Λέγει κάπου ἡ Ἁγία Γραφή, καλοί μου φίλοι, τοῦτο: «Ὁ ἄνθρωπος κρίνεται ἀπ’ τὴ φήμη ποὺ ἔχει» (Παρ. 27,21). Στὸ παρελθὸν ἡ φήμη μας αὐτὴ διαμορφωνόταν ἐκεῖ στὸ στενὸ κοινωνικὸ περιβάλλον ποὺ ζούσαμε. Τοῦ σχολείου μας, τοῦ χωριοῦ μας, τῆς γειτονιᾶς μας, τῆς ἐργασίας μας. Ὄχι πιὰ σήμερα, ποὺ ὅλα «ἀνεβαίνουν» στὸ διαδίκτυο καὶ στὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης.
Καὶ ἀφοῦ ἡ νέα γενιὰ ἀδιαμφισβήτητα ζεῖ σήμερα μὲ τὸ «ἔξυπνο» κινητὸ στὸ χέρι κι ἔφθασε νὰ ἀποκαλεῖται «γενιὰ τῶν social media», δὲν παύει σὲ καθημερινὴ βάση νὰ τροφοδοτεῖ αὐτὰ τὰ μέσα μὲ τὰ προσωπικά της δεδομένα κι ἔτσι νὰ δημιουργεῖ μία φήμη σὲ ἄλλες διαστάσεις πλέον. Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους …
* * *
Ἐντύπωση προκάλεσε τούτη ἡ δήλωση τοῦ προέδρου τῆς Google Ἕρικ Σμίντ: «Στὸ μέλλον θὰ πρέπει νὰ θεσπιστοῦν κανόνες, ὥστε ἕνας ἔφηβος νὰ μπορεῖ νὰ ἀλλάζει τὸ ὄνομά του μόλις ἐνηλικιωθεῖ. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος τρόπος, γιὰ νὰ ἀποστασιοποιηθεῖ ἀπὸ διάφορες ταπεινωτικὲς γιὰ τὴν ἐνήλικη ζωή του φωτογραφίες ποὺ εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ ἀναρτήσει σὲ κάποια ὑπηρεσία κοινωνικῆς δικτύωσης. Στὸ ἄμεσο μέλλον κανεὶς δὲν θὰ μπορεῖ νὰ κρυφτεῖ ἀπὸ τὸ Google. Θὰ ξέρουμε ποιὸς εἶναι, τί κάνει στὴ ζωή του, ποιοὺς φίλους ἔχει κ.λπ.»!!!
Τί ἀποκαλυπτικότερο αὐτοῦ; Τί πιὸ ξεκάθαρο θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὸ μέλλον μας, ὅπως τὸ δημιουργεῖ τὸ ψηφιακό μας σήμερα; Ἐκεῖ ποὺ εἴτε ἀπερίσκεπτα, εἴτε ἀπὸ τὸν ἐνθουσιασμὸ τῆς στιγμῆς, εἴτε γιὰ ἐντυπωσιασμὸ καὶ ἐπίδειξη, κάνουμε τὰ πάντα; Ἀκριβῶς ἔτσι καὶ μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο δημιουργεῖται ἡ ἀποκαλούμενη «διαδικτυακὴ φήμη» μας (Online reputation).
Ἡ ὁποία τί εἶναι τελικά; Μὰ οἱ πληροφορίες γιὰ μᾶς ποὺ εἶναι διαθέσιμες διαδικτυακά, παρέχοντας ἔτσι στοὺς ἄλλους χρῆστες μία σαφέστατη εἰκόνα ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἐπαγγελματική, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν προσωπική μας ζωή. Εἶναι ὅλες ἐκεῖνες οἱ πληροφορίες ποὺ ἀφήνει κανεὶς γιὰ τὸν ἑαυτό του ἐκεῖ στὸ διαδίκτυο. Ἐν πολλοῖς μὴ ἀναστρέψιμες!
Καὶ ποιὲς μπορεῖ νὰ εἶναι αὐτὲς οἱ πληροφορίες; Ἀπὸ φωτογραφίες καὶ σχόλια σὲ ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης, ὥς τὰ δεδομένα ποὺ ἀποθηκεύονται στὸν ὑπολογιστὴ (cookies) μετὰ τὴν περιήγησή μας στὸ διαδίκτυο.
Καὶ ὅσο μεγαλύτερη εἶναι ἡ δραστηριότητά μας σ’ αὐτὸ τὸ ψηφιακὸ περιβάλλον, τόσο μεγαλύτερο εἶναι καὶ τὸ ψηφιακὸ ἀποτύπωμα ποὺ ἀφήνουμε! Βλέπετε, κανένα βῆμα στὸ ψηφιακό μας πέρασμα δὲν μένει ἀπαρατήρητο, ποὺ νὰ μὴ καταγράφεται κι ἐν τέλει νὰ μὴ διαμορφώνει τὴν διαδικτυακή μας φήμη. Πόσο μᾶλλον ἡ μεγάλη καὶ κυρίως ἡ ἀλόγιστη χρήση καὶ τὸ ἀπερίσκεπτο μοίρασμα τῶν προσωπικῶν μας δεδομένων.
Κι ἂν αὐτὰ τὰ ψηφιακά μας ἀποτυπώματα εἶναι ὀρθά, σοβαρά, ἀνώτερα καὶ μεγάλα, τότε ἡ διαμορφούμενη διαδικτυακή μας φήμη εἶναι ἀσφαλῶς θετική, ὄχι ὅμως καὶ τότε ποὺ αὐτὰ εἶναι κατώτερα καί, ὅπως νὰ τὸ κάνουμε, σαφῶς μᾶς στιγματίζουν!
Τόσο μεγάλο εἶναι τὸ πρόβλημα αὐτό, ποὺ ὑπάρχουν εἰδικὰ ἱστολόγια ποὺ δίνουν ὁδηγίες χειρισμοῦ αὐτῆς μας τὴ διαδικτυακῆς φήμης (συμπεριλαμβανομένης ἀκόμη καὶ τῆς Microsoft), ὅπως ὑπάρχουν καὶ ἑταιρεῖες διαχείρισής της.
Αὐτὲς οἱ ἑταιρεῖες εἰδικά, μεταξὺ ἄλλων, ἀσχολοῦνται καὶ μὲ τὴν ἐπαγγελματικὴ διαδικτυακὴ φήμη τῶν πελατῶν τους, προβάλλοντας θετικὰ γιὰ παράδειγμα τὸν ἐπιχειρηματία, ἐμφανίζοντάς τον ἀξιόπιστο καὶ ἔμπιστο, ὅπως καὶ τὴν ἐπιχείρησή του. Σκεφθεῖτε τί θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ἂν κάποιος ἐπιχειρηματίας ἢ ἡ ἐπιχείρησή του, ἀποκτοῦσαν κακὴ διαδικτυακὴ φήμη. Θὰ ἦταν ἀσφαλῶς ἡ καταστροφή τους!
Ἔφθασε ἡ διαδικτυακὴ φήμη νὰ εἶναι σήμερα τὸ βαρόμετρο γιὰ τὰ πάντα, τὸ Α καὶ τὸ Ω στὸ μάρκετινγκ καὶ τὶς δημόσιες σχέσεις. Εἶναι δὲ πλῆθος οἱ ἐπιχειρήσεις ποὺ δαπανοῦν μεγάλα ποσὰ γι’ αὐτήν, εἴτε διορθώνοντας ἢ καὶ προλαβαίνοντας τὰ ἀρνητικά, εἴτε δημιουργώντας τὰ θετικά!
Συμβαίνει ἀκόμη κι αὐτό: Στὴ διαδικτυακὴ φήμη στηρίζονται καὶ οἱ ἑταιρεῖες, ὅταν θέλουν νὰ προσλάβουν προσωπικό. Εὐθὺς ἐξαρχῆς δημιουργοῦν τὸ ψηφιακὸ βιογραφικὸ τῶν ὑποψηφίων, πέραν αὐτοῦ ποὺ τοὺς προσκομίζουν ἐκεῖνοι. Ἀντλοῦν στοιχεῖα ἀπ’ τὸ προφίλ τους στὸ Facebook, τὸ Twitter κ.λπ. ἀλλὰ καὶ σὲ ὅσα ἐμφανίζει γι’ αὐτοὺς τὸ Google. Αὐτὸ δέ, δὲν παύουν νὰ τὸ κάνουν ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς ἤδη ἀπασχολούμενους ὑπαλλήλους καὶ τὰ στελέχη τους. Πράγματα κυριολεκτικὰ ἀπίστευτα πρὶν ἀπὸ μερικὰ χρόνια.
Ἀπ’ αὐτὰ καὶ μόνο μπορεῖ νὰ καταλάβει κανεὶς πόσο ἡ διαδικτυακή του φήμη μπορεῖ νὰ τοῦ ἀλλάξει τὴ ζωή. Κυριολεκτικά!
