Κυριακὴ Δ΄ Ματθαίου (Ματθ. 8,5-13)
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου Καντιώτου
- «Πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων» (Ματθ. 8,11-12)
Ὅσοι ἀπὸ μᾶς, ἀγαπητοί μου, δὲν
μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ πᾶμε στοὺς Ἁγίους Τόπους, μποροῦμε τώρα νοερῶς
νὰ βρεθοῦμε ἐκεῖ· μᾶς βοηθεῖ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 8,5-13).
Μᾶς μεταφέρει μὲ τὰ φτερὰ τῆς φαντασίας ἐκεῖ ποὺ εἶνε ὁ Ἰορδάνης
ποταμὸς καὶ ἡ χαριτωμένη «λίμνη Γεννησαρὲτ» ἢ «θάλασσα τῆς Γαλιλαίας τῆς
Τιβεριάδος» (Λουκ. 5,1. Ἰω. 6,1· 21,1). Ἐκεῖ στ᾽ ἀκρογιάλια τῆς
λίμνης αὐτῆς ὁ μεγάλος ψαρᾶς, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἐρχόταν
τακτικὰ καὶ ἔρριχνε τὰ πνευματικά του δίχτυα, γιὰ νὰ συλλαμβάνῃ τοὺς
λογικοὺς ἰχθῦς εἰς ζωὴν αἰώνιον.
* * *
Ἐκεῖ λοιπὸν εἶνε καὶ ἡ πόλις
«Καπερναοὺμ ἡ παραθαλασσία» (Ματθ. 4,13). Οἱ κάτοικοί της ἦταν βέβαια
ὅλοι Ἰουδαῖοι, ὑπῆρχε ὅμως ἐκεῖ τότε καὶ ἕνας μὴ Ἰουδαῖος· δὲν ἦταν
ἀπόγονος τοῦ Ἀβραὰμ τοῦ Ἰσαὰκ τοῦ Ἰακώβ, τῶν μεγάλων πατριαρχῶν τῆς
παλαιᾶς διαθήκης· δὲν εἶχε γνωρίσει τὸν ἀληθινὸ Θεό, ἦταν εἰδωλολάτρης.
Βρέθηκε ἐκεῖ λόγῳ θέσεως, ὡς ἀξιωματικὸς τῶν λεγεώνων τῆς ῾Ρωμαϊκῆς
αὐτοκρατορίας. Εἶχε τὸ βαθμὸ τοῦ ἑκατοντάρχου, τοῦ λοχαγοῦ· ἦταν ὁ
φρούραρχος διοικητὴς τῆς Καπερναούμ. Διότι τότε τὸ σπαθὶ τῆς ῾Ρώμης
κυριαρχοῦσε σ᾽ ὅλο τὸν κόσμο.
Αὐτὸς ὅμως ὁ ῾Ρωμαῖος εἰδωλολάτρης ἦταν –προσέξτε– ὁ καλύτερος
ἀπ᾽ ὅλους τοὺς ἰουδαίους, ὄχι μόνο τῆς Καπερναοὺμ ἀλλὰ ὅλου τοῦ Ἰσραήλ!
Δὲν τὸ λέω ἐγώ· αὐτὴ εἶνε ἡ κρίσις τοῦ Χριστοῦ (βλ. ἔ.ἀ. 8,10).
–Εἰδωλολάτρης αὐτός, θὰ πῆτε, ἦταν ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἰουδαίους; Ναί,
διότι τὸν στόλιζαν τρεῖς μεγάλες ἀρετές. Εἶχε μιὰ ἀγάπη μεγάλη, ἀφοῦ
φρόντιζε γιὰ ἕνα δοῦλο του, σὲ καιρὸ ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν τοῦ ἔδιναν
καμμιά σημασία. Εἶχε ἀκόμη μιὰ πίστι βουνό· πίστευε, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε
πιὸ δυνατὸς ἀπ᾽ ὅλους τοὺς βασιλιᾶδες τῆς γῆς, ἀκόμη κι ἀπὸ τὸν
καίσαρα. Εἶχε τέλος μία ταπείνωσι θαυμαστή· μολονότι ἀξιωματοῦχος τῆς
κραταιᾶς ῾Ρώμης, ποὺ τὴν ἔτρεμαν ὅλοι, αὐτὸς θεωροῦσε τὸν ἑαυτό ἕνα
τίποτα μπροστὰ στὸ Χριστό, τὸν βασιλέα τοῦ κόσμου.
Γι᾽ αὐτὸ στὴ ζυγαριὰ τοῦ Κυρίου αὐτὸς ἦταν ἀνώτερος. Ἀλλιῶς
ζυγίζουν οἱ ἄνθρωποι καὶ ἀλλιῶς ὁ Χριστός. Καὶ γι᾽ αὐτὸ ὄχι μόνο τὸν
ἐπαινεῖ, ἀλλὰ καὶ τὸν βραβεύει θεραπεύοντας αὐτοστιγμεὶ τὸν ὑπηρέτη του.
«Ὕπαγε», τοῦ λέει, «καὶ ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι», νὰ γίνῃ αὐτὸ ποὺ
ζήτησες (ἔ.ἀ. 8,13).
Ἐξ ἀφορμῆς ὅμως αὐτοῦ τοῦ ἑκατοντάρχου ὁ Χριστὸς εἶπε μιὰ
προφητεία, ποὺ ἐκπληρώνεται καὶ σήμερα. Ἀκοῦστε τὰ λόγια του· «Πολλοὶ
ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι (=θὰ ἔλθουν) καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ
Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς
βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ
κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων» (ἔ.ἀ. 8,11-12). Δύο σκέλη ἔχει ἡ
προφητεία, δύο πράγματα λέει.
⃝ Τὸ ἕνα εἶνε, ὅτι θά ᾽ρθουν πολλοὶ ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ καὶ ἀπὸ τὴ
δύσι καὶ θ᾽ ἀξιωθοῦν νὰ εἰσέλθουν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Θά ᾽νε ψυχὲς
ποὺ ποτέ τους δὲν εἶδαν καὶ δὲν ἄκουσαν τὸ Χριστό, δὲν εἶχε πατήσει
ἐκεῖνος στὰ ἐδάφη τους. Ποιοί εἶνε οἱ ἐκ δυσμῶν; εἶνε Ἕλληνες,
Εὐρωπαῖοι, Ἀμερικανοί…, ὅλος ὁ δυτικὸς κόσμος. Καὶ οἱ ἐξ ἀνατολῶν;
εἶνε ῾Ρῶσοι, Σλάβοι, Κινέζοι, Ἰνδοί, Ἀφρικανοί…, ὅλος ὁ ἀνατολικὸς καὶ
ὁ τρίτος λεγόμενος κόσμος. Οἱ ἐκλεκτοὶ ἀπὸ αὐτούς, λέει, θὰ ᾽ρθοῦν
κοπάδια – κοπάδια ἀπὸ μακρινὲς χῶρες καὶ θὰ πέσουν μπροστὰ στὸ Χριστὸ
καὶ θὰ τὸν προσκυνήσουν. Αὐτὴ ἡ προφητεία ἔχει ἐκπληρωθῆ καὶ
ἐκπληρώνεται. Δὲν ἦταν μόνο ἐκεῖνος ὁ εἰδωλολάτρης ἑκατόνταρχος· εἶνε
καὶ ἄλλοι, ποὺ πίστεψαν στὸ Χριστὸ περισσότερο ἀπ᾽ ὅ,τι οἱ Ἰουδαῖοι,
γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι.
Ἕνα παράδειγμα. Θά ᾽χετε ἀκούσει γιὰ τὸν Γκάντι, τὸν ἀναμορφωτὴ
τῶν Ἰνδιῶν ποὺ ξεσήκωσε ἑκατομμύρια κόσμο καὶ τοὺς ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὴ
σκλαβιὰ τῶν Ἄγγλων. Λίγο προτοῦ νὰ δολοφονηθῇ, ἔγινε μιὰ τελετὴ πρὸς
τιμήν του καὶ τέλος αὐτὸς εἶπε ταπεινὰ λίγα λόγια· ※ Τὰ ἐγκώμια, ποὺ
ψάλατε, δὲν ἁρμόζουν σ᾽ ἐμένα· ἡ χώρα μας ὀφείλει εὐγνωμοσύνη σὲ Ἕναν
ποὺ δὲν πάτησε ποτέ στὶς Ἰνδίες, καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Χριστός. Οἱ ἰδέες
ποὺ κήρυξα (περὶ ἀδελφότητος, δικαιοσύνης, ἐλευθερίας…) εἶνε ὅλες ἀπὸ τὸ
Εὐαγγέλιό του. Δόξα στὸ Χριστό!… Ἀκοῦστε σὲ ἐλεύθερη ἀπόδοσι μερικὰ
ἄλλα ἀποφθέγματά του·
※ Ἂν στὸν ἀγῶνα μένῃς μόνος ἀλλὰ κατέχῃς τὴν ἀλήθεια, τότε ἐσὺ μαζὶ μὲ τὴν ἀλήθεια ἀποτελεῖτε τὴν πλειοψηφία.
※ Ἂν λείψῃ ἡ πλεονεξία μερικῶν, φτάνουν αὐτὰ ποὺ παράγει ἡ γῆ γιὰ νὰ καλύψουν τὶς ἀνάγκες ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
※ Στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις ὁ θυμὸς καὶ ἡ ἔλλειψι ἀνοχῆς ταράζουν τὴν ψυχὴ καὶ δὲν μᾶς ἀφήνουν νὰ κρίνουμε σωστά.
※ Ὁ Χριστὸς εἶνε καλὸς καὶ τὸν ἀγαπῶ, ἀλλὰ μακριὰ ἀπὸ τοὺς «χριστιανούς», γιατὶ αὐτοὶ δὲν μοιάζουν στὸ Χριστό.
Νά ἕνας ποὺ δὲν ἦταν βαπτισμένος Χριστιανός, ἀλλὰ μπορεῖ ν᾽
ἀνήκῃ σ᾽ αὐτοὺς ποὺ «ἥξουσι ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν καὶ ἀνακλιθήσονται
μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ» στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καὶ δὲν εἶνε
μόνο αὐτός· θὰ μποροῦσα νὰ σᾶς ἀναφέρω καὶ ἄλλους ποὺ πέφτουν καὶ
προσκυνοῦν τὸ Χριστό.
⃝ Στὸ δεύτερο ὅμως σκέλος τῆς προφητείας ὁ Χριστὸς εἶπε λόγο
φοβερό, ὅτι «Οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ
ἐξώτερον…» (ἔ.ἀ. 8,11-12). Ὁ Θεός, ἐνῷ θ᾽ ἀγκαλιάσῃ αὐτοὺς ποὺ εἶνε
μακριὰ κ᾽ ἐμεῖς τοὺς περιφρονοῦμε, τοὺς ἀγρίους τῆς Ἀφρικῆς καὶ τοὺς
Ἰνδοὺς καὶ τοὺς Κινέζους καὶ ἄλλα ἔθνη, θὰ πάρῃ φραγγέλλιο, βούρδουλα,
καὶ θὰ βγάλῃ ἔξω τοὺς «υἱοὺς τῆς βασιλείας»! Ἀκοῦτε; Δὲν εἶνε δικά μου
λόγια. Ὁ γλυκὺς Ναζωραῖος, ποὺ εἶνε ὅλος ἀγάπη, ἐδῶ γίνεται σὰν ἄγρια
θάλασσα καὶ λέει «ἐκβληθήσονται» ἔξω.
Καὶ ποιοί εἶνε «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας»;
Ἦταν πρῶτα – πρῶτα ὁ παλαιὸς Ἰσραήλ, ὁ ἐκλεκτὸς λαὸς τοῦ Θεοῦ, ἡ συναγωγή, οἱ Ἑβραῖοι ποὺ τὸν ἀρνήθηκαν καὶ τὸν σταύρωσαν.
Καὶ μετά; Ἐμένα ῥωτᾶτε; Εἶνε ὅσοι ἀπὸ τὸν νέο Ἰσραήλ, τέκνα τῆς
Ἐκκλησίας, λησμόνησαν τὶς ὑποσχέσεις ποὺ τοῦ ἔδωσαν· πολλοὶ ἀπὸ μᾶς
δηλαδή! Ἀκοῦτε τὸν ἱερέα πῶς ἀρχίζει τὴ Λειτουργία; «Εὐλογημένη ἡ
βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος…». Αὐτῆς «τῆς
βασιλείας υἱοὶ» εἴμαστε ὅλοι οἱ βαπτισμένοι. Μὲ τὸ ἅγιο βάπτισμα γίναμε
«υἱοί», πρίγκιπες, βασιλόπουλα· γιατὶ αὐτὸς ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν
κολυμβήθρα λάμπει σὰν τὸν ἥλιο. «Υἱοὶ τῆς βασιλείας» εἴμαστε· καὶ ὡς
«υἱοὶ τῆς βασιλείας» θά ᾽πρεπε νὰ ζοῦμε μιὰ ζωὴ ὑψηλότερη, πνευματική,
ὑπεράνω παθῶν· πάνω ἀπὸ τὴ σάρκα, τὸ χρῆμα, τὶς φιλοδοξίες, τὶς
ἰδιοτέλειες καὶ τὰ συμφέροντα. Ζοῦμε λοιπὸν ἔτσι; Ὄχι δυστυχῶς.
Γι᾽ αὐτὸ ὅπως τότε ὁ ἑκατόνταρχος ἔτσι καὶ τώρα στὴ ζυγαριὰ τοῦ
Θεοῦ ζυγίζουν περισσότερο κάποιοι ἄλλοι. Ποιοί; ἕνα, δύο, τρία
παραδείγματα καὶ τελείωσα.
• Κάτω στὴν Ἀφρικὴ βλαστήμια δὲν ἀκούγεται. Ἐδῶ ὅμως, ποὺ
λατρεύουμε τὴν ἁγία Τριάδα, κ᾽ ἔχουμε μάνα τὴν Παναγία καὶ προστάτες
τοὺς ἁγίους, δὲν περνάει λεπτὸ χωρὶς ν᾽ ἀκουστῇ βλαστήμια. Μιὰ
τηλεφωνήτρια στὸ κέντρο ἔφριξε ἀπὸ τὶς χιλιάδες βλαστήμιες στὰ
τηλέφωνα. Νά γιατί «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται» ἔξω· γι᾽ αὐτὸ
καὶ τὸ 1922 χάσαμε τὴ Μικρὰ Ἀσία, μὲ τὴ σκούπα μᾶς πέταξε.
• Στὴ Θρᾴκη (Ξάνθη, Κομοτηνή, Ἕβρο), ποὺ ζοῦν καὶ οἱ Πομάκοι,
δὲν θὰ δῆτε γυναῖκα γυμνή· εἶνε ὅλες ντυμένες ἀπ᾽ τὸ λαιμὸ μέχρι κάτω.
Ἐδῶ καὶ στοὺς ναοὺς –«ὡς φοβερὸς ὁ τόπος οὗτος» (Γέν. 28,17)– μπαίνουν
γυμνές, λὲς καὶ βρίσκονται σὲ πλατεῖα, κινηματογράφο, καμπαρὲ ἢ
χοροδιδασκαλεῖο· κανείς δὲν στέκεται στὴν εἴσοδο νὰ τὶς ἐμποδίσῃ. Γι᾽
αὐτὸ «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται» ἔξω.
• Θέλετε κάτι ἀκόμα; Στὴν Ἀλβανία μέσα σὲ τριάντα χρόνια ὁ
πληθυσμὸς αὐξήθηκε· ἀπὸ 800.000 ἔγιναν δυόμισυ ἑκατομμύρια! Κάθε σπίτι
ἔχει τέσσερα, πέντε, ἕξι, ἑφτὰ παιδιά. Ἐδῶ, ποὺ ζοῦν «οἱ υἱοὶ τῆς
βασιλείας»; Ἔ, τώρα μοῦ ᾽ρχεται νὰ πάω στὸ κελλί μου νὰ κλάψω. Ἔχουμε
τὰ λιγώτερα παιδιὰ στὰ Βαλκάνια καὶ στὸν κόσμο. Ἐδῶ γίνονται
ἑκατοντάδες χιλιάδες ἐκτρώσεις. Οἱ «υἱοὶ τῆς βασιλείας» κατώτεροι ἀπὸ
μωαμεθανοὺς καὶ ἀθέους. Δὲν μᾶς σῴζουν οἱ ἐκκλησιές, τὰ κωδωνοστάσια,
οἱ τελετές. Θὰ μᾶς τιμωρήσῃ ὁ Θεός, θὰ πέσῃ βούρδουλας· «ἐκβληθήσονται
εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον».
* * *
Τί θὰ κάνουμε; Νὰ συναισθανθοῦμε, ἀδελφοί μου, τὴν κατάστασί μας, νὰ μετανοήσουμε γι᾽ αὐτήν. Νὰ μιμηθοῦμε τὸν ἑκατόνταρχο.
Ὦ Κύριε, διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου δῶσε μας
μετάνοια, ὥστε ἡ προφητεία αὐτὴ νὰ μὴν ἐφαρμοστῇ καὶ σ᾽ ἐμᾶς τοὺς
ταλαιπώρους καὶ δυστυχεῖς Ἕλληνες· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Ἀκαδημίας Πλάτωνος Ἀθηνῶν τὴν 25-6-1972, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 21-6-2022.
