Εἰσήγηση τοῦ Γεωργίου Ἀποστολάκη, Ἀντιπροέδρου Ἀρείου Πάγου ἐ.τ., στὴν ἐκδήλωση «Πρὶν εἶναι ἀργά: Ὑπερασπιζόμαστε τὴν ἐλευθερία στὴν Ψηφιακὴ Ἐποχή».
Συναγωνίστριες καὶ συναγωνιστές, φίλες καὶ φίλοι,
Στὸν 21ο αἰῶνα, ἡ ἐλευθερία δὲν ἀπειλεῖται μόνο ἀπὸ ὅπλα καὶ νόμους.
Ἀπειλεῖται ἀπὸ κάτι πιὸ ἀθόρυβο: τὴν κανονικοποίηση τοῦ πλήρους ψηφιακοῦ ἐλέγχου.
Καὶ αὐτὴ ἡ ἀπειλὴ δὲν θὰ ἔρθει μὲ σιδερόφρακτους στρατούς. Θὰ ἔρθει μὲ εἰδοποιήσεις. Μὲ ἐφαρμογές. Μὲ "εὐκολίες".
Ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ ὅπου ἡ τεχνολογία δὲν εἶναι πιὰ ἐργαλεῖο. Εἶναι περιβάλλον. Εἶναι ὁ ἀέρας ποὺ ἀναπνέουμε. Καὶ μέσα σὲ αὐτὸν τὸν ἀέρα, ἀρχίζει νὰ μᾶς λείπει ἡ ἀνάσα. Ἡ ζωή μας γεμίζει QR codes — καὶ ἀδειάζει ἀπὸ ἰδιωτικότητα...
Στὸν 21ο αἰῶνα, ἡ ἐλευθερία δὲν ἀπειλεῖται μόνο ἀπὸ ὅπλα καὶ νόμους.
Ἀπειλεῖται ἀπὸ κάτι πιὸ ἀθόρυβο: τὴν κανονικοποίηση τοῦ πλήρους ψηφιακοῦ ἐλέγχου.
Καὶ αὐτὴ ἡ ἀπειλὴ δὲν θὰ ἔρθει μὲ σιδερόφρακτους στρατούς. Θὰ ἔρθει μὲ εἰδοποιήσεις. Μὲ ἐφαρμογές. Μὲ "εὐκολίες".
Ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ ὅπου ἡ τεχνολογία δὲν εἶναι πιὰ ἐργαλεῖο. Εἶναι περιβάλλον. Εἶναι ὁ ἀέρας ποὺ ἀναπνέουμε. Καὶ μέσα σὲ αὐτὸν τὸν ἀέρα, ἀρχίζει νὰ μᾶς λείπει ἡ ἀνάσα. Ἡ ζωή μας γεμίζει QR codes — καὶ ἀδειάζει ἀπὸ ἰδιωτικότητα...
Στὰ ἀεροδρόμια, δὲν εἴμαστε ἄνθρωποι. Εἴμαστε ὁ κωδικὸς στὸ boarding pass.
Στὰ νοσοκομεῖα, δὲν εἴμαστε πρόσωπα. Εἴμαστε ὁ ἀριθμὸς στὸ βραχιολάκι.
Στὶς δημόσιες ὑπηρεσίες, δὲν εἴμαστε ἱστορίες ζωῆς. Εἴμαστε ὁ ἀριθμὸς ποὺ "πρέπει νὰ ταιριάξει" στὸ σύστημα.
Ἡ τεχνολογία δὲν μᾶς ἔχει μόνο ψηφιοποιήσει. Μᾶς ἔχει ἰσοπεδώσει.
Σήμερα θέλω νὰ μιλήσω γιὰ ἕνα δικαίωμα ποὺ δὲν κατονομάστηκε ἀκόμη σὲ συντάγματα καὶ κώδικες, ἀλλὰ ἤδη διεκδικεῖται στοὺς δρόμους, στὶς δημόσιες συζητήσεις, στὶς κοινότητες:
Γιὰ τὸ δικαίωμα τῆς ψηφιακῆς ἀκεραιότητας, τὸ δικαίωμα νὰ παραμένουμε κυρίαρχοι σὲ ἕναν κόσμο ποὺ μᾶς διαβάζει, μᾶς προβάλλει, μᾶς προδιαγράφει.
