Σύγχρονο θαύμα του αγίου Γερμανού μέσω του πατρός SERAPHIM ROSE
Το 1741 η ρωσική εξερευνητική αποστολή των Βίτους Μπέριγκ και Αλεξέι
Τσιρικώφ ανακάλυψε τις Αλεούτες Νήσους και έδωσε το έναυσμα για την
αποίκιση της αχανούς εκτάσεως της Αλάσκας. Σύντομα κατέφθασαν έμποροι,
κυνηγοί γουνοφόρων ζώων και τυχοδιώκτες κάθε λογής, άπληστοι για τα
πλούτη της περιοχής, και στα βήματα τους ακολούθησαν θαρραλέοι
ιεραπόστολοι, οι όποιοι, αψηφώντας τους κινδύνους, το δριμύ κλίμα και
την εχθρότητα των αποίκων, ήλθαν για να σπείρουν τον σπόρο του
Ευαγγελίου μεταξύ των ιθαγενών. Αυτοί οι ιεραπόστολοι ίδρυσαν την
Ορθόδοξη Εκκλησία του Νέου Κόσμου την στερέωσαν στον βράχο της πίστεως και την κόσμησαν με τα δάκρυα της ασκήσεως και το αίμα του μαρτυρίου.Ό όσιος πατήρ ημών Γερμανός, ο όποιος εκάρη μοναχός το 1783 στην ονομαστή Μονή Βαλαάμ στις όχθες της λίμνης Λατόγκα, ήταν ένας άπ' αυτούς τους αξιοθαύμαστους ιεραποστόλους. Με ζήλο υποτάχθηκε στον άγιο ηγούμενο Ναζάριο, πού τον έστειλε, μαζί με άλλους τρεις ιερομόναχους, το 1793, για ιεραποστολή στην Αλάσκα. Υπέστησαν οδοιπορία στις αχανείς παγωμένες εκτάσεις, πηγαίνοντας από νησί σε νησί με σαθρά πλεούμενα, κήρυτταν αδιάκοπα τα λόγο του Ευαγγελίου, προτρέποντας τους ιθαγενείς να κάψουν τα είδωλα τους, να εγκαταλείψουν την πολυγαμία και τα παγανιστικά ήθη τους για να ασπασθούν τα ευαγγελικό ήθος και να λάβουν τον φωτισμό του αγίου Βαπτίσματος.
Γενικά, τους επιφυλασσόταν καλή υποδοχή· ορισμένοι όμως ιθαγενείς, παρακινούμενοι από σαμάνους μάγους, αντιστέκονταν στο κήρυγμα και συμπεριφέρονταν με εχθρότητα στους ιεραποστόλους. Κάποιοι ιεραπόστολοι βρήκαν μαρτυρικό τέλος και οι υπόλοιποι έφυγαν πίσω για τη Ρωσία. Ό άγιος Γερμανός όμως παρέμεινε, μόνος πλέον στο ιεραποστολικά αυτά έργο. Εγκαταστάθηκε στην τότε ακατοίκητη νησίδα Έλατόνησο (σημ. SPRUCE ISLAND) κοντά στα Κόντιακ, την οποία μετονόμασε «Νέο Βαλααμ» και μιμούμενος τον τρόπο των αρχαίων Πατέρων έγινε «Ιεραπόστολος» με την υψίστη έννοια της λέξεως· κάνοντας με την πολιτεία του να ακτινοβολήσει ή εικόνα της Βασιλείας των ουρανών. Αποσύρθηκε εν εαυτό και εν Θεώ σ ένα μικρά κελλί φτιαγμένο άπα σανίδια, δίχως καμία άνεση, εκτεθειμένος σε όλα τα στοιχεία της φύσεως, με νηστεία, αδιάλειπτη προσευχή και σκληρή εργασία. Συγχρόνως προσέφερε το γνήσιο λόγο του Ευαγγελίου και τη φιλανθρωπική βοήθεια στους ιθαγενείς, βαπτίζοντας τους στην ορθόδοξη Εκκλησία. Αντιμετώπισε ακόμα διωγμό, συκοφαντία και ξυλοδαρμό άπα κάποιους Ιθαγενείς. Έκοιμήθη εν ειρήνη στις 13 Νοεμβρίου τα 1835, σε ηλικία 81 ετών.
Ό όσιος Γερμανός παραμένει ολοζώντανος για τους χριστιανούς της Αλάσκας και για την Ορθόδοξο Εκκλησία της Αμερικής, με τα θαύματα του. Σήμερα δυο ορθόδοξα μοναστήρια συνεχίζουν των αγώνα του αγίου Γερμανού στα νησί του SPRUCE. Παραθέτουμε ένα σύγχρονο θαύμα του αγίου, το όποιο (και με τη σημμετοχή του π. Σεραφείμ Rose) οδήγησε τον πρώην προτεστάντη Αθανάσιο Κοne και την οικογένεια του στην Ορθοδοξία. Σήμερα ο Αθανάσιος Κone, ή σύζυγος του και τα παιδιά του είναι πιστά μέλη μιας ενορίας στην πολιτεία του Washington των Η.Π.Α.
ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΚΟΝΕ:
Το 2003 ζούσα με την σύζυγο μου και την δίχρονη κόρη μου στο νησί του Κόντιακ της Αλάσκας. Εκείνο τον καιρό ήμουν πολύ απασχολημένος με την προτεσταντική ιεραποστολή στο νησί. Είχα μελετήσει την προτεσταντική θεολογία και ήμουν καλά καταρτισμένος ώστε να γίνω πάστορας.
Δούλευα ανάμεσα στους ιθαγενείς της Αλάσκας, οι όποιοι ήταν όλοι ορθόδοξοι, άλλα εγώ ως προτεστάντης θεωρούσα την ορθοδοξία ως μια ασήμαντη και διαλυμένη θρησκεία συνυφασμένη με το παρελθόν. [και πολλοί ορθόδοξοι στην Ελλάδα έτσι τη θεωρούν...].
Το καλοκαίρι του 2003, υπηρέτησα ως διευθυντής προτεσταντικής κατασκηνώσεως της περιοχής των Νησιών Κόντιακ.
Ήταν ένα πολύ δημοφιλές και επιτυχημένο πρόγραμμα, κοντά στην υπέροχη ακτή της θαλάσσης PESTRIKOFF στο νησί του SPRUCE. Κατά τη διάρκεια της κατασκηνωτικής περιόδου αποφασίσαμε να κάνουμε ένα περίπατο στο ασκηταριο του αγίου Γερμανού της Αλάσκας. Καθώς περπατούσαμε στο μονοπάτι κατευθυνόμενοι προς το ναό, ξαφνικά μια υπέροχη εύωδία γέμισε την ατμόσφαιρα. Μύριζε κάτι ανάμεσα σε τριαντάφυλλο ή θυμίαμα, αλλά δεν θύμιζε ούτε το ένα ακριβώς ούτε το άλλο. Ή γυναίκα μου, μου είπε-
— Μυρίζω κάτι σαν θυμίαμα. Είχα την εντύπωση ότι οι μοναχοί δεν μένουν εδώ αλλά στην άλλη πλευρά του νησιού.
 |
| άγιος Γερμανός της Αλάσκας |
— Ναι, της απάντησα, δεν μένει κανείς εδώ.
Καταλάβαμε πώς κάτι παράδοξο συνέβαινε. Η ευωδία πότε ήταν πολύ έντονη και πότε όχι. Δύο λεπτά αργότερα μια ομάδα ανθρώπων ήλθε από την κατασκήνωση. Καθώς μας προσπερνούσαν, ένας από τους ιθαγενείς γέροντες μας ρώτησε τι συμβαίνει.
Εξηγήσαμε και σ' αυτόν αλλά και στους υπόλοιπους τι γινόταν, όμως κανείς τους δεν μύριζε τίποτε. Μετά από λίγο, καθώς εξερευνούσαμε το χώρο, μια ιθαγενής γυναίκα (ή JUDY SIMEONOFF) ρώτησε την κόρη μου αν ήθελε να δοκιμάσει νερό από το άγιασμα του αγίου. Βεβαίως ή κόρη μου έφυγε τρέχοντας ξοπίσω της. Εγώ δεν είχα καμιά πρόθεση να πιω από το άγιασμα, μιας και μόνο ή σκέψη ότι το νερό μπορούσε να έχει «ιδιαίτερες δυνάμεις» ήταν ακατανόητη για την προτεσταντική μου λογική. Άλλα μιας και ήπιε ή κόρη μου, ήπια και εγώ.
