Παρασκευή 18 Μαρτίου 2022

ΣΟΦΙΑ ΑΝΤΖΑΚΑ. ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ἤ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ;

τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.

Ἄνοιξη τοῦ 1981 βρέθηκα στή Θεσσαλονίκη. Εἶχα σταλεῖ ἀπό τό «Κέντρο Γνωστικῆς Ἀνθρωπολογίας» στή συμπρωτεύουσα γιά νά ἱδρύσω τό δεύτερο Κέντρο τῆς σέκτας αὐτῆς, τοῦ Σαμαέλ Ἀούν Βεόρ, τή διδασκαλία τοῦ ὁποίου εἶχε φέρει στή χώρα μας πρό διετίας τότε, ἐρχόμενος ἀπό Ἱσπανία ὁ ἐκ Σαλβαδόρ καταγόμενος Ρομπέρτο Ἐρρέρα.

Ἡ σέκτα αὐτή τῶν «Γνωστικῶν» χρησιμοποιεῖ ἕνα κράμα ἀπό διδασκαλίες καί πρακτικές ὅλων σχεδόν τῶν χώρων καί τάσεων τοῦ ἀποκρυφισμοῦ καί τῆς Νέας Ἐποχῆς· παρά ταῦτα καταχρᾶ­ται τόν τίτλο τοῦ Ἀρχαίου Γνωστικισμοῦ, ἐνῶ ἀπό τήν Ἐκκλη­σία κατατάσσεται στίς Νεογνωστικές σέκτες.

Ἡ ἵδρυση τοῦ Κέντρου Γνωστικῆς Ἀνθρωπολογίας στή «Νύφη τοῦ Θερμαϊκοῦ» εἶχε, δυστυχῶς, μεγάλη ἐπιτυχία -κάτι γιά τό ὁποῖο αἰσθάνομαι, ἀπό τήν ἀπομάκρυνσή μας καί μέχρι σήμερα, μεγάλη ντροπή κι εὐθύνη-, ἔχοντας συγκεντρώσει πάνω ἀπό 50 πρόσωπα τόν πρῶτο χρόνο σέ διάφορα ἐπίπεδα διδασκαλίας καί ἐκπαίδευσης (διαλέξεις, πρακτικές, διαλογισμοί, γιόγκα, ἐξωσωματικά, ἀφύπνιση Κουνταλίνι[1] κ.λπ.).

Στή διάρκεια αὐτῆς τῆς δραστηριότητας ἤλθαμε συχνά σέ ἐπαφή καί μέ πρόσωπα ἐξοικειωμένα μέ διδασκαλίες καί πρακτικές τοῦ ἀποκρυφισμοῦ, πού εἶχαν ἐπισκεφθεῖ παρόμοιες «σχολές» τῆς συμπρωτεύουσας καθώς καί ἡ «Νέα Ἀκρόπολις» εἶχε ὑποκατάστημα στήν πόλη κι ἄλλες σέκτες.

Ἦταν τήν περίοδο αὐτή πού ἄκουσα, ἀπό πρόσωπα, πού τήν εἶχαν γνωρίσει, νά ἀναφέρεται «μία δασκάλα στό Λιτόχωρο, στήν Κατερίνη», πού στή Σχολή της γίνονταν πρακτικές παρόμοιες μέ τίς δικές μας, τή Σοφία Ἄντζακα. Ἕνα μάλιστα ἀπό τά πρόσωπα αὐτά, πού εἶχε προφανῶς θητεύσει ἐπί μακρόν κοντά της, μᾶς ἀνέφερε ὅτι «ἡ δασκάλα ἐπικοινωνοῦσε μέ τόν "προσωπικό, ἐσωτερικό της διδάσκαλο", τόν ὁποῖον ἰσχυριζόταν ὅτι σέ κατάσταση βαθέως διαλογισμοῦ ἔβλεπε "ὡς ἕνα τεράστιο μαῦρο λίνγκαμ" (φαλλό) μετεωριζόμενο μερικές πιθαμές ἐπάνω ἀπό τό κεφάλι της».

Μία ἄλλη φορᾶ -ἐνῶ εἴχαμε ἀποχωρήσει πλέον οἰκογενεια­κῶς ἀπό τούς «Γνωστικούς» κι εἴχαμε ἐπιστρέψει στήν Ἐκκλη­σία-, τό 1984 στήν Ἀθήνα, προσήλκυσε τήν προσοχή μου εὐρεία ἀφι­σοκόλληση κυρίως στήν περιοχή Νεάπολης-Ἐξαρχείων, πού ἀφοροῦσε ἕνα βιβλίο τῆς Σοφίας Ἄντζακα καί λίγα χρόνια ἀρ­γότερα, σέ προθήκη ὑποκαταστήματος τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης -στήν Πατησίων, ἄν θυμοῦμαι καλά-, μέ ἔκπληξη ἐντόπισα βιβλί­α τοῦ Κάρλ Γιούνκ σέ μετάφραση Σοφίας Ἄν­τζακα.