* * *
Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε τὸ πρᾶγμα δὲν εἶναι καθόλου ἁπλό, ἂν λάβουμε ὑπόψη, πολὺ συνοπτικά, καὶ τὰ ἑξῆς:
1. Ἡ αὔξηση τῶν δεδομένων στὸ διαδίκτυο εἶναι ἐκρηκτική. Μόνο στὸ Facebook ὁ μέσος χρήστης του πραγματοποιεῖ 90 δημοσιεύσεις κάθε μήνα! Οἱ χρῆστες τοῦ Twitter στέλνουν 140 ἑκατ. tweets καθημερινά. Στὸ δὲ YouTube (μὲ τοὺς 500 ἑκατ. χρῆστες) δημοσιεύεται τόσο μεγάλο περιεχόμενο βίντεο, ποὺ σὲ διάστημα 60 ἡμερῶν φθάνουν νὰ εἶναι ὅσα πρόβαλαν καὶ τὰ τρία μεγαλύτερα τηλεοπτικὰ δίκτυα τῶν ΗΠΑ μαζί, σὲ διάστημα 60 ἐτῶν!!!
Εἶναι ἑπόμενο, λοιπόν, νὰ δημιουργεῖται πλέον μία ἄλλη πραγματικότητα στὸν πλανήτη καὶ στὴ ζωή μας. Εἶναι ἕνας κόσμος ποὺ σὲ ὠθεῖ νὰ ζεῖς ἐκεῖ! Καὶ ἄρα ἀκατάπαυστα νὰ δημοσιεύεις καὶ νὰ ἐπισκέπτεσαι. Συνεπῶς εἶναι ἕνας κόσμος ποὺ θέλει, ἰδιαίτερα γιὰ τὸ θέμα ποὺ συζητᾶμε, πάρα πολὺ μεγάλη σύνεση καὶ προσοχή.
2. Ἡ κατάσταση αὐτὴ ὅλο καὶ ἐντείνεται, ἂν ὑπολογίσει κανεὶς τὸν συνεχῶς αὐξανόμενο ἀριθμὸ τῶν χρηστῶν, τὴν ραγδαία ἐξέλιξη τῶν μέσων (ἠλεκτρ. ὑπολογιστές, ἔξυπνα κινητά, τάμπλετ), τὶς ταχύτητες πρόσβασης (εἶναι θέμα χρόνου οἱ 5G) κ.λπ., τὸν ὅλο καὶ αὐξανόμενο χρόνο ποὺ διαθέτουμε στὸ διαδίκτυο, τὴν ἐξάρτησή μας ἀπ’ ὅλα αὐτὰ κ.λπ.
3. Εἰδικὰ οἱ νέοι, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπὸ ἐπίσημες ἔρευνες, εὐκολότερα εἶναι ὁ «ἑαυτός τους» στὸ διαδίκτυο, παρὰ στὶς διαπροσωπικές τους σχέσεις. Γιὰ παράδειγμα σύμφωνα μὲ τὴν ἔκθεση τοῦ προγράμματος «EU Kids Online» ποὺ καθοδηγεῖται ἀπὸ τὴ Σχολὴ Οἰκονομικῶν τοῦ Λονδίνου (LSE) μετὰ ἀπὸ ἔρευνα σὲ 25.000 νέους 11-16 ἐτῶν 25 εὐρωπαϊκῶν χωρῶν, σχεδὸν οἱ μισοὶ (45%) συζητοῦν στὸ διαδίκτυο διαφορετικὰ θέματα ἀπ’ ὅ,τι στὶς διὰ ζώσης συζητήσεις τους καὶ 1 στοὺς 3 μιλάει στὸ διαδίκτυο γιὰ τὰ προσωπικά του θέματα ποὺ δὲν θίγει στὶς διὰ ζώσης συζητήσεις ἐπίσης. Κι αὐτὸ γιατί τὸ διαδίκτυο φέρνει τοὺς ἐφήβους σὲ λιγότερη ἀμηχανία ἀπ’ ὅ,τι ἡ διαπροσωπικὴ ἐπικοινωνία.
