«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
ΜΕ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΕΤΡΩΝΙΟ
ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΚΗΣ ΣΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
Πάτερ, πεῖτε μας πρῶτα γιά τήν τηλεόρασι. Κάνει ἕνα τέλεια καταστρεπτικό ἔργο στήν χριστιανική ζωή τοῦ ἀνθρώπου; Πῶς θά τό καταλάβουμε αὐτό;
Τί εἶναι ἡ τηλεόρασις; Εἶναι μία ἀνεξάντλητη πηγή εἰκόνων καί παραστάσεων, ἐντυπώσεων, πού τό μεγαλύτερο μέρος τους εἶναι ἁμαρτωλό, διότι ἐκχυδαΐζει τήν ψυχή. Ὅμως ἡ χριστιανική καί εἰδικώτερα ἡ πνευματική ζωή σημαίνει ἀκριβῶς τό ἀντίθετο: καθαρότης τῆς ἐσωτερικῆς καί τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Πῶς γίνεται ἡ πρόοδος στήν πνευματική ζωή; Μόνο μέ τό θέλημα τοῦ ἀνθρώπου. Χωρίς τό θέλημα τοῦ ἀνθρώπου ἡ ψυχή ἐκτρέπεται καί παρασύρεται ἀπό τό ρεῦμα τοῦ κόσμου κι ἀπό τήν ἁμαρτία. Πηγαίνεις στόν δρόμο, βλέπεις, ἀκοῦς, συναντᾶσαι μέ ἄλλους, καί χωρίς ἀκόμη νά θέλης, μολύνεσαι.
Γι᾿ αὐτό ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι προσεκτικός στόν λόγο, διότι κατά τόν Χριστό μας, ὁ λόγος μας νά εἶναι ναί, ναί καί ὄχι, ὄχι. Νά βάζουμε θύρα στό στόμα μας, φυλακή στά μάτια μας καί στά αὐτιά μας, ὅπως μᾶς λέγει καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «ὅταν νηστεύης νά μή νηστεύης μόνο στήν κοιλία, διότι δέν ἔκανες τίποτε. Νά νηστεύης καί στά μάτια καί στά πονηρά καί ἀπαίσια ἔργα, νά νηστεύης στίς κακές ἀκοές τῶν αὐτιῶν, στά πονηρά ἔργα τῶν χεριῶν σου, νά ἀποφεύγης τά ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα καί τά πόδια σου νά μή πηγαίνουν σέ ἁμαρτωλά κέντρα γιά ἁμαρτωλά ἔργα.
Καί μέ συντομία νά εἰπῶ, ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξις νά νηστεύει. Νά μπαίνη τάξις σ᾿ ὅλες τίς μορφές τῶν ἐκδηλώσεων τοῦ ἀνθρώπου. Διότι καθεμία ἀπ᾿ αὐτές ἀφήνει μερικά ἀποτυπώματα βαθύτερα ἤ ἐλαφρότερα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ἀκόμη καί στό σῶμα του, ἀνάλογα μέ τήν ἔντασι μέ τήν ὁποία τά πάθη καί τά ἐξωτερικά κακά ἐπιδροῦν ἐπάνω του. Τότε ὁ ἄνθρωπος, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεται, εἰσέρχεται ἕνα φορτίο μέσα του, εἴτε αὐτό εἶναι χριστιανικό εἴτε εἶναι ἁμαρτωλό. Καί γιά νά ὑπάρχη μέσα του ἁρμονία, δέν μπορεῖ νά ζῆ ταυτόχρονα μέ τά δύο αὐτά ἔργα (φορτία). Ἀποκλείεται μία τέτοια κατάστασις. Δέν μπορεῖ νά ζῆ ταυτόχρονα καί μέ τά καλά καί μέ τά κακά ἔργα. Ἐάν εἰσέρχωνται τά κακά ἀπό τήν τηλεόρασι, δέν μπορεῖ ταυτόχρονα νά μπαίνουν καί τό καλά πράγματα. Μετάνοια καί ἐξομολόγησις καί ἄσκησις στόν Χριστιανισμό εἶναι ἀπαραίτητα γι᾿ αὐτή τήν κάθαρσι καί τήν ἐσωτερική ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου.
Τά κακά πράγματα κυριαρχοῦν καί αἰχμαλωτίζουν τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἐλεύθερος νά ἐκδηλώση τόν πόθο του γιά νά φθάση τόν Θεό. Ἡ κακία παρασύρει τόν ἄνθρωπο σέ ἄλλες κατευθύνσεις, τόν ἀλλοιώνει, τόν παρεκτρέπει σέ ἄλλα μονοπάτια. Καί τότε, ὁ ἄνθρωπος βαρύνεται πνευματικά, κυριεύεται ἀπό ἄγχος καί δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθῆ ἀπό τήν ἄσχημη ἐσωτερική του κατάστασι.
Γι᾿ αὐτό τά μοναστήρια κτίσθηκαν μέ πρῶτο σκοπό νά λυτρώνονται οἱ μοναχοί ἀπό τίς ἀρνητικές ἐξωτερικές ἐπιδράσεις. Διά τῆς φυγῆς στά μοναστήρια καί στήν ἔρημο, ὁ ἄνθρωπος ἐλευθερώνεται ἀπό τά κακά αὐτά ἔργα. Λέγει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: «Ἐπῆγες στό μοναστήρι; Δέν πρέπει πλέον νά βλέπης, νά ἀκοῦς, καί νά συνομιλῆς...». Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη ἀπάθεια. Πιό δύσκολα εἶναι ἀπό ἐδῶ καί μπροστά, διότι παραμένουν οἱ ἁμαρτωλές παραστάσεις καί ἐντυπώσεις τίς ὁποῖες φέρεις μαζί σου. Αὐτά πού ἄκουσες, καί εἶδες καί ἔζησες στήν ζωή σου, ὅλα ἔρχονται μπροστά σου καί ἀπαιτεῖται πολύς κόπος γιά νά ἐλυθερωθῆς ἀπ᾿ αὐτά. Σέ κάποιο μέτρο ἐλευθερώνεσαι ἀπ᾿ αὐτά, ἐάν δέν τά κάνης πάλι πλέον. Ὅταν δέν τά κάνης καί δέν τά βλέπης, αὐτά ἀδυνατίζυν μέσα σου καί δέν σέ ἐνοχλοῦν φορτικά, ἀλλ᾿ ὅμως παραμένουν. Καί τότε, στόν νοῦ πού προσβάλλεται ἀπ᾿ αὐτές τίς ἐντυπώσεις καί σκέψεις, ἔρχεται ἡ διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατέρων, ἡ σταθερά καί ἐπίμονη προσευχή, ἔτσι ὅπως μπορεῖς νά τήν κάνης, διότι δέν μπορεῖς νά κάνης καλή προσευχή, ὅταν εἶσαι φορτωμένος ἀπό κάθε εἴδους μολυσμό καί κακία.
Μέ ἄσκησι, νηστεία καί προσευχή ὁ ἄνθρωπος σιγά-σιγά χρόνο μέ τόν χρόνο καθαρίζεται καί ἐλευθερώνεται. Κλασσικό παράδειγμα ἔχουμε τήν Ἁγία Μαρία τήν Αἰγυπτία. Δέν ἦταν γριά, ἀλλά νέα. Ἔζησε μία μακρόχρονη ζωή μέσα στήν ἁμαρτία. Ἀφοῦ ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο, ἀνεχώρησε γιά τήν ἔρημο. Ἐπί 17 χρόνια δέν εἶδε κανέναν, καί δέν ἄκουσε τίποτε τό κοσμικό καί παρ᾿ ὅλα αὐτά εἶχε ἁμαρτωλές παραστάσεις καί λογισμούς πού τήν ἐνωχλοῦσαν. Ἔλεγε: «Μέ βασάνιζαν οἱ σκέψεις καί οἱ ἐνθυμίσεις τῶν ἁμαρτιῶν μου καί τά ἁμαρτωλά τραγούδια πού τραγουδοῦσα. Ἐνίοτε τόσο δυνατά, ὥστε ἐπίστευα ὅτι ἔφθασα στόν θάνατο». «Ἐπίστευα ὅτι ὁ θάνατός μου ἦταν κοντά, διότι τόσο πολύ μέ βασάνιζε ὁ ἐχθρός». Ἔπρεπε νά περάσουν 17 χρόνια καί δέν ἦταν μικρή ὑπόθεσις, νά βασανίζεται γιά νά λυτρωθῆ ἀπό τίς ἁμαρτωλές νοερές ἀναμνήσεις τῆς ἁμαρτίας.
Βλέπετε πόσος πόλεμος; Ἐνῶ σήμερα μέ τήν τηλεόρασι προβάλλονται μόνο τά ἐνάντια καί δαιμονικά: Νά μολύνη ὁ ἄνθρωπος τόν νοῦ του καθημερινά. Ἀλλοίμονό μας. Ποιός λοιπόν, θά λυτρωθῆ σήμερα ἀπό τήν ἁμαρτία; Πῶς καί πότε θά λυτρωθῆ ἀπ᾿ ὅλα αὐτά; Δέν μπορεῖ πλέον νά λυτρωθῆ στόν ἅπαντα αἰῶνα. Οὔτε μπορεῖ πλέον σήμερα νά σκεφθῆ ὁ ἄνθρωπος, διότι ὁ νοῦς του τρέχει σ᾿ αὐτά πού καθημερινά τοῦ παρουσιάζει ἡ τηλεόρασις.
Ἡ τηλεόρασις φέρει στόν ἄνθρωπο ἁμαρτωλές παραστάσεις καί αὐτός συμμετέχει σ᾿ αὐτές. Ἐάν τρέφει μέ αὐτές τήν ἐμπάθειά του, κι ὅταν ἀκόμη δέν βλέπει τηλεόρασι, τά ἔχει ὅλα στό κεφάλι του καί ζῆ μέσα του αὐτές τίς ἀρνητικές καί ἁμαρτωλές καταστάσεις. Κάνει πάντοτε μέσα του τήν ἁμαρτία. Ὁ Σωτήρας μας Χριστός λέγει: «Ὅποιος εἶδε γυναῖκα καί ἔκαμε γι᾿ αὐτήν ἁμαρτωλό λογισμό, ἐπόρνευσε στήν ψυχή του μαζί της». Γενικά καί μόνο νά τήν εἶδε, ἐπόρνευσε μαζί της. Ὅμως τώρα, ἐάν ἐγώ στέκομαι στήν τηλεόρασι καί θερμαίνονται μέσα μου τά πάθη, ἁμαρτάνω πλέον μέσα στόν νοῦ καί στήν καρδιά μου. Χωρίς τηλεόρασι, κι ἄν κάποιος ἤθελε ν᾿ ἁμαρτήση κάθε ἡμέρα, δέν θά μποροῦσε. Ἔτσι εἶναι...
