Πέμπτη 4 Ιουνίου 2020

Ο ΑΛΛΟΠΡΟΣΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΛΧΕΛΜ ΡΑΪΧ


τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.
Γνώρισα τὰ σχετικὰ μὲ τὸν Βίλχελμ Ράϊχ (Wilhelm Reich) ἀπὸ τρεῖς διαφορετικὲς πηγές: α) Τὸ 1984, ἀπὸ τὸν Στάθη Λάζαρη[1] πού εἶχε μαθητεύσει στὴ «Νέο-Ραϊχικὴ μέθοδο Σωματικῆς Ψυ­χο­θε­ρα­πεί­ας Radix», στὴν Ἀγγλία καὶ Γερμανία -καὶ ποὺ στὴ συνέχεια πρωτοέφερε στὴ χώρα μας ὅλα αὐτά, ποὺ σήμερα ὀ­νο­μά­ζου­με «ἐνεργειακές», «ὁλιστικὲς» ἢ «ἐναλλακτικὲς» δῆ­θεν ψυ­χο­θε­ρα­πεῖ­ες. β) Τὸ 1985, ἀπὸ τὴν Ἰταλίδα Κλορίντα Λουμπράνο-Κω­τού­λα[2], πού μετὰ ἀπὸ ἀντίστοιχες σπουδὲς στὸ Τορίνο, ἦλθε στὴ χώρα μας καὶ ἵδρυσε τὸ «Κέντρο Μελετῶν καὶ Ψυχοθεραπείας Βίλχελμ Ράϊχ», στὴν ὁδὸ Μεγάλου Σπηλαίου, στοὺς Ἀμ­πε­λο­κή­πους καὶ γ) Τὸ 2001, ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ὁ Συσ­σω­ρευ­τὴς Ὀργόνης»[3], τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ, μὲ εἰσαγωγὴ Χρήστου Μου­σου­λι­ώ­τη[4].

Καὶ οἱ τρεῖς προαναφερόμενοι τυγχάνουν ἀντιπροσωπευτικοὶ ἐκπρόσωποι τοῦ «ἐνεργειακοῦ», «ὁλιστικοῦ» ἢ «ἐναλλακτικοῦ» φαι­νο­μέ­νου στὴ χώρα μας κι ἐκτιμοῦμε ὅτι θὰ χρειαστεῖ ἰ­δι­αί­τε­ρη ἐνασχόληση γιὰ τὸν καθένα ἀπὸ αὐτοὺς καθὼς ὑπῆρξαν οἱ «στυλοβάτες» τῆς λεγόμενης «Ραϊχικῆς» ἢ «Σωματικῆς Ψυ­χο­θε­ρα­πεί­ας» (Somatic Bodywork), ποὺ σήμερα λυμαίνεται τὸν χῶρο τῆς «Ψυχολογίας» καὶ Ψυχοθεραπείας. Ἔτσι, θὰ ἐ­πα­νέλ­θου­με μὲ περισσότερες λεπτομέρειες γι' αὐτούς σε προσεχὲς ἄρ­θρο. Ἐπὶ τοῦ παρόντος θὰ ἐξετάσουμε τὴν γενεσιουργὸ αἰτία ὅ­λου αὐτοῦ τοῦ μπερδέματος, τὸν κυρίως ὑπεύθυνο, Βίλχελμ Ρά­ϊχ.