Το ίδιο έκανε και ή σύζυγος μου. Την ήμερα εκείνη ή σύζυγος μου είχε ένα πολύ δυνατό πονοκέφαλο και είπε ότι όταν ήπιε το άγιασμα ο πονοκέφαλος εξαφανίστηκε.
Δεν μπορούσα να ερμηνεύσω όλα όσα συνέβησαν στο νησί του SPRUCE... Ως προτεστάντες ή σύζυγος μου και εγώ τα ερμηνεύσαμε με το μόνο τρόπο που μπορούσαμε, λέγοντας δηλαδή ότι ήταν το άγιο Πνεύμα και ότι ο άγιος Γερμανός ήταν άνθρωπος της προσευχής. Τίποτα από τις εμπειρίες αυτές δεν μας ωθούσε να σκεφτούμε να γίνουμε ορθόδοξοι. Ήταν εύκολο απλώς να εκλογικεύσουμε τα πράγματα.
Όμως λίγο καιρό αργότερα είδα ένα παράξενο όνειρο.
Στο όνειρο είδα πολλά πρόσωπα από την ορθόδοξη ακαδημία του αγίου Ιννοκέντιου της Αλάσκας να προσεύχονται για μένα και εγώ να κλαίω γοερά... Τότε μου παρουσιάστηκε ένας ιερέας.
Φορούσε το μαύρο ράσο, είχε μια ατημέλητη γενειάδα και το πρόσωπο του έλαμπε. Μου είπε ότι ονομάζεται SERAPHIM ROSE.
Και ξεκίνησε να μου λέει πολλά πράγματα από την ζωή μου και ότι επί πλέον είχα μια κλίση από τον Θεό να γίνω ορθόδοξος και μάλιστα ιερέας. Εγώ άρχισα να διαφωνώ μαζί του, λέγοντας του ότι δεν ήθελα να γίνω ορθόδοξος και να φορέσω το μαύρο ράσο και το μαύρο καπέλο.
Πριν να δω το όνειρο αυτό δεν είχα ακούσει καμία φορά το όνομα SERAPHIM ROSE. Σαν προτεστάντης δεν αισθανόμουν άνετα με το να με επισκέπτονται ιερείς στον ύπνο μου· προ παντός ένας που είχε πεθάνει, γιατί αυτό είχα συμπεράνει για εκείνον τον ιερέα.
Συνήθως τα όνειρα μ' αφήνουν αδιάφορο, όμως εκείνο το όνειρο ούτε μπορούσα να το ξεχάσω αλλά ούτε και να το αγνοήσω. Μου ερχόταν πολύ συχνά στο μυαλό. Την επόμενη μέρα πήγα να βρω έναν ορθόδοξο ιερέα, πού ήδη γνώριζα, τον π. Παΐσιο, τον διευθυντή της ακαδημίας του αγίου Ιννοκέντιου.
Κάθισα στο γραφείο του και του είπα πώς είχα αρχίσει να χάνω τα λογικά μου. Τον ρώτησα αν γνώριζε κανέναν ιερέα με το όνομα SERAPHIM ROSE. Ο π. Παΐσιος αμέσως χάρηκε και μου είπε πώς τον γνωρίζει δίνοντας μου ένα μεγάλο βιβλίο για την ζωή του. Τότε του διηγήθηκα το όνειρο μου.
Πήρα σπίτι το βιβλίο αυτό και άρχισα να το διαβάζω το Σαββατοκύριακο. Θαύμασα
την ζωή του π. Σεραφείμ. Ήταν μια ορθοδοξία πού αγνοούσα. Το κυριότερο πράγμα πού με εντυπωσίασε ήταν ο τρόπος με το όποιο ο π. Σεραφείμ άφησε τους Εκκλησιαστικούς Πατέρες να αποτυπώσουν την σκέψη τους και τον τρόπο ζωής τους πάνω του.
Δεν μπορούσα με την λογική μου να καταλάβω όλα όσα γίνονταν. Όλα όμως είχαν επηρεάσει βαθειά την ψυχή μου.