Ἕνα ἁμάρτημα, ὅσο γίνεται συχνότερα, τόσο περισσότερο αἰχμαλωτίζεται ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Γι᾿ αὐτό ἡ λαιμαργία γιά φαγητό εἶναι δύσκολο νά περιορισθῆ διότι ὁ ἄνθρωπος τρώγει κάθε ἡμέρα, πιέζεται νά τρώγη ἀπό τήν ἴδια τήν φύσι του, πού τόν σπρώχνει ἀδιάκοπα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐμπαθής, τρώγει μέ ἐμπάθεια καί πέφτει συνέχεια στό πάθος αὐτό τῆς λαιμαργίας καί τότε αὐτό τόν αἰχμαλωτίζει ἀπό τό βάθος τῆς καρδιᾶς του, ὥστε νά μή μπορῆ νά λυτρωθῆ. Ὅσο συχνότερα ἐπαναλαμβάνεται ἕνα ἁμάρτημα, τόσο ἀλλοιώνεται κατά βάθος ἡ ἀνθρωπίνη ὕπαρξίς του, τόσο πολύ ἀγριεύει καί γίνεται ἀκόμη δυσκολώτερη ἡ προσπάθεια γιά νά καθαρισθῆ, νά «ἐπισκευασθῆ». Διότι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνει τήν ἁμαρτία, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεται, μολύνεται. Κάθε τι πού κάνει ὁ ἄνθρωπος, μέ ὅποια δραστηριότητα ἀσχολεῖται, ἤ μέ τόν λόγο, ἤ μέ τήν σκέψι, ἤ μέ τήν πρᾶξι, ὅλα τόν ἐπηρεάζουν ἀρνητικά ἐπάνω του, ἔχουν συνέπειες ἐπάνω στήν ἐσωτερική ζωή του καί τόν μολύνουν μέ διαφόρους τρόπους. Ὁ ἄνθρωπος μολύνεται μέ ὅ,τιδήποτε κάνει στήν ζωή του, μολύνεται κατά τήν συνείδησί του, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεται, ὁπότε ἑτοιμάζεται γιά τόν παράδεισο ἤ γιά την κόλασι;
Πάτερ, ποιά θέσι πρέπει νά καταλάβη σήμερα ἡ τηλεόρασις στήν ζωή τοῦ Χριστιανοῦ; Μπορεῖ αὐτή νά εἶναι καί ὠφέλιμη γιά τήν Ἐκκλησία;
Ὁ ρουμανικός λαός ἔζησε βαθειά τόν ὀρθόδοξο Χριστιανισμό καί ἐδημιούργησε μία ἐξαιρετική καί ἁπλῆ ζωή. Ὅλα τά πράγματα πού ἦλθαν ἀπό τήν Δύσι εἶναι προπαντός ὑλιστικά καί δημιουργημένα γιά τό σῶμα. Δέν εἶναι γιά τήν σωστή χειραγώγησι τοῦ σώματος, ἀλλά γιά τό ἁμαρτωλό σῶμα καί τήν ἐμπάθειά του. Ἀπό ἐκεῖ ἦλθαν σέ λίγο ὅλες οἱ τεχνικές ἐφευρέσεις, οἱ ὁποῖες δόθηκαν στόν ἄνθρωπο καί θά συνεχίζωνται. Δέν γίνονται ἀπό μία πνευματική ἔμπνευσι, δέν φτιάχνονται γιά τήν ὠφέλεια τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε γιά τήν χριστιανική του πληρότητα καί πνευματική του κατάρτισι, γιά τήν πραγματοποίησι τοῦ ὑψηλοῦ σκοποῦ τοῦ ἁγιασμοῦ του, ὅπως λέγει ὁ Σωτήρ: «Νά γίνετε τέλειοι καί ἅγιοι, ὅπως εἶναι ὁ Οὐράνιος πατέρας σας».
Διότι κάθε τι τό ὁποῖον κάνει ο ἄνθρωπος, πρέπει νά τόν βοηθεῖ στόν μοναδικό σκοπό τῆς ὑπάρξεώς του. Διότι, τί θά ὠφελήση τόν ἄνθρωπο, ἐάν κερδίση τόν κόσμο ὅλο, ἀλλά θά χάση τήν ψυχή του; Σέ τί; Θά ζήση ματαίως ὁ ἄνθρωπος μᾶς λέγει ὁ Σωτήρ καί ὄχι κάποιος ἄλλος τυχαῖος. Βασικά, ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρώπου ἔγκειται στό νά προετοιμασθῆ νά εἰσέλθη στήν αἰώνια μακαριότητα γιά νά γίνη ἅγιος, καί νά μπῆ στά Ἅγια τῶν Ἁγίων. Μόνον ἔτσι μπορεῖ νά εἰσέλθη στήν ἄλλη βασιλεία.
Ὅλη ἡ σημερινή τεχνολογία εἶναι φτιαγμένη γιά τήν γήϊνη αὐτή ζωή. Δέν φαίνεται πουθενά ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ, δέν προβάλλεται τίποτε ἀπό τό πνευματικό μεγαλεῖο τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας! Ζητῆστε κἄπου καί θά ἰδῆτε ὅτι δέν θά τό βρῆτε! Πουθενά δέν εὑρίσκεται. Διότι ἡ σημερινή τεχνολογία δέν εἶναι φτιαγμένη γιά τόν ἀνώτερο σκοπό τοῦ ἀνθρώπου, τήν σωτηρία καί τόν ἁγιασμό του.
Ὅλα τά πράγματα γίνονται μέ μία λογική καί ἔχουν κάποιο νόημα. Ὁ ἅγιος Μάξιμος λέγει ὅτι ὅλα-καί τό δένδρο καί τό χορτάρι, καί ὁ σπόρος καί ἡ τροφή-τά ἔκανε ὁ Θεός μέ ἕνα σκοπό, μέ μία λογική μέ τήν πνευματική λογική. Γνωρίζοντάς την ὁ ἄνθρωπος, τελειοποιεῖται πνευματικά. Καί ὅταν ὁ ἄνθρωπος πνευματικοποιεῖται, βλέπει καί τίς αἰτίες τῶν ὄντων καί τρέφεται μέ αὐτά πνευματικῶς.
Ποιές εἶναι οἱ αἰτίες τῆς ἁμαρτίας; Ἡ ἁμαρτία δέν ἔχει λογική, ἔχει μόνο ἀρρωστημένη λογική, ὅπως μᾶς ὁμιλεῖ καί ὁ π. Στανιλοάε στίς παραδόσεις του-ὑπάρχει ἀνυπαρξία τῆς λογικῆς, πού κατασκευάζεται γιά νά δικάση τήν ὕπαρξι, χωρίς δικαιοσύνη στήν ὕπαρξι. Τότε αὐτό εἶναι ἔργο τοῦ διαβόλου: Αὐτός (διάβολος) εἶναι σκοτεινός καί θέλει νά παρουσιάζεται σάν φῶς. Λέγει ὅτι εἶναι φῶς, ἐνῶ πραγματικά δέν εἶναι. Δηλαδή, ἀνατροπή τῆς πραγματικότητος πού σημαίνει δίνει στόν ἄνθρωπο μία ἀρωστημένη λογική, πού τήν ἐμφανίζει ὅτι εἶναι δίκαιη καί καλή, κι ἐνῶ στήν πραγματικότητα ὅλα αὐτά εἶναι κακά, δέν ἔχουν καμμία λογική, παρά μόνο τήν κακία καί ἀπάτη.
Ποιά εἶναι ἡ λογική τῆς τηλεοράσεως στήν ζωή ἑνός ἀνθρώπου; Τί δείχνει σ᾿ αὐτόν; Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἡ τηλεόρασις εἶναι φτιαγμένη γιά τίς ἐκκλησιαστικές ἀκολουθίες. Αὐτό κατηγορηματικά γράφθηκε καί στόν ρουμανικό τύπο ὅτι εἶναι ἁμαρτία, εἶναι μία καταφρόνησις τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀκολουθιῶν. Ὁ ἄνθρωπος δέν συμμετέχει στίς ἱερές Ἀκολουθίες πού ἐμφανίζονται στήν τηλεόρασι, διότι αὐτός ἔχει τίς δουλειές του. Προσπαθεῖ νά κυττάξη ὁ ἀσθενής, καί ὁ ἐργάτης, νά κυττάξη καί ποιός ἄλλος..., ἀλλά δέν συμμετέχει στήν θεία Λειτουργία. Αὐτό τό ὁποῖον βλέπω εἶναι μόλις, πῶς νά τό εἰπῶ...ἕνα φάντασμα, μία ἀπεικόνισις! Ἡ θεία Λειτουργία γίνεται στήν ἐκκλησία, στόν ἅγιο αὐτό τόπο, ὅπου εὑρίσκεται ὁ ἱερεύς καί τελεῖται ἰδιαιτέρως τό μέγα Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἀλλά στήν τηλεόρασι δέν ἐπιτελεῖται τίποτε. Εἶναι ἕνα θέαμα, δέν εἶναι μία συμμετοχή. Ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ἡ συμμετοχή καί ἄλλο πρᾶγμα εἶναι τό θέαμα. Ξεχνῶ καί πολύ εὔκολα! Ὁ νοῦς μου σκέπτεται τά ἔργα αὐτά, ἀλλά δέν εἶναι σέ ἐπικοινωνία μέ τήν ἄλλη πραγματικότητα πού θά ἰδῶ στήν ἄλλη ζωή! Εἶναι μία ἀπεικόνισις! Ὁ νοῦς μου δέν ζῆ τά πράγματα τῆς ἄλλης ζωῆς.
Στήν τηλεόρασι δέν στέκονται οἱ ἄνθρωποι, ὅπως στέκονται στήν ἐκκλησία, μέ ταπείνωσι καί προσευχή καί μέ ὄρθια στάσι. Κάθονται στό σκαμνί, ἤ στήν πολυθρόνα, μπορεῖ νά ἔχουν κι ἕνα καφεδάκι δίπλα στήν τηλεόρασι, ἤ κάτι τό ὀρεκτικό, κάτι τό....καί λέγω: «Πᾶς νά ἰδῆς τήν Λειτουργία, νά ἰδῆς. Βλέπεις; Γίνεται Λειτουργία, ἀλλά κάτι μεγάλο λείπει...
Καί τί νά εἰπῆς γιά τίς τηλεοράσεις πού ὑπάρχουν σέ μερικά μοναστήρια; Διότι ὁ μοναχός κατέφυγε στό μοναστήρι γιά νά φύγη ἀπό τόν κόσμο. Τό μοναστήρι ἔχει σκοπό νά ἀπομακρύνη τόν μοναχό ἀπό τόν κόσμο, καί μάλιστα μέ τό ἐξωτερικό περιφερειακά τεῖχος του. Πράγματι εἶναι μία φυγή ἀπό τόν κόσμο. Καί ὁ καλόγερος ἔχει τό κελλί του καί μένει πλέον ἐκεῖ ἀπομονωμένος γιά νά ἀναχωρήση στήν μόνωσι τῶν μονώσεων καί νά συναντηθῆ μόνο μέ τόν μόνο Ἰησοῦ Χριστό. Ἀλλά, ἀλλοίμονο, ἡ εἴσοδος τῆς τηλεοράσεως στό μοναστήρι καί στό κελλί τοῦ μοναχοῦ, ἀνοίγει διάπλατα τήν πόρτα νά μπῆ μέσα ὁ διάβολος. Δέν μπαίνει ὁ κόσμος, διότι αὐτό θά ἐσήμαινε ὅτι ἔρχεται σάν ἕνας μοναδικός ἄνθρωπος. Τώρα διά τῆς τηλεοράσεως μπαίνει μέσα ὅλος ὁ κόσμος μέ ὅλες τίς ἁμαρτίες του.
Τό ἴδιο γίνεται καί στό σπίτι κάθε ἀνθρώπου;
Στό σπίτι κάθε ἀνθρώπου, εἶναι ἀλήθεια, ὅτι γίνεται τό ἴδιο πρᾶγμα. Παλαιότερα, συναντιόσουν μέ τό κακό καί μέ τήν ἁμαρτία συμπτωματικά, δηλαδή, ἐάν ἤθελες ἔφευγες μακριά καί δέν συναντιόσουν οὔτε μέ τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο, οὔτε μέ τήν ἁμαρτία. Τώρα ὅμως μέ τήν τηλεόρασι, θέλεις δέν θέλεις προσφέρονται μπροστά σου ὅλες οἱ βρωμιές καί ἀκολασίες τοῦ κόσμου. Σοῦ ἔρχονται «πακέτο» στό σπίτι, ἐκεῖ πού εἶσαι καί μένεις. Ἔε..Πῶς, ὅμως μπορεῖς νά δεχθῆς κάτι τέτοιο;
Γιά κάθε σκέψι καί λογισμό θά δώσουμε ἀπολογία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἔτσι μᾶς λέγει τό Ἅγιο Εὐαγγέλιο. Καί τά ἔργα τά ὁποῖα βλέπουμε, εἴτε τό θέλουμε εἴτε ὄχι, ἀκολουθοῦν γιά ἐξέτασι μετά.
