Ήδη κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, οι φαρμακευτικές εταιρείες απέκτησαν όλο και μεγαλύτερη επιρροή στην ιατρική και την ιατρική έρευνα. Οι γιατροί που έχουν κάποια χρόνια στο επάγγελμα είναι ακόμη σε θέση να κάνουν διάγνωση με ψηλάφηση και ακρόαση. Οι νεότεροι γιατροί δεν προσπαθούν πλέον καν να το κάνουν αυτό, αλλά προτιμούν να κοιτάζουν τον υπολογιστή για να δουν τι απαιτούν οι “κατευθυντήριες γραμμές” ή να παραγγέλνουν ακριβές εξετάσεις.
Τα θέματα αυτά παραμελούνται επίσης στην εκπαίδευση, η βιοχημεία και η φυσιολογία διδάσκονται στην αρχή των μαθημάτων και προφανώς δεν κατανοούνται από τους περισσότερους, παρόλο που είναι απαραίτητα για σχεδόν κάθε θεραπεία. Αντίθετα, τα φάρμακα συνταγογραφούνται πολύ γρήγορα, ανεξάρτητα από τις παρενέργειές τους.
Στο παλαιότερο και σημαντικότερο ιατρικό περιοδικό, το BMJ, αυτή η παραίτηση της σύγχρονης ιατρικής από την επιστημονική βάση υπόκειται σε οξεία κριτική σε ένα άρθρο.
Η εισαγωγή της ιατρικής που βασίζεται σε αποδείξεις αποτέλεσε μια αλλαγή παραδείγματος που αποσκοπούσε στο να θέσει την ιατρική σε υγιή επιστημονική βάση. Ωστόσο, η εγκυρότητα αυτού του νέου παραδείγματος εξαρτάται από αξιόπιστα δεδομένα από κλινικές δοκιμές, οι περισσότερες από τις οποίες διεξάγονται από τη φαρμακοβιομηχανία και δημοσιεύονται στο όνομα ακαδημαϊκών υψηλού προφίλ. Η δημοσιοποίηση προηγουμένως εμπιστευτικών εγγράφων της φαρμακοβιομηχανίας έδωσε στην ιατρική κοινότητα μια πολύτιμη εικόνα του βαθμού στον οποίο παραποιούνται οι κλινικές δοκιμές που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία. Μέχρι να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, η ιατρική που βασίζεται σε αποδείξεις θα παραμείνει μια ψευδαίσθηση.
Οι συγγραφείς αναφέρονται στην επιστημονική γνωσιοθεωρία, όπως παρουσιάζεται από τον Karl Popper, για παράδειγμα:
Μια επιστήμη με πραγματική ακεραιότητα θα ήταν μια επιστήμη στην οποία οι επαγγελματίες δεν θα προσκολλώνται σε αγαπημένες υποθέσεις, αλλά θα λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τα αποτελέσματα των πιο αυστηρών πειραμάτων. Αυτό το ιδανικό, ωστόσο, απειλείται από τις εταιρείες, όπου τα οικονομικά συμφέροντα υπερισχύουν του κοινού καλού. Η ιατρική κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από έναν μικρό αριθμό πολύ μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών που ανταγωνίζονται για μερίδιο αγοράς, αλλά είναι ουσιαστικά ενωμένες στις προσπάθειές τους να επεκτείνουν την αγορά αυτή.
Και επιπλέον με αυτό που παρακολουθούμε σήμερα σε μαζική κλίμακα σε σχέση με την καταστολή της αρκετά πιθανής επιτυχημένης θεραπείας των αναπνευστικών λοιμώξεων όπως είναι η Covid και τον κίνδυνο της γονιδιακής θεραπείας:
Η επιστημονική πρόοδος παρεμποδίζεται από την ιδιοκτησία των δεδομένων και της γνώσης, επειδή η βιομηχανία αποσιωπά τα αρνητικά αποτελέσματα των μελετών, δεν αναφέρει τα ανεπιθύμητα συμβάντα και δεν μοιράζεται τα ακατέργαστα δεδομένα με την ακαδημαϊκή ερευνητική κοινότητα. Οι ασθενείς πεθαίνουν εξαιτίας του αρνητικού αντίκτυπου των εμπορικών συμφερόντων στην ερευνητική ατζέντα, τα πανεπιστήμια και τις ρυθμιστικές αρχές.
