Παιδί καί καλοκαιρινές διακοπές

Τοῦ κ. Γεωργίου Θ. Μηλίτση, διδασκάλου – Εἰδικοῦ Παιδαγωγοῦ

Στίς αἴθουσες καί στίς αὐλές τῶν σχολείων δέν ἀκούγονται πιά οἱ χαρούμενες φωνές τῶν μαθητῶν, γιατί τά σχολεία ἔκλεισαν γιά τίς καλοκαιρινές διακοπές πού ἔχουν ὡς  στόχο νά ξεκουραστοῦν καί νά ξαναπάρουν νέες δυνάμεις οἱ μαθητές καί οἱ ἐκπαιδευτικοί.

   Διακοπές! Πόσο εὐχάριστα ἀκούγεται ἡ λέξη αὐτή στά αὐτιά ὄχι μόνο τῶν παιδιῶν ἀλλά καί τῶν μεγάλων στήν ἡλικία. ῞Ολοι μας τίς θέλουμε καί τίς ἐπιζητοῦμε, μά περισσότερο τίς θέλουν καί τίς ἔχουν ἀνάγκη τά παιδιά, τά ἄτομα τῆς νεαρῆς ἡλικίας.

   Πρίν μερικά χρόνια οἱ καλοκαιρινές διακοπές δέν ἦταν τόσο ἀναγκαῖες ὅσο εἶναι στίς ἡμέρες μας, ἐπειδή λόγω τῆς πανδημίας ἤμασταν κλεισμένοι στά σπίτια καί οἱ ἔξοδοί μας ἀπ̉ αὐτά ἦταν ἀρκετά περιορισμένες καί μέ μεγάλες προφυλάξεις.  ῞Ολα αὐτά, λέγουν οἱ εἰδικοί ἐπιστήμονες, κάνουν σήμερα τίς διακοπές ἀπαραίτητες καί ἀναγκαῖες, ὄχι μόνον γιά τά παιδιά ἀλλά καί γιά τούς μεγάλους. Εἰδικά γιά τά παιδιά, λέγουν, ὅτι δέν πρέπει νά στερηθοῦν τήν ἀνεμελιά, τά μπάνια, τίς ἐκδρομές καί τό παιχνίδι τους.

   ̉Αναγκαῖες καί ἀπαραίτητες, λοιπόν, οἱ διακοπές γιά τά παιδιά. Πόσα ὅμως ἔχουν αὐτές τίς δυνατότητες καί τίς εὐκαιρίες νά τίς ζήσουν; ῎Ερευνες πού ἔγιναν ἔδειξαν ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος παιδιῶν δέν κάνουν διακοπές. ῎Εδειξαν ἀκόμη ὅτι, ἀπό τά παιδιά πού τίς στερήθηκαν καί ἔλαβαν μέρος στίς ἔρευνες, στό 43% τῶν παιδιῶν κυριαρχεῖ τό αἴσθημα τῆς στερήσεως, τῆς ἀδικίας (38%), τοῦ θυμοῦ καί τοῦ πείσματος (25%). Τά συμπεράσματα ἀπό τίς ἔρευνες ἔδειξαν ἀκόμη ὅτι ἀπό τά 11 ἑκατομμύρια παιδιῶν πού πῆραν μέρος στίς ἔρευνες, σχεδόν 4 ἑκατομμύρια, παιδιά καί ἔφηβοι, ἀπό ὅλα τά κοινωνικά στρώματα δέν κάνουν διακοπές ἀλλά μένουν στό σπίτι χωρίς νά ἀσχολοῦνται μέ κάτι, χωρίς ἄλλον ὀρίζοντα παρά μόνον τό καθημερινό τους περιβάλλον.

   Στά συμπεράσματα τῆς ἔρευνας καταγράφεται ὅτι: «αὐτή ἡ κατάσταση πού ἐπικρατεῖ εἶναι ἀντίθετη μέ τή Διεθνή σύμβαση γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ, επειδή τά παιδιά στεροῦνται πράγματα ἀναγκαία γιά τήν ὁμαλή ψυχοσωματική τους ἀνάπτυξη, ὅπως εἶναι ἡ χαλάρωση, τό παιχνίδι, νά γνωρίσουν νέα μέρη, ἄλλους ἀνθρώπους, νά κάνουν νέους φίλους, νά ἀσχοληθοῦν μέ νέες δραστηριότητες κλπ. Οἱ διακοπές εἶναι ἕνα σημαντικό στοιχεῖο τῆς προσωπικῆς, κοινωνικῆς καί πολιτιστικῆς ἀνάπτυξης κάθε παιδιού».