Τί ὠφέλεια προκαλεῖ σέ μένα νά βλέπω τηλεόρασι; Τί δείχνει; Φαίνονται τοπία, ἄλλες χῶρες, διαδηλώσεις, φαίνονται...Μέ κάνουν καλλίτερον αὐτά στήν ζωή μου; Ἀντίθετα χάνω τόν χρόνο μου, τόν ὁποῖον μπορῶ νά χρησιμοποιήσω προσευχόμενος στόν Θεό καί μέ τήν προσευχή γίνομαι καλλίτερος. Χάνω τόν χρόνο μου τόν ὁποῖον μποροῦσα νά χρησιμοποιήσω γιά τήν φροντίδα ἑνός ὀρφανοῦ παιδιοῦ, νά διαβάσω ἕνα καλό βιβλίο γιά τήν ψυχή μου καί νά ἀνασυγκροτηθῶ πνευματικά. Ἀλλά ἡ τηλεόρασις μέ ἐρημώνει πνευματικά καί δέν ἀπομένει πλέον χρόνος γιά ἀναγκαῖες ἀπασχολήσεις, ἐνῶ τά ἔργα αὐτά τῆς τηλεοράσεως δέν μέ ὠφελοῦν σέ τίποτε. Τί μέ ὠφέλησε, ἐάν εἶδα πῶς εἶναι ἡ Αὐστραλία ἤ πῶς εἶναι ἡ Ἀφρική; Κυττάζω σ᾿ ἕνα βιβλίο ἤ σέ ἕνα λεύκωμα, ἐάν πρέπει νά ἰδῶ κάτι ἀπ᾿ αὐτά. Ἀλλά αὐτό εἶναι μία ἐπίμονη περιέργεια.
Πάτερ, ὑπάρχουν προγράμματα νά παρουσιάζεται ἡ Ἐκκλησία στά μέσα μαζικῆς ἐνημερώσεως, νά κάνη ἐκπομπές καί νά λέγη τήν γνώμη της. Πῶς σᾶς φαίνεται αὐτή ἡ παρουσία τῆς Ἐκκλησίας;
Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τά δικά της μέσα. Στήν ἐκκλησία, στίς ἱερές Ἀκολουθίες καί μέ ὅλους τούς ἱερεῖς κάνει τό καθῆκον της. Ἀλλά, ἐάν οἱ ἱερεῖς δέν κάνουν τό καθῆκον τους; Καί, ἐάν προβάλλονται ἐκκλησιαστικά ἔργα στήν τηλεόρασι, ἔχει νά γίνη κάτι καλό! Ἀλλά, βλέπεις ὁ ἄνθρωπος δέν τά ἀκούει αὐτά. Ἀκούει καί τρέχει στό διαδίκτυο, κρατεῖ κάθε μέρα στό χέρι του τό τηλεχειριστήριο καί βλέπει ταινίες μέ ἁμαρτωλό περιεχόμενο. Σέ τί θά τόν βοηθήση τό θέμα αὐτό; Δέν θά ὠφεληθῆ καθόλου.
Μπορεῖ στήν συνέχεια νά πειράζεται ὁ ἄνθρωπος καί νά ἀνοίγη τήν τηλεόρασι, διότι μερικοί ψάχνουν καί γιά θρησκευτικές έκπομπές, ἀλλά ταυτόχρονα βλέπουν καί κάτι ἄλλο.
Σίγουρα! Τώρα ἔχουμε στά χέρια μας πολλά μέσα. Εἶναι λάθος δίπλα στίς ἀληθινές θεωρίες, τῶν Ἁγίων καί τῶν Γραφῶν νά τίθενται καί νά ἀναπτύσσωνται ἐπιστημονικές ἀνακαλυψεις τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἕνα λάθος. Ὅλα αὐτά εἶναι ἀνθρώπινα καί παροδικά. Δέν ζητοῦν νά ψάξουν τό νόημα γιά τό ὁποῖο δημιουργήθηκαν καί τά παρακολουθοῦν ὡσάν αὐτά νά εἶναι καλά, γίνονται καλλίτερα γιά τήν ὠφέλεια τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός μας. Τό πρᾶγμα εἶναι ἁπλό: Ἐγώ πρέπει νά ἀγωνισθῶ νά γίνω τέλειος, ἅγιος, ἀλλά μέ ἄλλο τρόπο καί ὄχι ὅπως μοῦ προσφέρει ὁ κόσμος.
Ὅπως καί ἐσεῖς παρατηρεῖτε, ἡ τηλεόρασις ἐρεθίζει δυνατά ἤ προκαλεῖ τήν περιέργεια γιά τόν πολιτισμό. Μερικοί ἄνθρωποι δέν κυττάζουν ταινίες, ἀλλά κυττάζουν περισσότερο τίς εἰδήσεις τρεῖς ἤ καί τέσσαρεις φορές τήν ἡμέρα τί γίνεται στόν κόσμο. Τί συνέπειες ἔχουν ὅλα αὐτά ἐπάνω στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου;
Φοβερά ἐρήμωσις καί καταστροφή της! Διότι ἀπ᾿ αὐτά πού βλέπουν δέν ἀποκτοῦν γνώσεις. Δύο πράγματα, λέγουν οἱ Πατέρες, εἶναι ἀπαραίτητα γιά τήν σωτηρία: Ἡ γνῶσις καί ἡ πρᾶξις. Ἀλλά μόνο ἡ πνευματική γνῶσις εἶναι ὠφέλιμη! Ἡ κοσμική γνῶσις δέν προσφέρει καμμία ὠφέλεια. Σέ τί ὠφελεῖ τόν νοῦ μου; Καί ὅπως βλέπετε ὅτι ὅλα αὐτά ὑπάρχουν γιά νά ἐρημώνουν τήν ψυχή μας. Καί ἀπ᾿ αὐτό φαίνεται ὅτι εἶναι διαβολικά ἔργα.
Μᾶς λέγει ὁ Σωτήρ: «Ἐγώ εἶμαι τό Ἄλφα καί τό Ὠμέγα». Εἶναι ὁ μόνος, ὁ ἕνας καί μοναδικός Θεός. Οἱ δαίμονες εἶναι πολλοί, λεγεῶνες καί διασκορπισμένοι. Καί γιά νά συναντηθῆς μέ τόν Θεό, πρέπει νά εἰσέλθης στό βαθύτερο τόπο τῆς καρδιᾶς σου καί ἐκεῖ θά συναντηθῆς μαζί Του. Ὁ διάβολος ὅμως σέ διασκορπίζει μέ τά ἀτέλειωτα ἐξωτερικά ἔργα καί σέ κάνει νά μήν ἔχεις χρόνο γιά προσευχή. Δέν ἔχεις χρόνο γιά τόν ἴδιο τόν ἑαυτό σου, διότι εἶσαι κονιορτοποιημένος ἀπό τά ἐξωτερικά ἔργα. Γι᾿ αὐτό, ὅλα αὐτά τά ἔργα τά ὁποῖα βλέπεις ἔξω, γίνονται μέ σκοπό νά ἐρημώσουν τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ καθημερινός τύπος μᾶς λέγει καθημερινά γιά τήν ἁμαρτία, γιά τίς δίκες τῶν ἀνθρώπων καί γιά κάθε κακό. Αὐτό δέν εἶναι χριστιανικό, δέν εἶναι ὠφέλιμο. Τί μέ ὠφελοῦν νά ἀκούω πληροφορίες; Νά μάθω ὅτι ὁ τάδε σκοτώθηκε εἴτε ὅτι ὁ τάδε εἶναι πολιτικός, εἴτε κτυπήθηκαν σέ πόλεμο ἤ γιά ἄλλα πράγματα. Ταράζομαι ματαίως, μοῦ προξενεῖται μία ἄσχημη ἐσωτερική κατάστασις, ἡ ὁποία κτυπᾶ τόν πρώτιστον σκοπόν τῆς ζωῆς μου καί μέ ἐρημώνει καί μέ σκοτίζει ψυχικά. Τό ἴδιο κάνει καί ἡ τηλεόρασις καί τό ράδιο! Ὅλα αὐτά ἔχουν αὐτόν τόν σκοπόν: Νά αἰχμαλωτίζουν τόν νοῦ, πού εἶναι ὁ τελευταῖος σκοπός τοῦ διαβόλου!
Αὐτά λέγουν καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ὅτι ὁ ἄνθρωπος γιά νά μπορέση νά φθάση εὐκολώτερα τόν Θεό, πρέπει νά ἔχη πνευματική γνῶσι καί σοφία, νά γνωρίζη τίς αἰτίες τῶν ἔργων καί νά ἀντιλαμβάνεται γιατί ὁ Θεός ἔκαμε αὐτό τό ἔργο ἔτσι καί ὄχι ἀλλιῶς. Καί μέ τόν τρόπο αὐτόν ὁ ἄνθρωπος πλησιάζει εὐκολώτερα παρά μέ τόν νοῦ καί χαίρεται, διότι πλησιάζει στήν πνευματική γνῶσι, ὅσο εἶναι δυνατόν στόν ἄνθρωπο-στά ἔργα τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ-μέ πνευματική γνῶσι. Αὐτή ἡ γνῶσις μᾶς βοηθεῖ νά ἰδοῦμε τούς τρόπους ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν, δηλαδή βλέποντας πῶς διέπονται τά πράγματα τοῦ κόσμου, καταλαβαίνω πῶς νά τά ἐφαρμόσω καί στήν προσωπική μου ζωή.
Ἕνα συγκεκριμένο θέμα: Ὁ ἅγιος Μάξιμος μνημονεύει στίς ἀπαντήσεις του πρός τόν Θαλάσσιον-πολλά πράγματα λέγει ἐκεῖ-ὅτι ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε μέ τήν ἀνάγκη τῆς τροφῆς. Καί δέν μποροῦσε νά τόν κάνει ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, χωρίς νά τρώγη; Καί βέβαια μποροῦσε! Καί πῶς μποροῦσε νά τόν κάνη νά ζῆ χωρίς νά τρώγη; Καί γιατί τόν ἔκανε μέ τήν ἀνάγκη τῆς τροφῆς; Τόν ἔπλασε ἔτσι ἀπό τήν μιά μεριά, νά τρώγη μερικές κατώτερες τροφές, ὅπως χόρτα καί διάφορα ἄλλα, γιά νά ἀντιληφθῆ ὅτι δέν εἶναι αὐτόνομος, δέν ζῆ ἀπό τόν ἑαυτό του, ἀλλά ἔχει τήν ἀνάγκη ἀπό κάποιον ἄλλον. Συνεπῶς δέν θά λέγη ὅτι ἔκαμε αὐτός τόν ἑαυτό του καί δέν εἶναι αὐτός ὁ ἴδιος ὁ βασιλεύς τοῦ ἑαυτοῦ του, ἀλλά εἶναι κάποιος ἄλλος, ὁ ὁποῖος καί τόν ἔπλασε. Γιά νά φθάση στήν γνῶσι ὅτι εἶναι κάποιος ἄλλος πού τόν διατηρεῖ στήν ζωή καί ὄχι αὐτός μέ τίς δυνάμεις του.
Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, λέγει, γίνεται τό ἴδιο μέ τό πλύσιμο τοῦ χεριοῦ. Πρέπει νά πλένουμε πάντοτε τά χέρια. Γιατί εἶναι ἀνάγκη νά τά πλένουμε; Διότι τά μολύνουμε μέ ἀκαθαρσίες. Ἀλλά μπορούσαμε νά μή τά μολύνουμε ποτέ γιά νά μή τά πλένουμε οὐδέποτε. Ὁ Θεός, λοιπόν, μᾶς ἔδωσε αὐτή τήν ἀνάγκη τοῦ πλυσίματος τοῦ σώματός μας γιά νά καταλάβουμε καί τό ἄλλο μέρος τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία ἔχει κι αὐτή ἀνάγκη πλυσίματος. Κι ἔτσι, ἔχοντας τό σῶμα κι αὐτές τίς φυσικές ἀνάγκες, τίς ὁποῖες μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός, μᾶς ἔρχεται στόν νοῦ νά καταλάβουμε ὅτι καί ἡ ψυχή ἔχει τίς δικές της ἀνάγκες. Συνεπῶς, ὅπως πλενόμεθα σωματικῶς, πρέπει νά πλενώμεθα καί πνευματικῶς. Ὅπως πλένουμε τό σῶμα μας καθημερινά, ἔτσι νά καθαρίζουμε καί τήν ψυχή μας καθημερινά. Ἔτσι γίνεται καί μέ τά ἄλλα ἔργα.
Γιατί ἔκαμε ὁ Θεός νά ὑπάρχη ὁ ἥλιος καί ἡ γῆ καί ἡ ζέστη; Γιατί τά ἔκαμε ὅλα αὐτά; Τά ἔκαμε μέ ἕνα σκοπό, κατανοῶντας ἐμεῖς τίς αἰτίες γιά τίς ὁποῖες τά ἔπλασε, νά τά ἐφαρμόζουμε στήν ζωή μας κι ἔτσι ν᾿ ἀρχίσουμε νά μαθαίνουμε τόν τρόπο ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν, γιά νά γίνουμε πιό ἐνάρετοι. Ὁπότε αὐτή ἡ γνῶσις εἶναι ὠφέλιμη, διότι μέ βοηθῆ νά φθάσω στήν πνευματική γνῶσι. Ἐνῶ τήν σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου τήν ξέρετε, ἡ ὁποία ὅμως δέν ἀκολουθῆ καθόλου τήν σοφία αὐτή τοῦ Θεοῦ.
Εἶναι ἁπλό: Ἐάν ὅλα αὐτά τά κτίσματα μέ βοηθοῦν νά γίνομαι καλλίτερος χριστιανός, εἶναι καλά. Ἐάν ὅμως δέν μέ βοηθοῦν, δέν εἶναι καλά. Εἶναι ἁπλό καί διαυγές, ὅπως ἡ καλή ἡμέρα. Αὐτή πρέπει νά εἶναι ἡ διάγνωσις, τήν ὁποία πρέπει νά βάζουμε πάντοτε σέ κάθε τί πού μᾶς ἐπιβάλλεται νά τό κάνουμε. Κυττάζω τήν τηλεόρασι. Γίνομαι καλλίτερος ἀπό πρίν ἤ μόνο ὅταν τήν ἔχω; Δέν γίνομαι καλλίτερος. Ἡ πληροφόρησις, τό ράδιο, ἐάν τά ἀκούω, μέ κάνουν καλλίτερον, ἐναρετώτερον, πνευματικώτερον;
Μᾶς ὡμιλήσατε, πάτερ , καί γιά τόν διασκορπισμό τοῦ νοῦ...
Γιά νά κάνη κάποιος προσευχή, πρέπει νά συγκεντρώση τόν νοῦ του. Φυλακή τοῦ νοῦ καί προσευχή εἶναι, ὅπως λέγουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, δεμένα τό ἕνα μέ τό ἄλλο, ὅπως τό σῶμα μέ τήν ψυχή. Δέν ὑπάρχει προσευχή χωρίς τήν φυλακή τοῦ νοῦ.
Ἡ περισυλλογή τοῦ νοῦ εἶναι ἡ περιφύλαξις τῶν πέντε αἰσθήσεων, ὅπως μᾶς λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: Φυλακή τῆς ὁράσεως, τῆς ἀκοῆς, τῆς γεύσεως ἀπ᾿ ὅλες τίς προκλήσεις πού ἔρχονται διά τῶν αἰσθήσεων, πού ἔρχονται σάν χείμαρρος στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά βάζη φραγμούς γιά νά φυλάγεται ἀπ᾿ αὐτές, οἱ ὁποῖες ἐρημώνουν ψυχικά τόν ἄνθρωπο καί τοῦ διασκορπίζουν τόν νοῦ του. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία καί μοναδική ὕπαρξις, πλασμένη ἀπό τόν Θεό κατ᾿ εἰκόνα καί ὁμοίωσίν Του. Καί ὁ Θεός εἶναι Ἕνας, Αὐτός μόνος καί μοναδικός Θεός. Ὁ διάβολος ὅμως εἶναι διασκορπισμός, ἐρήμωσις καί ἐξωτερίκευσις. Λέγεται στήν Παλαιά Διαθήκη καί τό λέμε κι ἐμεῖς στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Πιστεύω εἰς Ἕνα Θεό...».
Εἴδατε τότε, ὅταν ὁ Σωτήρ ἐρώτησε τόν διάβολο, ἐκεῖνος τοῦ ἀπήντησε: Εἴμεθα λεγεών, δηλαδή πάρα πολλοί». Ὁ διάβολος, λοιπόν, διασκορπίζει καί ταράζει καί σκοτίζει τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι ἡ τηλεόρασις εἶναι ἕνα δαιμονικό ἐργαλεῖο, διά τοῦ ὁποίου ὁ ἄνθρωπος μολύνεται καί κατά τό πρότυπό του καί μέ τόν διασκορπισμό πού τοῦ φέρει ὁ διάβολος στόν νοῦ του. Δέν εἶναι δυνατόν νά διασκορπίζεσαι νοερά, νά ἐξωτερικεύεσαι, νά ἀσχολῆσαι μέ πολλές ὑποθέσεις καί νά θέλης νά ἑνωθῆς μέ τήν προσευχή. Στήν προσευχή πρέπει νά ἑνωθῆ ὁ νοῦς καί ἡ αἴσθησις, νά γίνουν ἕνα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Διότι αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς νοερᾶς προσευχῆς. Ὄχι νά λέγης πολλές προσευχές, νά λέγης μία προσευχή, καί ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου νά εἶναι προσηλωμένος σέ μία ἰδέα, τήν μνήμη τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ. Καί νά λέγει στόν ἑαυτό του ὅτι: «Ἐσύ, εἶσαι ὁ ἕνας, ἐνώπιον τοῦ μόνου Θεοῦ». Τότε θά εἶναι πλέον ἡ προσευχή ἀληθινή. Ὁ ἕνας ἄνθρωπος ἑνωμένος μέ τόν Ἕνα καί μοναδικό Θεό κι αὐτός ὁ ἕνας ἄνθρωπος ἑνωμένος σωματικά καί ψυχικά. Ἀλλά, πῶς νά ἑνωθῶ, ἐάν διασκορπίζεται ὁ νοῦς μου βλέποντας καθημερινά τήν τηλεόρασι; Τώρα ἡ κονιορτοποίησις εἶναι παντοτεινή. Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος στόν αἰῶνα νά φθάση στήν πνευματική ἕνωσι, οὐδέποτε! Δέν γίνεται! Δέν μπορῶ σήμερα νά σκοτίζω τήν ψυχή μου καί αὔριο νά τήν περιμαζεύω πάλι. Ἀποκλείεται! Εἶναι δύο πράγματα τά ὁποῖα δέν ταιριάζουν καί δέν συμφιλιώνονται οὐδέποτε.
Καί παρ᾿ ὅλα αὐτά πολλοί χριστιανοί, ἀφοῦ ἰδοῦν τό βράδυ τηλεόρασι, μετά πᾶνε νά κάνουν τήν βραδυνή τους προσευχή.
Αὐτή δέν εἶναι προσευχή! Εἶναι μόνο μία τυπική προσευχή! Εἶναι ἁμαρτία, καί δέν εἶναι προσευχή, γιά νά μή φαντάζεσαι ὅτι μπορεῖς ταυτόχρονα νά ὑπηρετῆς καί τόν Θεό. Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος μᾶς λέγει ἕνας λόγο πολύ αὐστηρό γι᾿ αὐτό τό θέμα. Ὅταν στέκεσαι στήν προσευχή ἀνάμεσα σέ ἀνθρώπους, μπορεῖς νά στέκεσαι μέ τίς πλάτες σου στόν ἄνθρωπο μέ τόν ὁποῖον συνομιλεῖς; Νά βλέπης σέ ἄλλο μέρος καί νά συνομιλῆς μαζί του; Φυσικά, δέν μπορεῖς. Στάσου πρόσωπο μέ πρόσωπο, συνωμίλησε μέ τόν ἄνθρωπο, δώσε προσοχή στά λόγια του, πρόσεχε τί θά τοῦ εἰπῆς καί ἀπάντησέ του στά δικά του θέματα. Συνεπῶς εἶναι μία στάσις σεβασμοῦ, καλῆς σχέσεως καί ἐπικοινωνίας.
Ὅταν στέκεσαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ αἰσθάνεσαι διαφορετικά κοντά Του καί ἀγαπᾶς νά εἶσαι ἔτσι μέ τόν Θεό παρά μέ τούς ἀνθρώπους; Ἡ προσευχή εἶναι συνομιλία ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, εἶναι ἀνύψωσις τοῦ νοῦ. Πρέπει νά ἔχουμε τήν συνείδησι ὅτι ἀπευθυνόμεθα πρός τόν Θεό καί ὄχι στόν κ. Ποπέσκου ἤ στόν ἀρχηγό τοῦ κράτους τόν κ. Ἰονέσκου. Ἀπευθύνομαι στόν Δημιουργό καί Δεσπότη μου, ὁ ὁποῖος μέ βλέπει μέχρι τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου καί ξέρει τί γίνεται στήν ψυχή μου. Αὐτός εἶναι ὁ Δεσπότης μου κι ἐγώ εἶμαι σκουλήκι. Αὐτός εἶναι ὁ Δημιουργός κι ἐγώ εἶμαι κτίσμα του. Πάντοτε πρέπει νά ἔχουμε ἀπέναντί του σεβασμό, εὐγνωμοσύνη, εὐλάβεια, φόβο καί τρόμο, ἰδιαίτερα εὐχαριστία. Ἐάν μποροῦσες νά εἶσαι ἔτσι ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ, ἔτσι θά εἶσαι κι ὅταν ἀπευθύνεσαι μέ τήν προσευχή σου σ᾿ Αὐτόν.
Ἔτσι λοιπόν, δέν μπορῶ νά ἀπευθύνομαι στόν Θεό ὅπως νἆναι. Πρέπει νά ἀπευθύνομαι μέ τήν συνείδησι ὅτι λέγω κάτι στόν Θεό. Νά ξέρω τί εἶναι αὐτό πού τοῦ λέγω. Ὅταν πηγαίνω σ᾿ ἕνα πρόσωπο ἀπό τό ὁποῖον ἔχω ἀνάγκη νά μέ βοηθήση μέ κάτι, πῶς τοῦ ὁμιλῶ; Εὑρίσκομαι σέ δυστυχία, σέ δυσκολία, ἔχω ἀνάγκη νά μέ δανείση μερικά χρήματα. Τοῦ λέγω παρακλητικά: «Κύριε, σᾶς παρακαλῶ πάρα πολύ ἔχω μεγάλη, μεγάλη ἀνάγκη». Δέν μπορεῖς νά λέγης: «Κύριε, δός μου μερικά χρήματα!» Δέν τοῦ μιλᾶς ἔτσι. Τοῦ τό ζητεῖς μέ παράκλησι, μέ ἐπιμονή καί ὑπομονή μέ μία συγκεκριμένη ψυχική συμπεριφορά. Ἤ, ὅταν συγχαίρης ἕνα ἄνθρωπο, δέν τοῦ λέγεις μόνο ἔτσι, ξαφνικά: «Ἄνθρωπε, νά ζήσης!, ἀλλά μέ χαρά: «Νά ζήσετε, συγχαρητήρια». Βασικά, οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων γίνονται μέ αἰσθήματα πού περιέχονται σ᾿ αὐτό τό ὁποῖον ἐμεῖς ἔχουμε ψυχική ἐπικοινωνία. Καί, ὅταν λέγης στόν Θεό κάτι, πρέπει νά γίνεται μέ ἐκφράσεις ποῦ βγαίνουν μέσα ἀπό τήν ψυχική σου κατάστασι, δηλαδή μέ εὐλάβεια καί ταπείνωσι. Ὅταν κάνης αὐτή τήν ἐπικοινωνία χωρίς σοβαρότητα καί μέ εἰρωνεία, ἁμαρτάνεις πολύ περισσότερο. Ὁπότε τί προσευχή εἶναι αὐτή, πού γίνεται μέ τόν νοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀλλοῦ διασκορπισμένος. Μέ ποιόν νά ὁμιλήσω, ἀφοῦ δέν μπορῶ νά σκεφτῶ τί νά τοῦ εἰπῶ. Πρέπει νά σκέπτομαι καί νά αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά, πῶς εἶναι δυνατόν νά συγκεντρωθῶ, νά αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι μπροστά στόν Θεό, πῶς εἶναι δυνατόν νά σκέπτομαι τά λόγια τά ὁποῖα λέγω, ὅταν ὁ νοῦς μου εἶναι φορτωμένος μέ αὐτά πού ἄκουσε κι αὐτά πού εἶδε στήν τηλεόρασι καί τά πάθη εἶναι ἔντονα μέσα στήν καρδιά; Ἀλλά ὁ ἐχθρός γιατί μᾶς τά φέρει στόν νοῦ; Γιά νά πῶ μερικά στερεότυπα λόγια ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί νά κάνω αὐτή τήν ἁμαρτία. Ἔε..αὐτό δέν εἶναι προσευχή.
