Πῆρα ἀφορμὴ νὰ τὸ γράφω τὸ κείμενο αὐτὸ, ἀφοῦ ἀκούω τὰ ἀνούσια καὶ ὑψηλῆς θεολογίας κηρύγματα τῶν ἐπισκόπων καὶ τὸ μεστὸ κήρυγμα τοