ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΜΕ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ

 

«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ» 

Ὑπό Γέροντος Κλεόπα Ἠλίε 

Σπουδαστής:  Ποιά εἶναι τά θεμέλια τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος στήν ἁγία Γραφή;

Ἱερεύς: Ὁ Σωτήρ εἶπε: «ἀμήν, ἀμήν λέγω σοι, ἐάν μή τίς γεννηθῆ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ίωάν. 3, 5).

Σπουδαστής: Τί σημαίνει πράγματι αὐτό τό Μυστή­ριο;

Ἱερεύς: Βάπτισμα εἶναι τό Μυστήριο στό ὁποῖο, μέ τήν τριττή κατάδυσι στό νερό καί τήν τριττή ἀνάδυσι άπ' αὐτό στό Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ βαπτιζόμενος καθαρίζεται ἀπό τήν προπατορική ἁμαρτία καί ἀπ' ὅλες τίς προσωπικές του ἁμαρτίες πού ἔκανε μέχρι τοῦ βαπτί­σματος, ἀναγεννᾶται σέ μία πνευματική καί νέα ζωή καί γίνεται μέλος τοῦ Μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του.

Τό Βάπτισμα ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος ἔχει τήν προεικόνισί του στούς προφήτας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, δε­δομένου ὅτι ὁ Κύριος ἦλθε νά ἐκπληρώση κάθε τι πού προφητεύθηκε καί δόθηκε στό Νόμο τῆς Π.Δ.. ἀρχίζον­τας τό Μεσσιανικό Του ἔργο ὁ Χριστός, ἔδωσε ἕνα πλῆθος σημείων καί θαυμάτων, θεραπεύοντας ἀσθένειες καί διώχνοντας δαιμόνια ἀπ' αὐτούς πού Τόν παρακαλοῦσαν. Ή εἴδησις τῶν θαυμάτων του έφθανε μακριά καί δη­μιουργοῦσε θαυμασμό σέ πολλούς ὅτι οὐδέποτε εἶχαν συμβῆ τέτοια πράγματα πάλι στό Ἰσραήλ (Ματθ. 9, 34). Ὡς πρός αὐτές τίς περιστάσεις, ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς λέγει ὅτι ἀνάμεσα στούς φαρισαίους ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ὀνόματι Νικόδημος, ἄρχων τῶν Ἰουδαίων. «Οὗτος ἦλθε πρός αὐτόν νυκτός καί εἶπεν αὐτω' ραββί, οἴδαμεν ὅτι ἀπό Θεοῦ έλήλυθας διδάσκαλος, ούδείς γάρ ταῦτα τά σημεῖα δύναται ποιείν ά συ ποιείς, ἐάν μή ἤ ὁ Θεός μετ' αὐτοῦ. Άπεκρίθη Ἰησοῦς καί εἶπεν αὐτω' ἀμήν ἀμήν λέγω σοι, ἐάν μή τίς γεννηθῆ ἄνωθεν, οὐ δύναται ίδείν τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Λέγει πρός αὐτόν ὁ Νικόδημος" Πῶς δύ­ναται ἄνθρωπος γεννηθῆναι γέρων ών; μή δύναται εἰς τήν κοιλίαν τῆς μητρός αὐτοῦ δεύτερον εἰσελθεῖν καί γεννη­θῆναι; Άπεκρίθη Ἰησοῦς' ἀμήν ἀμήν λέγω σοι, ἐάν μἤ τίς γεννηθῆ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Τό γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρ­κός σάρξ ἐστί, καί τό γεγεννημένον έκ τοῦ Πνεύματος πνεῦμα έστι» (Ίωάν. 3, 1-6). Ἑπομένως ἡ ἐκ νέου γέννησις σημαίνει νά λάβουμε τό βάπτισμα έξ ὕδατος καί Πνεύματος τό ὁποῖο ἔλαβαν καί ἔδωσαν οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου, στούς ὁποίους ὁ Κύριος εἶπε μετά τήν ἀνάστασι Του: «Πορευθέντες εἰς τόν κόσμον ἅπαντα κηρύ­ξατε τό Εὐαγγέλιον πάση τή κτίσει. ὁ πιστεύσας καί βα­πτισθείς σωθήσεται, ὁ δέ ἀπιστήσας κατακριθήσεται» (Μάρκ. 16, 15-16) καί «βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υίοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δι­δάσκοντες αὐτούς τηρείν πάντα ὅσα ένετειλάμην ύμίν* καί ἰδού ἐγώ μεθ' ὑμῶν είμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. ἀμήν» (Ματθ. 28, 19-20).