Ὁ Ράϊχ, γεννήθηκε τὸ 1897 στὴν Αὐστρία. Οἱ γονεῖς του ἦταν Ἑβραῖοι, ἀλλὰ ἔδειχναν ἀποφασισμένοι νὰ μὴν ἀναθρέψουν τὰ παιδιὰ τοὺς ἑβραϊκά. Ὁ Βίλχελμ καὶ ὁ ἀδελφός του, Ρόμπερτ, ἀ­να­τρά­φη­καν ἔτσι ὥστε νὰ μιλοῦν μόνο γερμανικὰ καὶ τι­μω­ροῦν­ταν ὅταν χρησιμοποίουσαν ἐκφράσεις στὴ γερ­μα­νο­ε­βρα­ϊ­κὴ διάλεκτο Γίντις (Yiddish). Ἐπίσης τοὺς ἀπαγορευόταν νὰ παίζουν μὲ τὰ ἄλλα παιδιὰ ποὺ μιλοῦσα Γίντις[5]. Αὐτὸ εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα νὰ προσανατολίσει τὸν Ράϊχ, ὡς ἐνήλικο, σὲ ἕνα ἀθεϊστικὸ μπέρδεμα, κάτι ποὺ αἰτιολογεῖ ὅλη τὴν μετέπειτα συμπεριφορὰ καὶ ζωή του.
Θὰ πρέπει ἐδῶ νὰ προετοιμάσουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀ­να­γνῶ­στες ὅτι οἱ ἑπόμενες δύο παράγραφοι περιλαμβάνουν ὑλικὸ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ σκληρὸ κι ἴσως θὰ δη­μι­ουρ­γοῦ­σε ἀπέχθεια· εἶναι ὅμως ἀναγκαῖο νὰ τὸ γνωρίζουμε ὥστε νὰ ἀντιληφθοῦμε πῶς ἡ παιδικὴ ἡλικία τοῦ ἐν λόγω εἶναι ἐν πολλοῖς ὑπεύθυνη γιὰ τὴν μετέπειτα ἐξέλιξή του.
Τὰ παιδικά του χρόνια ἦταν ἰδιαίτερα φορτισμένα μὲ σε­ξου­α­λι­κὲς φαντασιώσεις, πράξεις καὶ ἐνοχές. Σὲ ἡμερολόγιό του, ἀργότερα ὡς ἐνήλικος, περιγράφει τὴν πρώιμη σεξουαλική του ἀνάπτυξη, τὴν πρώτη σεξουαλική του ἐμπειρία -ὅταν προσπάθησε νὰ κάνει σὲξ μὲ τὴν ὑπηρέτρια τους σὲ ἡλικία τεσσάρων ἐτῶν-, ὅτι παρακολουθοῦσε τὰ ζῶα τοῦ κτήματος στὶς σε­ξου­α­λι­κὲς ἐνασχολήσεις τους τακτικά, ἐνῶ αὐνανιζόταν κι ὅτι ἀπὸ 11 ἐτῶν εἶχε σχεδὸν καθημερινὴ σεξουαλικὴ ἐπαφὴ μὲ ἄλλη ὑπηρέτριά τους. Καταγράφει ἀκόμη τὶς τακτικὲς ἐπισκέψεις σὲ οἴκους ἀνοχῆς -ἡ πρώτη, ὅταν ἦταν 15 ἐτῶν- καὶ δηλώνει τὶς καθημερινὲς ἐπισκέψεις του ἀπὸ τὴν ἡλικία τῶν 17 ἐτῶν. Ἐπίσης, ἀνέπτυσσε σεξουαλικὲς φαντασιώσεις γιὰ τὴ μητέρα του. Γράφει, 22 ἐτῶν, πὼς αὐνανιζόταν ἐνῶ σκεφτόταν ἐκείνη[6].
Καταγράφει ἀκόμη ὅτι στὰ 12 του ἀκολουθοῦσε τὴ μητέρα του τὴ νύχτα ὅταν αὐτὴ πήγαινε στὴ κρεβατοκάμαρα τοῦ ἐραστῆ της -νοιώθοντας ντροπὴ καὶ ζήλια-, σκεπτόμενος μάλιστα νὰ τὴν ἀναγκάσει νὰ ἔχει σὲξ μαζί του, μὲ τὴν ἀπειλὴ νὰ τὰ μαρτυρήσει στὸν πατέρα του. Τελικά, προτίμησε νὰ τὴν καταδώσει καὶ -μετὰ ἀπὸ μιὰ παρατεταμένη περίοδο ξυλοδαρμῶν-, ἡ μητέρα του αὐτοκτόνησε τὸ 1910, ἐνῶ ὁ Ράϊχ φορτώθηκες τὴν ἐνοχὴ[7].
Εἶναι ἀδύνατο νὰ κρίνουμε τὴν ἀλήθεια αὐτῶν τῶν κα­τα­γρα­φῶν, ὅμως ἡ δεύτερη κόρη τοῦ Ράϊχ, ἡ ψυχίατρος Λὸρ Ράϊχ Ροῦμ­πεν (Lore Reich Rubin), ἔχει δηλώσει σὲ βιογράφο του, ὅτι πίστευε πὼς ὁ Ράϊχ ὑπῆρξε θύμα σεξουαλικῆς κακοποίησης ὡς παιδὶ κάτι ποὺ ἐξηγεῖ τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὸ σὲξ καὶ τήν σεξουαλικότητα κατὰ τὴν παιδικὴ ἡλικία[8].
Ὡς ἐνήλικο πλέον -καὶ παρὰ τὴν διαταραγμένη του σεξουαλικότητα-, βρίσκουμε τὸν Ράϊχ τὸ 1918 στὴ μεταπολεμικὴ Βιέννη φοιτητὴ τῆς ἰατρικῆς στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Βιέννης ἀπ' ὅπου κι ἀργότερα ἀπεφοίτησε.
Τὸ 1919 εἶναι ἔτος καμπῆς γιὰ τὸν Ράϊχ· εἶναι ἡ χρονιὰ ποὺ συναντᾶται μὲ τὸν Σίγκμουντ Φρόϊντ (Sigmund Freud) -γιὰ τὸν ὁποῖο ἔχουμε ἀρκετὰ «ράμματα γιὰ τὴ γούνα του» καὶ σίγουρα θὰ μᾶς ἀπασχολήσει σὲ κάποιο προσεχὲς ἄρθρο.
Ὁ Ράϊχ γνωρίστηκε μὲ τὸν Φρόϊντ ὅταν τοῦ ζήτησε βοήθεια σὲ κάποιο σεμινάριο σχετικὸ μὲ τὴ σεξουαλικότητα κι ἀπ' ὅ,τι φαίνεται ἐντυπωσιάστηκαν ὁ ἕνας ἀπ' τὸν ἄλλο. Ἔτσι ὁ Φρόϊντ τοῦ ἀνέθεσε νὰ παρακολουθεῖ «ἀσθενεῖς» γιὰ ψυχανάλυση ἂν κι ὁ Ράϊχ ἦταν μόλις 22 ἐτῶν κι ἀκόμη προπτυχιακὸς φοιτητὴς στὴν ἰατρική. Σύντομα ὁ Ράϊχ γίνεται δεκτὸς ὡς προσωρινὸ μέλος τῆς «Ψυχαναλυτικὴ Ἐταιρία τῆς Βιέννης» (Vienna P­s­y­c­h­o­a­n­a­l­y­tic Association) -φορέα ποὺ εἶχε ἱδρύσει τὸ 1910 ὁ Φρόϊντ-, ὅπου ἕναν χρόνο ἀργότερα, τὸ 1920, θὰ γίνει τακτικὸ μέλος καὶ θὰ ξεκινήσει τὴ δική του ἀνάλυση, ὡς ψυχαναλυτής. Μεταξύ τῶν ἐτῶν 1921 καὶ 1924, ὁ Ράϊχ ἀναπτύσσει τὴ θεωρία τοῦ ὀρ­γα­σμοῦ[9], σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ἡ σεξουαλικότητα, ὅπως ἐκ­φρά­ζε­ται στὸν ὀργασμό, εἶναι τὸ κλειδὶ γιὰ νὰ καταλάβουμε ὅλα τα «στραβά» του ἀτόμου καὶ τῆς κοινωνίας[10].
Ἕνας ἀπὸ τοὺς πρώτους «ἀσθενεῖς» του Ράϊχ ἦταν ἡ Λὸρ Κάν (Lore Kahn), μιὰ 19χρονη μὲ τὴν ὁποία δημιούργησε σχέσεις. Ὁ Φρόϊντ εἶχε προειδοποιήσει τοὺς ψυχαναλυτές του νὰ μὴν ἐμ­πλέ­κον­ται ἐρωτικὰ μὲ τοὺς ἀσθενεῖς τους, ἀλλὰ στὸν πρῶτο και­ρὸ τῆς ψυχανάλυσης οἱ προειδοποιήσεις αὐτὲς ἁπλῶς ἀ­γνο­ή­θη­καν. Σύμφωνα μὲ τὰ ἡμερολόγια τοῦ Ράϊχ, ἡ Κάν ἄρχισε νὰ νιώθει ἄρρωστη τὸν Νοέμβριο τοῦ 1920 καὶ πέθανε ἀπὸ σήψη, κοιμούμενη σὲ ἕνα ἰδιαίτερα κρύο δωμάτιο, ποὺ εἶχε νοικιάσει γιὰ νὰ συναντιέται μαζί του, καθὼς τόσον ἡ σπιτονοικοκυρὰ της ὅσον καὶ οἱ γονεῖς της εἶχαν ἀπαγορεύσει τὶς συναντήσεις τους. Ἡ μητέρα τῆς Κάν ὑποψιαζόταν ὅτι ἡ κόρη της εἶχε πεθάνει μετὰ μιὰ παράνομη ἐπικίνδυνη ἔκτρωση, ποὺ εἶχε ἐν­δε­χο­μέ­νως πραγματοποιήσει ὁ ἴδιος ὁ Ράϊχ[11]. Αὐτὸς ἦταν ἕνας σοβαρὸς ἰσχυρισμὸς εἰς βάρος ἑνὸς γιατροῦ. Ὁ Ράϊχ πάντως σημειώνει στὸ ἡμερολόγιό του ὅτι ἡ μητέρας τῆς Κάν τοῦ «ἔκανε γλυκὰ μάτια» κι ὅταν δὲν ἀνταποκρίθηκε θέλησε νὰ τὸν βλάψει. Ἡ γυναίκα αὐτὴ ἀργότερα αὐτοκτόνησε κι ὁ Ράϊχ φορτώθηκε μία ἀκόμη ἐνοχὴ[12]. Πάντως ἂν ἡ Λὸρ Κάν ἔκανε ἔκτρωση, γράφει ἕνας ἀπὸ τοὺς βιογράφους τοῦ Ράϊχ, ἦταν ἡ πρώτη ἀπὸ τὶς τέσσερις φιλενάδες του, ποὺ ἔκαναν τὸ ἴδιο: ἡ Ἄννυ Πὶνγκ (Annie Pink), ἡ πρώτη του σύζυγος, ἔκανε ἀρκετὲς καὶ οἱ ἐπὶ χρόνια ἐρωμένες του, Ἔλσα Λίντεμπεργκ (Elsa L­i­n­den­b­e­rg) καὶ Ἴλζε Ὄλλεντορφ (Ilse Ollendorf) -ἡ δεύτερη ὑπῆρξε καὶ σύζυγός του- ἀπὸ μία ἔκτρωση, ὅλες μετὰ ἀπὸ δικό του ἐξαναγκασμὸ[13].
Ὁ Ράϊχ ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία ὑπῆρξε διακεκριμένος ψυχαναλυτὴς -ὡς μαθητὴς τοῦ Φρόϊντ- καὶ ὡς Μαρξιστής, ὑπῆρξε δραστήριο μέλος τοῦ Κομμουνιστικοῦ Κόμματος Γερμανίας ἀπὸ τὸ 1928 ὡς τὸ 1933. Ἐντούτοις, στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1930 οἱ «μοντέρνες» ψυχολογικὲς θεωρίες καὶ οἱ πολιτικὲς ἀπόψεις ποὺ διατύπωνε τὸν ἔφεραν σὲ ρήξη τόσο μὲ τὸ ψυχαναλυτικὸ κίνημα ὅσο καὶ μὲ τοὺς κομμουνιστές.
Ὁ Ράϊχ ἦταν ὁ ἄνθρωπος ποὺ πρῶτος διεκδίκησε γιὰ τὸν ἔφηβο τὸ δικαίωμα μιᾶς ὁλοκληρωμένης σεξουαλικῆς ζωῆς μὲ ὅ­λες τὶς ἀντισυλληπτικὲς εὐκολίες, τὴν κατάργηση τῆς ἀ­πα­γό­ρευ­σης τῶν ἐκτρώσεων, τὴν κατάργηση τῆς διάκρισης ἀ­νά­με­σά σε παντρεμένες καὶ ἀνύπαντρες σὲ νομικὴ βάση, τὴν κατάργηση τῆς ἀντίληψης τῆς μοιχείας, τὴν ἐλευθερία τῶν διαζυγίων, τὴ σεξουαλικὴ διαπαιδαγώγηση στὰ σχολεῖα[14].
Γράφει στὰ χρόνια ποὺ δὲν εἶχε ἀκόμη διαγραφεῖ ἀπὸ τὸ Κομμουνιστικὸ Κόμμα τὸ βιβλιαράκι «Ὁ σεξουαλικὸς ἀγώνας τῶν νέων», ὅπου δίνει συγκεκριμένες συμβουλὲς πάνω στὸν αὐνανισμό, τὸν ὀργασμό, τὸν ἔλεγχο τῶν γεννήσεων, καὶ ἰσχυρίζεται ὅτι «ἡ σεξουαλικὴ ἱκανοποίηση εἶναι ἀπὸ τοὺς πρωταρχικοὺς στόχους τοῦ σοσιαλισμοῦ».
Αὐτὰ ἀπετέλεσαν τὸ πρόγραμμα γιὰ τὸ «Σεξοπολιτικὸ Κίνημα» ποὺ πραγματοποίησε τὸ πρῶτο του συνέδριο στὸ Ντύσσελντορφ τῆς Γερμανίας τὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1931, ἀφοῦ ἔπεισε τὸ Γερμανικὸ Κομμουνιστικὸ Κόμμα νὰ ἱδρύσει ἕνα «Σύλλογο Σεξουαλικῆς Πολιτικῆς τῶν Προλεταρίων»[15].
Μὲ τὰ μέχρι τὸ σημεῖο αὐτὸ δηλωθέντα καλύπτουμε ἕνα μέρος μόνον τῶν ὅσων δυνάμεθα νὰ παραθέσουμε στὴν ἀγάπη σας σχετικὰ μὲ τὸν «Ἀλλοπρόσαλλο κόσμο τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ»· γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ θὰ χρειαστεῖ νὰ ἐπανέλθουμε καὶ νὰ ὁ­λο­κλη­ρώ­σου­με τὸ θέμα μας στὸ ἑπόμενο φύλλο τῆς ἐ­φη­με­ρί­δας μας.

[6] Στὸ ἴδιο, σσ. 6, 22, 25, 42, 46.
[7] Στὸ ἴδιο, σσ. 31-38.
[8] Christopher Turner, Adventures in the Orgasmatron, How the Sexual Revolution Came to America, 2011, σ. 323.
[9] Στὸ ἴδιο, σσ. 18–19, 39.
[10] «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράιχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη.
[11] Christopher Turner, Adventures in the Orgasmatron..., σσ. 55-57.
[12] Στὸ ἴδιο.
[13] Στὸ ἴδιο. σ. 56.
[14] «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράιχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη.
[15] Στὸ ἴδιο.
Αναρτήθηκε από
Ετικέτες , , , ,