Στὴν Ἑλβετία ἡ ψηφιακὴ ταυτότητα δίχασε ἕνα ὁλόκληρο ἔθνος — γιατί οἱ πολῖτες κατάλαβαν πὼς τὸ διακύβευμα εἶναι ἡ ἐλευθερία
Ἡ Ἑλβετία μας δίνει μάθημα: ὅσο πιὸ ψηφιοποιημένη γίνεται ἡ κοινωνία, τόσο πιὸ ἐπεῖγον γίνεται νὰ προστατεύσουμε τὸν ἄνθρωπο.
Ἡ Ἑλβετία — χώρα μὲ μεγάλη παράδοση ἄμεσης δημοκρατίας — ἔφερε τὴν ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα σὲ δημοψήφισμα. Καμπάνιες, ἀντιπαραθέσεις, ἀμφιβολίες, συγκρούσεις.
Σχεδὸν μισὴ χώρα εἶπε «ναὶ» καὶ μισὴ εἶπε «ὄχι».
Οἱ πολῖτες κλήθηκαν σὲ δημοψήφισμα γιὰ τὸν νόμο ποὺ εἰσάγει τὴν «e-ID» — τὴν ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα. Ἡ ψῆφος ἦταν ὁριακή: 50,4% ὑπέρ, 49,6% κατά. Πέρασε μὲν ἡ ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα, ἀλλὰ μὲ μία σημαντικὴ διαφορά: Θὰ εἶναι προαιρετική.
Ἀλλὰ ἐδῶ δὲν τελειώνει ἡ ἱστορία. Ὁ ἀντίλογος — καὶ ὁ ἀγῶνας — δὲν ἐξαφανίζεται. Οἱ Ἑλβετοὶ φοβοῦνται ὅτι ἀκόμη καὶ αὐτὴ ἡ "προαιρετικὴ" ψηφιακὴ ταυτότητα μπορεῖ νὰ ἀνοίξει πόρτες σὲ ἐπιτήρηση, ἰδίως ἂν οἱ ἀρχὲς καὶ οἱ ἐπιχειρήσεις ἀποκτήσουν τὴ δυνατότητα νὰ ζητοῦν ἐπιβεβαίωση στοιχείων πολὺ συχνὰ ἢ πολὺ "βαθιά".
Καὶ αὐτό, ἀκριβῶς, εἶναι τὸ μήνυμα τῆς Ἑλβετίας: ὁ ψηφιακὸς αὐτοπροσδιορισμὸς εἶναι πολιτικὸ ζήτημα πρώτου μεγέθους.
Δὲν συζητοῦμε ἁπλῶς γιὰ διαχείριση δεδομένων. Συζητοῦμε γιὰ τὸ τί εἴδους ἄνθρωποι θέλουμε νὰ εἴμαστε στὴν ψηφιακὴ σφαῖρα.
Στὴν Ἑλβετία, ἄνθρωποι μὲ διαφορετικὲς ἰδεολογίες βγῆκαν στοὺς δρόμους. Μισὸ ἔθνος εἶπε «Ὄχι, δὲν θέλω τὸ κράτος νὰ ξέρει ποῦ ταυτοποιοῦμαι κάθε μέρα». Τὸ ἄλλο μισὸ εἶπε «Ναί, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἐκσυγχρονιστοῦμε».
Δὲν ψήφισαν γιὰ μιὰ ἐφαρμογή. Ψήφισαν γιὰ τὸ ποιός θὰ ἔχει πρόσβαση στὸ ψηφιακὸ "ἐγώ" τους.
Ἡ Ἑλλάδα τρέχει μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα πρὸς τὴν ἑνιαία ταυτότητα — χωρὶς νὰ ρωτήσει τὸν πολίτη
Στὴν Ἑλλάδα, ὅλα ἑνοποιοῦνται: ὁ ΑΦΜ, ὁ ΑΜΚΑ, ἡ ταυτότητα — ὅλα κάτω ἀπὸ ἕναν ἀριθμό.
Τὸν λένε "Προσωπικὸ Ἀριθμό". Ἀλλὰ δὲν εἶναι προσωπικός. Εἶναι καθολικός. Εἶναι παντοῦ. Εἶναι τὸ κλειδὶ ποὺ ἀνοίγει κάθε πόρτα τοῦ κράτους — καὶ ἄρα μπορεῖ νὰ κλειδώσει καὶ τὸν ἴδιο τόν πολίτη ἔξω ἀπὸ τὸ κράτος. Νὰ τὸν καταστήσει ἀπόβλητο ἂν δὲν εἶναι ἀρεστός.
Σκεφθεῖτε το καλά: ὅταν ὅλα περνοῦν ἀπὸ μία πόρτα — τότε ὅποιος κρατᾶ τὸ κλειδὶ αὐτῆς τῆς πόρτας κρατᾶ καὶ τὸν ἄνθρωπο.