Σπουδαστής: Ἄκουσα μερικούς πού λέγουν ὅτι στήν ἁγία Γραφή μόνο δύο μυστήρια μνημονεύονται: τό βά­πτισμα καί τό Δεῖπνο τοῦ Κυρίου καί ὅτι τά ἄλλα εἶναι ἀνθρώπινες ἐπινοήσεις, τίς οποίες αὐτοί δέν μποροῦν νά παραδεχθοῦν. ἀκόμη, ὅσον ἀφορᾶ τό βάπτισμα, ύποστηρίζουν ὅτι δέν εἶναι ἕνα Μυστήριο, ἀλλά ἕνα σύμβολο, μία συμβολική πρᾶξις, στήν ὁποία ἀπεικονίζεται ὁ ἐξαγνισμός ἀπό τήν ἁμαρτία καί μέ τήν ὁποία ἐνισχύεται μόνο ἡ πίστις καί εἶναι μόνο μία ἀπόδειξις πού κάνει κάποιος γιά τό γεγονός ὅτι μετενόησε, ἤ ὅτι αὐτή ἡ πρᾶξις εἶναι μία κληρονομιά, μία σφραγίς τῆς μετανοίας. Τόν ἐξαγνισμό ὅμως ἀπό τήν ἁμαρτία δέν τόν κάνει τό βάπτι­σμα, ἀλλά ἡ πίστις, ἡ ὁποία διά τοῦ βαπτίσματος ἐπισφραγίζεται καί ἐπικυροῦται. Ἡ πίστις καί ὄχι τό βάπτι­σμα θά πρέπει νά εἶναι ὁ συντελεστής πού μεταποιεῖ τόν ἄνθρωπο σέ νέα ὕπαρξι καί τόν σώζει, ὅπως προκύπτει ἀπό τούς λόγους τοῦ ἀγγέλου πρός τόν Κορνήλιο, ὅτι μέ τήν πίστι σ' αὐτά πού θά τοῦ εἰπῆ ὁ ἀπόστολος Πέτρος θά σωθῆ μέ ὅλο τό σπίτι του (Πράξ. 11,14), ή ἀπό τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τόν δεσμοφύλακα τῶν Φιλίππων: «πίστευσον ἐπί τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καί σωθήση σύ καί ὁ οίκός σου» (Πράξ. 16,31). Ἑπομένως, λέγουν αὐτοί, ἡ πίστις εἶναι αὐτή πού ἔφερε τήν σωτηρία, ἐνῶ τό βάπτισμα ἀκολούθησε μόνο ὡς ἕνα σύμβο­λο προσηλυτισμού καί πίστεως ή ὡς μία έπισφράγισις τῆς μετανοίας.

Ἱερεύς: Τό χριστιανικό βάπτισμα εἶναι ἕνα ἅγιο Μυ­στήριο καί ὄχι ἕνα σύμβολο δεδομένου ὅτι ὁ Σωτήρ ώνόμασε αὐτό «άνωθεν γέννησιν», χάρις στό ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος καθαρίζεται ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἁγιάζεται (Ίωάν. 3, 3-7). ὁ ἀπόστολος Παῦλος τό ὀνομάζει «Καινότης τῆς ζωῆς» (Ρωμ. 6, 3-5), «διά τῆς ἀνακαινίσεως τού Ἁγίου Πνεύματος» (Τίτ. 3,5). Ὁ ἀπόστολος Πέτρος λέγει ξεκά­θαρα ὅτι τό βάπτισμα λαμβάνεται καί «εις ἄφεσιν άμαρτιών» (Πράξ. 2,38) καί ὅτι δέν εἶναι μόνο ἕνα σύμβολο ἤ ἕνα λουτρό τοῦ σώματος, ὅπως φαίνεται σέ μερικούς, ἀλλά εἶναι μία ἀληθινή πνευματική γέννησις. Τό βάπτισμα, λέγει ὁ ἴδιος, «σώζει, ού σαρκός ἀπόθεσις ρύπου, ἀλλά συνειδήσεως ἀγαθής έπερώτημα εις Θεόν» (Α' Πέτρ. 3,21).

Ἀκόμη καί άν δέν μᾶς εἶχε λεχθῆ τίποτε γιά τό βά­πτισμα, θά ἦταν αὐτονόητον ἀπό τό ἴδιο τό Μυστήριο ὅτι ἡ τέλεσις αὐτοῦ ἀποτελεί ἔργο τοῦ "Ἁγίου Πνεύματος καί ἔτσι αὐτό δέν εἶναι ἕνα σύμβολο, ἀλλά ἕνα Μυστήριο, δηλαδή ἕνα ἔργο τό ὁποῖον κάνει ὁ Θεός γιά ἐμᾶς μέ τό α­γιασμένο νερό.

Σπουδαστής: Λέγουν ἀκόμη ὅτι τό βάπτισμα πρέπει νά γίνεται μόνο στούς ενήλικες, διότι ἀπό τό ἕνα μέρος, αὐτοί πού τό λαμβάνουν πρέπει νά ἔχουν πρῶτα τήν πίστι καί τήν μετάνοια καί ευθύς ἀμέσῳς νά βαπτίζωνται, ἐνῶ ἀπό τό ἄλλο μέρος, αὐτοί πού τό λαμβάνουν πρέπει πρῶτα - πρῶτα νά ὁμολογήσουν πίστι καί μετάνοια καί μετά νά βαπτισθοῦν. Διότι ἰδού τί λέγει ὁ Ἰησοῦς Χριστός στούς Ἀποστόλους: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υιού καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρέίν πάντα ὅσα ένετειλάμην ύμίν» (Ματθ. 28, 19-20). ἐνῶ γι' αὐτόν πού θέλει νά λάβη τό βάπτισμα λέγει: «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθῆσεται, ὁ δέ ἄπιστῆςας κατακριθήσεται» (Μάρκ. 16,16). "Αλλη φορά ὁ ἀπόστολος Πέτρος άπευθύνεται κατ᾿ εύθείαν στό συγκεντρωμένο πλῆθος καί τούς λέγει: «Μετανοήσατε καί βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶν ἐπί τω ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εις ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί λήψεσθε τήν δωρεάν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Πράξ. 2,38). Συνεπῶς, αὐτός πού πρέπει νά λάβη τό βά­πτισμα πρέπει πρῶτα νά ἔχη πίστι καί μετάνοια. Ποιά  εἶναι ἡ ἀλήθεια;

Ἱερεύς: Εἶπα ἀπό τήν ἀρχή ὅτι τό χριστιανικό βάπτι­σμα προεικονίζεται στήν Παλαιά Διαθήκη. "Ετσι, ὁ Θεός παρουσιάσθηκε στόν Ἀβραάμ, ὅταν αὐτός ἦταν σέ ήλι- κία 99 ἐτῶν καί μεταξύ τῶν ἄλλων τοῦ εἶπε ὅλους τούς ἀνθρώπους τοῦ άνδρικοῦ φύλου νά τούς περιτμήση, ἐνῶ τά άρσενικά παιδιά, πού θά γεννηθοῦν ἀπό τότε καί ἐμπρός νά τά περιτμήση τήν ὁγδόη ἡμέρα μετά τήν γέννησί τους. ἐνῶ αὐτός πού δέν θά περιτμηθῆ, θά θανατωθῆ (Γέν. 17, 10-14). Ἑπομένως ὁ Θεός δέν εἶπε στόν "Ἀβραάμ γιά παιδιά καί νέους νά περιτέμνωνται ὅταν θά εἶναι ὥρι­μοι ή ὅπως ἦταν αὐτός στά 99 χρόνια του, ἀλλά ὅλο τό άνδρικό γένος, ὁποιάσδήποτε ἡλικίας καί νά εἶναι νά πε- ριτμηθῆ, ἐνῶ τά νεογέννητα τήν ὀγδόη ἡμέρα μετά τήν γέννησί τους. Μερικοί λέγουν ὅτι τό βάπτισμα τῶν βρε­φών δέν ἔχει ἀξία, διότι αὐτά δέν ἐγνώριζαν τίποτε, ὅταν βαπτίσθηκαν. 'Αλλ' ὅμως τί ἐγνώριζε ὁ Ἰσαάκ, τό παιδί τοῦ Ἀβραάμ, τήν ογδόη ἡμέρα του; ἀσφαλῶς τίποτε. ἐγνώριζαν ὅμως ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα του. "Ετσι πρέ­πει νά εἶναι καί στό βάπτισμα, ὅπως πράγματι  εἶναι ἡ πρακτική του στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γνωστό ὄντας ὅτι ἡ περιτομή συμβολίζει τό βάπτισμα τῆς Νέας Διαθήκης (Κορ. 2,13). ὁ ἴδιος ὁ Σωτήρ μας Ἰησοῦς Χριστός βαπτίσθηκε μέ αὐτό τό βάπτισμα τοῦ Παλαιού Νόμου τήν ὁγδόη ἡμέρα μετά τήν γέννησί Του (Λουκ. 2,31).

Ἄλλη προτύπωσις ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη μέ τήν ὁποία φαίνεται ὅτι ἀνεξαρτήτως τοῦ χρόνου πρέπει νά βαπτίζωνται καί τά παιδιά,  εἶναι ἡ ἔξοδος τῶν Ἰσραηλι­τῶν ἀπό τήν Αἴγυπτο καί ἡ διάβασίς τους μέσῳ τῆς Ερυ­θράς Θαλάσσης ἀπό τόν γεροντότερο ἄνθρωπο μέχρι τό μικρότερο νήπιο. "ὅτι αὐτή ή διάβασις προεικονίζει τό βάπτισμα ὅλων, τό έπιβεβαιώνει καί ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας: «Ού θέλω δέ ύμᾶς άγνοείν, ἀδελφοί, ὅτι οἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ήσαν καί πάν­τες διά τῆς θαλάσσης διῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μωῦσήν ἐβαπτίσαντο ἐν τῆ νεφέλη καί ἐν τῆ θαλάσση» (Α' Κορ. 10, 1-2). Λέγει ὅλους, καί τά παιδιά, διότι ὁ Μωῦσῆς ἔλεγε στόν Φαραώ: «σύν τοις νεανίσκοις καί πρεσβυτέροις πορευσόμεθα, σύν τοις υίοῖς καί θυγατράσι καί προβάτοις καί βουσίν ἡμῶν» (Έξοδ.10,9). ἀσφαλῶς, ή νεφέλη καί ἡ θάλασσα (τό νερό) προσημαίνουν τό "Αγιο Πνεῦμα καί τό νερό, στά ὁποῖα πρέπει νά βαπτίζεται ὁ καθένας (Τω- άν. 3,5).

