Ο Θεός είναι ασώματος και αόρατος, γι’ αυτό δεν πρέπει να Τον φανταζόμαστε με οποιαδήποτε μορφή την ώρα της προσευχής. Ο Υιός του Θεού, βέβαια, ο Ιησούς Χριστός, πήρε τη δική μας φύση, έγινε και παραμένει ο μοναδικός Θεάνθρωπος. Εικονίζεται, λοιπόν, με την ιστορική ανθρώπινη μορφή Του. Μ’ αυτή τη μορφή μπορούμε να Τον έχουμε και στο νου μας. Η θεία Του φύση, ωστόσο, ούτε εικονίζεται ούτε συλλαμβάνεται με το νου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλλα δύο Πρόσωπα της Άγιας Τριάδος, που είναι άπειρη και ακατάληπτη από την περιορισμένη διάνοιά μας. Έτσι, όταν προσευχόμαστε στο Θεό, καλύτερα είναι να μη σχηματίζουμε στο νου μας καμιά παράσταση. Ας προσευχόμαστε απλά με την πίστη ότι ο Κύριος υπάρχει, είναι κοντά μας, μας βλέπει και μας ακούει.
Ρωτάτε: «Πώς να φαντάζομαι τον Κύριο, καθισμένο στο θρόνο Του ή σταυρωμένο;». Όταν συλλογίζεστε ή μιλάτε για τον Κύριο, τότε μπορείτε να έχετε στο νου σας κάποιαν εικόνα Του, ανάλογα με την περίσταση. Όταν, όμως, προσεύχεστε, δεν επιτρέπεται να φαντάζεστε γι’ Αυτόν κανένα σχήμα και καμιά μορφή. Ο Θεός βρίσκεται παντού, επομένως όχι μόνο κοντά σας, αλλά και μέσα σας. Όλα τα βλέπει. Όλα τ’ ακούει. Και επιθυμεί τη σωτηρία σας. Αρκεσθείτε σ’ αυτή την πεποίθηση. Και επικαλεσθείτε Τον με την προσευχή χωρίς να Τον φαντάζεστε, χωρίς να σχηματίζετε κάποια παράστασή Του στη διάνοιά σας.
«Να παραμείνω στην καρδιά», «να σταθώ με την προσοχή στην καρδιά», «να κατεβάσω το νου στην καρδιά» όλα αυτά δηλώνουν το ίδιο πράγμα. Σημασία έχει να συγκεντρώνετε την προσοχή στην καρδιά και να στέκεστε μπροστά στον αόρατο, απερίγραπτο και απεριόριστο Κύριο όχι εγκεφαλικά, αλλά καρδιακά. Και τούτο, ώσπου να κυριευθεί η καρδιά σας από τη θεία Θέρμη. Γιατί τότε μπαίνετε σ’ έναν άλλο κόσμο…
Μου γράφετε: «Όταν η προσοχή μου γλιστράει προς την καρδιά, φοβάμαι να την κρατήσω εκεί». Απεναντίας, πρέπει να τη συγκρατείτε. Και όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο. Μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να χαλαρώνει και να διασπάται με διάφορους λογισμούς.
Πηγή: Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, «Χειραγωγία στην πνευματική ζωή», Ι. Μ. Παρακλήτου