Φανταστεῖτε τὸ ἁπλούστερο παράδειγμα: Ἕνας ἑνιαῖος ἀριθμὸς μπορεῖ νὰ δείξει τί κάνεις στὴν ἐφορία, τί κάνεις στὸ γιατρό, τί κάνεις στὸ πανεπιστήμιο, τί κάνεις στὴν τράπεζα. Ὄχι ἐπειδὴ "κάποιος θέλει νὰ σὲ παρακολουθεῖ", ἀλλὰ ἐπειδὴ ξαφνικὰ ὅλα περνοῦν ἀπὸ τὸ ἴδιο κανάλι.
Καὶ ὅταν ὅλα περνοῦν ἀπὸ τὴν ἴδια πόρτα, ἀρκεῖ νὰ παραβιαστεῖ αὐτὴ ἡ μία πόρτα.
Ὁ λόγος ποὺ ἡ κυβέρνηση ἐπικαλεῖται γιὰ τὸν «ἀριθμὸ» εἶναι ἡ «εὐκολία», ἡ «ἁπλοποίηση», ἡ «ἐπιτάχυνση». Ἀλλὰ ἡ Ἱστορία μας ἔχει μάθει πὼς ὅταν ἡ εὐκολία προηγεῖται τῆς ἐλευθερίας, ἡ ἐλευθερία συρρικνώνεται.
Ἡ ψηφιακὴ ταυτοποίηση εἶναι σὰν φωτιά. Ὠφέλιμη ὅταν ὑπάρχει ἔλεγχος. Καταστροφικὴ ὅταν ξεφεύγει.
Τί σημαίνει "ἀσφάλεια" ὅταν ὁ πολίτης χάνει τὸν ἔλεγχο τοῦ ἑαυτοῦ του;
Μᾶς λένε "μείωση γραφειοκρατίας". Μᾶς λένε "ἁπλοποίηση". Μᾶς λένε "ἐκσυγχρονισμός". Ἀλλὰ δὲν μᾶς λένε τὸ πιὸ βασικό: ὅτι ὅσο ἑνώνουμε ἀριθμούς, συστήματα, μητρῶα, τόσο συγκεντρώνεται ἡ ἰσχύς.
Στὰ νοσοκομεῖα, δὲν εἴμαστε πρόσωπα. Εἴμαστε ὁ ἀριθμὸς στὸ βραχιολάκι.
Στὶς δημόσιες ὑπηρεσίες, δὲν εἴμαστε ἱστορίες ζωῆς. Εἴμαστε ὁ ἀριθμὸς ποὺ "πρέπει νὰ ταιριάξει" στὸ σύστημα.
Ἡ τεχνολογία δὲν μᾶς ἔχει μόνο ψηφιοποιήσει. Μᾶς ἔχει ἰσοπεδώσει.
Σήμερα θέλω νὰ μιλήσω γιὰ ἕνα δικαίωμα ποὺ δὲν κατονομάστηκε ἀκόμη σὲ συντάγματα καὶ κώδικες, ἀλλὰ ἤδη διεκδικεῖται στοὺς δρόμους, στὶς δημόσιες συζητήσεις, στὶς κοινότητες:
Γιὰ τὸ δικαίωμα τῆς ψηφιακῆς ἀκεραιότητας, τὸ δικαίωμα νὰ παραμένουμε κυρίαρχοι σὲ ἕναν κόσμο ποὺ μᾶς διαβάζει, μᾶς προβάλλει, μᾶς προδιαγράφει.
Στὴν Ἑλβετία ἡ ψηφιακὴ ταυτότητα δίχασε ἕνα ὁλόκληρο ἔθνος — γιατί οἱ πολῖτες κατάλαβαν πὼς τὸ διακύβευμα εἶναι ἡ ἐλευθερία
Ἡ Ἑλβετία μας δίνει μάθημα: ὅσο πιὸ ψηφιοποιημένη γίνεται ἡ κοινωνία, τόσο πιὸ ἐπεῖγον γίνεται νὰ προστατεύσουμε τὸν ἄνθρωπο.
Ἡ Ἑλβετία — χώρα μὲ μεγάλη παράδοση ἄμεσης δημοκρατίας — ἔφερε τὴν ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα σὲ δημοψήφισμα. Καμπάνιες, ἀντιπαραθέσεις, ἀμφιβολίες, συγκρούσεις.
Σχεδὸν μισὴ χώρα εἶπε «ναὶ» καὶ μισὴ εἶπε «ὄχι».
