* * *
Το πρώτο που έχουμε να πούμε επ’ αυτού είναι, ότι τίποτα δεν γίνεται αν δεν το επιτρέψει ο Θεός. Επομένως και όλα αυτά τα δυσάρεστα στη ζωή μας!
Πράγματι, ο Θεός, όπως δίνει τα ευχάριστα, έτσι επιτρέπει και τα δυσάρεστα στη ζωή μας. Σε κανέναν όμως δεν δίνει μόνο τα ευχάριστα ή επιτρέπει μόνο τα δυσάρεστα. Μπορεί να είναι σε κάποιον πιο πολλά τα πρώτα απ’ τα δεύτερα. Ή και το αντίθετο ακόμη.
Ωστόσο, όπως σωστά είπαν, «ο Θεός ποτέ δεν αφήνει τις θύελλες, χωρίς να μας δίνει καταφύγιο και δυνάμεις». «Κι όπου έχεις μια λύπη, έστειλε ο Θεός και τη δύναμη», τονίζει ο Άγ. Γρηγόριος Θεολόγος.
Ο Χριστός άφησε τους μαθητές Του να πλεύσουν στη λίμνη. Επέτρεψε δε να τους βρει άγρια φουρτούνα. Ως ενός σημείου όμως. Τους απέδειξε πως και μαζί τους ήταν και πως μ’ ένα Του μόνο λόγο ήρθε αμέσως η γαλήνη. Έτσι συμβαίνει και στη ζωή όλων μας.
Επιτρέπει σ’ αυτήν τις φουρτούνες…
Είναι σαφώς δίπλα μας…
Αμέσως τα μεταβάλλει όλα σε γαλήνη…
* * *
Το δεύτερο που έχουμε να πούμε είναι ότι ο Θεός ενεργεί πάντοτε σύμφωνα με το συμφέρον μας. Σαφώς όλα αγαθά Του είναι που οπωσδήποτε αποβλέπουν στο καλό μας και μόνο. Κι Αυτός είναι ο μόνος που γνωρίζει τι πραγματικά μας συμφέρει. Εμείς βέβαια άλλοτε το βλέπουμε αυτό αμέσως, άλλοτε μετά από καιρό και κάποτε καθόλου!
Αναφέρει και πάλι ο ι. Χρυσόστομος:«Για ένα μόνο πράγμα πρέπει να είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι. Ότι δηλαδή ο Θεός όλα μας τα στέλνει προς όφελος δικό μας. Tον δε τρόπο με τον οποίο μας τα στέλνει δεν πρέπει να ζητούμε να τον μάθουμε, ούτε δε επειδή δεν θα τον γνωρίζουμε να στενοχωρούμαστε ή να λυπούμαστε. Γιατί ούτε είναι δυνατόν αυτά να τα γνωρίζουμε, αλλά και δεν έχουμε κανένα συμφέρον να τα γνωρίζουμε, αφ’ ενός μεν επειδή είμαστε θνητοί, αφ’ ετέρου δε επειδή αμέσως γινόμαστε αλαζόνες».
Πόσες φορές δεν είπαμε, ευτυχώς που με βρήκε αυτή η δυσκολία κάποτε, ευτυχώς που συνάντησα εκείνο το εμπόδιο τότε ή είχα την τάδε αποτυχία! Μόνο που αυτό το είπαμε μετά. Τη στιγμή του συμβάντος, υποφέρουμε από αγωνία και θλίψη και είχαμε άλλη άποψη. Αναφέρει ο Άγ. Γρηγόριος Θεολόγος: «Μην ταραχθείς προτού τα πάντα μάθεις». Κι αν δεν τα μάθεις ποτέ; Τότε δεν πρέπει και να ταραχθείς ποτέ!