Περνώντας ἀπό τήν Παλαιά στήν Νέα Διαθήκη, ά- κοῦμε τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό νά λέγη στούς Άποστόλους, πρίν ἀπό τήν σταύρωσί Του, ὅτι ὁ Πατήρ θά τούς στείλη τόν Παράκλητο, δηλαδή τό "Αγιο Πνεῦμα στό ὄνομα τοῦ Υίοῦ καί θά τούς διδάξη πάντα τά ἔργα (Ίωάν. 14, 16-17). Καί έπιφοιτῶντας τό "Αγιο Πνεῦμα στούς Ἀποστόλους τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, στίς έν- νέα τό πρωί, αὐτοί έκήρυξαν στόν λαό αὐτά πού τό Πνεῦμα τούς ἐδίδαξε, λέγοντάς τους νά μετανοήσουν καί κα­θένας άπ' αὐτούς νά βαπτισθῆ στό "Ονομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ διότι «ύμίν γάρ έστιν ή επαγγελία καί τοις τέ­κνοις ὑμῶν» (Πράξ. 2,39). Καί ἐβαπτίσθηκαν μέχρι τρεῖς χιλιάδες. Πρόσεχε τά λόγια: «ύμιν γάρ έστιν ή έπαγγελία καί τοις τέκνοις ὑμῶν», δηλαδή ή έπαγγελία τοῦ βαπτί­σματος. Συνεπῶς καί στά παιδιά. Καί, ὅταν λέγη ὅτι ἐβαπτίσθηκαν, δέν λέγει ὅτι βαπτίσθηκαν τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες καί γυναῖκες, ἀλλά τρεῖς χιλιάδες ψυχές, πρᾶγμα τό ὁποῖον σημαίνει ὅτι ἀνάμεσα στούς βαπτισμένους ἦταν καί παιδιά. Βέβαια οἱ Ἀπόστολοι έκήρυτταν στούς μεγά­λους" έμπνευσμένοι ὅμως ἀπό τό "Αγιο Πνεῦμα, ἔλεγαν ὅτι ἡ «έπαγγελία» εἶναι καί γιά τά παιδιά, ἐνῶ οί ἀκροατές τούς ἐπίστευαν, ὅπως καί ὁ Ἀβραάμ ἐμπιστευόταν στόν Θεό.

Ἰδού καί μερικές περιπτώσεις οἰκογενειών πού βα­πτίσθηκαν μέ τά παιδιά τους: Ή πορφυρόπωλις Λυδία βαπτίσθηκε μέ ὁλη τήν οἰκογένειά της (Πρβλ. Πράξ. 16,14). "Ο δεσμοφύλαξ ἐπῆρε μαζί του τόν Παῦλο καί τόν Σίλα, τούς ώδήγησε στό σπίτι του, τούς έπλυνε τίς πληγές τους καί βαπτίσθηκε αὐτός καί ὅλα τά μέλη τοῦ σπιτιού του ἀμέσῳς (Πρβλ. Πράξ. 16,33). ὁ ἄρχισυνάγωγος Κρί- σπος ἐπίστευσε στόν Χριστό μαζί μέ ὁλη τήν οἰκογένειά του (Πρβλ. Πράξ. 18,8), ἐνῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει: «ἐβάπτισα δέ καί τόν Στεφανᾶ οἰκον» (Α' Κορ. 1,16). "ὅταν λέγει «οἰκον» ἐννοεῖ ὅλα τά μέλη τῆς οικογενείας του ἀπό τόν ἑαυτόν του μέχρι τόν μικρότερο, ὅπως λέγει καί ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυή: «ἐγώ δέ καί ἡ οικία μου λατρεύ- σομεν τω Κυρίω, ὅτι αγιὁς έστι» (24,16).

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός έφανέρωσε ἐπίσης ὅτι πρέπει νά βαπτίζονται μικρά τά παιδιά, διότι τοῦ έφεραν τότε μερι­κά άπ' αὐτά γιά νά τά εῦλογήση καί, ἐνῶ οί μαθηταί Του τά εμπόδιζαν, ὁ Κύριος τούς έμάλωσε λέγοντας: «άφετε τά παιδία καί μή κωλύετε αὐτά έλθεῖν πρός με" τῶν γάρ τοιούτῶν έστιν ή βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Καί έπιθείς τάς χείρας αὐτοῖς έπορεύθη ἐκεῖθεν» (Ματθ. 19, 13-15). "ὁπότε, ἐάν ὁ Θεός καλῆ καί τά παιδιά στήν σωτηρία ἀπό τήν μικρή τους ἡ λικία, γιατί ἐμεῖς νά τά εμποδίσουμε ἀπό τό ἅγιο βάπτισμα;

Σπουδαστής: Εἶναι δυνατόν νά σωθοῦν τά παιδιά μόνο μέ τό βάπτισμα καί χωρίς τήν πίστι; Ή Γραφή λέγει ὄχι μόνο γιά τό βάπτισμα, ἀλλά καί γιά τήν πίστι ὅτι εἶναι ἀναγκαία γιά τήν σωτηρία κάποιου: «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται, ὁ δέ ἄπιστῆςας κατακριθήσεται» (Μάρκ. 16,16).

Ἱερεύς: Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι τά παιδιά δέν εἶναι δυνα­τόν νά πιστεύουν στήν μικρή ἡ λικία πού βαπτίζονται, ἀλλά οὔτε μποροῦν νά άμφισβητῆςουν ἤ νά αρνηθοῦν τόν Χριστό. Δέν σώζεται μόνο έκεῖνος πού πιστεύει, ἀλλά ἐκεῖνος πού εἶναι πρῶτα καί βαπτισμένος. "Ετσι, ὅπως στήν Παλαιά Διαθήκη ή περιτομή γινόταν μέ βάσι τήν πί­στι τῶν προγόνων τους, ἔτσι καί ἐδῶ τώρα τό βάπτισμα τῶν παιδιῶν γίνεται μέ θεμέλιο τήν πίστι τῶν γονέων καί πνευματικών ἀναδόχων τους. «ὁς ἐάν έν τῶν τοιούτῶν παιδιῶν δέξηται ἐπί τω ὀνόματι μου, έμέ δέχεται» (Μάρκ. 9,37). Τά παιδιά δέν ἔχουν πίστι, ἀλλά ἔχουν ἀναδόχους. Οί άνάδοχοι  εἶναι ἡλικιωμένα πρόσωπα, τά ὁποῖα συνο­δεύουν τά βρέφη στό βάπτισμά τους καί κάνουν τήν πρέ­πουσα ὁμολογία πίστεως ἀντί αὐτῶν. Οί άνάδοχοι εἶναι οί πνευματικοί πατέρες τῶν βρεφών, τά ὁποῖα βαπτίζουν καί ἀναδέχονται ἀπό τό βάπτισμα γιά μία Καινούργια έν Ἁγίω Πνεύματι ζωή. "Οπως οί κατά σάρκα γονεῖς τοῦ βρέφους τό ἐγέννησαν γιά μία θνητἤ καί ἐπίγεια ζωή, ὅπως εἶναι γραμμένο «Τό γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκός σάρξ έστι» (Ίωάν. 3,6), ἔτσι καί οί άνάδοχοι εἶναι πνευ­ματικοί γονεῖς τῶν νηπίων, τά ὁποῖα βαπτίζουν γενόμενοι έγγυηταί ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, ὅτι τό βρέφος θά μεγαλώση μέσα στήν χριστιανική πίστι καί θά εἶναι ἕνας καλός καί εύσεβής χριστιανός ("Αγιος Συ­μεών Θεσσαλονίκης, Περί ἁγίων Μυστηρίων).