Άρχισα να ρωτάω για να μάθω ότι μπορούσα και να διαβάζω βιβλία. Πήγα ακόμα και στην σκήτη του αρχαγγέλου Μιχαήλ στο νησί SPRUCE για ένα Σαββατοκύριακο. Μου έκανε πολύ εντύπωση ή πνευματική ατμόσφαιρα εκεί. Όταν εισήλθα στους χώρους της μονής, αισθάνθηκα να με διακατέχει μια πραγματική ειρήνη. Όλα επηρέασαν βαθειά το νου μου.
Τόσο ή σύζυγος μου όσο κι εγώ ήμασταν αφοσιωμένοι στην τοπική προτεσταντική εκκλησία και έτσι αυτό πού ξανοιγόταν μπροστά μας, μια σχέση με την ορθοδοξία, δεν ήταν κάτι πού αναζητούσαμε.
Αντιθέτως, επειδή πιστεύαμε ότι είχαμε «τακτοποιήσει» την ζωή μας, ή ιδέα και μόνο μας αναστάτωνε.
Όταν ένας καλός μου φίλος μου είπε ότι δεν γίνεται να κατανοήσω την ορθοδοξία χωρίς να προσεύχομαι, άρχισα να διαβάζω το ορθόδοξο μικρό απόδειπνο. τρεις μήνες μετά διάβαζα μια προσευχή του Μεγάλου Βασιλείου και κατάλαβα ότι αυτός ο άνθρωπος μέσα σε 25 μόνο γραμμές είχε συνοψίσει τα αναγκαία στοιχεία πού χρειαζόμαστε να έχουμε, προκειμένου να πλησιάσουμε τον Θεό. Θυμάμαι τον εαυτό μου να σκέφτεται, για πρώτη φορά, πώς αυτός ο άνθρωπος πραγματικά είχε γνωρίσει τον Θεό και πώς ίσως εγώ δεν τον έχω γνωρίσει ακόμη.
Καταλάβαμε πώς κάτι παράδοξο συνέβαινε. Η ευωδία πότε ήταν πολύ έντονη και πότε όχι. Δύο λεπτά αργότερα μια ομάδα ανθρώπων ήλθε από την κατασκήνωση. Καθώς μας προσπερνούσαν, ένας από τους ιθαγενείς γέροντες μας ρώτησε τι συμβαίνει.
Εξηγήσαμε και σ' αυτόν αλλά και στους υπόλοιπους τι γινόταν, όμως κανείς τους δεν μύριζε τίποτε. Μετά από λίγο, καθώς εξερευνούσαμε το χώρο, μια ιθαγενής γυναίκα (ή JUDY SIMEONOFF) ρώτησε την κόρη μου αν ήθελε να δοκιμάσει νερό από το άγιασμα του αγίου. Βεβαίως ή κόρη μου έφυγε τρέχοντας ξοπίσω της. Εγώ δεν είχα καμιά πρόθεση να πιω από το άγιασμα, μιας και μόνο ή σκέψη ότι το νερό μπορούσε να έχει «ιδιαίτερες δυνάμεις» ήταν ακατανόητη για την προτεσταντική μου λογική. Άλλα μιας και ήπιε ή κόρη μου, ήπια και εγώ.
Το ίδιο έκανε και ή σύζυγος μου. Την ήμερα εκείνη ή σύζυγος μου είχε ένα πολύ δυνατό πονοκέφαλο και είπε ότι όταν ήπιε το άγιασμα ο πονοκέφαλος εξαφανίστηκε.
Δεν μπορούσα να ερμηνεύσω όλα όσα συνέβησαν στο νησί του SPRUCE... Ως προτεστάντες ή σύζυγος μου και εγώ τα ερμηνεύσαμε με το μόνο τρόπο που μπορούσαμε, λέγοντας δηλαδή ότι ήταν το άγιο Πνεύμα και ότι ο άγιος Γερμανός ήταν άνθρωπος της προσευχής. Τίποτα από τις εμπειρίες αυτές δεν μας ωθούσε να σκεφτούμε να γίνουμε ορθόδοξοι. Ήταν εύκολο απλώς να εκλογικεύσουμε τα πράγματα.
Όμως λίγο καιρό αργότερα είδα ένα παράξενο όνειρο.
Στο όνειρο είδα πολλά πρόσωπα από την ορθόδοξη ακαδημία του αγίου Ιννοκέντιου της Αλάσκας να προσεύχονται για μένα και εγώ να κλαίω γοερά... Τότε μου παρουσιάστηκε ένας ιερέας.