Αὐτά τά ὀλίγα περί Σοφίας Ἄντζακα ἀπό ἐμένα, γιά νά δώσουμε τόν λόγο στόν κ. Δημήτρη Γαβαλά[2], πού ὑπῆρξε μαθητής της καί τήν γνώρισε ἀπό κοντά.

«Γνωρίζω τή Σοφία Ἄντζακα στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ’70», διηγεῖται ὁ κ. Γαβαλᾶς, «τήν ἐποχή πού ἔχει ξεκινήσει τή συγ­γραφική, μεταφραστική καί ἐκδοτική της προσπάθεια. Αὐτή εἶναι ἡ μία πλευρά τοῦ ἔργου της, ἡ ἄλλη εἶναι οἱ ὁμάδες "ἐσωτε­ρικῆς ἐργασίας". Ἔτσι ἀποκαλεῖ τή συλλογική προσπάθεια νέων ἀν­θρώ­πων γιά ψυχολογική καί πνευματική αὐτογνωσία καί ἐξέ­λι­ξη, πού γίνεται μέ τήν καθοδήγησή της. Διάβαζα τότε, ἐνδιαφε­ρό­μενος γιά τό ἔργο τοῦ Γιούνκ, τά πρῶτα βιβλία πού ἔχει ἐκ­δώσει καί μοῦ κάνει ἐντύπωση ἡ βαθύτερη κατανόησή της καί ἡ ζωντάνια τῆς με­ταφραστικῆς της ἀπόδοσης σέ αὐτά. Σκέφτομαι ὅτι δέν πρόκειται γιά ἁπλή μετάφραση, ἀλλά ὅτι αὐτή ἡ γυναίκα "κάτι ξέρει", ἔχει μί­αν εὐρύτερη γνώση καί συνείδηση πιό οὐσια­στι­κῶν κα­τευ­θύν­σεων τῆς ζωῆς, πέρα ἀπό τήν ἐπιφανειακότητα καί τήν καθημερινότητα. Αὐτή ἡ σκέψη μέ ὁδηγεῖ νά ἔρθω σέ ἐπα­φή μαζί της».

Ἔτσι, ἦλθε ὁ κ. Γαβαλᾶς σέ ἐπαφή μέ τή «Δασκάλα» καί ἐμβα­πτί­στηκε στόν ἀποκρυφισμό θεωρώντας ὅτι «ἐργάζεται» γιά τήν ψυχολογική καί πνευματική του αὐτογνωσία καί ἐξέλιξη...

Καί συνεχίζεται ἡ ἀφήγηση: «Συμπαθής στήν ἐμφάνιση, μία γυναίκα περίπου πενήντα χρόνων τότε, ἀλλά πού δείχνει πολύ νεότερη. Δέν ἔχει κάνει ἰδιαίτερες σπουδές, εἶναι ὅμως ἄτομο προικισμένο μέ πολλά ταλέντα. Ἐργάζεται ὡς μεταφράστρια στό Ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Οἰκονομίας στήν πλατεία Συντάγματος καί ὅλο τόν ἐλεύθερο χρόνο της ἀσχολεῖται μέ τό γράψιμο: Γράφει ἡμερολόγιο, ὄχι ἐξωτερικῶν γεγονότων, ἀλλά ἐσωτερι­κῶν, κυριολεκτικά νυχθημερόν, μεταφράζει τούς συγγραφεῖς πού θέλει νά ἐκδώσει, γράφει δικά της κείμενα, κυρίως δοκίμια καί ἕνα τεράστιο δωδεκάτομο μυθιστόρημα, καί ἐπίσης σχόλια καί παρατηρήσεις γιά τίς ὁμάδες πού καθοδηγεῖ».

Θά πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι στό «ἡμερολόγιο» αὐτό, κοινό χαρακτηριστικό πολλῶν σχετικῶν «ὁμάδων αὐτογνωσίας» (σε­κτῶν) περιλαμβάνει μεταξύ ἄλλων καί τά ὄνειρα, καταγεγραμ­μένα μέ κάθε λεπτομέρεια, καθώς ἀποτελοῦν «βασικά στοιχεῖα γιά τήν ἐπίτευξη αὐτογνωσίας». Ἀκόμη, τό ἀναφερόμενο «τεράστιο δωδεκάτομο μυθιστόρημα» εἶναι τό ἔργο της «Ἱερός Γάμος», πού χαρακτηρίζεται ὡς «Βιωματική Μυθιστορία» σέ 12 τόμους, γραμμένο τήν περίοδο 1978-1985. Εἶναι γνωστό στούς ἀντίστοιχους χώρους ὅτι μέ τό ὄνομα αὐτό χαρακτηρίζεται ἡ πρακτική Μαϊτούνα (Maithuna)[3], σεξουαλική πρακτική ἐν χρή­σῃ στόν ἀνατολικό κυρίως, ἀλλά καί στόν δυτικό ἀποκρυ­φισμό, πού χαρακτηρίζεται καί μέ τά ὀνόματα «τέλειος γάμος», «σεξουαλική μαγεία», «ἀλχημεία» κ.ἄ.

Καί συνεχίζει ὁ κ. Γαβαλᾶς περί Σοφίας Ἄντζακα: «Ὅταν δέν γρά­φει ... ζωγραφίζει διάφορα γεωμετρικά σχήματα/ μαντάλα, ... τά ὁποία εἶναι ἀπόρροια τῶν ἐσωτερικῶν ἐμπειριῶν της. Ὅταν ἔχει καλό καιρό, μέ τίς ὁμάδες της πηγαίνει σέ διάφορα ὄμορφα μέ­ρη τῆς Ἀθήνας, ὅπως στό Μοναστήρι τῆς Καισαριανῆς, στήν Ἀ­κρό­πολη, στήν Πλάκα, στή Μονή Δαφνίου καί ἀλλοῦ καί ἐργά­ζονται στό ὕπαιθρο».

Ἄς σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι «τά μαντάλα» ἤ «οἱ μάνταλες» (Man­da­la)[4] -ὁμόκεντρα γεωμετρικά σχέδια- κατά τόν ἰνδουϊσμό καί τίς «ἐσωτερικές» παραδόσεις λαῶν μέ μή χριστιανική θεολογία, κο­σμο­λογία καί ἀνθρωπολογία, ἀντιπροσωπεύουν τήν ὁλότη­τα, τήν ἑνότητα καί τήν ἁρμονία. Πιστεύεται ὅτι κάθε μάνταλα ἔχει ἕνα μοναδικό νόημα. Ἀντιπροσωπεύουν, κατά τόν Κάρλ Γι­ούνκ, τήν ψυχολογική ἰσορροπία, κατά τόν Ταοϊσμό, τήν κοσμι­κή τάξη, κατά τούς Σαμάνους «Θεραπευτές», τήν ἀκατα­στασία στή ζωή, ἐνῶ κατά τήν Νέα Ἐποχή γενικά, τήν «Ἐνέρ­γεια», πού χρήζει «ἐξισορρόπησης»...

Ὅσον ἀφορᾶ δέ τήν «ἐργασία στό ὕπαιθρο», κοινή πρακτική τῶν ἀποκρυφιστικῶν καί νεοεποχίτικων ὁμάδων, προϋποθέτει συνήθως διαλογισμό -σήμερα πλέον καί ἀσκήσεις γιόγκα- ὑπο­βοηθούμενο κι ἀπό τά «στοιχειώδη» τῆς δῆθεν «ἐμψυχωμένης φύσης», τούς «ντέβας» (Deva, Devata) ἤ «ἀθώους ἀγγέλους», συνήθως τά «πνεύματα» τῶν φυτῶν.

Καί συνεχίζει τό κείμενο: «Κι ἔτσι –πρόσφατα- 40 χρόνια μετά βρέ­θηκα ἐκεῖ στήν ἀνακαινισμένη Μονή [τή Μονή Δαφνίου] καί στά δέντρα της πού μοῦ θύμισαν ὅλα αὐτά. Κάποτε ἐδῶ ἐννόησα ὅτι ὁ Ἀπόλλων (Δαφναῖος ἐν προκειμένῳ) εἶναι ἡ προεικόνιση τοῦ Χριστοῦ, ὄχι Διόνυσέ μου καί Χριστέ μου, πού λέει ὁ Σικελιανός, ἀλλά γιά μένα Ἀπόλλων καί Χριστέ μου· ἴσως ὅλα ἔχουν μία ἐσωτερική συνοχή πού δέν διακρίνεται πάντα ἐξωτερικά».

Καί ἡ συνέχεια: «Συγκεντρωνόμαστε δυό βραδιές τή βδομάδα στό σπίτι της καί ἀσχολούμαστε μέ ὅ,τι ὀνομάζαμε ἐσωτερική ἐρ­γα­σία. Εἶναι μία προσπάθεια αὐτογνωσίας, κάτι σάν ... ὁμαδική ψυχανάλυση, ἀλλά μέ περισσότερο πνευματικούς στόχους.

