ΙΧΘΥΣ: Επειδή από νωρίς άρχισαν τα "όργανα" του πονηρού τον χορό των ανοησιών...Βιβλιοπαρουσίαση: του Πρωτοπρεσβύτερου Θεόδωρου Ζήση
Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
στην εφημερίδα "Ορθόδοξος Τύπος"
Από την ιστοσελίδα του συγγραφέα, όπου πολλά στοιχεία για το βιβλίο και ορισμένα κεφάλαια.
Τις άγιες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος
ο κ. Χαράλαμπος Σκαρλακίδης, Αρχιτέκτων και καθηγητής σχεδιαστικών
προγραμμάτων μέσω Η/Υ, εδώρησε στην εκκλησιαστική Ιστορία των
Ιεροσολύμων, αλλά και σε κάθε πιστό Χριστιανό, ιδίως τους Προσκυνητές
της Αγίας Γης, ένα πολύτιμο δώρο: το νέο βιβλίο του με τίτλο το «Άγιον
Φως. Το θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου στον Τάφο του Χριστού· εβδομήντα
ιστορικές μαρτυρίες (4ος - 16ος αι.)», το οποίο είναι καρπός πολυετούς
και βαθειάς μελέτης και διασταυρώσεως ιστορικών πηγών, κυρίως
παλαιοτέρων, σχετικώς με το θαύμα του Αγίου Φωτός του Παναγίου Τάφου του
Κυρίου, το οποίο μαρτυρείται καθ' έκαστον έτος, το Μέγα Σάββατο, στη
γνωστή ιεροσολυμιτική ιερή Τελετή.
Σημαντικότατο επίτευγμα του βιβλίου σε
352 σελίδες: η απόδειξη και ιστορική τεκμηρίωση τόσον της επενέργειας
θαυμαστών παραγόντων στην αφή του Αγίου Φωτός εντός του Παναγίου Τάφου
και των κυκλόθεν εκτός αυτού κανδηλών, όσον και μερικών παρομαρτούντων
φαινομένων, δηλαδή της αρχικής ακαΐας του Αγίου Φωτός και της ανεξήγητης
- κατ' άνθρωπον - δημιουργίας της σχισμής του κεντρικού κίονος εκ των
τριών δυτικών κιόνων της Κεντρικής Θύρας του συγκροτήματος του Ναού της
Αναστάσεως.
Ποιοί όμως μαρτυρούν περί τούτων;
Μήπως οι ίδιοι οι Αγιοταφίται; Μήπως τίποτε «θρησκόληπτοι» και
«ευσυγκίνητοι» Προσκυνηταί; Μήπως τίποτε παράγοντες «οικονομικής
εκμεταλλεύσεως» του θαύματος; Μήπως μόνον οι «συναισθηματικοί και
μυστικοπαθείς» (κατά μερικούς δυσπίστους η ορθολογιστές Καθηγητές)
Ρώσοι; Όχι. Μαρτυρούν τεσσαράκοντα δύο συγγραφείς του Μεσαίωνος, μερικοί
πολύ σημαινουσών θέσεων, Άραβες και Πέρσες Μουσουλμάνοι, Γάλλοι,
Ρωμηοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Ισλανδοί, Άγγλοι, Αρμένιοι, ένας Σύριος, ένας
Μολδαβός, ένας Ελβετός και ένας Ιταλός ιστορικός σε επίσημα ιστορικά
κείμενα, αρκετοί αυτών γενόμενοι αυτόπται του θαύματος, και μολονότι η
εχθρική στάση των περισσοτέρων αυτών έναντι της Ορθοδόξου Ρωμηοσύνης των
Φυλάκων του Παναγίου Τάφου, κάθε άλλο παρά θα δικαιολογούσε την υπ'
αυτών ιστορική καταγραφή ενός θαύματος, που - σύμφωνα με τους
περισσοτέρους από τους συγγραφείς - μόνο μετά την προσευχή του Ορθοδόξου
Πατριάρχου των Ιεροσολύμων μπορούσε να λάβει χώρα.
