Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για την αγία Μαρία Μαγδαληνή

Κωνσταντίνος Ι. Αντωνόπουλος, θεολόγος 

            Στο παλαιοδιαθητικό ποίημα του βιβλίου των Παροιμιών με τίτλο “Η ἀνδρεία γυναίκα”  (Πρμ 29,10-31) και στο ερώτημα “Γυναίκα ανδρεία ποιός θ᾿ ανακαλύψει; Αυτή είναι πολυτιμότερη κι απ᾿ τά πολύτιμα πετράδια” είναι σαν να δίνει απάντηση ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος όταν χαρακτηρίζει την αγία Μαρία τη Μαγδαληνή «σπουδαιοτάτη», «τέτραθλος καὶ ἀνδρεία γυνή» (Ι. Χρυσοστόμου λόγος 40).

          Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσό­στομος ερμηνεύοντας τα Ευαγγέλια, ξεκαθαρίζει ποιες και πόσες ήταν οι γυναίκες που ά­λειψαν με μύρα την κεφαλή και τα πόδια του Κυρίου και ότι δεν έχουν καμία  σχέση με την αγία Μαρία Μαγδαληνή. Ο άγιος μάλιστα έχει γράψει και Λόγους με θέμα την πόρνη γυναίκα που μετανόησε και η οποία είναι ένα πρόσωπο άγνωστο και ανώνυμο. (Ι. Χρυσοστόμου Ερμηνεία στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, Ομιλία Π' και Ερμηνεία στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον Ομιλία Ξβ'- «Εις την πόρνην και εις τον Φαρισαίον, τη αγία και μεγάλη Τετάρτη». Ρ.G. τόμ. 59, 531.).

          Στην ερμηνεία του στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο αναφέρεται στην  αγία Μαρία Μαγδαληνή που μόνη της μέσα στη νύχτα ξεκινά να πάει πρώτη στον Τάφο και  γράφει «πάνυ γαρ περί τον Διδάσκαλον φιλοστόργως έχουσα...» (Ομιλία ΠΕ').  Καθώς φτάνει, βρίσκει τον Τάφο αδειανό, τον λίθο αποκεκυλισμένο. Και τότε σκέφτεται ότι κάποιοι έκλεψαν το Άγιο Σώμα του Ιησού (Ιω. κ', 1). «Το ασθενέστερον γένος ανδρειότερον εφάνη τότε», γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

        Στην 86η Ομιλία του ερμηνεύει την αγγελοφάνεια και την πρώτη εμφάνιση του αναστάντος ως προνόμιο της πονεμένης γυναίκας, της οποίας η ανάγκη για παρηγοριά ήταν μεγάλη. Για τον θρήνο μάλιστα της Μαρίας της Μαγδαληνής έξω από τον Τάφο γράφει: «Το γυναικείο φύλο διακρίνεται κατά κάποιον τρόπο για την λεπτότητα των αισθημάτων του και έχει μεγαλύτερη τάση προς οίκτο. Αυτό το λέγω, για να μην απορήσεις, γιατί τέλος πάντων, η Μαρία θρηνούσε πικρά στον τάφο, ενώ ο Πέτρος δεν έκανε κάτι παρόμοιο... Οι μαθητές, λοιπόν, έφυγαν για να επιστρέψουν στα Ιεροσόλυμα, ενώ εκείνη στάθηκε κοντά στον τάφο. Ήταν μεγάλη παρηγοριά να βλέπει το μνήμα. Να, την κοιτάζεις, που σκύβει και θέλει να δει τον τόπο όπου βρισκόταν το σώμα, προκειμένου να παρηγορηθεί; Γι' αυτό και έλαβε μεγάλο μισθό, γι' αυτήν την μεγάλη φροντίδα της. Γιατί εκείνο που δεν είδαν οι Μαθητές, το είδε πρώτη η γυναίκα. Είδε δηλ. δύο Αγγέλους, να κάθονται ο ένας προς το μέρος των ποδιών και ο άλ­λος προς το μέρος της κεφαλής, με λευκή ενδυμασία και το πρόσωπο γεμάτο από πολλή φαιδρότητα και χαρά» (Ι. Χρυσοστόμου Ερμηνεία στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, Ομιλία Πστ')

        Την περικοπή  του Κατά Ιωάννη 20 την παρουσιάζει ο Χρυσόστομος σαν μια εισαγωγή της Μαγδαληνής στο μυστικό της πίστης: ούτε ο κενός τάφος ούτε τα μόνα οθόνια, ακόμη και αυτή η εμφάνιση του αγγέλου ή του Κυρίου δεν επιτρέπουν στη Μαρία Μαγδαληνή να κατανοήσει τα πράγματα. Μόλις ο αναστημένος Κύριος την καλεί με το όνομά της, τότε μόνο μπορεί να πιστέψει ότι εκείνος ζει. Την ορθή ερμηνεία του «μη μου άπτου» δίνει ο ιερός Χρυσόστομος λέγοντας ότι ο Κύριος, θέλει να την διδάξει ότι είναι πλέον στη δόξα του, ότι αυτός είναι ο Θεός και ανήκει τόσο σ ‘ αυτήν όσο και σ‘ ολόκληρο τον κόσμο, ότι πρέπει να πλησιάζει μ’ ένα άλλο φρόνημα. Υψώνει το νου της στα υψηλότερα, έμμεσα και σιγά-σιγά, λέγοντας ότι «δεν ανέβηκε ακόμη στον Πατέρα του». Έτσι, επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος, δείχνει ότι εκεί, στον Πατέρα, σκοπεύει και σπεύδει να πάει. «Τον δε εκεί μέλλοντα απιέναι και μηκέτι μετά ανθρώπων στρέφεσθαι, ουκ έδει μετά της αυτής οράν διανοίας, ης και προ τούτου» (Εις Ιωάννην, Ομιλία 86,2• ΕΠΕ 14,704).

       Στο τέλος της ομιλίας του, ο Ιωάννης Χρυσόστομος εξάγει το συμπέρασμα ότι η Μαρία Μαγδαληνή έλαβε προσωπικά από τον Κύριο την εντολή να αποβεί η παραμυθία των μαθητών με τον ευαγγελισμό της εμφάνισής Του και των λεγομένων Του: «απήγγειλε δε και την όψιν και τα ρήματα, άπερ ικανά ην αυτούς παραμυθήσασθαι».

       Αξιώθηκε έτσι η αγία Μαρία να συναντηθεί πρώτη με τον αναστημένο Χριστό και στη συνέχεια τιμήθηκε από τον Κύριο με το να γίνει απόστολος στους αποστόλους Του, κήρυκας στους μαθητές Του, ευαγγελίστρια στους Ευαγγελιστές. Γνωστοποίησε πρώτη δηλαδή στον κύκλο των μαθητών Του την έγερσή Του από τον τάφο (Ι. Χρυσοστόμου, Ερμηνεία στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, Ομιλία Πστ').