Φορούσε το μαύρο ράσο, είχε μια ατημέλητη γενειάδα και το πρόσωπο του έλαμπε. Μου είπε ότι ονομάζεται SERAPHIM ROSE.
Και ξεκίνησε να μου λέει πολλά πράγματα από την ζωή μου και ότι επί πλέον είχα μια κλίση από τον Θεό να γίνω ορθόδοξος και μάλιστα ιερέας. Εγώ άρχισα να διαφωνώ μαζί του, λέγοντας του ότι δεν ήθελα να γίνω ορθόδοξος και να φορέσω το μαύρο ράσο και το μαύρο καπέλο.
Πριν να δω το όνειρο αυτό δεν είχα ακούσει καμία φορά το όνομα SERAPHIM ROSE. Σαν προτεστάντης δεν αισθανόμουν άνετα με το να με επισκέπτονται ιερείς στον ύπνο μου· προ παντός ένας που είχε πεθάνει, γιατί αυτό είχα συμπεράνει για εκείνον τον ιερέα.
Συνήθως τα όνειρα μ' αφήνουν αδιάφορο, όμως εκείνο το όνειρο ούτε μπορούσα να το ξεχάσω αλλά ούτε και να το αγνοήσω. Μου ερχόταν πολύ συχνά στο μυαλό. Την επόμενη μέρα πήγα να βρω έναν ορθόδοξο ιερέα, πού ήδη γνώριζα, τον π. Παΐσιο, τον διευθυντή της ακαδημίας του αγίου Ιννοκέντιου.
Κάθισα στο γραφείο του και του είπα πώς είχα αρχίσει να χάνω τα λογικά μου. Τον ρώτησα αν γνώριζε κανέναν ιερέα με το όνομα SERAPHIM ROSE. Ο π. Παΐσιος αμέσως χάρηκε και μου είπε πώς τον γνωρίζει δίνοντας μου ένα μεγάλο βιβλίο για την ζωή του. Τότε του διηγήθηκα το όνειρο μου.
Πήρα σπίτι το βιβλίο αυτό και άρχισα να το διαβάζω το Σαββατοκύριακο. Θαύμασα
την ζωή του π. Σεραφείμ. Ήταν μια ορθοδοξία πού αγνοούσα. Το κυριότερο πράγμα πού με εντυπωσίασε ήταν ο τρόπος με το όποιο ο π. Σεραφείμ άφησε τους Εκκλησιαστικούς Πατέρες να αποτυπώσουν την σκέψη τους και τον τρόπο ζωής τους πάνω του.
Δεν μπορούσα με την λογική μου να καταλάβω όλα όσα γίνονταν. Όλα όμως είχαν επηρεάσει βαθειά την ψυχή μου.
Άρχισα να ρωτάω για να μάθω ότι μπορούσα και να διαβάζω βιβλία. Πήγα ακόμα και στην σκήτη του αρχαγγέλου Μιχαήλ στο νησί SPRUCE για ένα Σαββατοκύριακο. Μου έκανε πολύ εντύπωση ή πνευματική ατμόσφαιρα εκεί. Όταν εισήλθα στους χώρους της μονής, αισθάνθηκα να με διακατέχει μια πραγματική ειρήνη. Όλα επηρέασαν βαθειά το νου μου.
Τόσο ή σύζυγος μου όσο κι εγώ ήμασταν αφοσιωμένοι στην τοπική προτεσταντική εκκλησία και έτσι αυτό πού ξανοιγόταν μπροστά μας, μια σχέση με την ορθοδοξία, δεν ήταν κάτι πού αναζητούσαμε.
Αντιθέτως, επειδή πιστεύαμε ότι είχαμε «τακτοποιήσει» την ζωή μας, ή ιδέα και μόνο μας αναστάτωνε.