Σπουδαστής: Ἀλλά ποῦ εἶναι γραμμένο στήν ἁγία Γραφή ὅτι οἱ άνάδοχοι μποροῦν νά έγγυώνται γιά τήν σω­τηρία τῶν ἄλλων καί μέ τήν ἰδική τους πίστι μποροῦν νά σώζουν τά παιδιά;

Ἱερεύς:  Ὁ Σωτήρ λέγει: «...ἐπί στόματος δύο μαρτύ­ρων ή τριών σταθῆ πάν ρήμα» (Ματθ. 18,16 καί Α' Τιμ. 5,19). Στήν Γραφή φαίνεται ὅτι ὁ Ἰησοῦς παίρνοντας ἕνα παιδί, τό ἐθεσε άνάμεσά τους καί κατόπιν παίρνοντάς το στήν άγκαλιά του τούς εἶπε: «Καί ὁς ἐάν δέξηται παιδίον τοιοῦτον έν ἐπί τω ὀνόματι μου, έμέ δέχεται» (Ματθ. 18,5). Συνεπῶς, μέ βάσι τήν πίστι τῶν γονέων, τῶν ἀνα- δόχων καί τῶν ἄλλων μαρτύρων πού παρεὑρίσκονται στό βάπτισμα τοῦ νηπίου, ὁ Ἱερεύς βαπτίζει τό νήπιο. Καί, έπειδή ερώτησες ποῦ εἶναι γραμμένο στήν ἁγία Γραφή ὅτι ἡ πίστις μερικῶν έσωσε τούς ἄλλους, ἀπό τίς πολλές μαρτυρίες θά σού εἰπῶ μερικές.

Μέ τήν πίστι ὁ ρωμαίος έκατόνταρχος ἐθεράπευσε τόν δοῦλο του (Ματθ. 8,13). Ὁ δοῦλος δέν ἐπίστευε, ἀλλά χάριν τῆς πίστεως τοῦ κυρίου του ὁ Χριστός τοῦ ἐχάρισε πάλι τήν ὑγεία του. Τέσσαρες ἄνθρωποι μεταφέρουν στόν Σωτήρα ἕναν παράλυτο: «Ίδών δέ ὁ Ίησοῦς τήν πί- στιν αὐτῶν λέγει τώ παραλυτικώ: τέκνον, άφέωνταί σοι αί ἁμαρτίαι σου» (Μάρκ. 2, 3-5). "Αρα ἡ πίστις τῶν τεσ­σάρων ἦταν καί ὄχι μόνο τοῦ παραλυτικού. Μέ βάσι τήν πίστι τοῦ Ίαείρου ὁ Κύριος ἀνέστησε τήν δωδεκαετή θυ­γατέρα του (Ματθ. 9,18). Μέ βάσι τήν πίστι τῶν ἄλλων ὁ Κύριος ἐθεράπευσε ἕνα δαιμονισμένο καί κωφό (Ματθ. 9,32). Χάρις στήν πίστι τῆς Χαναναίας ὁ Σωτήρ ἐθερά­πευσε τήν κόρη της, έκβἄλλοντας τό δαιμόνιο πού εἶχε (Ματθ. 15,21). Ὁμοίως γιά τήν πίστι ενός πατέρα ὁ Κύ­ριος ἐθεράπευσε τό σεληνιαζόμενο παιδί του (Ματθ. 17,14). Αὐτές καί ἄλλες περισσότερες μαρτυρίες τῆς ἅγιας Γραφῆς μᾶς φανερώνουν ὅτι γιά τήν πίστι τῶν γονέ­ων, τῶν ἀναδόχων καί ἄλλων μαρτύρων πού εὑρίσκονται στό βάπτισμα, ὁ Κύριος δίνει στά βαπτιζόμενα παιδιά άγιασμό καί σωτηρία, ὅπως ἄλλωστε έπιβεβαιώνει καί ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας: «ήγίασται γάρ ὁ ά- νήρ ὁ ἄπιστος ἐν τῆ γυναικί, καί ἡγίασται ή γυνή ή ἄπιστος ἐν τῶ άνδρί» (Α' Κορ. 7,14).

