Συστηματική προσπάθεια «ἀποχαρακτηρισμοῦ»
τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας Ἀθηνῶν,
μέ σκοπόν νά χάση τούς δεσμούς μέ κάθε τι τό Ρωσικόν
ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΝ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ ΑΘΗΝΩΝ;
Τὸ συντομώτερον δυνατόν ἡ ταυτοποίησις
καί ἡ καταγραφή ὅλων τῶν κειμηλίων,
καθώς ἐπίσης καί ἡ φροντίς καί ἀνάδειξις αὐτῶν.
Γράφει ὁ κ. Γεώργιος Τραμπούλης, θεολόγος
Ἀναστάτωση καί ἔντονο προβηματισμό ἔχει προκαλέσει στό ποίμνιο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Τριάδος τῆς Ρωσικῆς παροικίας ἐπί τῆς ὁδοῦ Φιλελλήνων, Ἀθηνῶν, ὅπως εἶναι ἡ ὀνομασία τοῦ Ναοῦ σύμφωνα μέ τά ἐκκλησιαστικά δίπτυχα, ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἀσκεῖ τήν ποιμαντική του διακονία ὁ προϊστάμενος τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἀρχιμανδρίτης Συνέσιος Βικτωρᾶτος.
Ὁ Ἱερός Ναός Ἁγ. Τριάδος
παρεχωρήθη «διά τάς θρησκευτικάς ἀνάγκας
τῶν διαμενόντων Ὀρθοδόξων Ρώσσων»
Στόν Ναό τῆς Ἁγίας Τριάδος, γνωστός καί ὡς ἡ «Ρωσική ἐκκλησία» τῶν Ἀθηνῶν, διακόνησαν ἐπί σειρά ἐτῶν τά τελευταῖα χρόνια μέχρι τήν κοίμησή τους οἱ μακαριστοί Γέροντας Τιμόθεος Σακκάς, ὁ πρώην ἡγούμενος τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου καί ὁ πρωτοπρεσβύτερος πατήρ Γεώργιος Σκουτέλης. Σήμερα τό ποίμνιο τοῦ Ναοῦ κατά βάσιν εἶναι Ρῶσοι Ὀρθόδοξοι, μέ καταγωγή ἀπό διάφορες περιοχές τῆς Ρωσίας, πού διαβιοῦν καί ἐργάζονται στήν Ἀθήνα ἀλλά καί Ἕλληνες. Οἱ μακαριστοί π. Τιμόθεος καί π. Γεώργιος, σύμφωνα καί μέ τίς μαρτυρίες τῶν πιστῶν, διακόνησαν τόν Ναό μέ μεγάλο ζῆλο ἀλλά καί μέ σεβασμό στά ἐκκλησιαστικά ἤθη καί ἔθιμα τοῦ Ρωσικοῦ τυπικοῦ.
Ὁ Ναός ὑπάγεται διοικητικά στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν σύμφωνα μέ τό ἄρθρο 72 τοῦ Ἀναγκαστικοῦ Νόμου μέ ἀριθμό 2200, 1940, ὁ ὁποῖος δημοσιεύθηκε στήν ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος τήν 1η Φεβρουαρίου 1940 καί ἀναφέρει μεταξύ τῶν ἄλλων ὅτι «Οἱ ὑπό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐκκεχωρημένοι Ὀρθόδοξοι ἐν Ἀθήναις, Θεσσαλονίκῃ καί εἴ που ἀλλαχοῦ Ἱεροί Ναοί, διά τάς θρησκευτικάς ἀνάγκας τῶν ἐν ταῖς πόλεσι ταύταις διαμενόντων Ὀρθοδόξων Ρώσσων, ὑπάγονται εἰς τάς διατάξεις τοῦ παρόντος νόμου … Οἱ ἐν λόγῳ Ναοί περιέρχονται ἅμα τῇ δημοσιεύσει τοῦ παρόντος νόμου ὁ μέν τοῦ Ἁγ. Νικοδήμου Ἀθηνῶν (σ.σ. ἡ πρώην ὀνομασία τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Τριάδος) ὑπό τήν διοίκησιν καί διαχείρισιν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, ὁ δ’ ἐν Θεσσαλονίκῃ καί εἴπου ἀλλαχοῦ ὑπό τήν τῶν οἰκείων Μητροπόλεων». Νά σημειώσουμε ὅτι ὁ Ἱ. Ναός παραχωρήθηκε τό 1856 ἀπό τό Ἑλληνικό κράτος στήν Ρωσική πρεσβεία γιά τίς ἀνάγκες τόσο τοῦ προσωπικοῦ της ὅσο καί τῆς Ρωσικῆς παροικίας τῶν Ἀθηνῶν, πέρασε δέ στήν δικαιοδοσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τό 1924, λόγω τῆς κομμουνιστικῆς ἐπανάστασης, γιά νά ἀποφευχθῆ ἡ πώλησή του ἀπό τό ἀθεϊστικό καθεστώς.
Οἱ Θεῖες Λειτουργίες ἀλλά καί οἱ ἄλλες Ἀκολουθίες γίνονται στήν Ρωσική γλώσσα (οἱ θεῖες Λειτουργίες καί στήν Ἑλληνική). Ἐπίσης, ὁ θρησκευτικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ καί ἡ θρησκευτική ἀτμόσφαιρα ἀνταποκρίνονται πλήρως στά πρότυπα τῶν Ὀρθοδόξων Ρωσικῶν ἐκκλησιῶν ἀλλά καί τό λειτουργικό καί λατρευτικό τυπικό εἶναι σύμφωνο μέ τό Ρωσικό. Ἔτσι εἶναι φυσικό οἱ Ρῶσοι πιστοί πού διαβιοῦν σέ διάφορες περιοχές τῶν Ἀθηνῶν νά θεωροῦν τήν ἐκκλησία ὡς ἐνορία τους.
Συστηματική προσπάθεια
«ἀποχαρακτηρισμοῦ» τῆς ἐκκλησίας,
μέ σκοπόν νά χάση τούς δεσμούς μέ κάθε τι τό Ρωσικόν
Ὑπό αὐτές τίς συνθῆκες ὁ Ἱ.Ν. τῆς Ἁγίας Τριάδος λειτούργησε μέχρι τόν διορισμό τοῦ Ἀρχιμ. Συνεσίου Βικτωράτου, στίς 10/7/2019, ὁπότε παρατηρεῖται ἀπό τότε, σύμφωνα μέ τίς καταγγελίες τῶν πιστῶν τοῦ Ναοῦ, μία συστηματική προσπάθεια «ἀποχαρακτηρισμοῦ» τῆς ἐκκλησίας, μέ σκοπό νά χάση τούς ἱστορικούς, θρησκευτικούς καί πολιτιστικούς δεσμούς μέ κάθε τι τό Ρωσικό καί βαθμιαῖα νά ἀλλάξη τόν χαρακτήρα του ὡς «Ρωσική ἐκκλησία» καί νά γίνη ἁπλά παρεκκλήσιο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, χωρίς κανένα δεσμό μέ τήν Ρωσική κουλτούρα. Μία ἀπό τίς πρῶτες ἐνέργειες τοῦ π. Συνεσίου, σύμφωνα μέ τίς καταγγελίες, ἦταν νά ἀφαιρέση ἀπό τά ἐπίσημα ἐπιστολόχαρτα τοῦ Ναοῦ τήν ἔνδειξη «Ρωσική παροικία», πού τεκμηριώνει τόν ἱστορικό δεσμό τοῦ Ναοῦ μέ τήν Ρωσική θρησκευτική παράδοση.
Στήν συνέχεια προχώρησε στήν ἀφαίρεση κειμηλίων, εἰκόνων καί διαφόρων ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν ἀντικειμένων. Σύμφωνα μέ ἐπιστολή πού ἀπεστάλη πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπο κ. Ἱερώνυμο στίς 21/1/2020 ἀπό τό ἀναπληρωματικό μέλος τῆς διαχειριστικῆς ἐπιτροπῆς τοῦ Ναοῦ κα Λιουντμίλα Κοντοπούλου, ἡ ὁποία καί κοινοποιήθηκε στήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο, στό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ, στήν Δ/ση Βυζαντινῶν καί Μεταβυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων καί στόν Μορφωτικό Ἀκόλουθο τῆς Ρωσικῆς Πρεσβείας στήν Ἀθήνα:
«Ἔχει ἀφαιρεθεῖ ἀπό τόν τοῖχο τῆς ἐκκλησίας, ὅπου βρισκόταν καί δέν γνωρίζουμε ποῦ βρίσκεται, ἕνα “μαξιλαράκι” τῆς Βασίλισσας Ὄλγας, πού φέρεται νά χρησιμοποιοῦσε γιά στήριξη τῆς κεφαλῆς της.