Οι σχετικές μαρτυρίες των Αγίων της
Εκκλησίας μας, όπως του Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστού των Αρμενίων
(σωτηρίου έτους 330 μ.Χ.), του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, του Αγίου Ιωάννου
του Δαμασκηνού, του Αγίου Θεοδώρου του Σαββαΐτου (σ.έ. 836) και του
σοφού Αρέθα Καισαρείας είτε περί του ακτίστου Φωτός του Παναγίου Τάφου
εν γένει είτε και της ιδίας της Τελετής του Αγίου Φωτός, μεταγενεστέρως,
είναι ιδιαιτέρας σημασίας ως προς την αποδοχή του θαύματος αυτού, βάσει
της consensus Patrum («ομοφωνίας των Πατέρων») η οποία κυρίως
καταδεικνύει την consensum Ecclesiae («ομοφωνίαν της Εκκλησίας»).
Πέραν τούτων, ο κ. Σκαρλακίδης
ενσωμάτωσε στη μελέτη του και τρεις πολύ σημαντικές γνώμες συγχρόνων
επιστημόνων: του κ. Αντρέι Βολκόφ, επιστήμονος φυσικού του Εθνικού
Κέντρου Ερευνών της Ρωσίας «Ινστιτούτον Κουρτσιάτοφ», σχετικώς με την
αφή του Αγίου Φωτός εντός του Παναγίου Τάφου, και των Καθηγητών κ.
Ευγενίου Μορόζωφ, Ρώσου ειδήμονος της Μηχανικής των Θραύσεων και της
Φυσικής της Αντοχής των υλικών, και του ημετέρου κ. Γεωργίου
Παπαδοπούλου, της ιδίας ειδικότητος παρά τω Εθνικώ Μετσοβείω
Πολυτεχνείω, σχετικώς με τη ρήξη του κίονος της Κεντρικής Θύρας του Ναού
της Αναστάσεως χάρις στο Άγιον Φως, κατά το σωτήριον έτος 1579.
Ο μεν
φυσικός Αντρέι Βολκόφ κατέγραψε με ειδική συσκευή (οσιλοσκόπιο), το Μ.
Σάββατο του 2008, κατά την ώρα της αφής του Αγίου Φωτός, ανεξήγητη και
αδικαιολόγητη ηλεκτρική φόρτιση του αέρα περί τον Πανάγιο Τάφο και
επίσης ανεξήγητη ηλεκτρική εκκένωση, με πιθανή παρουσία πλάσματος
χαμηλής θερμότητος, τα οποία άπαντα, είναι φαινόμενα επιστημονικώς
ανεξήγητα, αλλά ψηφιακώς καταγεγραμμένα και μάλιστα παρουσιασθέντα σε
σχετικό ντοκυμανταίρ. Οι Καθηγητές Μορόζωφ και Παπαδόπουλος, μετά από
μελέτη φωτογραφιών του ρήγματος του κίονος, απεφάνθησαν, ότι η δομή της
ρωγμής αποδεικνύει την δημιουργία της μόνον από ισχυρή ηλεκτρική
εκκένωση, ίσως σε συνδυασμό με ταυτόχρονο σεισμικό κύμα το οποίο
καταπόνησε τον κίονα σε στρεπτική ταλάντωση, φαινόμενα επίσης ανεξήγητα,
και δη για συγκεκριμένη στιγμή χρόνου (τελετή Αγίου Φωτός, Μ. Σάββατο
σ.έ. 1579).
Καταγράφουμε ως πολύ σημαντική τη
συμβολή του κ. Σκαρλακίδη και στην επισήμανση η περαιτέρω διαλεύκανση
μερικών ιστορικών γεγονότων και καταστάσεων που μέχρι τώρα διέφευγαν την
προσοχή πολλών, ίσως των περισσοτέρων από εμάς, μεταξύ των οποίων
σημειώνουμε μόνον τα εξής:
(α) Η ανάγνωση της ευχής του Αγίου
Φωτός από τον Ρωμηό Πατριάρχη Ιεροσολύμων γινόταν επί έξι αιώνες (ca 920
- ca 1480 μ.Χ. ) εκτός του Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου, εξ αιτίας
της εχθρικής στάσεως των εκάστοτε κυριάρχων της Αγίας Πόλεως, Αράβων η
Σταυροφόρων, αλλά το Άγιον Φως άναβε θαυματουργικώς εντός του
Κουβουκλίου· τούτο είχεν ως αποτέλεσμα την «κατακύρωση» του θαύματος
υπέρ των Ορθοδόξων, διότι δεν υπήρχε περίπτωση εφαρμογής τεχνάσματος εξ
αποστάσεως, αλλ' ούτε κι η προσευχή άλλου θρησκευτικού προσώπου μπορούσε
να «προσελκύσει» το Άγιον Φως. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Πέρση
ιστορικού Αλ-Μπιρουνί (973-1048 μ.Χ.), του Πανεπιστήμονος του αραβικού
κόσμου και ενός εκ των μεγαλυτέρων διανοιών της ιστορίας, και επίσης του
Άραβος θεολόγου και νομικού Ίμπν αλ-Κας (10ος αι. μ.Χ.), το θαύμα
εθεωρείτο τόσον βέβαιο ακόμη και μεταξύ των Μουσουλμάνων, ώστε αυτοί
άναβαν με το Άγιον Φως τις λυχνίες του Τεμένους (Τζαμιού) του Βράχου. Ο
ίδιος ο Αλ-Μπιρουνί αναφέρει εισαγωγικώς, ότι: «Σχετικά με το Σάββατο
της Αναστάσεως λέγεται μια ιστορία η οποία εκπλήσσει τον ερευνητή των
φυσικών επιστημών και η αιτία της οποίας είναι αδύνατο να ανακαλυφθεί.