Ναι, όλα τούτα αγαθά του Θεού είναι, γιατί ο Θεός μας αγαπά, μονάχα Αγάπη είναι, η αγάπη είναι ακριβώς εκείνη που Τον διακρίνει. Αν το δούμε έτσι, γιατί έτσι είναι, τότε θα καταλάβουμε απόλυτα αυτό που τώρα συζητάμε. Κι αφού μας αγαπάει πραγματικά και μοναδικά, για το καλό μας μόνο πασχίζει. Στο τέλος ό,τι δίνει μόνο για την προκοπή μας είναι. Λέει ο ι. Χρυσόστομος: «Eπειδή ο Θεός μας αγαπά πάρα πολύ, γι’ αυτό μας αφήνει να θλιβόμαστε, ώστε η σύνδεσή μας μ’ Αυτόν να γίνεται πιο τέλεια».Σκεφτείτε το…
Αν το δέντρο δεν το φυσούν οι άνεμοι δυνατά, δεν αποχτά ρίζες γερές, πολλές και μεγάλες, κορμό ατσάλινο. Οι δυσκολίες είναι εκείνες που το γιγαντώνουν…
Αν δεν υπήρχαν τα βουνά κι όλα ήταν κάμποι, δεν θα υπήρχαν ορειβάτες, αλπινιστές, χιονοδρόμοι. Τους αναδεικνύει όλους η ανηφοριά…
Στη θάλασσα όλοι καπετάνιοι είναι. Αυτός που ξεχωρίζει, όμως, είναι εκείνος που τα καταφέρνει στη φουρτούνα…
«Αν η ζωή ήταν μια συνεχής λιακάδα, θα μεταβαλλόταν σε έρημο», λέει πολύ σοφά μια αραβική παροιμία. Κι έχει σημασία που αυτή η παροιμία είναι των Αράβων…
Έχει σκοπό λοιπόν κάθε δοκιμασία που μας βρίσκει…
Ο Δάντης έλεγε πως «η θλίψη μας ξανασυνδέει με τον Θεό».
Μην ξεχνούμε δε πως τα πολυτιμότερα διαμάντια υπέφεραν πολλά από τον τροχό του τεχνίτη και τα ωραιότερα αγάλματα από τα χτυπήματα της σμίλης.
Είπαν πολύ ωραία: «Αν δεν φτάσεις στην άκρη του γκρεμού, δεν φυτρώνουν στις πλάτες στου φτερούγες». Ναι, αυτός είναι ο σκοπός των δοκιμασιών: Να μας μεταβάλουν σε υψιπέτες αετούς! Τονίζει υπέροχα ο Μ. Αντώνιος: «Χωρίς θλίψεις και δοκιμασίες και πειρασμούς, κανείς δεν ανέβηκε στον ουρανό».
Κι άλλοι άγιοι άνθρωποι είπαν: «Όταν δοκιμάζει κανείς πειρασμούς, διαπιστώνει την αδυναμία του, ταπεινώνεται και ελκύει τη χάρη του Θεού».
Υπόψη ότι το αηδόνι τα καλύτερα τραγούδια του τα τραγουδάει στο σκοτάδι!
Και τούτο ακόμη: Το μαργαριτάρι, όπως λένε, δεν είναι τίποτ’ άλλο, παρά ένας κόκκος άμμου στο κορμί κάποιου όστρακου. Το αίμα, τα δάκρυα, ο ιδρώτας και οι τοξίνες του όστρακου που περιτυλίγουν την άμμο, την κάνουν στο τέλος μαργαριτάρι. Που δεν είναι, παρά δημιούργημα του πόνου, κάποιου όστρακου. Ε λοιπόν, ναι, τις δοκιμασίες, τις θλίψεις και τους πειρασμούς ο Θεός γι’ αυτό μας τα δίνει. Για να μας μεταβάλλει σε πολύτιμα μαργαριτάρια!
Κι ένα ακόμη να αναφέρουμε, όπως ωραία το περιέγραψαν:
«Το λιβάνι πρέπει να ριχτεί στη φωτιά για να ελευθερωθεί η μυρωδιά του. Το χωράφι πρέπει να το ξεσχίσει το αλέτρι για να δεχθεί τη σπορά. Και το σιτάρι πρέπει να συνθλίβει κάτω απ’ τη μυλόπετρα, για να γίνει ψωμί. Φαίνεται, λοιπόν, πως τα πολυτιμότερα πράγματα στη ζωή έρχονται έπειτα από πολλές δοκιμασίες».
Και πάλι αναφέρει υπέροχα ο ι. Χρυσόστομος:
«Μεριμνώντας ο Θεός των όλων για τη δική μας αδυναμία, ούτε μας αφήνει να ζούμε συνεχώς με τις θλίψεις, για να μην αποδεικνύεται η ασθένεια της φύσης μας, αλλά μας βοηθά αμέσως, ενισχύοντας την προθυμία μας και ενθαρρύνοντας τη σκέψη μας, ούτε μας αφήνει να ζούμε διαρκώς με ανέσεις, για να μην παρασυρθούμε προς την κακία, με το να γινόμαστε πιο ράθυμοι. Γιατί η ανθρώπινη φύση, όταν ζει με πολλές ανέσεις, λησμονεί την ευγενική της καταγωγή και δεν παραμένει στα πλαίσια που της αρμόζουν. Γι’ αυτό ο Kύριος, σαν φιλόστοργος πατέρας, άλλοτε μεν μας χαρίζει άνεση, άλλοτε δε μας σωφρονίζει, ώστε με τον τρόπο αυτόν να ρυθμίσει την υγεία της ψυχής μας»
Είναι αλήθεια, τελικά, πως «οι μεγάλες δοκιμασίες συχνά μας προετοιμάζουν για μεγάλα έργα». Γι’ αυτό ας αναφωνούμε τούτο το λόγο του ποιητή: «Σ’ ευχαριστώ Χριστέ πολύ που βάζεις μιαν ανατολή μετά από κάθε δύση…»!
Γι’ αυτό και όπως γράφει ο Άγ. Γρηγόριος Θεολόγος «πρέπει όλα όσα στέλνει ο Θεός να τα δέχεσαι με χαρά».
Ο γέροντας Πορφύριος που δοκιμάστηκε πολύ απ’ τις αρρώστιες, έλεγε: «Αισθάνομαι την ασθένεια ως αγάπη του Θεού».
* * *
Το τρίτο που έχουμε να πούμε είναι τούτο:
Πίσω απ’ τη φουρτούνα είναι η γαλήνη;
Πίσω απ’ την καταιγίδα είναι η λιακάδα;
Μετά τη χειμωνιά έρχεται πάντοτε η άνοιξη;
Μετά το σκοτάδι, έρχεται το γλυκοχάραμα και το φως;
Πέραν από κάθε σταυρό, ακολουθεί η ανάσταση;
Δόξα σοι Κύριε!
Ο Μέγας Αθανάσιος σε κάθε δυσκολία της ζωής του (και δέχθηκε πλήθος απ’ αυτές) έλεγε: «Συννεφάκι είναι και σύντομα θα περάσει». Πόσο δίκιο είχε! Ποιο σύννεφο, ακόμα και το πιο μεγάλο, έμεινε εκεί για πάντα;
Και ο Δροσίνης μετά βεβαιότητας έγραφε: «Και στης ζωής τους άγριους τους χειμώνες, αλκυονίδες μέρες καρτερώ»!
Πόσο σημαντικό επιπλέον είναι να προχωρείς πέραν απ’ τη δυσκολία, το εμπόδιο, την καταιγίδα ή την αναποδιά και να βλέπεις αυτά που έρχονται μετά; Υπομένεις αγόγγυστα, χαίρεσαι και δοξάζεις τον Θεό για τη «συμφορά»(!), περιμένεις το καλό που στα σίγουρα έρχεται…
Δεν είναι τυχαίο που στο Άγιον Όρος όταν αρρωσταίνει κάποιος μοναχός λένε: «Τον επισκέφτηκε ο Κύριος»! Κι άλλοι αγιασμένοι ασκητές της ερήμου, όταν δεν είχαν για καιρό αρρώστια ή αναποδιά, στενοχωρούνταν και με δάκρυα έλεγαν: «Κύριε, γιατί μ’ εγκατέλειψες; Δεν μ’ αγαπάς τον αμαρτωλό πιά;». Τι φοβούνταν; Μήπως αυτή η συνεχής λιακάδα, τους μεταβάλλει κάποτε σε έρημο! Γνώριζαν πολύ καλά πως «οι δοκιμασίες μετατρέπουν τους συνηθισμένους Χριστιανούς σε ασυνήθιστους Αγίους».
Στ’ αλήθεια πλουτίζει όποιος καρτερικά διέρχεται τις δυσκολίες, ξεπερνά τα εμπόδια, υπομένει τις θλίψεις, υπερβαίνει τις κακουχίες. Λένε: «Το να δέχεσαι ψύχραιμα αυτό που σου συνέβη, είναι το πρώτο βήμα προς την εξουδετέρωση των συνεπειών μιας αποτυχίας». Κι ακόμη πως «πραγματικά ηττημένος είναι μόνον εκείνος, που υποχωρεί και καταβάλλεται εσωτερικά».
Και τι παράξενο! Οι άνεμοι και τα κύματα πνέουν πάντοτε προς την πλευρά του… επιδέξιου καπετάνιου!
Να κι ένα ωραίο σύνθημα: «Θέλεις στεφάνι; Δέξου δοκιμασία και θλίψη»!
* * *
Κι ακόμη έχουμε να πούμε τούτο… Όποιος δεν διαθέτει την απαιτούμενη δύναμη, αλλά και τότε που νομίζει ότι την διαθέτει, σε μια λύση πρέπει πάντοτε να καταφεύγει. Στο γονάτισμα! Να γονατίζει σ’ Εκείνον που είπε: «Μέσα στον κόσμο θα έχετε θλίψη. Αλλά πάρτε θάρρος. Εγώ νίκησα τον κόσμο»!
Λένε πάλι: «Ο Χριστιανός δεν πρέπει να γονατίσει την ώρα της θλίψης, παρά μονάχα για προσευχή»! Και πως «όταν οι δυσκολίες υψώνονται σαν το βουνό, ύψωσε τα χέρια σου στον Πλάστη»!
Είναι ωραίος και τούτος ο λόγος: «Αν οι δύσκολες περιστάσεις μας βρουν κοντά στο Θεό, τότε θα βρούμε τον Θεό μέσα στις δύσκολες περιστάσεις». Πόσο σημαντικό είναι λοιπόν «ν’ ανέχεσαι κανείς τα όσα σου συμβαίνουν»!
Έλεγε ο Αββάς Υπερέχιος: «Όταν κουράζεται η ψυχή σου από το βάρος των δοκιμασιών, ας ψάλλουν τα χείλη σου Θείους ύμνους και η καρδιά σου ας μελετά τα ουράνια, για να βρίσκεις ανακούφιση. Μιμήσου τον κουρασμένο οδοιπόρο, που με το τραγούδι, που σιγολένε τα χείλη του, διασκεδάζει τον κόπο της οδοιπορίας».
Ένας άπειρος ναύτης σε ώρα μεγάλης τρικυμίας και θαλασσοταραχής ανέβηκε στο κατάρτι για να δέσει τα σχοινιά. Όσο κοίταζε ψηλά ήταν απτόητος. Περιφρονούσε κύματα και ανέμους και την άγρια θάλασσα. Όταν όμως για μα στιγμή γύρισε το βλέμμα του προς τα κάτω και είδε την αγριεμένη θάλασσα, δειλίασε, άρχισε να τρέμει και να κινδύνευε να καταποντιστεί. Τότε του φώναξε δυνατά ο καπετάνιος: «Κοίτα ψηλά και προχώρα»!