»Αὐτές οἱ ὁμάδες ἀλλάζουν συχνά, ἀνάλογα μέ τίς συνθῆκες, δηλαδή ἄλλοι φεύγουν γιά διάφορους λόγους καί ἄλλοι ἔρχονται. Πολλοί, μετέπειτα ἤ ἤδη, γνωστοί ἄνθρωποι περνοῦν ἀπό αὐτό τό group καί συζητοῦν μαζί μας. Μεταξύ αὐτῶν ἡ ποιήτρια Μελισσάνθη, ὁ ἱδρυτής τῆς ὁμοιοπαθητικῆς στήν Ἑλλάδα Βυθούλκας, λο­γοτέχνες, ψυχολόγοι καί ψυχίατροι»...

Ἀλλά ἐπειδή ὁ χῶρος δέν ἐπαρκεῖ γιά περισσότερα, θά κλείσουμε τό σημερινό σημείωμα μέ μικρό βιογραφικό τοῦ κ. Δημήτρη Γαβαλά, «... Σπούδασε μαθηματικά καί ἔκανε μεταπτυχιακές σπουδές στήν κυβερνητική. Παράλληλα, ἀσχολήθηκε μέ τήν ψυχολογία τοῦ Γιούνκ, τήν ψυχανάλυση, τόν Γκουρτζίεφ[5] καί τό Ζέν [Βουδισμό]. Ἔκανε ἐπίσης μεταπτυχιακές σπουδές σέ θέματα μαθηματικῶν καί διδακτικῆς (διδακτορική διατριβή). Ἐργά­ζεται ὡς καθηγητής μαθηματικῶν στή δευτεροβάθμια ἐκπαί­δευση (Βαρβάκειος Σχολή) καί εἶναι συνεργάτης τοῦ Παιδαγω­γικοῦ Ἰνστιτούτου. Δημοσιεύσεις: Ἐργασίες σέ ... σχολικά βιβλία, κα­θώς καί κεφάλαια σέ ἐκπαιδευτικά βιβλία ... Μετέφρασε τό βι­βλί­ο τοῦ Nicoll "Ψυχαναλυτικά σχόλια στή διδασκαλία τοῦ Γκουρ­τζίεφ[6].

Μέ βάση τό ἀνωτέρω βιογραφικό ὁ κ. Γαβαλᾶς, πέραν τῆς «ἐκ­παίδευσής» του στίς ὁμάδες «ἐργασίας» τῆς Σοφίας Ἄντζακα, «ἀσχολήθηκε μέ τήν "ψυχολογία" τοῦ Γιούνκ, τήν ψυχανάλυση, τόν Γκουρτζίεφ καί τό Ζέν»· σήμερα ἐργάζεται ὡς καθηγητής στό Βαρβάκειο καί εἶναι συνεργάτης τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστι­τούτου. Ἔχει δηλαδή ἄμεση ἐπαφή μέ παιδιά γυμνασίου ἤ Λυκείου ἐνῶ μέσω τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου ἔχει μετοχή στή συγγραφή τῶν βιβλίων τους...

Δεδομένου ὅτι οἱ θιασῶτες τῆς Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου θε­ω­ροῦν καθῆκον τους νά εἰσάγουν τά παιδιά μας σέ «Μαθητεία στή Νέα Ἐποχή», πόσο ἥσυχοι μποροῦν νά κοιμοῦνται οἱ γονεῖς ὅταν δεκάδες καθηγητές, δάσκαλοι καί νηπιαγωγοί ἔ­χουν ἐκ­παι­δευθεῖ στήν ἀντίχριστη κοσμοθεωρία τῆς Νέας Ἐπο­χῆς;

Τὰ περιεχόμενα τοῦ ἐν λόγῳ ἄρθρου ἐκφράζουν θέσεις ἐκκλη­σια­στικὲς καὶ ἀντιαιρετικές καὶ δὲν ἔχουν τὴν πρόθεση νὰ προσβάλουν τὴν τιμὴ καὶ τὴν ὑπόληψη κανενός, τὶς ὁποῖες δηλώνουμε ὅτι σεβόμεθα δεόντως.



[1] Ἡ κουνταλίνι γιόγκα εἶναι πρακτική κυρίως τοῦ Ἰνδουϊσμοῦ καί Βουδισμοῦ. Στή Δύση ἔγινε γνωστή ἀπό τόν Κάρλ Γιούνκ. https://www.omorfizoi.gr/eisagwgi-sthn-kundalini