Εάν δεν υπήρχε ομοφωνία των αντιπάλων [του θαύματος] και δεν αναφέρανε
ότι το είδαν και οι ίδιοι, και ακόμη εξέχοντες διδάσκαλοι και άλλοι
άνθρωποι το μεταφέρανε στα συγγράμματά τους, κάποιος θα μπορούσε να μην
έχει καμιά εμπιστοσύνη [...] Η έλευση εκείνη την ημέρα της φλόγας από
τον ουρανό, που επανέρχεται στον συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, γίνεται
αφορμή να μένουμε άναυδοι».
(β) Η καταστροφή του Ναού της
Αναστάσεως από τον Χαλίφη Άλ Χακίμ, το έτος 1009 μ.Χ., οφείλεται,
σύμφωνα με τους ιστορικούς Ίμπν αλ-Καλανίσι (1070-1160 μ.Χ.), Σίμπτ
αλ-Τζάουζι και Μπάρ Εμπραίο (1226-1286 μ.Χ.) στη φοβερή απήχηση του
θαύματος του Αγίου Φωτός μεταξύ των Αράβων μουσουλμάνων. Ολίγες
δεκαετίες προ τούτου, γραπτή αναφορά του εκ ΚΠόλεως απεσταλμένου στην
Αγία Πόλη Ορθοδόξου κληρικού Νικήτα προς τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο
Πορφυρογέννητο, το Πάσχα του 947 μ.Χ., μαρτυρεί επιπλέον, ότι οι
αραβικές Αρχές των Ιεροσολύμων θορυβημένες από την απήχηση του θαύματος
του Αγίου Φωτός του Μ. Σαββάτου στον πληθυσμό της Συρίας, και από τις
τάσεις μεταστροφής του πληθυσμού στο Χριστιανισμό, αποπειράθηκαν να
σταματήσουν το έτος εκείνο και πάλι την ιερά Τελετή, αλλά δύο κανδήλες
στην Αγία Αποκαθήλωση άναψαν θαυματουργικώς μόνες τους, με τον
αναμενόμενο βέβαια αντίκτυπο μεταξύ του χριστιανικού και του
ετεροθρήσκου πλήθους.
(γ) Το θαύμα του Αγίου Φωτός, μέχρι
του έτους 1238 ήταν επισήμως αποδεκτό και από τους Λατίνους· άλλωστε ο
ίδιος ο Πάπας Ουρβανός Β΄ το διεκήρυξε επισήμως στη Σύνοδο της Κλερμόν
στη Γαλλία (1095 μ.Χ.), κατά την έναρξη της Α' Σταυροφορίας. Με απόφαση,
όμως, του Πάπα Γρηγορίου Θ΄ του 1238, απορρίφθηκε το θαύμα και
απαγορεύθηκε η παρουσία πιστών του παπισμού στην τελετή, το οποίο ισχύει
μέχρι και σήμερα. Στην εργασία του κ. Σκαρλακίδη παρατίθενται πλήν της
μαρτυρίας του Πάπα Ουρβανού Β΄ (αγίου των Ρ/καθολικών) και οι υπέρ του
Αγίου Φωτός μαρτυρίες άλλων δύο αγίων του λατινισμού, του Ριχάρδου του
Ευλογημένου (1027 μ.Χ.) και του Πέτρου του Σεβασμίου (1092-1156 μ.Χ.).