Αναφέρεται επίσης με σαφήνεια ότι η φαρμακοβιομηχανία δεν ενδιαφέρεται για την υγεία των ανθρώπων, αλλά ακολουθεί μόνο τα συμφέροντα του κέρδους της:
Η ευθύνη της φαρμακοβιομηχανίας απέναντι στους μετόχους της σημαίνει ότι οι ιεραρχικές δομές εξουσίας, η αφοσίωση στο προϊόν και η προπαγάνδα δημοσίων σχέσεων πρέπει να υπερισχύουν της επιστημονικής ακεραιότητας.
Η αυξανόμενη σημασία της χρηματοδότησης της πανεπιστημιακής έρευνας και των πανεπιστημίων γενικότερα από τρίτους είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην ακρίβεια των ερευνητικών πορισμάτων:
Αν και τα πανεπιστήμια ήταν πάντα ελιτίστικα ινστιτούτα που μπορούσαν να επηρεαστούν από ιδρύματα, ισχυρίζονταν επί μακρόν ότι είναι οι θεματοφύλακες της αλήθειας και η ηθική συνείδηση της κοινωνίας. Όμως, λόγω της ανεπαρκούς κρατικής χρηματοδότησης, έχουν υιοθετήσει μια νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της αγοράς και αναζητούν ενεργά φαρμακευτική χρηματοδότηση με εμπορικούς όρους. Ως αποτέλεσμα, τα πανεπιστημιακά τμήματα μετατρέπονται σε όργανα της βιομηχανίας: μέσω του εταιρικού ελέγχου της ερευνητικής ατζέντας και της συγγραφής άρθρων ιατρικών περιοδικών και της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, οι ακαδημαϊκοί γίνονται φορείς προώθησης εμπορικών προϊόντων.
Ο εταιρικός έλεγχος των πανεπιστημίων έχει επίσης αλλάξει τη δομή και τη διακυβέρνησή τους. Οι πρυτάνεις που διορίζονται με βάση την ακαδημαϊκή τους αξία αντικαθίστανται από τους καλύτερους χρηματοδότες που μπορούν να προσελκύσουν εταιρικούς χορηγούς.
Στην ιατρική, όσοι είναι επιτυχημένοι στην ακαδημαϊκή κοινότητα είναι πιθανό να είναι βασικοί ηγέτες γνώμης (Key Opinion Leaders-KOLs στην ορολογία του μάρκετινγκ), των οποίων η καριέρα μπορεί να ενισχυθεί από τις ευκαιρίες της βιομηχανίας. Οι δυνητικοί KOL επιλέγονται βάσει μιας σύνθετης σειράς δραστηριοτήτων σκιαγράφησης προφίλ που διεξάγουν οι εταιρείες. Για παράδειγμα, οι γιατροί επιλέγονται με βάση την επιρροή τους στις συνταγογραφικές συνήθειες άλλων γιατρών. …. Αντί να ενεργούν ως ανεξάρτητοι, αμερόληπτοι επιστήμονες που αξιολογούν κριτικά την απόδοση ενός φαρμάκου, γίνονται αυτό που οι έμποροι αποκαλούν “υποστηρικτές του προϊόντος“.
Όποιος δεν πιστεύει ότι η ιατρική έχει πέσει τόσο χαμηλά, ας ρίξει μια ματιά στις δηλώσεις των πρυτάνεων των ιατρικών πανεπιστημίων και των εκπροσώπων των ιατρικών συλλόγων. Ενεργούν σαν πωλητές της φαρμακοβιομηχανίας και θέλουν να αποτρέψουν με τη βία μια επιτυχημένη θεραπεία κατά της Covid, αλλά αντίθετα προωθούν τον υποχρεωτικό εμβολιασμό.
Κατά ειρωνικό τρόπο, οι KOL που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία φαίνεται να απολαμβάνουν πολλά από τα οφέλη της ακαδημαϊκής ελευθερίας, καθώς υποστηρίζονται από τα πανεπιστήμια, τη βιομηχανία και τους εκδότες των περιοδικών τους στην έκφραση των απόψεών τους, ακόμη και αν αυτές οι απόψεις δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά γεγονότα.