Έτσι είναι! Όταν κοιτάζουμε προς τον ουρανό, και προχωρούμε ακάθεκτοι προς αυτόν, υπερβαίνουμε κάθε θαλασσοταραχή, κάθε θλίψη και δοκιμασία. Όταν όμως πορευόμαστε κοιτάζοντας προς τα κάτω, δειλιάζουμε, χάνουμε τις δυνάμεις μας, νοιώθουμε ίλιγγο, καταρρέουμε. Θεέ μου! Το ίδιο συνέβη και με τον Πέτρο σε μια άλλη θαλασσοταραχή…
Μην ξεχνούμε δε και τούτο το λόγο του ποιητή Γ. Βερίτη: «Τ’ αφρισμένα τα κύματα και οι μεγάλες φουρτούνες είναι μπρος Σου Κύριε σαν λίμνες με νερό μια σταλιά!»
Μην ξεχνούμε ακόμη και τούτα τα λόγια της προσευχής: «Κι αν σε κάποια θύελλα μπροστά λυγίσω, κι απερίσκεπτα θελήσω να γυρίσω Κύριες, τότε πιάσε με σφιχτά και κάνε με να ξαναπροσπαθήσω».
Να κι ένας ακόμη ωραίος τρόπος αντιμετώπισης απ’ τον Άγ. Γρηγόριο Θεολόγο: «Να ανεβάζεις την ψυχή σου πάνω απ’ τα λυπηρά με την ενασχόλησή σου με τα ψηλότερα».
* * *
Οπότε; Ας δούμε την απάντηση του ι. Χρυσοστόμου:
«Μέσα στην καλοκαιρία, να είσαι βέβαιος ότι θα έλθει ο χειμώνας. Μέσα στην υγεία, ότι θα ξεπηδήσει η αρρώστια. Μέσα στον πλούτο, ετοιμάσου να γευθείς τη φτώχεια. “Μνήσθητι, λέγει η Γραφή, καιρόν λιμού εν καιρώ πλησμονής, πτωχείαν και ένδειαν εν ημέρα πλούτου’’. Αν ετοιμασθείς γι’ αυτό, τον πλούτο σου θα τον διαχειρισθείς με πολλή φρονιμάδα. Τη φτώχεια, που τυχόν θα έλθει, θα την αντιμετωπίσεις με πολλή ανδρεία. Θα μάθεις να μη μεθάς και να μη τρικλίζεις όταν ευημερείς κι ύστερα να μη θορυβείσαι και να μην ταράζεσαι όταν έρθουν οι αναποδιές. “Ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην” (Ψαλμ. 118/60)».
Το ίδιο λέγει και ο Άγ. Γρηγόριος Θεολόγος: «Όταν ταξιδεύεις πρίμα να θυμάσαι περισσότερο τη φουρτούνα».
* * *
Λοιπόν, που καταλήγουμε; Σε τούτο το λόγο του ποιητή: «Σαν έρθει ο πόνος να σε βρει, να τον δεχθείς παλικαρίσια, στάσου λεβέντης σαν τη δρυ τη λαμπαδόκορμη, την ίσια»! Και σε τούτα τα λόγια του τραγουδιού: «Έτσι είναι φίλε μου η ζωή. Μια ξαστεριά, μια μπόρα. Κάνε στη μπόρα υπομονή, στην ξαστεριά προχώρα». Και σε τούτο το λόγο του Μ. Βασιλείου: «Αυτός που δεν υπέκυψε στις θλίψεις, αλλά με την προς τον Θεό ελπίδα βάσταξε το βάρος της λύπης, έχει μεγάλη ανταπόδοση κοντά στον Θεό»…