Απρόσμενη είναι η συνδυασμένη μαρτυρία
και πολλών φραγκο-λατίνων ιστορικών, οκτώ τον αριθμό, περί της
«αποτυχίας» του θαύματος το 1101 μ.Χ., λόγω των εγκλημάτων και αμαρτιών
των νεήλυδων Σταυροφόρων, κατάσταση την οποίαν άλλαξε μόνον η παρέμβαση
των Ορθοδόξων Ελλήνων στην τελετή και η τελική έλευση του Αγίου Φωτός
στους Έλληνες· κατά την επισήμανση του συγγραφέως: «Τι σημαίνει, όμως,
αυτή η άρνηση του Αγίου Φωτός να φανερωθεί εκείνο το Μεγάλο Σάββατο του
1101, όσον αφορά στην εγκυρότητα του θαύματος; Την διαψεύδει, η μήπως
την επισφραγίζει και την επιβεβαιώνει; Από τη διήγηση των γεγονότων
καθίσταται φανερό ότι παρά το όνειδος και την ταπείνωση που υπέστησαν οι
Λατίνοι, και πρωτίστως ο Δαϊμβέρτος [σ.β. : ο λατίνος πατριάρχης],
κανείς δεν ήταν σε θέση να αναπαραγάγει το Άγιο Φως με τεχνητό τρόπο
[σ.β. : δηλ. για να μη εξευτελισθούν]!»
«Κι αυτό για έναν απλό λόγο: επειδή,
όπως έχει ήδη καταστεί σαφές, κατά τη διάρκεια της τελετής δεν υπήρχε
κανείς στο εσωτερικό του μνημείου. Ο Τάφος ήταν κλειδωμένος και τα
κλειδιά τα κατείχε αποκλειστικά ο Δαϊμβέρτος. Κατά συνέπεια, η
αναπάντεχη έλευση του Αγίου Φωτός μέσα σ' έναν κενό Τάφο, το πρωΐ της
Κυριακής, 21ης Απριλίου του 1101, ενώ απουσίαζε ο Δαϊμβέρτος, αποτελεί
ένα αδιαμφισβήτητο τεκμήριο για την εγκυρότητα του θαύματος».
Η μελέτη αυτή γενικώς διακρίνεται για
την έκταση των παρατιθεμένων πληροφοριών, με την προσεκτική ερμηνεία
των, με την τεκμηρίωση του περιεχομένου των πρωτογενών μαρτυριών και την
πλαισίωσή τους με τις δευτερογενείς πηγές, με την πλήρη διαζωγράφιση
των ιστορικών συγκυριών, αλλά και με τη συμπλήρωση των ιστορικών
γεγονότων από σημαντικές σημερινές μαρτυρίες περί του θαύματος. Η απλή
γλώσσα, ο τρόπος παραθέσεως των στοιχείων και οι επεξηγήσεις καθιστούν
το επιστημονικό περιεχόμενο προσιτό και στους πλέον απλούς αναγνώστες,
ενώ ο τρόπος παραθέσεως των τεκμηρίων και η μέθοδος προσεγγίσεως των
πηγών έως και την μετάφρασή τους διέπονται από καθαρώς επιστημονικό
πνεύμα, εμφανές και στην αποφυγή περιττών επαναλήψεων και μακρυλογίας.
Παρατίθεται επίσης πίναξ βιβλιογραφίας και ευρετήριο ονομάτων. Η
στοιχειοθεσία γενικώς, οι ποιοτικές πολύχρωμες φωτογραφίες, τα
σχεδιαγράμματα, οι χάρτες κι οι γκραβούρες, η ποιότης του χαρτιού
(illustraion), συμπληρώνουν το ούτως η άλλως πολύτιμο επιστημονικό
περιεχόμενο της εκδόσεως.
Πολύ χαρακτηριστική της επιμελείας του
συγγραφέως και πρωτότυπη για ένα έργο με τόσο ευρύ φάσμα αποδεκτών η
παράλληλη παράθεση (1) φωτογραφιών των αυθεντικών και παλαιοτάτων
χειρογράφων των μαρτυριών περί του Αγίου Φωτός, (2) του μεταγεγραμμένου
από τα χειρόγραφα αυθεντικού κειμένου (ελληνικού, αραβικού, λατινικού
και ρωσικού) και (3) της νεοελληνικής μεταφράσεώς του (μέσω συνήθως
άλλης μεταφράσεως). Για τη μετάφραση μερικών κειμένων από τα ανέκδοτα
αραβικά χειρόγραφα, ο κ. Σκαρλακίδης επέτυχε τη βοήθεια Αραβιστών
Ακαδημαϊκών Επιστημόνων, ως του Τούρκου Καθηγητού Dr. Fuat Sezgin και
του Δόκτορος Gamal al-Tahir. Πλήν τούτου και οι προσεγγίσεις
μεταγενεστέρων ερευνητών - ιστορικών παρατίθενται πλήρεις στις
υποσημειώσεις, στο ξενόγλωσσο πρωτότυπό τους.
Η μελέτη του κ. Σκαρλακίδη
συμπεριέλαβε, αξιοποίησε και συμπλήρωσε όλες τις μέχρι τώρα σχετικές
ιστορικές μελέτες, των J. Mosheim (1736), G. Klameth (1913), Ignaty
Kratchkovsky (1914), του ημετέρου μακαριστού Αρχιμανδρίτου π. Καλλίστου
Μηλιαρά (1934), των M. Ganard (1955), Otto Meinardus (1962), F. Peters
(1985) και του Επισκόπου (παλαιού ημερολ.) Φωτικής Αυξεντίου (1999).
Πέραν της αξίας του συγγράμματος κατά
πρώτον ως προς την τεκμηρίωση ενός μοναδικού ιστορικού φαινομένου, ενός
θαύματος που λαμβάνει χάριτι Θεού χώραν κατ' έτος δια της ευλογίας της
Αγίας ημών Ορθοδόξου Εκκλησίας προς χάριν των πιστών προσκυνητών, η αξία
του έγκειται και στην παράθεση σημαντικής βιβλιογραφίας και ιστορικών
λεπτομερειών της εκκλησιαστικής ιστορίας των Ιεροσολύμων, και κυρίως
στην απόδειξη του ιστορικού και ακαταμαχήτου δικαιώματος του Ορθοδόξου
Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων να προΐσταται στην Τελετή ο Πατήρ και
Πατριάρχης του, έναντι των ετεροδόξων εκπροσώπων, στη σημερινή εποχή,
όταν όχι μόνον το θαύμα, αλλά και η ίδια η ιερά Τελετή του Αγίου Φωτός
βάλλεται πανταχόθεν.
Η μετά χείρας βιβλιοπαρουσίαση δεν
μπορεί παρά να αδικεί (λόγω περιορισμένου χώρου) την αξία του βιβλίου, η
οποία όμως - φρονούμε - θα εκτιμηθεί επαρκώς από τους μέλλοντες
αναγνώστες του. Η παρουσιαζόμενη μελέτη του κ. Σκαρλακίδη ήδη εκτυπώθηκε
στα αγγλικά, ρωσικά, ισπανικά, ρουμανικά, σερβικά, ιταλικά, γερμανικά,
γαλλικά και ακολουθούν μεταφράσεις της στα γεωργιανά, αραβικά, τσέχικα
και πολωνικά.
Μετά την ανάγνωση ενός τόσο σημαντικού
βιβλίου, αισθάνεται κανείς υποχρεωμένος να ευχαριστήσει για την
προσφορά του τον κ. Σκαρλακίδη και για την πρόθεσή του, η οποία είναι
τόσο μεγαλύτερης αξίας, καθ΄ όσον ο κ. Σκαρλακίδης δεν είναι επιστήμων
ιστορικός η θεολόγος, αλλ' εν προκειμένω έχει φθάσει η και υπερβή τα
μέτρα των ειδικών αυτών τομέων.
Το παρουσιαζόμενο σύγγραμμα δεν
αποσκοπεί βέβαια και ούτε χρειάζεται να πείσει περί της πραγματικότητος
του θαύματος του Αγίου Φωτός (διότι οι εκ προθέσεως δύσπιστοι «ουδέ εάν
τις εκ νεκρών αναστή πεισθήσονται»)· περί του θαύματος τούτου πρωτίστως
πολλοί εν Ιεροσολύμοις Αγιοταφίται έχουν ακούσει από τα χείλη πάρα
πολλών πιστών, στους οποίους είτε οι λαμπάδες η οι κανδήλες πλησίον των
άναψαν αυτομάτως είτε κάποιο άλλο θαυμαστό σημείο συνέβη στην Τελετή της
μεσημβρίας του Μ. Σαββάτου. Αν κάποιοι παρευρισκόμενοι, για λόγους που
γνωρίζει ο Χριστός, δεν αξιώθηκαν τέτοιας φωτοφανείας, τούτο ωστόσο δεν
αποτελεί λόγο γενικής αποσιώπησης του καταφανούς θαύματος η περιορισμού
της βουλής και των θαυμάτων του Θεού. Άλλωστε, κατά την Παράδοση της
Εκκλησίας, «δεν είναι ασφαλής για τους δούλους η απόκρυψη των θαυμάτων
του Δεσπότου των».