Ἔχει ἀφαιρεθεῖ ἀπό τόν γυναικωνίτη τοῦ Ναοῦ καί δέν γνωρίζουμε ποῦ βρίσκεται ἕνα ἀξιόλογο παλαιό μπαοῦλο (μᾶλλον τοῦ 18-19ου αἰώνα).
Ἔχουν ἀφαιρεθεῖ ἄμφια, ἐκκλησιαστικά κειμήλια κλπ. μέσα ἀπό βιτρίνα, ἡ ὁποία πρῶτα ἦταν γεμάτη καί σήμερα εἶναι ἄδεια.
Ἔχει ἀφαιρεθεῖ ἕνας “ἐπιτάφιος”, πού ἀποτελοῦσε χαρακτηριστικό διακοσμητικό στοιχεῖο τοῦ ναοῦ καί ἀντικείμενο προσκυνήματος γιά τούς πιστούς.
Ἔχουν ἀφαιρεθεῖ κατά καιρούς ἀπό τόν ναό ἀρκετά ἔπιπλα (ντουλάπες, τραπέζια, συρταριέρες) καί πολλά ἐργαλεῖα καί ἄλλα χρήσιμα γιά τόν ναό πράγματα.
Γενικά καί σέ διάφορους χρόνους ἔχουν ἀφαιρεθεῖ ἀπό τόν ναό διάφορες εἰκόνες, κηροπήγια καί ἄλλα ἀντικείμενα, (συμπεριλαμβανομένης καί μίας εἰκόνας τῆς ἁγίας οἰκογένειας τοῦ τσάρου Νικολάου Β΄, ἡ ὁποία ἀγοράσθηκε μέ εἰσφορές τῶν ἐνοριτῶν.».
Τέλος, καταργήθηκε ὁ ὄρθρος τῆς Κυριακῆς, ὁ ὁποῖος σύμφωνα μέ τό Ρωσικό τυπικό ψάλλεται τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου καί μεταφέρθηκε τήν Κυριακή πολύ πρωΐ, μέ τό αἰτιολογικό τήν ἐξοικονόμηση χρημάτων. Ὅμως μέ τόν τρόπο αὐτό οἱ 25-30 πιστοί πού τόν παρακολουθοῦσαν τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου, σήμερα νά στεροῦνται τόν ὄρθρο, διότι ἀδυνατοῦν νά βρίσκωνται τόσο ἐνωρίς στόν ναό, ἀφοῦ ὁ τόπος διαμονῆς τους βρίσκεται ἐκτός τοῦ κέντρου τῶν Ἀθηνῶν.
Σκοπός ἡ ἀποκατάστασις
τῆς εἰρήνης εἰς τήν ἐκκλησίαν
Παραθέσαμε μέ κάθε ἐπιφύλαξη τά στοιχεῖα πού μᾶς καταγγέλθηκαν ἀπό τούς πιστούς τῆς Ρωσικῆς ἐκκλησίας ἐπί τῆς ὁδοῦ Φιλελλήνων καί τά ὁποῖα εἴχαμε ὑποχρέωση νά δημοσιεύσουμε, ὅμως ἀδυνατοῦμε νά λάβουμε θέση σέ κάτι πού δέν γνωρίζουμε. Ἐπειδή ὅμως ἡ ὑπόθεση χρήζει ἰδιαίτερης προσοχῆς, θά θέλαμε νά θέσουμε ἐρωτήματα καί προβληματισμούς τόσο στόν προϊστάμενο τοῦ Ναοῦ π. Συνέσιο Βικτωρᾶτο, ὅσο καί στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, ὥστε νά ἀποκατασταθῆ ἡ εἰρήνη καί ἡ ὁμόνοια μέσα στήν ἐκκλησία.
- Δέν θά πρέπη νά γίνη τό συντομότερο δυνατόν ἡ ταυτοποίηση καί ἡ καταγραφή ὅλων τῶν κειμηλίων τοῦ Ναοῦ τόσο τῶν ἀπολεσθέντων ὅσο καί τῶν ὑπαρχόντων, τήν στιγμή μάλιστα πού τά περισσότερα εἶναι δῶρα καί ἀφιερώματα τῆς Βασιλίσσης Ὄλγας ἀλλά καί Τσάρων τῆς Ρωσίας; Ὥστε νά ἀποτραπῆ ἡ ὁποιαδήποτε παράνομη πράξη στό μέλλον, ἀλλά καί ἡ περαιτέρω συρρίκνωση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμηλίων μετά καί ἀπό τίς δύο διαρρήξεις πού ὑπέστη ὁ Ναός τά τελευταῖα χρόνια. Μήπως θά πρέπη τόν λόγο νά ἔχη καί ἡ Ἐφορεία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων καί ὁ Εἰσαγγελέας, πού ὀφείλει νά ἐνεργήση τά δέοντα καί τά νόμιμα.