Όταν ένας καλός μου φίλος μου είπε ότι δεν γίνεται να κατανοήσω την ορθοδοξία χωρίς να προσεύχομαι, άρχισα να διαβάζω το ορθόδοξο μικρό απόδειπνο. τρεις μήνες μετά διάβαζα μια προσευχή του Μεγάλου Βασιλείου και κατάλαβα ότι αυτός ο άνθρωπος μέσα σε 25 μόνο γραμμές είχε συνοψίσει τα αναγκαία στοιχεία πού χρειαζόμαστε να έχουμε, προκειμένου να πλησιάσουμε τον Θεό. Θυμάμαι τον εαυτό μου να σκέφτεται, για πρώτη φορά, πώς αυτός ο άνθρωπος πραγματικά είχε γνωρίσει τον Θεό και πώς ίσως εγώ δεν τον έχω γνωρίσει ακόμη.
 |
| π. Σεραφείμ Ρόουζ |
Την
Πεντηκοστή του 2006, υστέρα από πολλές δοκιμασίες στην προετοιμασία
μας για να γίνουμε ορθόδοξοι, ή σύζυγος μου, ή κόρη μου και εγώ βαπτιστήκαμε στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Σιλουανού στο WALLA, WALLA, WASHINGTON.
Εξιστορώντας όλες τις «επισκέψεις» των αγίων πού βιώσαμε και πού γίνανε για μας το εφαλτήριο μιας νέας πορείας προς την Εκκλησία, θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτά δεν μας συνέβησαν επειδή αποτελούσαμε κάτι το ιδιαίτερο στα μάτια του Θεού.
Ήταν απλώς το έλεος του Θεού. Πιστεύω όμως πώς ήξερε ο Θεός τι δυσκολίες και τι θλίψεις θα αντιμετωπίζαμε καθώς θα γινόμασταν ορθόδοξοι και γι` αυτό ήθελε να μας στερέωση στην πίστη ότι ή ορθοδοξία είναι ή πραγματική και ή δική Του Εκκλησία.
Ως μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, βρήκαμε ένα πνευματικό βάθος πού είναι πραγματικά εκπληκτικό, καθώς μαθαίνουμε να βιώνουμε τη ζωή της ταπεινώσεως μέσα στην Εκκλησία.
Ή ορθοδοξία είναι πολύ πιο πλήρης άπ' ότι είχα ποτέ φανταστεί, με την πνευματική κληρονομιά των αγίων, τον πλούτο των διδασκαλιών τους, την σοφία της Εκκλησίας, τις εορτές, την προσευχή.
Επικαλούμαι συχνά την βοήθεια του αγίου Γερμανού και του π. Σεραφείμ (πόσο στ' αλήθεια έχω ξεφύγει από τις προτεσταντικές μου συνήθειες!), να μας κρατήσει στην «βασιλική οδό» της Εκκλησίας.
Πηγή THE ORTHODOX WORD, Nο. 254, σσ. 143-147 [μετάφρασις· Ι. Μονή Αγ. Αυγουστίνου Φλωρίνης].
Εξιστορώντας όλες τις «επισκέψεις» των αγίων πού βιώσαμε και πού γίνανε για μας το εφαλτήριο μιας νέας πορείας προς την Εκκλησία, θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτά δεν μας συνέβησαν επειδή αποτελούσαμε κάτι το ιδιαίτερο στα μάτια του Θεού.
Ήταν απλώς το έλεος του Θεού. Πιστεύω όμως πώς ήξερε ο Θεός τι δυσκολίες και τι θλίψεις θα αντιμετωπίζαμε καθώς θα γινόμασταν ορθόδοξοι και γι` αυτό ήθελε να μας στερέωση στην πίστη ότι ή ορθοδοξία είναι ή πραγματική και ή δική Του Εκκλησία.
Ως μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, βρήκαμε ένα πνευματικό βάθος πού είναι πραγματικά εκπληκτικό, καθώς μαθαίνουμε να βιώνουμε τη ζωή της ταπεινώσεως μέσα στην Εκκλησία.
Ή ορθοδοξία είναι πολύ πιο πλήρης άπ' ότι είχα ποτέ φανταστεί, με την πνευματική κληρονομιά των αγίων, τον πλούτο των διδασκαλιών τους, την σοφία της Εκκλησίας, τις εορτές, την προσευχή.
Επικαλούμαι συχνά την βοήθεια του αγίου Γερμανού και του π. Σεραφείμ (πόσο στ' αλήθεια έχω ξεφύγει από τις προτεσταντικές μου συνήθειες!), να μας κρατήσει στην «βασιλική οδό» της Εκκλησίας.
Πηγή THE ORTHODOX WORD, Nο. 254, σσ. 143-147 [μετάφρασις· Ι. Μονή Αγ. Αυγουστίνου Φλωρίνης].