Οἱ πολῖτες κλήθηκαν σὲ δημοψήφισμα γιὰ τὸν νόμο ποὺ εἰσάγει τὴν «e-ID» — τὴν ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα. Ἡ ψῆφος ἦταν ὁριακή: 50,4% ὑπέρ, 49,6% κατά. Πέρασε μὲν ἡ ἠλεκτρονικὴ ταυτότητα, ἀλλὰ μὲ μία σημαντικὴ διαφορά: Θὰ εἶναι προαιρετική.
Ἀλλὰ ἐδῶ δὲν τελειώνει ἡ ἱστορία. Ὁ ἀντίλογος — καὶ ὁ ἀγῶνας — δὲν ἐξαφανίζεται. Οἱ Ἑλβετοὶ φοβοῦνται ὅτι ἀκόμη καὶ αὐτὴ ἡ "προαιρετικὴ" ψηφιακὴ ταυτότητα μπορεῖ νὰ ἀνοίξει πόρτες σὲ ἐπιτήρηση, ἰδίως ἂν οἱ ἀρχὲς καὶ οἱ ἐπιχειρήσεις ἀποκτήσουν τὴ δυνατότητα νὰ ζητοῦν ἐπιβεβαίωση στοιχείων πολὺ συχνὰ ἢ πολὺ "βαθιά".
Καὶ αὐτό, ἀκριβῶς, εἶναι τὸ μήνυμα τῆς Ἑλβετίας: ὁ ψηφιακὸς αὐτοπροσδιορισμὸς εἶναι πολιτικὸ ζήτημα πρώτου μεγέθους.
Δὲν συζητοῦμε ἁπλῶς γιὰ διαχείριση δεδομένων. Συζητοῦμε γιὰ τὸ τί εἴδους ἄνθρωποι θέλουμε νὰ εἴμαστε στὴν ψηφιακὴ σφαῖρα.
Στὴν Ἑλβετία, ἄνθρωποι μὲ διαφορετικὲς ἰδεολογίες βγῆκαν στοὺς δρόμους. Μισὸ ἔθνος εἶπε «Ὄχι, δὲν θέλω τὸ κράτος νὰ ξέρει ποῦ ταυτοποιοῦμαι κάθε μέρα». Τὸ ἄλλο μισὸ εἶπε «Ναί, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἐκσυγχρονιστοῦμε».
Δὲν ψήφισαν γιὰ μιὰ ἐφαρμογή. Ψήφισαν γιὰ τὸ ποιός θὰ ἔχει πρόσβαση στὸ ψηφιακὸ "ἐγώ" τους.
Ἡ Ἑλλάδα τρέχει μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα πρὸς τὴν ἑνιαία ταυτότητα — χωρὶς νὰ ρωτήσει τὸν πολίτη
Στὴν Ἑλλάδα, ὅλα ἑνοποιοῦνται: ὁ ΑΦΜ, ὁ ΑΜΚΑ, ἡ ταυτότητα — ὅλα κάτω ἀπὸ ἕναν ἀριθμό.
Τὸν λένε "Προσωπικὸ Ἀριθμό". Ἀλλὰ δὲν εἶναι προσωπικός. Εἶναι καθολικός. Εἶναι παντοῦ. Εἶναι τὸ κλειδὶ ποὺ ἀνοίγει κάθε πόρτα τοῦ κράτους — καὶ ἄρα μπορεῖ νὰ κλειδώσει καὶ τὸν ἴδιο τόν πολίτη ἔξω ἀπὸ τὸ κράτος. Νὰ τὸν καταστήσει ἀπόβλητο ἂν δὲν εἶναι ἀρεστός.
Σκεφθεῖτε το καλά: ὅταν ὅλα περνοῦν ἀπὸ μία πόρτα — τότε ὅποιος κρατᾶ τὸ κλειδὶ αὐτῆς τῆς πόρτας κρατᾶ καὶ τὸν ἄνθρωπο.
Φανταστεῖτε τὸ ἁπλούστερο παράδειγμα: Ἕνας ἑνιαῖος ἀριθμὸς μπορεῖ νὰ δείξει τί κάνεις στὴν ἐφορία, τί κάνεις στὸ γιατρό, τί κάνεις στὸ πανεπιστήμιο, τί κάνεις στὴν τράπεζα. Ὄχι ἐπειδὴ "κάποιος θέλει νὰ σὲ παρακολουθεῖ", ἀλλὰ ἐπειδὴ ξαφνικὰ ὅλα περνοῦν ἀπὸ τὸ ἴδιο κανάλι.
Καὶ ὅταν ὅλα περνοῦν ἀπὸ τὴν ἴδια πόρτα, ἀρκεῖ νὰ παραβιαστεῖ αὐτὴ ἡ μία πόρτα.
Ὁ λόγος ποὺ ἡ κυβέρνηση ἐπικαλεῖται γιὰ τὸν «ἀριθμὸ» εἶναι ἡ «εὐκολία», ἡ «ἁπλοποίηση», ἡ «ἐπιτάχυνση». Ἀλλὰ ἡ Ἱστορία μας ἔχει μάθει πὼς ὅταν ἡ εὐκολία προηγεῖται τῆς ἐλευθερίας, ἡ ἐλευθερία συρρικνώνεται.
Ἡ ψηφιακὴ ταυτοποίηση εἶναι σὰν φωτιά. Ὠφέλιμη ὅταν ὑπάρχει ἔλεγχος. Καταστροφικὴ ὅταν ξεφεύγει.
Τί σημαίνει "ἀσφάλεια" ὅταν ὁ πολίτης χάνει τὸν ἔλεγχο τοῦ ἑαυτοῦ του;
Μᾶς λένε "μείωση γραφειοκρατίας". Μᾶς λένε "ἁπλοποίηση". Μᾶς λένε "ἐκσυγχρονισμός". Ἀλλὰ δὲν μᾶς λένε τὸ πιὸ βασικό: ὅτι ὅσο ἑνώνουμε ἀριθμούς, συστήματα, μητρῶα, τόσο συγκεντρώνεται ἡ ἰσχύς.
Καὶ ὅσο συγκεντρώνεται ἡ ἰσχύς, τόσο μειώνεται ἡ δημοκρατία.
Δὲν εἶναι θεωρία. Εἶναι δομικὸς κανόνας τῆς πολιτικῆς ἐπιστήμης.
Δὲν εἶναι θεωρία. Εἶναι δομικὸς κανόνας τῆς πολιτικῆς ἐπιστήμης.
Στὴν πολιτικὴ θεωρία, ἡ ἐλευθερία δὲν ὁρίζεται μόνο ἀπὸ τὸ τί μᾶς ἐπιτρέπει τὸ κράτος. Ὁρίζεται ἀπὸ τὸν χῶρο ποὺ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ εἴμαστε ἀπρόβλεπτοι. Νὰ ὑπάρχουμε χωρὶς νὰ εἴμαστε πλήρως ὑπολογισμένοι.
Τὸ ψηφιακὸ οἰκοσύστημα σήμερα πολεμᾶ την ἀπροβλεψία. Προτιμᾶ τὸ προφὶλ ἀπὸ τὸ πρόσωπο. Προτιμᾶ τὴν κατηγοριοποίηση ἀπὸ τὴν πολυπλοκότητα.
Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ἡ ψηφιακὴ ἀκεραιότητα εἶναι τὸ νέο πεδίο ἀγῶνα γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ἐλευθερία.
Χειροπιαστὸ παράδειγμα — Ἡ ἀορατότητα ὡς ἐλευθερία
Θυμηθεῖτε κάτι ἁπλό: Ὅταν μπαίνεις σὲ ἕνα βιβλιοπωλεῖο καὶ χαζεύεις ράφια, κανένα σύστημα δὲν ξέρει σὲ ποιό ράφι στάθηκες 15 δευτερόλεπτα παραπάνω.
Ὅταν συναντᾶς ἕναν φίλο τυχαῖα στὸ δρόμο, κανένα ἀρχεῖο δὲν καταγράφει ὅτι οἱ δύο σᾶς βρεθήκατε ἐκείνη τὴ στιγμή.
Ὅταν παίρνεις μιὰ δραματική, προσωπική, καθοριστικὴ ἀπόφαση, κανένας ἀλγόριθμος δὲν μπορεῖ νὰ προβλέψει τί θὰ κάνεις πρὶν τὸ κάνεις.
Αὐτὸ εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία. Ἡ δυνατότητα νὰ μὴν εἶσαι βιβλίο ποὺ τὸ ξεφυλλίζουν τρίτοι.
Τὸ ἀγωνιστικό μας αἴτημα — Ἡ διεκδίκηση τῆς "ἐκτὸς δικτύου" ζωῆς
Ὁ χριστιανὸς δὲν φοβᾶται τὴν τεχνολογία· φοβᾶται την ἀπανθρωποποίηση
Ἡ Ὀρθόδοξη παράδοση ὑπερασπίζεται τὸ πρόσωπο. Τὴν ἐλευθερία. Τὸ αὐτεξούσιο. Ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε ἐλευθερία ποὺ οὔτε Ἐκεῖνος δὲν καταργεῖ.