Και αυτό συνοδεύεται αμέσως στο άρθρο από μια διάγνωση του γιατί τόσο λίγοι καθηγητές και ακαδημαϊκοί τολμούν να αντιταχθούν στους ψευδείς και αντιεπιστημονικούς ισχυρισμούς που διατυπώνονται σε σχέση με τα μέτρα για την “πανδημία” Corona και, γενικότερα, τον χαρακτηρισμό της ως πανδημίας:
Ενώ τα πανεπιστήμια αποτυγχάνουν να διορθώσουν τις παραποιήσεις της επιστήμης από τέτοιες συνεργασίες, οι επικριτές της βιομηχανίας αντιμετωπίζουν απορρίψεις από περιοδικά, νομικές απειλές και την πιθανή καταστροφή της καριέρας τους.
Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αυτού, όπως η απόλυση του επιστήμονα Prof. Dr. Andreas Sönnichsen από το MedUni Βιέννης, παρόλο που τα επιστημονικά του προσόντα είναι κατά πολύ ανώτερα από εκείνα άλλων υπαλλήλων του πανεπιστημίου.
Αυτός ο άνισος αγωνιστικός χώρος είναι ακριβώς αυτό για το οποίο ανησυχούσε ο Popper όταν έγραφε για την καταστολή και τον έλεγχο των μέσων επιστημονικής επικοινωνίας. Η διατήρηση των θεσμών που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση της επιστημονικής αντικειμενικότητας και αμεροληψίας (π.χ. δημόσια εργαστήρια, ανεξάρτητα επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια) είναι πλήρως στο έλεος της πολιτικής και εμπορικής εξουσίας- το προσωπικό συμφέρον θα υπερισχύει πάντα της ορθολογικότητας των αποδείξεων.
Η κατάσταση είναι χειρότερη για τις αρχές αδειοδότησης:
Οι ρυθμιστικές αρχές χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία και χρησιμοποιούν μελέτες που χρηματοδοτούνται και διεξάγονται από τη βιομηχανία για να εγκρίνουν φάρμακα χωρίς να βλέπουν τα ακατέργαστα δεδομένα στις περισσότερες περιπτώσεις. Ποια εμπιστοσύνη έχουμε σε ένα σύστημα όπου οι κατασκευαστές φαρμάκων επιτρέπεται να κάνουν μόνοι τους την εργασία τους αντί να ελέγχονται τα προϊόντα τους από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες στο πλαίσιο ενός δημόσιου ρυθμιστικού συστήματος;
Οι συγγραφείς δημοσιεύουν επίσης συγκεκριμένες προτάσεις μεταρρύθμισης:
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις μας περιλαμβάνουν: απαλλαγή των ρυθμιστικών αρχών από τη χρηματοδότηση των φαρμακευτικών εταιρειών- φορολόγηση των φαρμακευτικών εταιρειών για να επιτραπεί η δημόσια χρηματοδότηση ανεξάρτητων μελετών- και, ίσως το πιο σημαντικό, ανώνυμα δεδομένα μελετών σε επίπεδο μεμονωμένου ασθενούς, δημοσιευμένα μαζί με τα πρωτόκολλα των μελετών σε κατάλληλα προσβάσιμους ιστότοπους, ώστε τρίτα μέρη, αυτοδιοριζόμενα ή συμβεβλημένα από οργανισμούς τεχνολογίας υγείας, να μπορούν να αξιολογούν αυστηρά τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα των μελετών. Με τις απαραίτητες αλλαγές στα έντυπα συγκατάθεσης, οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να απαιτούν από τα υποκείμενα της μελέτης να διαθέτουν ελεύθερα τα δεδομένα. Η ανοικτή και διαφανής δημοσίευση των δεδομένων συνάδει με την ηθική μας υποχρέωση απέναντι στους συμμετέχοντες στη μελέτη – πραγματικούς ανθρώπους που συμμετείχαν σε επικίνδυνη θεραπεία και έχουν δικαίωμα να αναμένουν ότι τα αποτελέσματα της συμμετοχής τους θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τις αρχές της επιστημονικής αυστηρότητας. Οι ανησυχίες της βιομηχανίας σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα πρέπει να υπερισχύσουν.
Είναι δύσκολο να προωθηθούν τέτοιες μεταρρυθμίσεις ενάντια σε μια διεφθαρμένη κάστα πολιτικών. Αλλά σίγουρα αξίζει να το παλέψουμε και να διεκδικήσουμε τέτοιες αλλαγές αν θέλουμε πραγματικά να ζήσουμε σε μία κοινωνία ανθρώπινη και όχι σε μία κοινωνία επιβολής δια της βίας και υποχρεωτικοτήτων.