      Τά παιδιά πού στεροῦνται τίς διακοπές τους ἀνήκουν, κυρίως, σέ οἰκογένειες μέ χαμηλό οἰκονομικό εἰσόδημα ἤ εἶναι μονογονεϊκές.

Πῶς θά ὀργανώσουμε τίς διακοπές τῶν παιδιῶν;

   Οἱ γονεῖς πρίν ἀκόμα ἀρχίσουν οἱ διακοπές θά πρέπει νά κάνουν ἕνα πλάνο γιά τό πώς τό παιδί τους θά τίς περάσει. Θά πρέπει νά ἔχουμε ὑπ̉ ὅψη μας ὅτι τά παιδιά ἀπό τίς καλοκαιρινές διακοπές τους περιμένουν νά ἀποκτήσουν νέες ἐμπειρίες, νά ἔχουν περιπέτειες καί νά κάνουν νέους φίλους. Πρίν ἀποφασίσουμε σέ ποιό μέρος θά κάνουμε διακοπές πρέπει νά πάρουμε καί τή γνώμη τους γιά νά ταιριάζει μέ τά ἐνδιαφέροντά τους καί τά ἀτομικά τους χαρακτηριστικά (χαρακτήρα, ἰδιοσυγκρασία, ἱκανότητες κλπ.).

   Οἱ γονεῖς θά πρέπει νά ξέρουν ὅτι οἱ πρῶτες ἑβδομάδες χωρίς σχολεῖο καί μαθήματα μπορεῖ νά εἶναι γιά τά παιδιά ὄχι εὐχάριστες. Βρέθηκε ὅτι ἡ πλήξη, ὁ χρόνος πού περνάει μέ τά ἀδέρφια, ἡ ἀλλαγή στίς καθημερινές ρουτίνες, ἡ ζέστη καί ἡ ἔλλειψη δομῆς μποροῦν νά προκαλέσουν ἕνα πραγματικό βραχυκύκλωμα στόν ἐγκέφαλο πού κάνει τίς πιό ζηλευτές ἡμέρες τοῦ χρόνου νά γίνουν οἱ πιό δύσκολες ὄχι μόνο γιά τό παιδί ἀλλά καί γιά τό περιβάλλον του.

   ῎Ας δοῦμε, ὡς γονεῖς πῶς πρέπει νά ὀργανώσουμε τίς διακοπές τῶν παιδιῶν μας γιά νά τίς ζήσουν καί νά εὐχαριστηθοῦν.  

   Πρόγραμμα - ὀργάνωση - ρουτίνες. Οἱ γονεῖς καί τά παιδιά θά πρέπει νά συμφωνήσουν πάνω σέ ὁρισμένα πρακτικά ζητήματα πού θά διευκολύνουν πολύ νά μήν ὑπάρχουν ἐντάσεις καί μαλώματα. Π. χ. τί ὥρα θά ξυπνοῦν τό πρωί ἤ θά κοιμηθοῦν τό βράδυ. Ποιές ὧρες θά λείψουν ἀπό τό σπίτι γιά πᾶνε νά συναντήσουν τούς φίλους τους. Ποιές δουλειές θά ἀναλάβουν γιά νά βοηθήσουν τούς γονεῖς τους. Οἱ παραπάνω ρουτίνες καί πολλά ἄλλα πού ὡς γονεῖς τά θεωροῦμε ἀπαραίτητα καί χρήσιμα θά τά βοηθήσουν νά ὡριμάσουν καί νά γίνουν ὑπεύθυνα. 