Ποιό κράτος, λοιπόν, ποιά ἑταιρεία, ποιά πλατφόρμα δικαιοῦται νὰ τὴν περιορίσει;
Δὲν μιλᾶμε γιὰ θεωρίες. Μιλᾶμε γιὰ τὸ πολὺ πρακτικό, πολὺ ἀνθρώπινο, πολὺ πνευματικὸ δικαίωμα:
Νὰ μὴ μᾶς βλέπει, καταγράφει καὶ ἀξιολογεῖ κάθε στιγμὴ μιὰ μηχανή. Νὰ μποροῦμε νὰ κάνουμε λάθος χωρὶς νὰ καταδικάζεται τὸ λάθος σὲ αἰώνια ψηφιακὴ μνήμη. Νὰ μποροῦμε νὰ ὑπάρχουμε χωρὶς νὰ εἴμαστε συνεχῶς "ἐντὸς συστήματος".
Δὲν ζητᾶμε νὰ σταματήσει ἡ τεχνολογία. Ζητᾶμε νὰ σταματήσει ἡ τεχνολογία νὰ προχωρᾶ χωρὶς ἐμᾶς.
Διεκδικοῦμε:
Τί ἀκριβῶς διεκδικοῦμε;
Στὸν σύγχρονο διάλογο γιὰ τὰ ψηφιακὰ δικαιώματα, ἐμφανίζονται δύο κρίσιμες ἔννοιες:
Τὸ δικαίωμα στὴν ἐπιλογὴ τῆς παρουσίας — τὸ ποιός, ποῦ καὶ πότε ἐμφανίζεται στὸ ψηφιακὸ πεδίο.
Τὸ δικαίωμα στὴν ἀποσύνδεση — ὄχι ὡς ἄρνηση τῆς τεχνολογίας, ἀλλὰ ὡς ἐνεργὸ μέτρο αὐτοπροστασίας.
Στὸν πυρῆνα καὶ τῶν δύο βρίσκεται ἡ αὐτεξουσιότητα: ἡ ἱκανότητα τοῦ ἀτόμου νὰ καθορίζει τὰ ὅρια τοῦ ψηφιακοῦ τοῦ ἑαυτοῦ.
Αὐτὴ ἡ αὐτεξουσιότητα εἶναι ἡ ψηφιακὴ μορφὴ τῆς πολιτικῆς ἐλευθερίας.
Αὐτὸ εἶναι ψηφιακὴ ἀκεραιότητα. Αὐτὸ εἶναι ἐλευθερία. Αὐτὸ εἶναι ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία στὴν πράξη.
Γι’ αὐτὸ ἐμεῖς ὡς «ΕΞΟΔΟΣ» διεκδικοῦμε κάτι πολὺ μεγαλύτερο ἀπὸ τὴν προαιρετικότητα, κάτι πολὺ μεγαλύτερο ἀπὸ τὴν "ἀσφάλεια δεδομένων".
Διεκδικοῦμε:
Ἔχω ἕνα κάλεσμα γιὰ ὅλους: Νὰ περάσουμε ἀπὸ τὴν τεχνολογικὴ παθητικότητα στὴ δημοκρατικὴ διεκδίκηση
Φίλες καὶ φίλοι, ἡ ψηφιακὴ ἐποχή μας φέρνει μπροστὰ σὲ μιὰ νέα μορφὴ ἀγῶνα. Εἶναι ἀγῶνας ἠθικός. Εἶναι βαθειὰ πολιτικός. Εἶναι ἀγῶνας πνευματικός, ἕνας ἀγῶνας συνείδησης. Διεξάγουμε ἕναν ἀγῶνα γιὰ τὸ δικαίωμα νὰ ὁρίζουμε ἐμεῖς τὸν ψηφιακὸ μᾶς ἑαυτό. Ἕναν ἀγῶνα γιὰ νὰ θυμηθοῦμε κάτι ἁπλό: Ὅτι ὁ ἄνθρωπος προηγεῖται τοῦ ἀλγόριθμου. Ὅτι ἡ ἐλευθερία προηγεῖται τῆς εὐκολίας. Ὅτι ἡ ἀξιοπρέπεια προηγεῖται τῆς ταυτοποίησης.
Δὲν πρέπει νὰ φοβόμαστε τὴν τεχνολογία. Πρέπει νὰ φοβόμαστε τὴν ἀδιαφάνεια τῆς τεχνολογίας.