Εἴπατε ἐνωρίτερα ὅτι τό μεγαλύτερο σήμερα κακό στόν κόσμο εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ πλέον νά προσεύχεται, διότι παραμένει μακριά ἀπό τόν Θεό.
Αὐτό εἶναι ἔργο τό ὁποῖον εἶναι πολύ δύσκολο νά τό κάνουμε. Ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ἀναρριχημένος στήν τηλεόρασι, δέν μπορεῖ πλέον νά προσεύχεται. Ὄντας ψυχικά ἐρημωμένος, δέν μπορεῖ ἔκτοτε νά προσεύχεται καί χάνει τό καλλίτερο πρᾶγμα στήν ζωή του, τήν προσευχή. Ὁ Σωτήρ μᾶς λέγει: «νά προσεύχεσθε συνεχῶς» καί ἐννοεῖ αὐτό τό ἔργο. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι ἀδιάκοπη προσευχή σημαίνει νά διατηρῆται ὁ νοῦς σέ ἕνα παντοτεινό δεσμό μέ τόν Θεό. Ἔτσι πρέπει νά εἶναι καί ἔτσι εἶναι, διότι ἐγώ εὑρίσκομαι πάντοτε κάτω ἀπό τήν παρουσία Του. Δέν μπορῶ νά στέκομαι μπροστά στόν Θεό καί ὁ νοῦς μου νά σκέπτεται ἄλλα πράγματα. Νά μή κυττάζω Αὐτόν! Διότι αὐτό εἶναι ἔλλειψις σεβασμοῦ στό πρόσωπό Του. Ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών, πρέπει κι ἐμεῖς νά προσευχώμεθα ἀδιαλείπτως. Νά εἴμεθα πάντοτε σέ ἐσωτερικό δεσμό μέ τόν Θεό. Ὅπως δέν μποροῦμε νά ζήσουμε χωρίς τήν ἀναπνοή, ἔτσι δέν πρέπει νά ἀφήνουμε καί τήν προσευχή. Γι᾿ αὐτό λέγουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες νά μάθουμε, ἀντικρύζοντας τά ἔργα καί βλέποντας πῶς διέρχονται μέσα στόν χρόνο, παράλληλα μαθαίνουμε καί γιά τόν σκοπό τους, τίς αἰτίες τῆς ὑπάρξεώς τους, μαθαίνουμε γιά τούς τρόπους ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν καί πῶς νά γίνουμε ἐναρετώτεροι.
Βλέπε ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε τήν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος. Ἀλλά γιατί ἔπλασε τόν ἄνθρωπο μέ τήν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος, μέ τήν ἀναπνοή; Διότι, πρόσεχε, οἱ Ἄγγελοι δέν ἔχουν ἀνάγκη ἀπό ἀναπνοή. Δέν ἔχουν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος. Δέν ζοῦν μέ τόν ἀέρα. Ὁ Θεός ἔδωσε στόν ἄνθρωπο τήν ἀναγκαιότητα αὐτή, διότι χωρίς αὐτήν δέν μπορει νά ζήση κι ἀμέσως πεθαίνει γιά νά καταλάβη ὅτι ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο. Ὄχι μόνο στό σῶμα, ἀλλά καί στήν ψυχή, ἐάν τῆς λείψη κάτι, πεθαίνει, δέν μπορεῖ νά ζήση. Γι᾿ αὐτό ἡ στενή σχέσις μέ τόν Θεό εἶναι ἀνάγκη, διότι χωρίς αὐτόν τόν δεσμό ὁ ἄνθρωπος, πεθαίνει. Γι᾿ αὐτό λέγεται: «Προσεύχεσθε ἀδιαλείπτως» γιά νά εἴμεθα σέ στενή κοινωνία μέ τόν Θεό καί, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Νά ἀναπνέης τόν Θεό, ὅπως ἀναπνέης τόν ἀέρα». Γι᾿ αὐτό λέγει καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Ὄχι μακρές προσευχές, ἀλλά μικρές καί συχνές, γιά νά εἶσαι πάντοτε σέ στάσι προσευχῆς, διότι ἔτσι θά εἶσαι πάντοτε σέ ἑνότητα μέ τόν Θεό.
Πῶς μπορῶ νά κάνω αὐτή τήν ἐργασία, ὅταν εἶμαι ξένος ἀπ᾿ αὐτή τήν πνευματική πραγματικότητα, μέ αὐτά πού εἶδα καί ἄκουσα καί ἔζησα; Βασικά κέρδισα τό πρῶτο ἀπό τά κακά κι αὐτό εἶναι ἡ ἔλλειψις τῆς προσευχῆς. Δεύτερον: Ζῶ ἕνα ἔργο τό ὁποῖον πρακτικά δέν πραγματοποιεῖται. Δηλαδή, εἶναι ἁμάρτημα τό ὁποῖον ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά τό κάνη ὅλη τήν ἡμέρα, κυρίως τήν σαρκική ἁμαρτία. Ἀλλά, στήν τηλεόρασι ἁμαρτάνεις καθημερινά καί παντοιοτρόπως. Βλέποντας ἤ ἐνθυμούμενος τά ἀκόλαστα ἔργα τῆς τηλεοράσεως ὁ τηλεθεατής, ζῆ πάντοτε μέ τά αἰσθήματα τῆς ἀκολασίας μέσα στήν καρδιά του. Αὐτό τό πρᾶγμα εἶναι ἡ μεγαλύτερη δυστυχία στόν ἄνθρωπο, ἀπό τήν ὁποία καί δέν μπορει νά ἀπαλλαγῆ πλέον! Ἡ μεγαλύτερη πλάνη! Διαστρέφεται ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξις τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς του, μετά ἀπ᾿ αὐτά τά ἁμαρτωλά βιώματα. Στήν συνέχεια φθείρεται ψυχικά πλέον ὁ ἄνθρωπος καί χάνει τό πνευματικό του φῶς. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός νομίζει ὅτι βλέπει, ἀλλά δέν βλέπει φυσιολογικά, διότι ὁ νοῦς καί τά μάτια του καί οἱ αἰσθήσεις του διεστράφησαν, σύμφωνα μέ τίς ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες του τίς ὁποῖες ἔζησε. Ἐάν ζῆ πάντοτε ἔτσι, πάντοτε καί διαστρέφεται καί καταστρέφεται σιγά σιγά ὅλο καί περισσότερο καί γίνεται ἀθεράπευτος. Δέν ἠμπορεῖ πλέον πάλι νά ἐπιστρέψη! Αὐτή ἡ ἀλήθεια εἶναι κατηγορηματική.
Πάτερ, τί τραβᾶ τούς ἀνθρώπους; Σήμερα δισεκατομμύρια ἄνθρωποι κυττάζουν τηλεόρασι. Ἀλλά τί τούς τραβᾶ νά στέκωνται μπροστά της ὅλη τήν ἡμέρα καί τή νύκτα; Ἔχουν ἄραγε τήν ἐντύπωσι, ὅτι δέν μποροῦν νά ζήσουν χωρίς αὐτήν;
Οἱ ἄνθρωποι ἀπεμακρύνθηκαν ἀπό τόν Θεό καί δέν τρέφονται μέ τά πνευματικά δῶρα Του. Ὑπετίμησαν τά πνευματικά χαρίσματα, τόν ἀληθινό ἄρτο καί ζοῦν μέ ἄλλα πράγματα. Αὐτό εἶναι ἡ μόνη ἐξήγησις. Ἀλλά σκεφθῆτε κι ἐσεῖς! Ἄρα γε σώζεται ὁ ἄνθρωπος πού χάνει τόν χρόνο του ἄσκοπα; Μπορεῖς νά σταθῆς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ λέγοντας: «Κύριε, δέν εἶχα χρόνο νά προσευχηθῶ, δέν εἶχα χρόνο νά κάνω ὅ,τι ἔπρεπε, διότι ἐκύτταζα στήν τηλεόρασι, ἐμάθαινα τίς εἰδήσεις καί τί συμβαίνει στόν κόσμο;...
Ἀλλά, πιστεύω, ὅτι κανείς δέν θά τολμήση νά εἰπῆ αὐτό τόν λόγο.
Ναί, κανείς διότι ὁ κόσμος τόσο ἔχει λοξοδρομήσει καί ἀπομακρυνθῆ ἀπό τόν Θεό, ὥστε τά χριστιανικά καί ἱερά ἔργα νά φαίνωνται ὅτι εἶναι μία τρέλλα. Ὁ κόσμος εἶναι τρελλός καί λέγει ὅτι καί σύ εἶσαι τρελλός, διότι δέν κάνεις ὅ,τι κάνει αὐτός, ὅπως λέγει ὁ Σωτήρ μας. Αὐτά εἶναι παράλογα πράγματα. Ἐάν ἐγώ δέν γίνομα καλλίτερος στήν χριστιανική μου ζωή, τότε τά ἔργα μου εἶναι παράλογα.
Ἀλλά ἐμεῖς πιστεύουμε ἤ δέν πιστεύουμε πλέον; Ἐάν πιστεύουμε πράγματι ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, ὅτι πρέπει νά προετοιμαζώμεθα γι᾿ αὐτήν καί ὅτι ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἑτοιμάσθηκε γιά ἐμᾶς, τότε αὐτό εἶναι ἔργο σοβαρό! Μάχη, λοιπόν! Δέν παίζουμε μέ τά ἔργα αὐτά! Δέν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός. Εἶναι στενή ἡ ὁδός καί ὀλίγοι μπαίνουν σ᾿ αὐτήν, μᾶς εἶπε ὁ Χριστός μας. Λοιπόν τό διαβολικό πνεῦμα ἔχει δύναμι καί στούς ἔσχατους χρόνους ἀπό τώρα ἐργάζεται μέ πολλή δύναμι, ἔτσι ὅπως μᾶς λέγουν οἱ ἅγιοι. Καί ποιά εἶναι σήμερα ἡ μεγάλη δύναμίς του; Τό ράδιο, ἡ τηλεόρασις, ὁ τύπος, ὅλα αὐτά, τά ὁποῖα ἐργάζονται ἀδιάκοπα καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπροετοίμαστος γιά τήν ἄνω πορεία καί δέν ἀντιλαμβάνεται πότε καί ἀπό ποῦ παρασύρεται. Εἶναι αἰχμάλωτος καί δέν μπορεῖ νά κάνη αὐτό πού θά ἤθελε γιά τήν ψυχή του, ἀλλά κάνει αὐτό πού θέλει ὁ ἐχθρός. Κάνει μόνο αὐτό πού εἶναι εἰς βάρος του. Ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ὅμως ἐπιθυμεῖ τήν εὐτυχία καί τήν σωτηρία. Εἴτε συνειδητά εἴτε ἀσυνείδητα ὁ ἄνθρωπος φαντάζεται τήν αἰώνια μακαριότητα. Ἀλλά καί ὅσο περισσότερο κάνει αὐτά πού θέλει καί αὐτά πού βλέπει στήν τηλεόρασι τά κάνει γιά τήν αἰώνια ἐργασία καί ὄχι γιά τήν αἰώνια μακαριότητα. Δηλαδή ἐναντίον τῆς φύσεως καί τῆς ὑπάρξεώς του.