Σπουδαστής: Ὡσαύτως οὔτε καί ὁ Χριστός ἔλαβε τό βάπτισμα μικρός παρά στήν ἡ λικία τῶν 30 ἐτῶν, ἐνῶ ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής δέν ἐβάπτιζε ἄλλους, παρά τούς ἐνήλικες. Δέν θά πρέπει ἄραγε καί ἐμεῖς νά παίρνουμε τό βάπτισμα στήν ώριμη ἡ λικία;

Ἱερεύς: Τό βάπτισμα πού ἔλαβε ὁ Χριστός ἀπό τόν Ἰωάννη δέν ἦταν τό ἴδιο μέ τό ιδικό μας, διότι δέν εἶχε τό ἴδιο αποτέλεσμα. ἐκεῖνο ἦταν μόνο ἕνα βάπτισμα έν ὕδατι, καί ὄχι ἕνα βάπτισμα «έξ ὕδατος καί Πνεύματος», ὅπως εἶναι τό χριστιανικό βάπτισμα πού εγκαινιάσθηκε ἀπό τόν Χριστό. Αὐτός δέν βαπτίσθηκε γιά νά καθαρισθῆ ἀπό τίς ἁμαρτίες, ὅπως γίνεται μέ τό ιδικό μας βάπτισμα, διότι Αὐτός δέν εἶχε ἁμαρτίες καί συνεπῶς οὔτε εἶχε τήν ἀνάγκη νά μετανοήση. "Αλλος εἶναι ὁ σκοπός ἐκεῖνου τοῦ βαπτίσματος καί ἄλλος τού ιδικού μας.

Γνωρίζουμε ὅτι τό βάπτισμα «έξ ὕδατος καί Πνεύματος», πού ἦλθε κατόπιν, γίνεται γιά τήν ἄφεσι τῶν άμαρ- τιών. ὁ Τησοῦς Χριστός ὅμως δέν βαπτίσθηκε μέ αὐτό τό βάπτισμα, ἐνῶ ἀπό τό ἄλλο μέρος, ὁ Χριστός ἦταν άναμάρτητος καί, συνεπῶς, δέν εἶχε ἀνάγκη ἀπό ἕνα τέ­τοιο βάπτισμα.

Σπουδαστής: Σ' αὐτή τήν περίπτωσι, γιατί βαπτίσθη­κε ὁ Χριστός μέ αὐτό τό βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου;

Ἱερεύς: Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει τά ἑξῆς: «Στό βάπτισμά του, στά νερά τοῦ Ίορδάνου, ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής ζητοῦσε ἀπό ὅλους μετάνοια. Τό ἴδιο τό βάπτισμα ώνομαζὅταν βάπτισμα μετανοίας. Παρ' ὅλα αὐτά ἀπό τόν Ίησοῦ δέν ἐζήτησε πρῶτα μετάνοια. Αντι­θέτως ἐνώπιον του αισθάνθηκε ταπεινωμένος, λέγοντας ὅτι αὐτός ὁ ἴδιος ἔχει ἀνάγκη βαπτίσεως ἀπό τόν Ίησοῦ καί ὄχι τό ἀντίθετο (Ματθ. 3,14). Οὔτε μποροῦσε νά Τοῦ ζητῆςη μετάνοια, δεδομένου ὅτι ὁ Ἰησοῦς δέν εἶχε ἁμαρτία, «ὡς κυοφοροῦμενος έκ Πνεύματος ἁγίου» καί ὄχι έξ ἀνθρώπου, «οὐκ έξ αιμάτων, ούδέ έκ θελήματος σαρ­κός, ούδέ έκ θελήματος ἀνδρός» (Ίωάν. 1,13* Ματθ. 1,20* Λουκ. 1, 34-35) καί συνεπῶς δέν εἶχε κληρονομήσει τήν προπατορική ἁμαρτία. ἀλλά οὔτε κάποια προσωπι­κή Του ἁμαρτία εἶχε (Ίωάν. 8,16), ἀφοῦ Αὐτός δέν εἶχε ἀνάγκη οὔτε τῆς μεγαλυτέρας έκχύσεως τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐπάνω Του, τήν ὁποία ἄλλωστε τό βά­πτισμα τού Ἰωάννου δέν μποροῦσε νά Τοῦ τήν προσφέρη. Ἀλλά τότε γιατί βαπτίσθηκε; Ἰδού γιατί: Πρῶτα γιά νά Τόν κάνη γνωστό στούς ἀνθρώπους ὁ Ἰωάννης δείχνοντάς Τον: «'Ίδε ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ... ούτός έστι περί ού ἐγώ είπον...» (Ίωάν. 1, 29-30). ὁ Ἰωάννης Τόν μαρτυρεῖ, Τόν παρουσιάζει στούς ἀνθρώπους καί Τόν δείχνει, ὥστε ή μαρτυρία του γιά τόν Ερχόμενο μετά άπ' αὐτόν νά μή εἶναι άμφίβολη. ἀκόμη, τώρα μαρτυροῦν γιά τόν Ἰησοῦ ὁ Θεός Πατήρ καί τό "Αγιο Πνεῦμα μέ τήν μορφή περιστερᾶς (Ματθ. 3, 16-17). Ἀπό τότε καί στό ἑξῆς τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων δέν θά άμφέβαλλον πλέον γιά τά μαρτυρούμενα ἀπό τόν Ἰωάννη. Τώρα ὁ Ἰησοῦς ἔγινε γνωστός, καθόσον πρίν οὔτε ἀκόμη καί ὁ Ἰωάννης δέν Τόν ἐγνώριζε (Ίωάν. 1,31), διότι, παρότι ἦταν συγγενής του (Λουκ. 1,36), ειχε περάσει τήν ζωή του στήν ἔρημο κηρύσσοντας καί βαπτίζοντας. Ὁ Θεός κανόνισε ἔτσι τά πράγματα, ὥστε ὁ κόσμος νά μή κατηγορήση τόν Ἰωάννη ὅτι έκήρυττε γιά τόν Ίησοῦ, λόγφ τοῦ συγγενικού δεσμοῦ καί τῆς φι­λίας πού εἶχε μαζί Του.