Καὶ δὲν πρέπει νὰ δεχτοῦμε ὅτι "ἔτσι πάει ὁ κόσμος τώρα".
Ὁ κόσμος δὲν πάει πουθενὰ ἀπὸ μόνος του. Τὸν πᾶνε. Καὶ τὸν πᾶνε ὅσοι ἔχουν δύναμη.
Σήμερα, λοιπόν, ὅλοι ἐμεῖς ποὺ συγκεντρωθήκαμε ἐδῶ διακηρύττουμε: ἡ τεχνολογία δὲν θὰ καθορίσει τοὺς ἀνθρώπους — οἱ ἄνθρωποι θὰ καθορίσουν τὴν τεχνολογία.
Ἂς διεκδικήσουμε μαζὶ τὴν ψηφιακὴ ἀκεραιότητα. Ὄχι ὡς τεχνικὸ ὅρο. Ἀλλὰ ὡς πολιτικὴ ὑπόσχεση. Ὡς ἠθικὴ στάση. Ὡς συλλογικὸ καθῆκον.
Γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ λέμε στὰ παιδιά μας, ὅτι σὲ αὐτὴ τὴ γενιά, ὑπερασπιστήκαμε τὸ ἱερὸ δικαίωμα νὰ εἴμαστε ἄνθρωποι, πρόσωπα, ἐλεύθεροι.
Σᾶς εὐχαριστῶ.
Ἡ Ὀρθόδοξη παράδοση ὑπερασπίζεται τὸ πρόσωπο. Τὴν ἐλευθερία. Τὸ αὐτεξούσιο. Ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε ἐλευθερία ποὺ οὔτε Ἐκεῖνος δὲν καταργεῖ.
Ποιό κράτος, λοιπόν, ποιά ἑταιρεία, ποιά πλατφόρμα δικαιοῦται νὰ τὴν περιορίσει;
Δὲν μιλᾶμε γιὰ θεωρίες. Μιλᾶμε γιὰ τὸ πολὺ πρακτικό, πολὺ ἀνθρώπινο, πολὺ πνευματικὸ δικαίωμα:
Νὰ μὴ μᾶς βλέπει, καταγράφει καὶ ἀξιολογεῖ κάθε στιγμὴ μιὰ μηχανή. Νὰ μποροῦμε νὰ κάνουμε λάθος χωρὶς νὰ καταδικάζεται τὸ λάθος σὲ αἰώνια ψηφιακὴ μνήμη. Νὰ μποροῦμε νὰ ὑπάρχουμε χωρὶς νὰ εἴμαστε συνεχῶς "ἐντὸς συστήματος".
Δὲν ζητᾶμε νὰ σταματήσει ἡ τεχνολογία. Ζητᾶμε νὰ σταματήσει ἡ τεχνολογία νὰ προχωρᾶ χωρὶς ἐμᾶς.
Διεκδικοῦμε:
- τὸ δικαίωμα νὰ ὑπάρχουμε καὶ ἐκτὸς δικτύου, ἡ ἐπιλογὴ νὰ εἶναι δική μας
- τὸ δικαίωμα νὰ ἐπιλέγουμε τί ἀφήνουμε πίσω μας ὡς ἴχνος,
- τὸ δικαίωμα νὰ μὴ χαρτογραφεῖται κάθε μας κίνηση,
- τὸ δικαίωμα νὰ εἴμαστε πολῖτες, ὄχι δεδομένα.
Τί ἀκριβῶς διεκδικοῦμε;
Στὸν σύγχρονο διάλογο γιὰ τὰ ψηφιακὰ δικαιώματα, ἐμφανίζονται δύο κρίσιμες ἔννοιες:
Τὸ δικαίωμα στὴν ἐπιλογὴ τῆς παρουσίας — τὸ ποιός, ποῦ καὶ πότε ἐμφανίζεται στὸ ψηφιακὸ πεδίο.
Τὸ δικαίωμα στὴν ἀποσύνδεση — ὄχι ὡς ἄρνηση τῆς τεχνολογίας, ἀλλὰ ὡς ἐνεργὸ μέτρο αὐτοπροστασίας.
Στὸν πυρῆνα καὶ τῶν δύο βρίσκεται ἡ αὐτεξουσιότητα: ἡ ἱκανότητα τοῦ ἀτόμου νὰ καθορίζει τὰ ὅρια τοῦ ψηφιακοῦ τοῦ ἑαυτοῦ.