Πιστεύετε ὅτι ἡ τηλεόρασις μπορεῖ νά ἐρεθίζη τά πάθη;
Καί βέβαια τά ἐρεθίζει. Τά ἐξάπτει καί τά διατηρεῖ, διότι ἡ τηλεόρασις εἶναι ἡ καλλίτερη ὁδός γιά τήν ἁμαρτία. Γιατί οἱ πατέρες φεύγουν στά μοναστήρια τους; Γιά νά μή βλέπουν καί ἀκοῦν. Ἐνῶ ἡ τηλεόρασις εἶναι ἡ εὐκολώτερη ὁδός πού ὑποκινεῖ τά πάθη. Δέν θεραπεύεσαι στόν αἰῶνα ἀπό τά πάθη, ἐάν βλέπης ἔστω καί ἐξωτερικά, ἔστω καί ἄν δέν τά κάνης στήν πρᾶξι. Ὅμως εἶσαι αἰχμαλωτισμένος ἀπ᾿ αὐτά. Μόνον ἐάν εἶδες γυναῖκα καί σκέφθηκες κάτι γι᾿ αὐτήν, ἐπόρνευσες μέσα στήν καρδιά σου, στόν ἴδιο τόν ἑαυτό σου. Ἐάν βλέπης στήν τηλεόρασι βρώμικα ἔργα, δέν θά καθαρισθῆς ἀπό τά πάθη σου στόν αἰῶνα, έπειδή δέν μπορεῖς καί δέν ἔχεις τόν τρόπο, διότι τίς ἁμαρτωλές παραστάσεις τίς ἔχεις μέσα σου καί τίς ζῆς μέ τήν καρδιά σου.
Ὁπότε, ἐάν ἔκανες τήν ἁμαρτία μέσα σου, ἔστω καί νά μή τήν εἶδες, παρέμεινε τό εἴδωλο τῆς ἁμαρτίας, ἡ φαντασία καί οἱ ἐμπαθεῖς μορφές, οἱ ὁποῖες χαράσονται μέσα στόν ἄνθρωπο. Ἄς ποῦμε ὅτι δέν κάνεις πλέον τήν ἁμαρτία, ἀλλά ὁ νοητός ἐχθρός σοῦ τήν φέρνει στόν νοῦ καί μερικές φορές σέ σπρώχνει νά στέκεσαι μπροστά της, ὁπότε καί πάλι ἔκανες τήν ἁμαρτία. Τώρα ἐάν εἶδες τήν ἁμαρτία καί μετά τήν ἔκανες καί μέ τό ἔργο, αὐτό σημαίνει ὅτι τήν ἔκανες πρῶτα μέσα στόν νοῦ σου. Καί γιά νά μή ἁμαρτήσης πλέον, πρέπει νά καθαρισθῆς ἀπ᾿ αὐτές τίς ἁμαρτωλές παραστάσεις.
Λέγει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ὅτι ὁ ὀργανισμός τοῦ ἀνθρώπου ἔχει μία ροπή νά μολύνεται καί νά λοξοδρομεῖ σύμφωνα μέ τούς τύπους τῆς ἁμαρτίας πού κάποτε τήν διέπραξε. Καί τότε, χωρίς ἐσύ νά θέλης, τό σῶμα σου καί οἱ αἰσθήσεις σου ἐγείρονται ἀσυνείδητα ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ροπῆς, ἡ ὁποία προῆλθε στήν ὕπαρξί σου ἀπ᾿ αὐτές τίς ἁμαρτίες. Πρέπει νά τήν θεραπεύσης. Εἶναι μία πληγή, πού προέρχεται ἀπό ἐκεῖ καί εἶναι αἰματωμένη. Καί γιά νά ἀπαλλαγῆς ἀπ᾿ αὐτή τήν κατάστασι πρέπει νά τήν θεραπεύσης καί ὤοο! Πόσο δύσκολη εἶναι ἡ θεραπεία. Ὅταν τό στάδιο τῆς ἁμαρτίας εἶναι προχωρημένο καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει κυριευθῆ ἀπό τήν ἁμαρτία, δέν μπορεῖ πλέον νά θεραπευθῆ! Βλέπει ὅτι εἶναι πεσμένος μέσα στήν φωτιά καί πορεύεται πρός τήν φωτιά εἴτε τό θέλει εἴτε δέν τό θέλει, διότι εἶναι πλήρως αἰχμαλωτισμένος καί ὁ διάβολος τόν τραβᾶ κοντά του.
Ἡ τηλεόρασις μπορεῖ νά προκαλεῖ καί τό πάθος τῆς κενοδοξίας;
Ναί, ὅλες τίς ἁμαρτίες, ὅλα τά πάθη μπορεῖ νά ὑποκινεῖ. Διότι τόν ἕνα ἄνθρωπο τόν προκαλεῖ στό ἕνα πάθος, τόν ἄλλον στό ἄλλο πάθος. Σέ μένα ἐξάπτει τήν κενοδοξία, στόν ἄλλον κάτι ἄλλο. Ὁποιοδήποτε πάθος πού μέ βλάπτει εἶναι κακό. Ὅλα δένονται τό ἕνα μέ τό ἄλλο, διότι πηγαίνει τό ἕνα πάθος κοντά στό ἄλλο.
Πάτερ, παρατηρεῖται ὅτι οἱ οἰκογένειες πού κυττάζουν στήν τηλεόρασι, ἔχουν πολλούς διαπληκτισμούς, λογομαχίες πού φθάνουν μέχρι σέ δυναμικές λύσεις. Πιστεύετε ὅτι κι αὐτά τά προκαλεῖ ἡ τηλεόρασις;
Ἐπειδή αὐτό εἶναι ἔργο ψυχικῆς ἐρημώσεως καί οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουν πλέον καιρό γιά ἐσωτερική ἐργασία, οὔτε γιά συμβουλές καί προσευχή, κι ὅταν βλέπουν αὐτά τά πράγματα στήν τηλεόρασι μέ τίς λογομαχίες, τά σκάνδαλα καί τίς συμπλοκές, καί χωρίς νά τό θέλουν, ὑποτάσσονται οἱ αἰσθήσεις στό κακό καί μετά ὅλη ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Καί ὁ π. Στανιλοάε λέγει ὅτι ὁ ἐχθρός δέν μπορεῖ νά μᾶς κυριεύσει κατ᾿ εὐθεῖαν, ἀλλά μᾶς πιάνει πλαγίως: ἐμεῖς εἴμεθα ἐδῶ καί συζητᾶμε κι αὐτός (διάβολος) εἶναι ἀπέναντι καί, ὅπως ἀνάβει πάνω ἀπό τό κεφάλι σου τό ἠλεκτρικό φῶς, ἔτσι ἔρχεται αὐτός καί σοῦ πετᾶ μερικούς πονηρούς λογισμούς μέσα στήν ψυχή σου καί, ἐάν εἶσαι καί ἐμπαθής, μπαίνει μέσα στήν ψυχή σου καί ἐρεθίζει τό πάθος καί ὑποκινεῖ στό ἔργο. Καί, χωρίς νά θέλη, βλέποντας ὁ ἐμπαθής ἄνθρωπος τήν ἁμαρτία, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεται, οἱ αἰσθήσεις του ἤδη ἐπηρεάσθηκαν καί ὅλα αὐτά διότι ὁ ἐχθρός ἄνοιξε τήν πόρτα, εἴτε μέσῳ τῆς ὁράσεως, εἴτε μέσῳ τῆς ἀκοῆς.
Ὤ!...ὤ...ἡ φυλακή τοῦ νοῦ! Τότε οἱ ματιές καί τά τεχνάσματα ἀπό ὲκεῖ, ἀπό τήν τηλεόρασι, κυριεύουν τόν ἄνθρωπο, χωρίς νά θέλει, ἀπό μία περιέργεια τοῦ ἀρέσει νά τά βλέπει. Ὅπως στήν ἐκκλησία, συμμετέχοντας βλέπουμε ὡραῖα καί ἅγια πράγματα καί ἡ ψυχή μας τρέφεται καί ἐμπλουτίζεται. Ἔτσι, ὅταν βλέπη τά κακά ἔργα, οἱ αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου ἐπηρεάζονται ὀργανικά ἀπ᾿ αὐτά τά πράγματα καί, χωρίς νά τό ἀντιληφθῆ, ἐάν εἶναι καί λίγο ἐμπαθής, τόν κυριέουν καί τόν ὁδηγοῦν στό πάθος. Τότε κατά φυσικό τρόπον δημιουργοῦνται λογομαχίες καί συμπλοκές. Καί, ἄν ὑπάρχη καί κάποια δοκιμασία στήν οἰκογένεια, βλέποντας καί μερικά πράγματα στήν τηλεόρασι οἱ ἄνθρωποι ἀγριεύουν καί ἀκολουθοῦν ταραχές κι ὅλα αὐτά ἀπό τήν ὅρασι. Βλέποντας στήν τηλεόρασι φόνους καί διαξιφισμούς καί σκάνδαλα, ὅλα αὐτά τούς ἀγριεύουν. Ὁ θέα αὐτῶν τῶν πραγμάτων εἶναι πολύ ἐπιβλαβής στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου.
Ὑπάρχουν σήμερα ἱστορίες θρησκειῶν πού λέγουν ὅτι ἡ τηλεόρασις εἶναι σάν μία θρησκεία. Πιστεύετε ὅτι μπορεῖ αὐτό νά εἶναι ἀλήθεια; Ὅτι οἱ ἄνθρωποι προσέρχονται στήν τηλεόρασι, ὅπως συμπεριφέρονται μπροστά σέ μία εἰδωλολατρική θρησκεία.
Ἀλλοίμονο, ἡ θρησκεία δέν μπορεῖ νά εἶναι παρά μία. Εἶναι αὐτή πού συνδέεται μέ τόν ἀληθινό Θεό. Δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει μία θρησκεία τῶν ἁμαρτιῶν, ἔτσι ὅπως λέγουν τώρα: «θρησκεία τοῦ πανσεξουαλισμοῦ». Τώρα εἶναι ἡ μεγάλη ἀποστασία γιά τήν ὁποίαν γράφει ἡ Ἀποκάλυψις (κεφάλαιο 17). Αὐτό εἶναι καί νά τό ξέρετε! Δέν βλέπουμε κάτι ἄλλο! Ἐκεῖ γράφεται ὅτι θά εἶναι μία ἀκόλαστη γυναῖκα, πού θά φαίνεται σ᾿ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Αὐτή εἶναι ἡ ἀκολασία σήμερα, πού ἔρχεται μέ τήν τηλεόρασι, χρησιμοποιεῖ τήν βία, τήν πίεσι καί ὑποχρέωσι σ᾿ὅλο τόν κόσμο, καί μέσα στήν νοοτροπία τοῦ κόσμου. Βλέπετε; Ἔφθασαν οἱ ἁμαρτίες, τίς ὁποῖες ὁ Θεός τίς ἐπαίδευσε παλαιά μέ καταστροφή, μέ ἐξαφάνισι μέ τίς ὁποῖες προασπίζονται δῆθεν τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου. Εἶδα σ᾿ ἕνα περιοδικό, τό περιστατικό ἔπεσε στά χέρια μου, κάτι πού εἶχε σχέσι μέ τίς δραστηριότητες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς. Ἦταν ἐκεῖ τό ἑξῆς γραμμένο: «Ἐφτιάξαμε τό τάδε, δημιουργήσαμε τό τάδε, ἱδρύσαμε τό τάδε...τώρα στά χρόνια αὐτά. Καί σέ ἄλλο μέρος ἔχει γραφτῆ: «Ἡ Ἐπιτροπή χαίρεται διότι κατώρθωσε νά παραμερίση τά ἐμπόδια, πού ἦταν ἐναντίον τῆς ὁμοφυλοφιλίας». Δηλαδή ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή καί ὄχι ἡ ρουμανική κυβέρνησις! Κι αὐτοί οἱ δικοί μας δέχθηκαν καί κατεβρόχθισαν τήν ἀκολασία καί βρωμιά πού τούς προσφέρθηκε καί ὑποχρεώθηκαν νά τήν δρομολογήσουν στήν χώρα μας, χωρίς νά σκέπτωνται τήν ρουμανική χριστιανική μας παράδοσι, χωρίς νά ὑπολογίζουν τίποτε. Καί φέρουν τήν βρωμιά τους σάν μία ἀποσκευή, τήν σερβίρουν στόν λαό μας καί ὅποιος θέλει τρώγει κι ἀπ᾿ αὐτήν.
Στήν τηλεόρασι εἶναι ἀναρίθμητες οἱ ταινίες καί οἱ ἐκπομπές πού κάνουν προπαγάνδα γιά τήν ὁμοφυλοφιλία καί τήν πορνεία.
Ναί, αὐτό εἶναι δαιμονικό ἔργο! Λέγουν οἱ ἅγιοι Πατέρες: Κανένα ἁμάρτημα δέν μολύνει τόσο τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ὅσο ἡ σαρκική ἁμαρτία. Ὁ ἄνθρωπος κάνει τό κάθε ἁμάρτημα ἔξω ἀπό τόν ἑαυτό του, ἀλλά τήν ἀκολασία τήν κάνει μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του. Τώρα ἡ ἁμαρτία εἶναι τῆς μόδας, βλέπετε! Νά μολυνθῆ ὁ ἄνθρωπος μέχρι τά τρίσβαθα τῆς ψυχῆς του, καί ὄχι μόνο ὁ ἐνήλικας, άλλά καί τά μικρά παιδιά.
Πάτερ, τί ἐπί τέλους πρέπει νά κάνη ὁ κόσμος καί τί πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς γιά νά τούς βοηθήσουμε νά ἐγκαταλείψουν τήν τηλεόρασι καί τόν ἠλεκτρονικό ὑπολογιστή;
Τί νά κάνετε; Συζητεῖστε πνευματικά, ὅπως σᾶς εἶπα μέ ἁπλό λόγο, μπορεῖ νά βοηθήσετε τούς καλούς ἀνθρώπους μέ μία σαφήνεια γιά τό πρόβλημα αὐτό. Δέν ἐδημιούργησα ἐγώ μόνος μου τήν κατάστασι αὐτοῦ τοῦ κόσμου, δέν κάνω ὅ,τι θέλω ἐγώ μέ τόν ἑαυτό του, συνήργησαν καί ἄλλοι μέ κάποιο σκοπό καί μία προοπτική. Ἔτσι πρέπει νά καταλάβουμε αὐτά τά πράγματα. Γιατί ἔπλασε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο; Λέγει: «Ἔλθετε νά κληρονομήσετε τήν Βασιλεία τήν ὁποία σᾶς τήν ἑτοίμασα ἀπό τήν ἀρχή τοῦ κόσμου». Ὁ Θεός ἑτοίμασε γιά τόν ἄνθρωπο μία μακαριότητα ἀπό τήν ἀρχή τοῦ κόσμου. Τελικά εἴμεθα στό στάδιο πού εὑρισκόμεθα τώρα, τό στάδιο τῆς κληρονομιᾶς. Πρέπει νά ἑτοιμαζώμεθα, δέν θά βροῦμε αὐτή τήν εὐτυχία στόν παράδεισο τῶν ἀπολαύσεων ἀπό τήν ἀρχή τῆς δημιουργίας. Ἄς προετοιμαζώμεθα γιά νά εἰσέλθουμε στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ὁπότε, κάθε τι τό ὁποῖον κάνουμε, πρέπει νά ἔχουμε ὑπ᾿ ὄψιν μας τόν σκοπό γιά τόν ὁποῖον ζοῦμε. Καί τότε νά προετοιμαζώμεθα.
Πῶς νά προετοιμαζώμεθα;
Ἦλθε ἀνάμεσά μας ὁ Θεός καί δέν ἦλθαν σοφοί ἤ φιλόσοφοι γιά νά μᾶς μιλήσουν γιά τήν σοφία τῶν ἔργων Του. Ὁ Ἴδιος ὁ Θεός ἦλθε καί μᾶς τά ἔδειξε ὅλα αὐτά καί τί πρέπει νά κάνουμε γιά νά τά ἀπολαύσουμε. Ὁπότε, ἐάν ξέρουμε γι᾿ αὐτά τά πράγματα, τά βλέπουμε μέ σοβαρότητα καί ὅτι δέν εἶναι ἀστεῖα. Μᾶς εἶπε νά προσευχώμεθα...νά κάνουμε τό τάδε καί τό τάδε...Νά τά πάρουμε στά σοβαρά καί τότε ἡ ζωή μας γίνεται ἁπλούστερη. Ἐνῶ ἄλλα πράγματα δέν ἔχουν στήριγμα στήν ὕπαρξί μας. Μᾶς δίνουν κάποιο νόημα; Κάθε τι τό ὁποῖον κάνουμε πρέπει νά μᾶς ὁδηγῆ καλλίτερα στήν πνευματική ζωή. Λέγει ὁ Χριστός μας ὅτι ὅποιος μέ ἀγαπᾶ, νά ἐφαρμόζη τίς ἐντολές μου». Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἐντολή παρά ἐκείνη πού λέγει νά ἀγαποῦμε τόν Θεό καί τόν πλησίον μας σάν τόν ἑαυτό μας».
Βασικά, γνωρίζω ἐγώ ἕνα πλῆθος ἔργων τά ὁποῖα πρέπει νά τά κάνω ὁπωσδήποτε. Αὐτό πρέπει νά εἶναι ἡ παντοτεινή φροντίδα τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἀληθινοῦ χριστιανοῦ: Κάθε τι πού κάνει καί πού σκέπτεται ἤ καί ὁμιλεῖ, τό πᾶν νά τόν προετοιμάζει γιά τήν αἰώνια ζωή. Μᾶς λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «Ἐγώ ξέρω ὅτι πρέπει νά κληρονομήσω τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ὁπότε πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γι᾿ αὐτήν». Ἐμπρός λοιπόν! Ξέρω ὅτι ὁ Θεός μοῦ προετοίμασε αὐτή τήν Βασιλεία κι ἐγώ πρέπει νά μπῶ μέσα σ᾿ αὐτήν καί γι᾿ αὐτό πρέπει νά ἑτοιμασθῶ. Δέν μπορῶ νά μπῶ χωρίς ἑτοιμασία. Ξέρω ὅτι πρέπει νά δώσω ἐξετάσεις στό πανεπιστήμιο καί ὁπωσδήποτε πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γιά τό ἔργο αὐτό. Ἀλλοίμονο, ἄν δέν ἑτοιμάζομαι, βάζω τά βιβλία στήν ἄκρη καί πάω γιά ἐξετάσεις. Τί κάνω; Σίγουρα δέν θά ἀποτύχω; Ἔτσι γίνεται καί στήν περίπτωσί μας.
Ἐάν ἑτοιμάσθηκα, ἔρχεται το τέλος κι αὐτό εἶναι ἀναπόφευκτο, καί πεθαίνουμε ὅλοι. Καί τό τέλος τοῦ κόσμου θά ἔλθη κι αὐτό μία ἡμέρα. Κι ἐγώ τότε θά εἶμαι ἀκόμη ἀδιάφορος καί ἀπροετοίμαστος. Παρέμεινα στήν καρότσα! Δέν θά εἰσέλθω στήν Βασιλεία, διότι δέν ἑτοιμάσθηκα γι᾿ αὐτήν. Πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γιά νά μπῶ ἀπό τήν στενή πορτίτσα κι αὐτή εἶναι ὁ Χριστός πού εἶπε ὅτι «Ἐγώ εἶμαι ἡ Ὁδός, ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή». Ποιά εἶναι, λοιπόν, ἡ ὁδός ἡ ὁποία φέρει στήν ζωή; Εἶναι ὁ Χριστός! Ὅλα αὐτά τά ξέρουμε ὅλοι μας καί ἄν τά ἐφαρμόζουμε δέν ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τίποτε ἄλλο.
Σᾶς λέγω ὅτι πάρα πολλά ἔργα εἶναι μάταια καί τελείως ἄχρηστα. Διότι ὁ κόσμος μπερδεύεται πολύ μέ τίς ὑλικές ἀνάγκες. Κύτταξε, στήν ἀρχαιότητα τά πράγματα ἦταν πολύ ἁπλᾶ. Σχεδόν, μέ τό μέτρο πού περιπλέκεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τά ἐγκόσμια, ἄλλο τόσο ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεό. Ἀποξενώθηκε καί τώρα-ἡ τελευταία κονιορτοποίησις-φθάνουμε νά μήν ἔχουμε πλέον χρόνο γιά τόν Θεό καί τά θρησκευτικά μας καθήκοντα. Δέν ὑπάρχει πλέον τόπος γιά τόν Θεό. Ὁ κόσμος εἶναι ἀνακατωμένος πού δέν ἔχει πλέον σχέσι μέ τόν Θεό, δέν ἔχει λογική καί δέν καταλαβαίνει τί κάνει. Αὐτή ἡ κοινωνία μας εἶναι ἀνώμαλη καί ἀφύσικη. Δέν μποροῦμε νά τήν περιμαζέψουμε καί νά τήν ράψουμε σέ ἕνα κουστούμι (εἶδος) γιά νά μᾶς ἀρέσει, ὅπως πρέπει νά εἶναι. Ἀλλά ὄχι, αὐτό δέν γίνεται! Ἐάν φύγουμε ἀπ᾿ αὐτήν, φεύγουμε ἀπ᾿ Αὐτόν, πού μᾶς εἶπε τά λόγια: «Ἐάν κάτι μέ βοηθεῖ νά γίνομαι καλίτερος, αὐτό εἶναι καλό, ἐάν ὅμως δέν μέ βοηθῆ, δέν μοῦ εἶναι καλό».
Πάτερ, ἀπό πρακτικῆς πλευρᾶς, ἡ τηλεόρασις εἶναι ἕνα μέσον. Καί ἡ δημοσιογραφία καί σχεδόν κάθε τι πού λέγεται σύγχρονος πολιτισμός, νέα ἐποχή καί νέα πορεία, εἶναι ἕνας παραλογισμός. Συνεχῶς παρουσιάζονται νέες σκηνές, ἐκδηλώσεις, ὅλα εἶναι ἕνα παραλήρημα, εἶναι μία τρέλλα!...
Ναί, δέν τό βλέπεις; Τό πᾶν νά γράφεται, νά φαίνεται, τυπογραφία καί παρουσίασις, πρόοδος στό γκρέμισμα τῶν πάντων. Αὐτά εἶναι ἕνα ἀπό τά σημεῖα αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος. Οἱ ἄνθρωποι πιέζονται νά καταναλώνουν τά πάντα, αὐτά πού τούς προσφέρει γιά κατανάλωσι ἡ κοινωνία, ἀλλά αὐτοί δέν καταλαβαίνουν αὐτό τό εἶδος καταναλώσεως: κοιλιοδουλεία, καλοζωΐα, ἱκανοποίησις ἀφύσικων ἀναγκῶν. Γιατί οἱ ἅγιοι Πατέρες βάζουν φραγμό καί ἐγκράτεια στήν κοιλία μέ τήν νηστεία καί τά ἄλλα μέσα; Διότι χωρίς τήν ἐγκράτεια, παράλληλα μέ τήν κοιλιοδουλεία, ἐμφανίζεται καί ἡ σαρκική ἀκολασία. Γι᾿ αὐτό στήν καταναλωτική αὐτή κοινωνία μας φθάσαμε σήμερα στήν κατάστασι αὐτή. Ἡ καλοζωΐα καί ἡ ἀκολασία ἔγιναν οἱ δύο τρόποι αὐτῆς τῆς ζωῆς. Ἡ ἀκολασία νομιμοποιήθηκε, ἐπισημοποιήθηκε καί μπῆκε σάν πολιτισμός στήν ζωή τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων. Κανένα ἁμάρτημα δέν μολύνει τόσο βαθειά τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου, ὅσο ἡ ἀκολασία. Ἔε,..αὐτό ἔγινε τῆς μόδας γιά νά καταστρέψη ἐξ ὁλοκλήρου τόν ἄνθρωπο, ὥστε νά μήν ἐπανακτήση πάλι τήν καθαρότητα της ψυχῆς του. Ἕνας σαρκικός ἁμαρτωλός ἄνθρωπος φθάνει στήν αὐτοκτονία, στήν ἀσυδοσία καί γίνεται ἕνα ναυάγιο πού συνοδεύεται καί μέ ἐπίσημο τρόπο στήν κόλασι. Δέν ἔχεις τί νά κάνης πλέον, ἀλλά αὐτό εἶναι σίγουρο. Γι᾿ αὐτό ὅλα τά κακά πού ὑπάρχουν τώρα στήν κοινωνία μας εἶναι δεμένα τό ἕνα μέ τό ἄλλο.