Κατά δεύτερο λόγο ὁ Ἰησοῦς ἔλαβε τό βάπτισμα ἀπό τόν Ἰωάννη γιά νά ἐκπληρώση «πᾶσαν δικαιοσύνην» (Ματθ. 3, 14-15). «Δικαιοσύνη» σημαίνει τήν έκπλήρωσι τῶν ἐντολών τού Θεοῦ, ἐνῶ «δίκαιος» ἦταν αὐτός πού θά εἶχε έκπληρὡςει ὅλες τίς ἐντολές (Λουκ. 1,6). Συνεπῶς, βαπτίσθηκε ὁ Κύριος ἀπό τόν Ἰωάννη γιά νά μή παραμείνη οὔτε καί αὐτή ή διάταξις, περί τοῦ βαπτίσματος, άνεκ- πλήρωτη ἀπό τόν Θεό, ἀφοῦ εἶναι ὁ μόνος πού έξεπλήρωσε «πᾶσαν δικαιοσύνην».

Ἰδού ὁ σκοπός τοῦ βαπτίσματος τοῦ ἀνθρώπου Ίη­σοῦ καί οί λόγοι γιά τούς ὁποίους δέχθηκε τό βάπτισμα ἀπό τόν Ἰωάννη. Τό χριστιανικό βάπτισμα «έξ ὕδατος καί Πνεύματος» πού ἄρχισε ἀργότερα, γίνεται ἀπό ἄλλους λόγους καί ἔχει τελείως διαφορετικό σκοπό.

Ἐάν γίνεται λόγος περί ἡ λικίας, τότε γιατί καί οί έτε- ρόδοξοι δέν εκλέγουν τήν ἡ λικία τῶν 30 ἐτῶν στό βάπτι- σμά τους; Ὁ Σωτήρ δέν καθώρισε μία ἡ λικία οὔτε περιο­ρίσθηκε ἀπό τήν ἡ λικία. Αὐτός, ὅταν ὡμιλοῦσε γιά τό βά­πτισμα τό ὁποῖον καί έθέσπισε, έδειξε τήν μεγάλη σπου­δαιότητα αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου καί γι' αὐτό δέν ἦταν πλέ­ον ἀνάγκη νά λέγη ὅτι θά πρέπει νά ἐφαρμοσθῆ σέ ὅλους, ὁπότε καί στά παιδιά. ἐάν δέν τό ἔλεγε κατ' εύθεϊαν, τό ἔλεγε ἔμμεσα μέ πολλή σαφήνεια, διότι στήν λέξι «κάποιος» περιέχονται οί πάντες.

"Οσο γιά τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή, εἶναι ἀλήθεια ὅτι αὐτός έκήρυττε τήν μετάνοια καί ἐβάπτιζε μόνο τούς μετανοοῦντας καί αὐτοί δέν μποροῦσαν νά ἦταν ἄλλης ἡ λικίας παρά οί ήλικιωμένοι. ἀλλά τό βάπτισμά του δέν ἦταν ταὐτόσημο μέ τό ιδικό μας, ἀλλά ἦταν ἕνα βάπτι­σμα προετοιμασίας, μία συμβολικἡ πρᾶξις, ή μέ ἕνα εθι­μοτυπικό χαρακτῆρα - ὅπως ἔδειξα καί ανωτέρω — χω­ρίς νά εἶναι οπωσδήποτε ἀνάγκαίο γιά ὅλους. Γι᾿ αὐτό ἦταν καί περιττό νά ἐφαρμοσθῆ καί στά παιδιά.

Θά ήμουν καί ἐγώ τῆς γνώμης νά μή βαπτίζωνται τά παιδιά, ἐάν ζοῦσαν ὅσο ἤθελαν εἴτε ὡς ἄνδρες εἴτε ὡς γυναῖκες, μέχρι τά βαθειά γεράματα καί νά έπιθυμοῦσαν τό βάπτισμα, ὅταν ἤθελαν. ἀλλά τί λέγεις ἡ ἀφεντιά σου, εἴμεθα ἐμεῖς σίγουροι ὅτι θά ζήσουμε 30, 50 καί 100 χρό­νια; Δέν γνωρίζεἰς τί λέγει ἡ Ἁγία Γραφή; «Οὐκ ἐπίστα- σθε τό τῆς αύριον» (Ἰακώβ. 4,14)" καί πάλι: «άφρον, ταὐτη τή νυκτί τήν ψυχήν σου άπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ» (Λουκ. 12,20)' καί ἄλλου: «Γρηγορεἴτε ούν, ὅτι οὐκ οιδατε τήν ή- μέραν ούδέ τήν ὥραν...» (Ματθ. 25,13).

