ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ-ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΗΘΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, Φιλοκαλία τόμος Α’
Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου
Ἀπόσπασμα 22/10/21
Ἐλαφρότερα θά κριθοῦν τά Σόδομα καί τά Γόμορρα, παρά οἱ πόλεις ἐκεῖνες καί οἱ κοινωνίες οἱ ὁποῖες δέν δέχτηκαν τό Εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὀφείλουμε νά πάρουμε στά σοβαρά τό Εὐαγγέλιο καί νά τηρήσουμε τίς Ἅγιες Ἐντολές τοῦ Κυρίου, καί πρωτίστως, νά ἀγαπήσουμε τόν Κύριο, μελετῶντας τόν Λόγο Του καί ἐφαρμόζοντάς τον.
Καί τί λέγει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ; Προπάντων, κηρύσσει τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τόν πλησίον. Καί ὄχι μόνο πρός αὐτούς πού μᾶς ἀγαποῦν, ἀλλά καί πρός αὐτούς πού μᾶς μισοῦν, πού μᾶς φέρονται κακῶς. Καί αὐτούς ὀφείλουμε νά τούς ἀγαποῦμε καί νά τούς εὐεργετοῦμε, γιά νά ὁμοιάσουμε στόν Κύριο, καί νά ἀποδειχτοῦμε πραγματικά πιστοί, καί μαθητές τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελίου Του.
«Εὐεργέτησε ἐκεῖνον πού σέ ἀδικεῖ, καί θά ἔχεις φίλο τόν Θεό», λέγει ὁ Μέγας Ἀντώνιος. «Εὐποίει τὸν ἀδικοῦντά σε, καὶ φίλον ἕξεις τὸν Θεόν». (Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, Παραινέσεις περί ἤθους ἀνθρώπων καί χρηστῆς πολιτείας, Φιλοκαλία Α΄, κεφ. ρξε’). «Σέ κανένα νά μήν κατηγορεῖς τόν ἐχθρόν σου»· «μηδενὶ διάβαλλε τὸν ἐχθρόν σου». Ἄσκησε τήν ἀγάπη, τήν σωφροσύνη, τήν ὑπομονή καί τίς παρόμοιες ἀρετές, διότι αὐτή εἶναι ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ: τό νά ἀκολουθεῖς τόν Θεό μέ ταπεινοφροσύνη καί μέ τίς ὅμοιες μ’ αὐτήν ἀρετές. Ἀληθινή γνώση τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι μιά ἐγκεφαλική γνῶσις, ἀλλά εἶναι ἡ ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν Του, καί τότε ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει ἐμπειρικά ποιός εἶναι ὁ Θεός.
Αὐτά τά ἔργα ὅμως, λέγει ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, δηλαδή ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ὑπομονή, ἡ σωφροσύνη καί οἱ ὅμοιες μ’ αὐτά ἀρετές, δέν εἶναι τῶν ὁποιωνδήποτε τυχαίων, ἀλλά ψυχῆς ἡ ὁποία διαθέτει τήν δύναμη τοῦ νοῦ. Ἔχει νοῦ ὁ ὁποῖος κινεῖται σύμφωνα μέ τίς προδιαγραφές τοῦ Θεοῦ· νοῦ ὁ ὁποῖος εἶναι φωτισμένος ἀπό τόν Θεό Λόγο. «Μηδενὶ διάβαλλε τὸν ἐχθρόν σου. Ἄσκησον ἀγάπην, σωφροσύνην, ὑπομονήν, ἐγκράτειαν, καὶ τὰ ὅμοια. Αὕτη γὰρ ἐστιν ἡ τοῦ Θεοῦ γνῶσις , διὰ ταπεινοφροσύνης καὶ τῶν τοιούτων, ἀκολούθησις τῷ Θεῷ». Τότε ἀκολουθοῦμε τόν Θεό, ὅταν καλλιεργοῦμε τήν ταπεινοφροσύνη, τήν ἐγκράτεια, τήν σωφροσύνη, τήν ὑπομονή καί ὅλες τίς παρόμοιες μ’ αὐτά ἀρετές. «Ἔργα δὲ ταῦτα οὐ τῶν τυχόντων, ἀλλὰ νοητικῆς ἐστι ψυχῆς». Αὐτά τά ἔργα δέν μποροῦν νά τά κάνουν ὅλοι, ἀλλά αὐτοί οἱ ὁποῖοι θέλουν, καί ἔχουν ψυχή, ἔχουν νοῦ φωτισμένο, καθαρό, καί ἔχουν φροντίσει, βεβαίως, γι’ αὐτό. Νά καθαρίσουν τόν νοῦ τους διά τῆς μετανοίας, καί ἔτσι, νά δεχθεῖ τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ Λόγου, καί νά ἐνεργεῖ σύμφωνα μέ τίς προδιαγραφές τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή, νά βλέπει πρός τόν Θεό, καὶ ἔτσι, νά συμπαρασύρει τόν ὅλο ἄνθρωπο εἰς τήν Λατρεία τοῦ Θεοῦ, εἰς τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί εἰς τήν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν ὅλου τοῦ κόσμου.
Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς εἶπε, «ἐγώ σᾶς λέω νά μήν ἀντιστέκεστε στόν κακό, στόν πονηρό ἄνθρωπο, ἀλλά ὅποιος σέ χτυπήσει στό δεξί μάγουλο, γύρισέ του καί τό ἄλλο», πού σημαίνει νά εἶσαι ἕτοιμος νά δεχθεῖς ὁποιαδήποτε ἀδικία, καί ὅταν τήν δεχθεῖς αὐτή, νά εἶσαι ἕτοιμος νά δεχθεῖς ἀκόμα μεγαλύτερη. «Καί ἐκεῖνος πού θέλει νά σέ πάει στό δικαστήριο», λέει πάλι ὁ Κύριος, «γιά νά σοῦ πάρει τό πουκάμισο, ἄφησέ του καί τό πανωφόρι. Δώσ’ του καί παραπάνω ἀπ’ ὅσο προσπαθεῖ νά σοῦ πάρει. Καί ὅποιος σέ ἀγγαρέψει νά διανύσεις ἕνα μίλι, πήγαινε μαζί του δύο». «Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ· ἀλλ’ ὅστις σε ραπίσει ἐπὶ τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην· καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν, ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον· καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ’ αὐτοῦ δύο». (Ματθ. ε΄, 39-41). Καί πάλι λέγει ὁ Κύριος, «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς». (Ματθ. ε΄, 44).
Ἄς ἀκούσουμε αὐτούς τούς λόγους τοῦ Κυρίου. Ἄς ἀγαπήσουμε ὄχι μόνο αὐτούς πού μᾶς ἀγαποῦν, ἀλλά καί αὐτούς πού δέν μᾶς ἀγαποῦν. Ἄς ἀγαπήσουμε ὅλους αὐτούς οἱ ὁποῖοι μᾶς ἔχουν βλάψει μέ ὁποιονδήποτε τρόπο. Ἄς ἐφαρμόζουμε τόν Λόγο τοῦ Κυρίου, καί ἔτσι, θά ἀξιωθοῦμε νά γίνουμε ἀληθινά παιδιά Του, καί νά ἐπιτύχουμε νά μποῦμε εἰς τήν Βασιλεία Του.
Τῷ δὲ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