   Οἱ παιδοψυχολόγοι συμβουλεύουν τούς γονεῖς: α) Περιορίστε στίς διακοπές τήν ὑπερπροστατευτικότητά σας. β) ̉Επιτρέψτε στά παιδιά σας τώρα τό καλοκαίρι: i. Νά βγοῦν λίγο ἀπό τούς συνηθισμένους ρυθμούς, ii. Νά λερωθοῦν λίγο περισσότερο, iii. Νά τρέξουν καί νά σκαρφαλώσουν, iv. Νά κάνουν παρέα καί μέ ἄλλα παιδιά. v. Νά μήν δίνουν κάθε 5 λεπτά ἀναφορά γιά τό ποῦ βρίσκονται.

   Γιά νά περάσουμε καλά τίς διακοπές θά πρέπει πρίν ξεκινήσουμε γι̉ αὐτές νά προετοιμασθοῦμε κατάλληλα καί νά πάρουμε μαζί μας τά ἀπαραίτητα. Γιά τίς ἀνάγκες τῶν παιδιῶν θά χρειασθοῦμε: χρώματα, νερομπογιές, χρωματιστά χαρτόνια, παιχνίδια πού καλλιεργοῦν τή δημιουργικότητα καί ἀπαιτοῦν τή χρήση τῆς φαντασίας, παραμύθια, ποδήλατα, ρακέτες, μπάλες, ἀντηλιακά, πετσέτες θαλάσσης, κουβαδάκια, κούκλες, αὐτοκινητάκια καί ἄλλα παιχνίδια πού θά χρησιμοποιήσουν στή θάλασσα ἤ στό βουνό. ῞Ολα αὐτά θά βοηθήσουν τά παιδιά νά περάσουν εὐχάριστα καί θά διευκολύνουν τούς γονεῖς νά ἔχουν ἐλεύθερο χρόνο γιά τόν ἑαυτό τους.

 ̉Απαραίτητα γιά τίς καλοκαιρινές διακοπές.

   1. Παιχνίδια. Δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι παιδί σημαίνει παιχνίδι. ῞Ενα παιδί γιά νά μεγαλώσει φυσιολογικά ἐκτός ἀπό τά ἄλλα ἔχει μεγάλη ἀνάγκη νά παίξει. ῎Αν κατά τήν διάρκεια τοῦ σχολικοῦ ἔτους θά πρέπει νά βρίσκουμε χρόνο γιά νά παίξει, αὐτό τώρα τό καλοκαίρι εἶναι σημαντικά ἀπαραίτητο. Κι ἄν ὁλα τά παιδιά ἔχουν ἀνάγκη νά παίξουν αὐτό εἶναι ἀναγκαίο ἰδίως γιά τά μοναχοπαίδια. Γιά τά μοναχοπαίδια τό καλοκαίρι εἶναι μία μοναδική εὐκαιρία νά ἔρθουν σέ ἐπαφή μέ ἄλλα παιδιά καί νά παίξουν μαζί τους. Δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ὅτι τό παιχνίδι μεταξύ τῶν παιδιῶν ὑπερτερεῖ σέ σχέση μέ τό παιχνίδι μεταξύ ἐνήλικα καί παιδιοῦ.

   ῾Ο ῎Αγγλος ψυχαναλυτής-παιδοψυχίατρος Nτόναλντ Γουίνικοτ γράφει: «῾Yπάρχουν πολλά στοιχεῖα στό παιχνίδι πού οἱ μεγάλοι δέν μποροῦν να προσεγγίσουν… Στήν πραγματικότητα, ὅταν οἱ μεγάλοι παίζουν μ̉ ἕνα παιδί, τό φυσιολογικό “τρελό” στοιχεῖο πού ἐμπεριέχεται στό παιδικό παιχνίδι μοιάζει ξαφνικά παράλογο. ῎Ετσι, ἄν δέν ὑπάρχουν ἄλλα παιδιά, τό παιδί ἀναχαιτίζεται στό παιχνίδι καί χάνει τήν εὐχαρίστηση πού δίνουν ἡ ἀσυνέπεια, ἡ ἔλλειψη εὐθύνης καί ἡ παρορμητικότητα… Tά παιδιά πού παίζουν μαζί ἔχουν μία ἀπέραντη ἰκανότητα νά ἐφευρίσκουν λεπτομέρειες τοῦ παιχνιδιοῦ καί νά παίζουν γιά μεγάλα διαστήματα, χωρίς νά κουράζονται».

   Θά πρέπει, λοιπόν, οἱ γονεῖς τῶν μοναχοπαιδιῶν νά φροντίσουν τό παιδί τους νά παίζει μέ συνομηλίκους του γιά νά ἔχει τό παιχνίδι του τήν ἀξία πού πρέπει, ἀλλά κι αὐτοί νά ἔχουν χρόνο γιά τόν ἑαυτό τους. 

      2. Παραλία. ῞Ενας τόπος πού ἐνθουσιάζει τά παιδιά εἶναι ἡ παραλία. Τήν παραλία τήν ἀναζητοῦμε ὅλοι μας. Οἱ παραλίες εἶναι τό καλύτερο μέρος γιά νά πᾶνε τά παιδιά τίς ἡμέρες τῶν καλοκαιρινῶν διακοπῶν τους, γιατί προσφέρουν στό παιδί τήν εὐκαιρία νά ἀπολαύσει τή λευκή ἄμμο καί νά κολυμπήσει στή θάλασσα. ῾Ωστόσο, ὅσο κι ἄν οἱ παραλίες εἶναι καταπληκτικές γιά διακοπές, ὁ γονέας πρέπει νά εἶναι πολύ προσεκτικός καί ἀνά πᾶσα στιγμή ἔτοιμος νά προστατεύσει τό παιδί του ἀπό τούς κινδύνους πού μπορεῖ νά ὑπάρχουν. Δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει ὅτι ὁρισμένα σημεῖα τῆς παραλίας μπορεῖ νά εἶναι κατάλληλα μόνον γιά ἐνήλικες.

   Παραλία δέν σημαίνει μόνο παιχνίδι ἔξω ἀπό τή θάλασσα ἀλλά καί κολύμπι. ῞Ολοι οἱ εἰδικοί ἐπιστήμονες συμφωνοῦν ὅτι ἡ κολύμβηση εἶναι μία πολύ καλή μορφή ἄσκησης γιά τά παιδιά κάθε ἡλικίας, ἀκόμη καί γιά τά νήπια, καθώς ἐνισχύει τό ἀνοσοποιητικό τους σύστημα καί συμβάλλει στήν ἀρμονική σωματική ἀνάπτυξη.

   Τά βασικά ὀφέλη ἀπό τήν κολύμβηση εἶναι:  

   α) Σωματικά. i. ῾Η κολύμβηση ἐπηρεάζει εὐνοϊκά τή λειτουργία τῆς καρδιᾶς, τό κυκλοφορικό καί τό ἀναπνευστικό σύστημα τοῦ ὀργανισμοῦ. ii. ̉Αποδείχθηκε ὅτι ἔχει εὐεργετικά ἀποτελέσματα στήν ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν μέ βρογχικό ἄσθμα καί στόν καλύτερο ἔλεγχο τῆς νόσου. iii. ̉Ισχυροποίεῖ τήν σπονδυλική στήλη. iv. Δυναμώνει τούς μῦς. v. Τό κολύμπι καί ἡ ἄσκηση στό νερό, ὅταν συνοδεύονται ἀπό καλό στρέτσινγκ, μποροῦν νά βελτιώσουν σημαντικά τήν εὐλυγισία τοῦ ἀτόμου. vi. Αὐξάνει τήν ἄμυνα τοῦ ὀργανισμοῦ τῶν παιδιῶν μέ ἀποτέλεσμα νά μήν ἀρρωσταίνουν εὔκολα, ἰδιαίτερα τό χειμώνα. vii. Τά παιδιά ἀποκτοῦν ὑγιείς συνήθειες διότι ἡ κολύμβηση τούς προσφέρει καί τούς διδάσκει ἕνα νέο τρόπο ζωῆς. 

   β) Ψυχικά καί Πνευματικά ὀφέλη: i. ῾Η ἐπαφή μέ τό νερό βοηθᾶ νά χαλαρώσει τό σῶμα καί τό μυαλό. ii. Τά παιδιά μέ τήν κολύμβηση ἐξασκοῦν τήν ὑπομονή, τήν ἐπιμονή καί τή φαντασία τους ὡς πρός τό πῶς θά καταφέρουν νά πετύχουν τό στόχο τους. iii. ῾Η κολύμβηση ἀναπτύσσει τήν αὐτοπειθαρχία, ἐνισχύει τήν αὐτοπεποίθηση, τήν αὐτοεκτίμηση καί προάγει τήν ἀνεξαρτησία τους. iv. Καταργεῖ τό φόβο τοῦ νεροῦ. v. Αὐξάνει τήν εὐφυΐα, τήν ἀντίληψη, τή συγκέντρωση τῆς προσοχῆς καί γενικότερα βελτιώνει ὅλες τίς νοητικές ἰκανότητες καί τίς γνωστικές λειτουργίες τῶν παιδιῶν.

   Οἱ καλύτερες ὧρες γιά νά πᾶμε μέ τά παιδιά στήν παραλία εἶναι οἱ πρωινές καί οἱ ἀπογευματινές, γιατί ὁ ἥλιος δέν καίει πολύ. Πάντα μαζί μας ἐκτός ἀπό τά παιχνίδια τῶν παιδιῶν, ἄν θέλουμε νά κανουμε ἡλιοθεραπεία, θά πρέπει νά ἔχουμε καπέλο ἀνοιχτοῦ χρώματος, ἀντηλιακά καί ὅτι ἄλλο νομίζουμε ὅτι θά μᾶς χρειασθεῖ. 

   γ) Κοινωνικοποίηση. ῾Η κολύμβηση δίνει τήν εὐκαιρία στό παιδί μέ τούς φίλους πού θά ἀποκτήσει στήν παραλία νά κοινωνικοποιηθεῖ καί νά ἀποκτήσει τό ὁμαδικό πνεῦμα.

………………………………………………………………………. Μέρος 2ο 

 3. Χωριό – Βουνό. Μπορεῖ νά μήν ἔχουμε τήν εὐκαιρία ἤ τή δυνατότητα νά πᾶμε στή  θάλασσα, ἀλλά ὡς ἐναλλακτική λύση μπορεῖ νά ἔχουμε τόν τόπο καταγωγῆς τῶν γονέων. ̉Εκεῖ τά παιδιά θά ἀπολαύσουν ἐκτός ἀπό τόν καθαρό ἀέρα, τήν ὑγιεινή διατροφή, τή γνωριμία μέ ἄλλα παιδιά καί τήν πολύτιμη καί ἀναγκαία ἀγάπη τοῦ παπποῦ καί τῆς γιαγιᾶς. Στό χωριό μπορεῖ νά συναντήσουν καί ξαδέλφια τους, πού μένουν σέ διαφορετικό τόπο, κι ἔτσι θά συσφιγκτοῦν οἱ συγγενικές σχέσεις πού θά κρατήσουν μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς τους. 

   ῎Αν τό χωριό εἶναι ὀρεινό θά ἔχουν τήν εὐκαιρία νά περπατήσουν στό δάσος, θά τούς μείνει ἀξέχαστο, καί νά γνωρίσουν τήν χλωρίδα καί τήν πανίδα τῆς περιοχῆς. Θά δοῦνε ζῶα, πού γνωρίζουν μόνον ἀπό φωτογραφίες καί θά ἀκούσουν τά κελαϊδίσματα  τῶν πουλιῶν. Θά τά δοθεῖ ἡ εὐκαιρία νά συνοδεύσουν στούς κήπους καί στά ἀμπέλια τόν παπποῦ ἤ τό θεῖο, πού μένει στό χωριό, καί νά τούς βοηθήσουν νά ποτίσουν ἤ νά μαζέψουν τά προϊόντα πού εἶναι κατάλληλα γιά τήν διατροφή μας· ἐμπειρίες πού δέν θά τίς ξεχάσουν ποτέ καί ἀργότερα θά τίς θυμοῦνται μέ πολλή νοσταλγία καί θά τίς διηγοῦνται στά παιδιά καί στά ἐγγόνια τους. 

   4. Κατασκήνωση. Μία πολλή ὡραία περίπτωση γιά διακοπές, πού πρέπει ὅλοι οἱ γονεῖς νά τήν ἐπιδιώξουν εἶναι ἡ κατασκήνωση. Δέν ὑπάρχει παιδοψυχολόγος ἤ παιδαγωγός πού νά μήν τονίζει τήν ἀξία πού ἔχει ἡ κατασκηνωτική ζωή. Βέβαια οἱ γονεῖς, πρίν πάρουν τήν ἀπόφαση νά στείλουν τά παιδιά τους, θά πρέπει νά ἐξετάσουν ὄχι μόνον σέ ποιόν χῶρο λειτουργεῖ ἀλλά κυρίως ποιοί εἶναι οἱ ὑπεύθυνοι καί τό προσωπικό τῆς κατασκήνωσης.        