Αὐτὴ ἡ αὐτεξουσιότητα εἶναι ἡ ψηφιακὴ μορφὴ τῆς πολιτικῆς ἐλευθερίας.
Αὐτὸ εἶναι ψηφιακὴ ἀκεραιότητα. Αὐτὸ εἶναι ἐλευθερία. Αὐτὸ εἶναι ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία στὴν πράξη.
Γι’ αὐτὸ ἐμεῖς ὡς «ΕΞΟΔΟΣ» διεκδικοῦμε κάτι πολὺ μεγαλύτερο ἀπὸ τὴν προαιρετικότητα, κάτι πολὺ μεγαλύτερο ἀπὸ τὴν "ἀσφάλεια δεδομένων".
Διεκδικοῦμε:
- τὸ δικαίωμα νὰ ὑπάρχουμε ὡς πολῖτες καὶ νὰ ἀσκοῦμε τὰ δικαιώματά μας καὶ ἐκτὸς δικτύου
- τὸ δικαίωμα νὰ ζοῦμε χωρὶς νὰ εἴμαστε συνεχῶς συνδεδεμένοι,
- τὸ δικαίωμα νὰ ὑπάρχουμε πέρα ἀπὸ τοὺς ἀριθμούς,
- τὸ δικαίωμα στὴ σιωπή,
- τὸ δικαίωμα στὴν ἀπόκρυψη,
- τὸ δικαίωμα στὸ ἀνθρώπινο λάθος ποὺ δὲν γίνεται ψηφιακὸς φάκελος,
- τὸ δικαίωμα νὰ μὴν καταγράφεται τὸ βλέμμα μας, ἡ σκέψη μας, τὸ ἁπλό μας "ἐδῶ εἶμαι".
Ἔχω ἕνα κάλεσμα γιὰ ὅλους: Νὰ περάσουμε ἀπὸ τὴν τεχνολογικὴ παθητικότητα στὴ δημοκρατικὴ διεκδίκηση
Φίλες καὶ φίλοι, ἡ ψηφιακὴ ἐποχή μας φέρνει μπροστὰ σὲ μιὰ νέα μορφὴ ἀγῶνα. Εἶναι ἀγῶνας ἠθικός. Εἶναι βαθειὰ πολιτικός. Εἶναι ἀγῶνας πνευματικός, ἕνας ἀγῶνας συνείδησης. Διεξάγουμε ἕναν ἀγῶνα γιὰ τὸ δικαίωμα νὰ ὁρίζουμε ἐμεῖς τὸν ψηφιακὸ μᾶς ἑαυτό. Ἕναν ἀγῶνα γιὰ νὰ θυμηθοῦμε κάτι ἁπλό: Ὅτι ὁ ἄνθρωπος προηγεῖται τοῦ ἀλγόριθμου. Ὅτι ἡ ἐλευθερία προηγεῖται τῆς εὐκολίας. Ὅτι ἡ ἀξιοπρέπεια προηγεῖται τῆς ταυτοποίησης.
Δὲν πρέπει νὰ φοβόμαστε τὴν τεχνολογία. Πρέπει νὰ φοβόμαστε τὴν ἀδιαφάνεια τῆς τεχνολογίας.
Καὶ δὲν πρέπει νὰ δεχτοῦμε ὅτι "ἔτσι πάει ὁ κόσμος τώρα".
Ὁ κόσμος δὲν πάει πουθενὰ ἀπὸ μόνος του. Τὸν πᾶνε. Καὶ τὸν πᾶνε ὅσοι ἔχουν δύναμη.
Σήμερα, λοιπόν, ὅλοι ἐμεῖς ποὺ συγκεντρωθήκαμε ἐδῶ διακηρύττουμε: ἡ τεχνολογία δὲν θὰ καθορίσει τοὺς ἀνθρώπους — οἱ ἄνθρωποι θὰ καθορίσουν τὴν τεχνολογία.
Ἂς διεκδικήσουμε μαζὶ τὴν ψηφιακὴ ἀκεραιότητα. Ὄχι ὡς τεχνικὸ ὅρο. Ἀλλὰ ὡς πολιτικὴ ὑπόσχεση. Ὡς ἠθικὴ στάση. Ὡς συλλογικὸ καθῆκον.
Γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ λέμε στὰ παιδιά μας, ὅτι σὲ αὐτὴ τὴ γενιά, ὑπερασπιστήκαμε τὸ ἱερὸ δικαίωμα νὰ εἴμαστε ἄνθρωποι, πρόσωπα, ἐλεύθεροι.
Σᾶς εὐχαριστῶ.