Κυρίως απευθύνεται η μελέτη του κ.
Σκαρλακίδη στους αδυνάμους και αμφιβάλλοντες πιστούς, τους οποίους
προσκαλεί να θέσουν την χείρα των «επί τον τύπον των ήλων» και να
απορρίψουν τη θύραθεν προπαγάνδα, η οποία αμφισβητώντας το θαύμα του
Αγίου Φωτός των Ορθοδόξων, αμφισβητεί μεν πρωτίστως την μοναδικότητα
("exclusiveness") της Ορθοδοξίας στην κοινωνία Της με την Αγία Τριάδα,
αμφισβητεί δε επίσης την αξιοπιστία και ειλικρίνεια της αγράφου και
γραπτής Παραδόσεως της Εκκλησίας, η οποία παραδίδεται από γενεά σε γενεά
με απόλυτο σεβασμό, ακρίβεια και φόβο Θεού· η προπαγάνδα αυτή ωθεί εν
τέλει και σε περιφρόνηση του παραγγέλματος του Συνοδικού της Ορθοδοξίας
(επί απειλή αναθέματος) να μας διέπει μια καλή απλότητα (ευπιστία) στο
θέμα της παραδοχής των θαυμάτων που ενεργούνται Θεόθεν εντός της Αγίας
Εκκλησίας μας.
Ως εκ τούτου, το βιβλίο αποτελεί μια
«ηχηρή» απάντηση στους σπορείς προτεσταντικών ζιζανίων δυσπιστίας και
ειρωνείας, οι οποίοι είχαν την απαίτηση να θέσουν τις κάμερές τους εντός
του Κουβουκλίου το Μ. Σάββατο για να δούν το θαύμα· τώρα οι εν λόγω
«σπουδασταί» μπορούν να το δούν, ερευνώντας την καταγραφή του από τον κ.
Ανδρέα Βολκώφ, ο οποίος τους επρόλαβε «τη καλή απιστία» και «προέδραμε
τάχιον» στο κενό Μνήμα, για να δη το Φως εν τω Τάφω.
Άφωνοι ας μείνουν έμπροσθεν της
σωρείας των αληθινών και δη εγγράφων ιστορικών μαρτυριών του Θαύματος
του Αγίου Φωτός και οι νεοεποχίται βλάσφημοι της θεότητος του Κυρίου
Ιησού Χριστού, τύπου Κώδικος Ντά Βίντσι του Dan Brown, οι οποίοι
αμφισβητούν τον Ιησούν, Πρώτον και Έσχατον και μόνον κατά κυριολεξίαν
Χριστόν, εκείνοι που βάσει μεμονωμένων αποκρυφιστικών χειρογράφων και
φαντασιοκοπημάτων του παρελθόντος, ως το γνωστικόν «Ευαγγέλιον του
Ιούδα», προσπαθούν να διαστρέψουν την ιστορική αλήθεια της Σαρκώσεως του
Αχωρήτου Λόγου.
Ο Κύριος, ο Οποίος έθηκε και θέτει τα
αποτυπώματα της ακτίστου ενεργείας Του στην κτιστή ύλη, είτε αυτή είναι
αχειροποίητες ι. Εικόνες, είτε άφθαρτα ι. λείψανα, είτε ιερά
Προσκυνήματα, ως ο λίθος της Αναλήψεως επί του Όρους των Ελαιών, Αυτός
δύναται και να «αποτυπώνει» το Φως του και στην κτιστή ύλη του κεριού
και των οπτικών συσκευών μας, επειδή ο Χριστός «χαίρει ερευνώμενος, ως
φιλάνθρωπος· διο προς τούτο προτρέπει ημάς, προτείνων τοις διαπιστούσι
την πλευράν, ως τω Θωμά, τω κόσμω πιστούμενος την Αυτού τριήμερον
Έγερσιν».
Αυτώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας.