Άλλες δραστηριότητες

   ῞Ολα τά παιδιά δέν ἔχουν, γιά διάφορους λόγους, τήν εὐκαιρία ἤ τή δυνατότητα νά πᾶνε διακοπές στή θάλασσα ἤ στό βουνό ἤ σέ κάποιο ἄλλο μέρος μακριά ἀπό τόν τόπο κατοικίας τους, ἄρα τό καθημερινό πρόγραμμα θά πρέπει νά εἶναι καί σ̉ αὐτήν τήν περίπτωση κατάλληλα προσαρμοσμένο.

   ῎Ας δοῦμε τί πρέπει νά περιλαμβάνει τό καθημερινό τους πρόγραμμα.

   1.῞Υπνος. Οἱ δραστηριότητες πού κάνει τό παιδί, ὅπου κι ἄν πάει τίς διακοπές, ὅσο εὐχάριστες κι ἄν εἶναι, εἶναι φυσιολογικό νά τό κουράζουν. Γιά νά ξεκουραστεῖ θά πρέπει νά κοιμηθεῖ ἀρκετά ὄχι μόνον τό βράδυ ἀλλά καί τό μεσημέρι. ῾Ο ὕπνος εἶναι ἀπαραίτητος γιά τό παιδί.

   2. ̉Εκδρομές. ῞Οταν λέμε καλοκαιρινές διακοπές δέν ἐννοοῦμε μόνο τή θάλασσα ἤ τό βουνό ὑπάρχουν καί ἄλλα μέρη πού μποροῦμε νά πᾶμε. ῾Η ἐκδρομή δέν εἶναι χρήσιμη μόνον γιά τό παιδί ἀλλά καί γιά τούς γονεῖς. Οἱ ἐκδρομές μπορεῖ νά εἶναι κοντά στόν τόπο κατοικίας μας, ὅπως προαναφέραμε, ἀλλά καί πιό μακριά, ἄν τά οἰκονομικά καί ὁ χρόνος τό ἐπιτρέπουν. Γιά νά περάσετε εὐχάριστα ἐκτός ἀπό τήν καλή διάθεση μήν πάρετε πολλά πράγματα μαζί σας· μιά κουβέρτα, τό καλό φαγητό καί τά ἀναψυκτικά θά σᾶς βοηθήσουν νά περάσετε εὐχάριστα. Καλό εἶναι ὄχι μόνον οἱ γονεῖς ἀλλά καί οἱ παπποῦδες, ἄν συνοδεύουν τήν παρέα, νά μή διστάσουν νά παίξουν μέ τά παιδιά καί τά ἐγγόνια τους, θά ξαναγίνουν παιδιά . 

   Μποροῦμε π.χ. νά κάνουμε μία ἱστορική καί πολιτιστική περιήγηση στήν πόλη πού μένουμε ἤ στήν γενέτειρα τοῦ γονέα μας πού εἶναι ἀπό ἄλλη πόλη. Νά ἐπισκεφθοῦμε τά μοναστήρια τῆς περιοχῆς γιά τήν ψυχική ξεκούραση καί ἀνάταση ὄχι μόνον τῶν παιδιῶν ἀλλά καί τῶν γονέων. ῾Ο καλός λόγος ἀλλά καί οἱ εὐχές τῶν πατέρων καί τῶν μοναζουσῶν θά πέσουν σάν βάλσαμο στίς ψυχές μικρῶν καί μεγάλων, ἀνηλίκων καί ἐνηλίκων. ῎Εξω ἀπό τά μοναστήρια, ὑπάρχουν, συνήθως, χώροι ὅπου τά παιδιά μποροῦν νά παίξουν καί νά διασκεδάσουν. ῎Αν ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουμε καί κάποια ἀκολουθία αὐτό θά εἶναι μεγάλη εὐλογία γιά τά παιδιά.   

   ̉Από τά μουσεῖα, πού ὑπάρχουν σχεδόν σέ ὅλες τίς πόλεις τῆς πατρίδα μας, διδάσκονται πολλά τά παιδιά καί οἱ ἐνήλικες καί γι̉ αὐτό πρέπει νά εἶναι πάντα στό πρόγραμμα τῶν διακοπῶν. ̉

   3. Χόμπι. Τό καλοκαίρι δίνει τήν εὐκαρία στά παιδιά ν΄ἀποκτήσουν διάφορα ὠφέλιμα καί χρήσιμα χόμπι. Χόμπι μπορεί νά εἶναι ἡ συλλογή πραγμάτων (γραμματοσήμων, λουλουδιῶν, νομισμάτων κ.λπ.), κάποιο ἄθλημα ή κάποια δημιουργική δραστηριότητα κ.ά. Τό καθήκον τῶν γονέων εἶναι νά ἐνδιαφερθοῦν, νά ὑποστηρίξουν καί νά προμηθευτοῦν τά ἀπαραίτητα ὑλικά.

   Οἱ γονεῖς θά πρέπει νά φροντίσουν νά ἔχουν ποικίλες δραστηριότητες γιά τά παιδιά ἐπειδή ἡ μονοτονία τῶν δραστηριοτήτων τά δημιουργεῖ πλήξη, ὅταν αὐτές ἐπαναλαμβάνονται γιά πολύ καιρό.

  4.  ̉Ανάγνωση. Καλοκαιρινές διακοπές δέ σημαίνουν ἀποκοπή ἀπό τό διάβασμα. Βέβαια τά σχολικά βιβλία θά εἶναι βαρετά γιά τά παιδιά. ̉Αντί αὐτῶν μποροῦμε νά προμηθεύσουμε τά παιδιά μέ κατάλληλα γιά τήν ἡλικία τους λογοτεχνικά, ἱστορικά καί ἄλλα βιβλία πού δέν θά προσφέρουν μόνο  νέες γνώσεις ἀλλά καί εὐχαρίστηση. Καλό εἶναι οἱ γονεῖς νά πᾶνε μαζί μέ τό παιδί στό βιβλιοπωλεῖο γιά νά διαλέξει τό ἴδιο τό βιβλίο πού θέλει νά διαβάσει.

   5. Ζωγραφική. Μιά ἄλλη εὐχάριστη ἀπασχόληση γιά πολλά παιδιά εἶναι ἡ ζωγραφική. Μπορεῖ νά ζωγραφίσει ὅ,τι αὐτό θέλει, εἴτε μέ τή φαντασία του ἤ ἔχοντας κάτι ὡς πρότυπο. Πάντα τά ἐνθαρρύνουμε καί κρεμᾶμε τίς ζωγραφιές τους σέ μέρος πού εἶναι εὐδιάκριτες.

   6. Πρίν τόν βραδινό ὕπνο. Τά βράδια, ὅλη ἡ οἰκογένεια μπορεῖ νά παίζει ἐπιτραπέζια παιχνίδια ἤ νά συναρμολογεῖ πάζλ. Αὐτό βοηθᾶ πολύ στήν σφυρηλάτηση τοῦ οἰκογενειακοῦ δεσμοῦ καί γι̉ αὐτό δέν πρέπει νά παραμελείται.   

   ̉7. Καθημερινός προγραμματισμός. ̉Επίσης πρίν πᾶνε τά παιδιά γιά τή βραδινή προσευχή καί στή συνέχεια γιά ὕπνο, καλό εἶναι νά προγραμματίσουμε πῶς θά περάσουμε τήν ἐπόμενη ἡμέρα. Αὐτό θά διευκολύνει πολύ νά τήν περάσουμε εὐχάριστα καί χωρίς μεμψιμοιρίες.

Διακοπές

   Διακοπές, λέξη πού ἐνθουσιάζει μικρούς καί μεγάλους. Διακοπές, μιά ὄαση μέσα στήν καθημερινή ρουτίνα μικρῶν καί μεγάλων. Διακοπές, πηγή γνώσεων καί ἐμπειριῶν πού θά συνοδεύουν τό παιδί σέ ὅλη του τή ζωή. ῎Ας τίς ἐκμεταλλευτοῦμε.