Αὐτὸ ἀπὸ τὴν ἄλλη καταπίνει καὶ ὅλες τὶς ἀναστολές τους, ὅπως καὶ τὴν ἀμηχανία ποὺ μποροῦν νὰ ἔχουν σὲ μία ἐπικοινωνία πρόσωπο μὲ πρόσωπο! Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ εἶναι νὰ γίνονται τὰ πάντα, ὥς καὶ αὐτὸ τὸ sexting, γιὰ παράδειγμα. Καὶ τί γίνεται ἆραγε μὲ τὴν διαδικτυακὴ φήμη ποὺ καραδοκεῖ; Ἐκείνη ποὺ θὰ τοὺς συνοδεύει σὲ ὅλη τους τὴ ζωή, ἀκόμη καὶ μετὰ ἀπ’ αὐτήν, ἀκόμη καὶ γιὰ τὶς ἑπόμενες γενιὲς ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι τὰ αὐριανὰ παιδιὰ ἢ καὶ τὰ ἐγγόνια τους; Νὰ γιατί ὁ Ἕρικ Σμίντ, πρόεδρος τῆς Google εἶπε ὅτι θὰ ἀναγκαστοῦν νὰ ἀλλάξουν τὸ ὄνομά τους! Τὸ ὁποῖο, ὡστόσο, πόσο θὰ λύσει τὸ πρόβλημα;
Σύμφωνα καὶ μὲ ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Χάρβαρντ, σχετικὰ μὲ online συμπεριφορὰ τῶν νέων ποὺ παρουσιάστηκε στὸ συνέδριο Social Good Summit, οἱ νέοι δὲν ἔχουν ἠθικοὺς φρα-γμοὺς τὴν ὥρα ποὺ «σερφάρουν» στὸ διαδίκτυο, ὁ δὲ «ψηφιακὸς ἐαυτὸς» τους εἶναι πιὸ ἀνάλγητος, πιὸ σκληρὸς καὶ πιὸ ἀνήθικος ἀπὸ τὸν πραγματικό τους ἑαυτό! Μάλιστα οἱ ἀπαντήσεις τους εἶναι τοῦ τύπου «κάνω online ὅ,τι θέλω νὰ κάνω. Δὲ νομίζω ὅτι εἶναι δουλειὰ κανενὸς νὰ μοῦ λέει τί δὲν πρέπει νὰ κάνω»!!!
Στ’ ἀλήθεια πόσο φοβερὸ εἶναι αὐτὸ τὸ «κάνω online ὅ,τι θέλω»! Ἄρα τὸ διαδίκτυο δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο τελικά, παρὰ ἡ διέξοδος στὸ νὰ «κάνω ὅ,τι θέλω», στὸ νὰ μὴ ἔχω φραγμοὺς καὶ ὅρια στὴ ζωή μου! Καὶ μετὰ τί γίνεται ἆραγε; Στ’ ἀλήθεια πόσο ἀπερίσκεπτο εἶναι αὐτό!
4. Τί νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὸν ναρκισσισμὸ τοῦ διαδικτύου; Ἐκεῖνον ποὺ ὁδηγεῖ τὸν καθένα, ἰδιαίτερα δὲ τοὺς νέους, στὸ νὰ προσπαθεῖ νὰ φανεῖ «ὡραῖος», «μοναδικός», «τέλειος» καὶ σὲ κάθε περίπτωση «ξεχωριστός»; Ἐκεῖ στὴν τόσο ἀναδεικνυόμενη κατηγορία τοῦ «ἐγώ, ἐγώ, ἐγὼ» πόσα δὲν γίνονται καὶ πόσα δὲν ἀνεβάζονται ἐντελῶς ἀπερίσκεπτα ἐπίσης!
* * *
Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, παιδιά, ἡ ὀρθολογικὴ χρήση τοῦ διαδικτύου εἶναι μονόδρομος. Μία χρήση ποὺ θέλει ὑπευθυνότητα, σοβαρότητα, προσοχή, ἀρχές, ὅρια καὶ σύνεση. Ἐπισκεπτόμαστε ἐκεῖνο ποὺ πρέπει, δημοσιεύουμε αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ ἀξίζει καὶ ὠφελεῖ ἐμᾶς καὶ τοὺς ἄλλους. Ἐνεργώντας κανεὶς ἔτσι, ὄχι μόνο δὲν ἔχει τίποτα νὰ φοβηθεῖ, ἀλλὰ καὶ βγαίνει ὁπωσδήποτε καὶ πάντοτε κερδισμένος, ἀκόμη καὶ σ’ αὐτὸ ποὺ λέμε «διαδικτυακὴ φήμη». Κι ἂν προβληματιστήκατε μ’ αὐτά, κάντε τὸ ἑξῆς πείραμα. Δέστε μόνοι σας ποιὰ εἶναι ἡ δική σας διαδικτυακὴ φήμη καὶ πρᾶξτε ἀνάλογα…