Σπουδαστής: Μήπως τά παιδιά δέν μποροῦν νά σωθοῦν καί χωρίς τό βάπτισμα; Γι' αὐτά λέγεται ὅτι εἶναι ἅγιοι καί συνεπῶς, δέν ἔχουν ἀνάγκη νά καθαρισθοῦν ἀπό ἁμαρτίες πού δέν ἔχουν. Αὐτό εὑρίσκουμε στήν ἁγία Γραφή, ὅταν λέγη ὁ Σωτήρ: «άφετε τά παιδία καί μή κω­λύετε αὐτά έλθείν πρός με' τῶν γάρ τοιούτῶν εστίν ή βα­σιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 19,14). Ἑπομένως τά παιδιά μποροῦν νά είσέρχωνται στήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν καί χωρίς τό βάπτισμα. Μέ αὐτή τήν ἔννοια φαίνεται ώμίλησε ὁ Σωτήρ καί ἄλλη φορά: «ἐάν μή στραφήτε καί γένησθε ὡς τά παιδία, ού μή είσἔλθητε εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 18,3* Μάρκ. 10,15). ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει ἀκόμη κατευθεῖαν ὅτι τά παιδιά εἶναι ἅγια: «ήγίασται γάρ ὁ άνήρ ὁ ἄπιστος ἐν τῆ γυναικί καί ἡγίασται ή γυνή ή ἄπιστος ἐν τῶ άνδρί" έπεί άρα τά τέκνα ὑμῶν άκά- θαρτά έστι, νῦν δέ ἁγια έστιν» (Α' Κορ. 7,14). Ἐάν λοιπόν οί γονεῖς εἶναι ἅγιοι (βαπτισμένοι χριστιανοί), τότε καί τά παιδιά τους εἶναι ἅγια.

Ἱερεύς: Πρῶτα άπ' ὅλα, πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι τά παιδιά δέν εἶναι ἅγια, διότι «τό γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρ­κός σάρξ έστι» (Ίωάν. 3,6)" συνεπῶς, τά παιδιά γεννημέ­να μόνο κατά τό σῶμα καί ὄχι «έξ ὕδατος καί Πνεύματος», εἶναι μόνο σῶμα, ἔχοντας ἐπάνω τους καί τό προ­πατορικό αμάρτημα. Τό βάπτισμα ὅμως τῶν παιδιῶν φέρνει τήν κάθαρσι ἀπό τήν ἁμαρτία τῶν πρωτοπλά­στῶν, ἡ ὁποία εἰσῆλθε στόν κόσμο μέ τήν καταπάτησι τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εύα μέσα στόν παράδεισο (Γεν. κεφ. 3). «Δι' ενός ἀνθρώπου ή ἁμαρτία εἰς τόν κόσμον εἰσῆλθε καί διά τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καί οὕτως εις πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διήλ- θεν, έφ' φ πάντες ήμαρτον» (Ρωμ. 5,12). Ἐνῶ τώρα: «"Ο­σοι εις Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ένεδύσασθε» (Γα- λάτ. 3,27) καί πάλιν: «'Ή άγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθημεν εις Χριστόν Ἰησοῦν, εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθη­μεν;» (Ρωμ. 6,3). ἀσφαλῶς ή κατάδυσις τρεῖς φορές στό νερό στό «"Ονομα τού Πατρός καί τοῦ Υίοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,19) σημαίνει τό βάπτισμα στόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ὁ νεοβαπτιζόμενος πε­θαίνει ὡς πρός τήν προπατορική ἁμαρτία καί τόν Μωσαῖκό Νόμο (Ρωμ. 6, 4-23 καί 7, 1-6). Καί διά τοῦ Σταυροῦ αὐτός πού βαπτίσθηκε, σταυρώθηκε άπέναντι τοῦ κόσμου καί ὁ κόσμος σταυρώθηκε μέσα του άπ5 αὐτόν.

Ἀκόμη νά γνωρίζης καί αὐτό, ὅτι κανείς δέν εἶναι ἀνάγκη νά βαπτίση γιά δεύτερη φορά τούς βαπτισμένους στό "Ονομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, κατά τήν τάξι τῆς άλη- θινής Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὅπως λέγει καί ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος: «Εις Κύριος, μία πίστις, έν βάπτισμα» (Έφεσ. 4,5). Μόνο ἐάν βαπτίσθηκαν ἀπό αἱρετικούς τούς βαπτίζουμε καί πάλι.

Σπουδαστής: Ἀλλά ὑπάρχουν στήν ἁγία Γραφή καί ἄλλες μαρτυρίες μέ τίς ὁποῖες φαίνεται ὅτι τά παιδιά εἶναι ἁμαρτωλά καί ἔχουν ἀνάγκη τοῦ βαπτίσματος;

Ἱερεύς: Ἐάν θέλης καί ἄλλες μαρτυρίες ὅσον ἀφορᾶ αὐτό πού έρωτας, ζήτησε στήν ἁγία Γραφή στά ἑξῆς χω­ρία: Γέν. 3, 6-12" Α' Τιμ. 2,14" Γέν. 8,21' Ίώβ 15,14 καί 24,4" Ψαλμ. 50,5" Ήσαῖου 48,8" Ίωάν. 3,6' Ρωμ. 3,10" Α' Ίωάν. 1,8 καί ἄλλες.

Ἀσφαλῶς ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς λέγει ὅτι κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἁμαρτωλός, ἐνῶ ὁποιος πιστεύει ὅτι δέν ἔχει ἁμαρτίες εἶναι ψεύτης (Α' Ίωάν. 1,10). Περισσότερα λέ­γονται ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί εἶναι παιδιά τοῦ διαβόλου (Ματθ. 13,38" Ίωάν. 8,44' Α' Ίωάν. 3,8). ἰδού λοιπόν για­τί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀνάγκη τοῦ βαπτίσματος γιά νά καθαρισθοῦν ἀπό τήν ἁμαρτία.

 

Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά Μον. π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου