ὁρατὸ σῶμα). Διδάσκει ἀκόμη ἡ Ἐκκλησία, ὅτι ὁ
ἕνας Θεάνθρωπος Χριστὸς ὅπως ἔχει δύο φύσεις, θεία καὶ ἀνθρώπινη,
ἔτσι ἔχει καὶ δύο θελήματα καὶ δύο ἐνέργειες· κι ὅτι τὸ ἕνα θέλημα, τὸ
ἀνθρώπινο, ὑπετάγη στὸ θεῖο θέλημα. Ἔτσι, ἐνῷ ὡς ἄνθρωπος ἀποστρεφόταν
τὸν θάνατο καὶ ἔλεγε «Πάτερ μου, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ
ποτήριον τοῦτο», ἀμέσως προσέθεσε «πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλὰ ὡς σύ»
(Ματθ. 26,39) καὶ τὸ ἀνθρώπινο θέλημα ὑπετάγη στὸ θεῖο θέλημα.
Δύσκολα, ἀκατανόητα φαίνονται τώρα αὐτά; Καὶ ὅμως αὐτὰ εἶνε τὰ
ὑψηλὰ μαθήματα τῆς θεολογίας· καὶ σ᾽ αὐτὰ ἀρέσκονταν κάποτε οἱ
Χριστιανοί. Ἦταν τὰ θέματα τῆς ἡμέρας· συζητοῦσαν περὶ Θεοῦ, ἁγίας
Τριάδος καὶ φύσεων τοῦ Χριστοῦ· περὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, ψυχῆς,
παραδείσου καὶ κολάσεως· περὶ πατέρων καὶ δογμάτων… καὶ δὲν τελείωναν.
Σὲ σπίτια, δρόμους, πλατεῖες καὶ ἀγορές, τὰ φλέγοντα ζητήματά τους ἦταν
τὰ θεολογικά.
Τώρα γιὰ ἐκεῖνα; Ἄγνοια, ἀδιαφορία, πάγος, Βόρειος Πόλος.
Οὐδεμία συγκίνησις. Τί συγκινεῖ τώρα τὸν κόσμο; μιὰ …μπάλλα. Ποῦ
κατήντησε ἡ ἀνθρωπότητα! Νά μιὰ νέα θεὰ ποὺ λατρεύουν σήμερα, καὶ
φανατίζονται καὶ πεθαίνουν συγκλονισμένοι ἀπὸ τὶς κλοτσιές! Ὅπως σήμερα
ὑπάρχει ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ ποδόσφαιρο καὶ μὰτς στὰ γήπεδα, ἔτσι τότε ὁ
κόσμος εἶχε ἐνδιαφέρον γιὰ θεολογικὲς συζητήσεις στὰ μεγάλα ζητήματα
τῆς πίστεως. Τώρα δὲν ὑπάρχει τέτοιο ἐνδιαφέρον.
Γι᾽ αὐτὸ ἀναγκάζομαι ν᾽ ἀφήσω τὸ ὑψηλὸ ἐκεῖνο ἐπίπεδο καὶ ἔρχομαι σὲ κάτι ἄλλο.
* * *
Ἔρχομαι σ᾽ ἐκεῖνο ποὺ λέει
σήμερα ὁ ἀπόστολος, τὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς αὐτῆς. Τί λέει; θυμᾶστε πῶς
ἀρχίζει; «Πιστὸς ὁ λόγος», λέει (Τίτ. 3,8). Τί σημαίνει «πιστὸς ὁ
λόγος»; Ὅτι ὁ λόγος τοῦ εὐαγγελίου ποὺ κηρύττουμε εἶνε πιστός,
ἀληθινός, ἀξιόπιστος· ἀξίζει νὰ τὸν ἀποδεχθοῦμε. Μὲ ἄλλα λόγια λέει τὸ
ἑξῆς.
Ὑπῆρχαν καὶ στὴν ἐποχὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀμφισβητήσεις γύρω
ἀπὸ τὴν ἀξιοπιστία τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Ἀκούοντο ἀντιρρήσεις
εἴτε ἐκ μέρους τῶν ἰουδαίων, εἴτε ἐκ μέρους τῶν ἐθνικῶν – εἰδωλολατρῶν,
τῶν φιλοσόφων καὶ ῥητόρων. Τὸ κήρυγμα διεξαγόταν ἐν μέσῳ σοβαρῶν
δυσκολιῶν.
Οἱ Ἰουδαῖοι δὲν μποροῦσαν νὰ δεχθοῦν, ὅτι ὁ φοβερὸς Θεός, ὁ
ὁποῖος στὸ Σινὰ μίλησε ἐν μέσῳ φωνῶν καὶ ἀστραπῶν (βλ. Ἔξ. 19,16), ἦταν
δυνατὸν νὰ ἔλθῃ στὸν κόσμο καὶ νὰ σαρκωθῇ ἀπὸ μία Παρθένο, νὰ φανῇ τόσο
ἀδύναμος ὅσο ἕνα βρέφος. Οἱ ἐθνικοὶ – εἰδωλολάτρες πάλι θεωροῦσαν
ἀνόητο, ὁ κραταιὸς Θεός, ποὺ τὸν τρέμουν ὅλοι, νὰ γίνῃ ἄνθρωπος, νὰ
καταδικασθῇ ἀπὸ μερικὰ πλάσματά του ὡς ἁμαρτωλός, καὶ τέλος νὰ βρεθῇ
κατάδικος πάνω σ᾽ ἕνα σταυρό. Τὸ κήρυγμα γιὰ τὸν ἐσταυρωμένο Λυτρωτὴ
ἀποτελοῦσε γιὰ μὲν τοὺς ἰουδαίους «σκάνδαλον», πέτρα ποὺ σκόνταφταν
πάνω της, γιὰ δὲ τοὺς ἐθνικοὺς «μωρίαν», κάτι ἀνόητο ἀνάξιο γιὰ τὴ
σοφία τους (Α΄ Κορ. 1,23). Ὁ Ἰησοῦς, ἀνάμεσα σ᾽ ἐκεῖνο τὸν κόσμο, ἦταν
«σημεῖον ἀντιλεγόμενον» (Λουκ. 2,34).
Ἐν τούτοις γιὰ τοὺς πιστούς, εἴτε ἰουδαίους εἴτε εἰδωλολάτρες, ὁ
Ἰησοῦς Χριστὸς ἦταν καὶ εἶνε «Θεοῦ δύναμις καὶ Θεοῦ σοφία» (Α΄ Κορ.
1,24), καὶ τὸ κήρυγμα γι᾽ αὐτὸν εἶνε «λόγος ἀξιόπιστος», ἀληθινός· ἡ
ἀλήθεια ποὺ σῴζει.
Πολλὲς ἀλήθειες ὑπάρχουν στὸν κόσμο. Ὅλες οἱ ἐπιστῆμες
ἐργάζονται γιὰ τὴν ἀλήθεια καθεμιὰ στὸν τομέα της. Ἀλλὰ αὐτὲς οἱ
ἀλήθειες γράφονται μὲ μικρὸ ἄλφα (α), ἐνῷ ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου
πρέπει νὰ γράφεται μὲ ἄλφα κεφαλαῖο (Α)· εἶνε ἡ Ἀλήθεια ἑκατὸ τοῖς
ἑκατό. Αὐτὸ θὰ πῇ «πιστὸς ὁ λόγος»· δὲν ὑπάρχει καμμιά ἀμφιβολία, νὰ
εἶσαι ἀπολύτως πεπεισμένος γι᾽ αὐτήν. Τί εἶνε τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου;
Ἥλιος ποὺ φωτίζει, θερμαίνει καὶ ζωογονεῖ τὰ πάντα· «οὐκ ἔστιν ὃς
ἀποκρυβήσεται τῆς θέρμης αὐτοῦ» (Ψαλμ. 18,7). Ὅπως λοιπὸν ὁ ἥλιος ἔτσι
καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ζωογονεῖ τὸν κόσμο. Καὶ γιὰ τὴν
ἀξιοπιστία του ὁ πιστὸς ἔχει ἀποδείξεις.
Πολλοί, γιὰ νὰ πιστέψουν, ζητοῦν ἀποδείξεις, ντοκουμέντα. Ὁ
ἀπόστολος Παῦλος λοιπὸν τοὺς ἀπαντᾷ· «Πιστὸς ὁ λόγος», ἡ πίστις μας, ἡ
Χριστιανικὴ θρησκεία, ἔχει ἀποδείξεις. Ποιές εἶνε οἱ ἀποδείξεις μας;
Σημειώνω ἐπιγραμματικῶς τέσσερα στοιχεῖα, γιὰ τὰ ὁποῖα εἶνε «πιστὸς ὁ
λόγος», ἄξιος ἐμπιστοσύνης.
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο, ποὺ βεβαιώνει ὅτι «πιστὸς ὁ λόγος», εἶνε οἱ
προφετεῖες ποὺ ὑπάρχουν στὴν ἁγία Γραφή, ἰδίως στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὁ
ἄνθρωπος ἀγνοεῖ τὸ μέλλον. Ἄνδρες χαρισματοῦχοι ὅμως μὲ τὴν ἔμπνευσι
τοῦ ἁγίου Πνεύματος «εἶδαν» πρὶν ἀπὸ αἰῶνες τὸ μέλλον, μίλησαν γιὰ
γεγονότα ποὺ θὰ συμβοῦν, καὶ οἱ προφητεῖες των ἐκπληρώθηκαν καὶ
ἐκπληρώνονται κατὰ γράμμα. Αὐτὸ εἶνε κάτι θαυμαστὸ καὶ ἐπιβεβαιώνει τὴν
ἀξιοπιστία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἐκτὸς τῶν παλαιῶν ἐκείνων προφητῶν, ὁ
Θεὸς ἀνέστησε προφῆτες καὶ στὰ νεώτερα χρόνια, ὅπως τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν
Αἰτωλό, ποὺ προέβλεψε πρὸ διακοσίων ἐτῶν ἐφευρέσεις ποὺ
πραγματοποιήθηκαν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας (τὸ τηλέφωνο, τὸ αὐτοκίνητο, τὴν
τηλεόρασι).
Ἄλλο στοιχεῖο, ποὺ βεβαιώνει ὅτι «πιστὸς ὁ λόγος», εἶνε ἡ
διδασκαλία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κάποιος ἄπιστος πῆρε μιὰ μέρα
τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ διάβασε μιὰ φορά, τὸ διάβασε δυὸ φορές, τὸ διάβασε
τρεῖς φορές, καὶ τότε εἶπε· Τώρα πιστεύω στὸ Χριστό· καὶ ἂν στοὺς ἄλλους
πλανῆτες ὑπάρχουν νοήμονα ὄντα, δὲν μποροῦν νὰ ἔχουν ἄλλη διδασκαλία
ἀνώτερη ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.
«Πιστὸς ὁ λόγος»! τὸ ἀποδεικνύουν ἀκόμη τὰ θαύματα, μὲ τὰ ὁποῖα
ἐπισφραγίζεται καὶ βεβαιώνεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὰ θαύματα αὐτὰ
δὲν εἶνε ἕνα καὶ δύο, εἶνε ἀναρίθμητα. Εὐκολώτερα μετρᾷς τὰ ἄστρα τοῦ
οὐρανοῦ, τὴν ἄμμο τῆς θαλάσσης, τὶς σταγόνες τῶν ὠκεανῶν, παρὰ τὰ
θαύματα ποὺ ἔκανε, κάνει καὶ θὰ κάνῃ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων ἡ πίστι
μας. Θαύματα τοῦ Χριστοῦ, θαύματα τῆς Παναγίας, θαύματα τῶν ἁγίων,
θαύματα τῶν μαρτύρων. Γεμάτη εἶνε ἡ θρησκεία, ἡ πίστι μας, ἀπὸ θαύματα.
Ἀμφιβάλλεις ἀκόμα; Ἔ, τότε ἡ πιὸ μεγάλη ἀπόδειξι ξέρεις ποιά
εἶνε; Τὸ νὰ δοκιμάσῃς στὴν πρᾶξι, νὰ ἐφαρμόσῃς στὴ ζωή σου τοὺς λόγους
τοῦ Χριστοῦ. Ἀμφιβάλλεις; Προσπάθησε νὰ ζήσῃς μὲ συνέπεια τὸ Εὐαγγέλιο.
Ὅποιος δὲν ἔχει γευτῆ ποτέ του τὸ μέλι, ὅσα καὶ ν᾽ ἀκούσῃ περὶ τοῦ
μέλιτος, εἶνε θεωρίες· ἂν ὅμως βάλῃ στὸ στόμα του λίγο ἔστω μέλι,
τότε γνωρίζει τὴν ἀξία του. «Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος»
(Ψαλμ. 33,9). Ἀμφιβάλλεις; προσπάθησε νὰ μελετήσῃς καὶ νὰ ἐφαρμόσῃς τὸ
Εὐαγγέλιο στὴν καθημερινή σου ζωή. Καὶ τότε, ὅπως ὁ Θωμᾶς, ποὺ ἦταν
δύσπιστος ἀλλ᾽ ὅταν ψηλάφησε τὰς ἀχράντους χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν τοῦ
Κυρίου τότε πίστεψε καὶ εἶπε «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰω. 20,28),
ἔτσι κ᾽ ἐσύ· ἂν ἔχῃς ἀμφιβολίες, τότε, περισσότερο καὶ ἀπὸ τὶς
προφητεῖες καὶ ἀπὸ τὰ θαύματα, ζῆσε τὸ Εὐαγγέλιο· τότε θὰ πεισθῇς
ἀπολύτως γιὰ τὴν ἀλήθειά του, κι ὅτι κάτω ἀπὸ τὰ ἄστρα δὲν ὑπάρχει
τίποτε ἄλλο ποὺ μᾶς σῴζει.
* * *
Ναί, ἀδελφοί μου, τὸ εἶπε ὁ Χριστὸς σήμερα στὸ εὐαγγέλιο· θὰ ἔλθῃ ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου, ὅλα θὰ παρέλθουν, ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἀλλὰ ἕνα θὰ μείνῃ. Ποιό; ὁ λόγος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (βλ. Ματθ. 5,18)· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. «Πιστὸς ὁ λόγος», «πιστὸς ὁ λόγος», «πιστὸς ὁ λόγος»!
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Κ. Κλεινῶν – Φλωρίνης τὴν 13-7-1986 τὸ πρωί, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 18-6-2022.