Πάτερ, πῶς ἐπιτρέπει ὁ Θεός ἡ τηλεόρασις νά κάνη τόσο μεγάλο κακό στούς ἀνθρώπους, νά καταστρέφη τόν νοῦ τῶν παιδιῶν καί νά τά παρασύρη στήν ἀκολασία;
Ἀγαπητέ μου ἀδελφέ, ὁ Θεός δέν ἐπιβάλλει τό καλό μέ τήν βία. Χρειάζεται ἡ θέλησις τοῦ ἀνθρώπου γιά νά ἀντιδράση στό κακό. Γιατί ὁ Θεός ἄφησε τόν Ἰούδα νά κρεμασθῆ; Ἦταν μάλιστα καί μαθητής Του. Ναί, ἀλλά ὁ Θεός δέν τόν ἐξηνάγκασε. Μποροῦσε ὁ Θεός νά τοῦ ἀλλάξη τόν νοῦ, νά τόν ἀποτρέψη, ἀλλά δέν τό ἔκανε. Ὁ Θεός δέν ἐμποδίζει τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν ἔπλασε τόν ἄνθρωπο καί τοῦ χάρισε τά δῶρα του ὁ Θεός, τόν ἔπλασε μέ σκοπό νά γίνη ὁ ἄνθρωπος ὅμοιος μέ αὐτόν, μέ τήν ἐλευθερία του καί τήν συνείδησί του, χωρίς νά τοῦ περιορίζη αὐτά τά δῶρα. Δέν ἔχει ἀξία ἡ ἀρετή πού γίνεται μέ ἐκβιασμό. Δέν εἶναι καλή. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ἀποφασίζῃ μόνος του γιά τά καλά ἔργα πού θέλει νά κάνη. Ἀπ᾿ ἐκεῖ περιμένει καί τόν μισθό, διότι αὐτός μέ τήν ἀπόφασί του, μέ τήν σκέψι του, μέ τούς καλούς του λογισμούς ἔκανε τό τάδε καλό, χωρίς ἡ συμπεριφορά του νά τοῦ ἐπιβάλλεται ἀπ᾿ ἔξω. Ἕνα ἔργο κατευθυνόμενο ἀπό ἄλλους δέν εἶναι καλό. Ποτέ δέν γνωρίζεις τί εἶναι τό μέλι, ἐάν πρῶτα δέν τό δοκιμάσης. Ποτέ δέν γνωρίζεις τί εἶναι καί ποιές οὐράνιες εὐλογίες θά ἀξιωθῆς, ἐάν δέν τίς ἐπιθυμεῖς καί δέν τίς ἐπιδιώκης. Μερικά ἀγαθά τῶν ὁποίων δέν ἔχεις ἐμπειρία, οὔτε κάποιο λογαριασμό μ᾿ αὐτά, εἶναι ξένα γιά σένα καί δέν μπορεῖς νά χαίρεσαι γι᾿ αὐτά. Πρέπει νά συμμετέχης μέ ὅλη τήν ψυχή σου μ᾿ αὐτά γιά νά τά γνωρίσης.
Οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι καί πολύς κόσμος σήμερα ἀρχίζουν νά ἔχουν πνευματικές ἀναζητήσεις καί ἀνησυχίες. Καί τότε, μέσα ἀπ᾿ αὐτά τά πνευματικά πράγματα, ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται καλά καί ἐξωτερικά. Δέν αἰσθάνεται ψυχικά κατεστραμμένος, ἀλλά ἔχει μία συναίσθησι. Πάντως, γενικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐμπαθής, συνηθισμένος μέ τήν κακία τοῦ κόσμου, χωρίς ἰδιαίτερα πνευματικά ἀγωνίσματα κι αὐτά δέν τά βλέπει ὁ κόσμος, πού κινεῖται μέσα στά ἐπίπεδα τῶν κοσμικῶν του ἀναγκῶν-γιά φαγητά, ἐνδυμασία, κέρδος κλπ.-καί δέν βλέπει καθόλου γιά πνευματικά πράγματα.
Ὁπότε ἡ συμβουλή καί προτροπή μου εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά ἀναχωρῆ πότε πότε ἀπ᾿ αὐτά γιά νά ἐπανευρίσκη τόν πνευματικό του προσανατολισμό νά συναντᾶται μέ τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος εὑρίσκεται μέσα στό βάθος τῆς καρδιᾶς του καί νά μπαίνη ἀπ᾿ ἔξω μέσα στήν κάμαρά του, στόν νυμφικό θάλαμο τῆς καρδιᾶς του. Ὁπότε, ὁ ἄνθρωπος πού προσεύχεται βράδυ ἤ πρωΐ στά βάθη της καρδιᾶς του, ἀναχωρεῖ ἀπό τά ἐγκόσμια. Δέν μπορεῖ νά κάνη αὐτό τό ἔργο στή μέση τοῦ δρόμου, τό κάνει μυστικά μέσα του.
Ἡ φυλακή τοῦ νοῦ καί ἡ προσευχή, εἶναι, ὅπως λέγεται, ἡ ἕνωσις ψυχῆς μέ τό σῶμα. Δέν μπορεῖ νά προσευχηθῆ καλά κάποιος ἐάν δέν ἔχη φυλακή τοῦ νοῦ του καί δέν διαφυλάσσει τόν νοῦ του ἀπό ὅλες τίς ἐξωτερικές ἐπιδράσεις καί τίς ἁμαρτωλές ἐνθυμήσεις. Γι᾿ αὐτό καί τά μοναστήρια ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἱδρύσεώς τους, κτίζονται μακριά ἀπό τόν κόσμο, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔφευγαν γιά τήν ἔρημο καί σχεδόν ὅλα τά μοναστήρια εἶναι στήν ἔρημο. Φυγή ἀπό τόν κόσμο! Αὐτό εἶναι φυσικός νόμος γι᾿ αὐτόν πού θέλει νά ζήση πνευματικά. Πρέπει νά φύγη ἀπό τόν κόσμο.
Νά φύγης ἀπό τόν κόσμο σημαίνει νά ἐπανέλθης στήν φυσική σου κατάστασι, στίς στοιχειώδεις σωματικές σου ἀνάγκες καί μάλιστα στό ἐλάχιστον δυνατόν: μέ ἐγκράτεια, νηστεία, ταπείνωσι, ἁπλότητα, ἑκούσια πτωχεία, σεμνή ζωή καί ὄχι μέ διαχύσεις, ἐπίσημα γεύματα, μοντέρνα ζωή καί τά ἄλλα. Νά ἐπιστρέψης στό φυσιολογικό ἐπίπεδο καί μέ μόνα τά ἀναγκαῖα. Νά κάνουμε μόνο τά ἀναγκαῖα ἔργα ὄχι γιά ἀπόλαυσι καί γιά ψυχαγωγία. Μόνο τροφές καί ἐνδυμασία, νά σκεπάζω τό σῶμα μου, νά τό προφυλάξω ἀπό τήν κακοκαιρία καί τήν γυμνότητα καί ὄχι μέ πολυτελῆ ροῦχα καί στολίδια καί ἀκριβά πράγματα, διότι αὐτά χαϊδεύουν τήν κενοδοξία καί τήν ὑπερηφάνεια καί κάθε τι ἄλλο. Τό ἴδιο νά γίνεται καί μέ τό φαγητό καί μέ ὅλα τά ἄλλα ἀναγκαῖα τοῦ σώματος.
Ἔργο τοῦ νοῦ μας εἶναι ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ, ἡ προσευχή.
Οἱ Πατέρες λέγουν ὅτι ὁ νοῦς πλάσθηκε γιά νά εἶναι ἐκεῖ κοντά στόν Θεό. Μία ἀπό τίς μεγάλες δυσκολίες τοῦ νοῦ εἶναι ὅτι ἐρημώνεται, διότι δέν κάνει τήν ἐργασία πού πρέπει. Λέγεται: Δώσε στό νοῦ τήν ἐργασία του. Ἐάν ὁ νοῦς ἔχει ἐργασία, τότε δέν ἑλκύεται ἀπό τήν περιέργεια, ὅπως συμβαίνει μέ τήν τηλεόρασι. Καί ποιά συγκεκριμένα ἐργασία; Νά ἔχη μία πνευματική ἀναφορά, μία προσευχή κι ἄν μπορῆ νά λέγη ἀδιάκοπα μία ἐσωτερική προσευχή. Νά προσεύχεσαι στόν Θεό, τόσο συχνά, ὅσο ἀναπνέεις. Ἐάν ὁ νοῦς εἶναι πάντοτε ἀπασχολημένος μέ τήν προσευχή, δέν παρασύρεται κατόπιν ἀπό τίς ἐξωτερικές ἐντυπώσεις καί δέν «μπλοκάρεται». Ἐάν ἔχει μία ὑψηλή, πνευματική καί ἁγία αἴσθησι, ἐντυπωσιάζεται ἀπ᾿ αὐτήν, δέν ἑλκύεται ἀπό τίς κοσμικές χαρές καί τρέχει νά εὕρη μόνο τίς πνευματικές. Αὐτό εἶναι ἁπλότης. Ὁ Γέροντας Παΐσιος Ὀλάρου τῆς σκήτης Σύχλας Ρουμανίας, ὅσον ἀφορᾶ αὐτό τό θέμα, ἦταν πολύ ἁπλός.
Ἔλεγε: Κάποια φορά ἦλθε σέ μένα μία γυναῖκα τοῦ λαοῦ καί μέ ρώτησε:
-Τί νά κάνω, πάτερ, διότι ἐγώ δέν ξέρω νά διαβάζω καί δέν διδάχθηκα τήν προσευχή; Θά σωθῶ χωρίς τήν προσευχή; Καί ὁ Γέροντας τῆς εἶπε:
-Δέν προσεύχεσαι καθόλου;
-Ναί, προσεύχομαι.
-Καί πῶς λές λοιπόν ὅτι δέν προσεύχεσαι;
-Κατόπιν τῆς εἶπε:
-Κύτταξε πῶς ἐγώ προσεύχομαι. Ὅταν σκουπίζω τό σπίτι προσεύχομαι ἔτσι στόν Θεό: «Κύριε, καθάρισε τούς λεκέδες ἀπό τήν ψυχή μου, ὅπως ἐγώ τώρα βγάζω τήν ἀκαθαρσία ἀπό τό σπίτι γιά νά Σέ εὐχαριστήσω, ὅπως μοῦ ἀρέσει καί μένα, ὅταν τό σπίτι μου εἶναι καθαρό. Ὅταν πλένω τά ροῦχα μου λέγω στόν Κύριο: «Κύριε, πλῦνε με ἀπό τίς κακίες τῆς ψυχῆς μου, γιά νά εἶμαι κι ἐγώ καθαρός, ὅπως εἶναι καθαρό τό ὑποκάμισό μου». Ἔτσι νά λές καί γιά ὅλα ὅσα κάνεις. Ἄραγε δέν εἶναι καλή αὐτή ἡ προσευχή;
-Ἔτσι νά ζήσης σέ ὅλη σου τήν ζωή καί θά σωθῆς!
Αὐτή εἶναι ἡ ἀδιάκοπη προσευχή, τήν ὁποίαν μερικοί ὀνομάζουν νοερά προσευχή. Δηλαδή, σέ ὅλες γύρω τίς ἀπασχολήσεις σου νά βλέπης τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Καί νά κάνης αὐτήν τήν ἐργασία, διότι μπορεῖς. Ἀλλά, ὅταν κάνης μία ἐξωτερική ἐργασία, πού εἶναι ἀναγκαία, ὁ νοῦς σου εἶναι δεμένος μέ αὐτήν. Ἀλλά εἶναι δεμένος καί μέ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, διότι Αὐτός εἶναι πανταχοῦ παρών καί βλέποντάς Τον βλέπεις τά ἔργα του τά ὁρατά καί τά ἀόρατα. Τότε ὁ νοῦς δέν εἶναι περίεργος, δέν θέλει πλέον νά παρακολουθῆ, διότι δέν ἔχει χρόνο. Δέν θέλει πλέον νά βλέπη κάτι ἄλλο, διότι εἶναι πάντοτε ἀπησχολημένος μέ τά ἅγια καί ὑψηλά πράγματα καί οἱ ἄλλες ὑποθέσεις τήν ἀφήνουν ἀνεπηρέαστη.
Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη. 10-9-2009.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