- Δέν εἶναι ἐπιβεβλημένη ἡ ἐπιδιόρθωση, ἡ φροντίδα καί ἡ ἀνάδειξη τῶν
ὑπαρχόντων κειμηλίων μέσα στόν φυσικό τους χῶρο πού εἶναι ἡ Ρωσική
ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν; Διότι ἀποτελοῦν θρησκευτική καί πολιτιστική
κληρονομιά ὄχι μόνον τῶν Ρώσων ἀλλά καί τῶν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Τήν
στιγμή μάλιστα πού ἡ κα. Λιουντμίλα Κοντοπούλου ἔχει ἐκφράσει τήν
ἐπιθυμία πρός τόν προϊστάμενο τοῦ Ναοῦ π. Συνέσιο νά βοηθήση οἰκονομικά
γιά τήν ἀποκατάσταση τῶν κειμηλίων.
Θεωροῦμε ὅτι εἶναι ἀναγκαία ἡ ἀνάδειξη τῶν κειμηλίων, διότι μέσῳ αὐτῶν θά ἀναδειχθῆ καί ἡ φυσιογνωμία τῆς θρησκευομένης Βασιλίσσης Ὄλγας, ἡ ὁποία στήν ἐποχή της εἶχε ἀφιερώσει πολλές δυνάμεις καί σημαντικούς προσωπικούς της πόρους γιά τήν ἐπισκευή τῶν παλαιῶν βυζαντινῶν μνημείων στήν Ἑλλάδα καί τήν οἰκοδόμηση νέων ὀρθοδόξων ναῶν. Σέ μία ἐποχή πού ἔχουν ἐκλείψει οἱ πολιτικοί ἄρχοντες μέ ἦθος καί σωφροσύνη ἡ ἀνάδειξη τῆς Βασιλίσσης Ὄλγας μπορεῖ νά ἀποτελέση παράδειγμα γιά τίς μελλοντικές γενεές.
- Ἐπίσης, θέλουμε νά θέσουμε τά ἐρωτήματα, μήπως ἡ διαπίστωση τῶν πιστῶν ὅτι σκοπός εἶναι νά ἀλλάξη ὁ Ναός τόν χαρακτήρα του ὡς «Ρωσική ἐκκλησία» καί νά γίνη ἁπλά παρεκκλήσιο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἐπιβεβαιώνεται καί ἀπό τό ὅτι τά ἐκκλησιαστικά δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐνῶ ἀνέφεραν τόν Ναό μέχρι καί τό 2021 ὡς παρεκκλήσιο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μέ τήν ὀνομασία «Ἱερός Ναός τῆς Ἁγίας Τριάδος τῆς Ρωσικῆς παροικίας ἐπί τῆς ὁδοῦ Φιλελλήνων», στό δίπτυχο τοῦ 2022 ἔχει ἀφαιρεθῆ;
Μήπως εἶναι ἐπιβεβλημένη ἡ ἀποκατάσταση τῶν ἁρμονικῶν σχέσεων τῶν Ρώσων πιστῶν πού ζοῦν στήν Ἀθήνα καί τοῦ π. Συνεσίου Βικτωράτου, τήν στιγμή πού δημοσιογραφικές πληροφορίες ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἡ Ρωσική Ἐκκλησία, λόγω τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος, προχωρεῖ στήν δημιουργία Ἐξαρχίας στήν Ἑλλάδα; Μήπως ἡ τεταμένη σχέση τοῦ ποιμνίου τῆς Ρωσικῆς ἐκκλησίας μέ τόν π. Συνέσιο, ἀποτελεῖ εὐκαιρία ἐπέμβασης τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας; Μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποδειχθῆ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἠθικά συνυπεύθυνη στήν δημιουργία τῆς Ἐξαρχίας; Τήν στιγμή μάλιστα πού ὁ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τριάδος τῆς Ρωσικῆς παροικίας ἔχει προϊσταμένη του ἀρχή τήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν;
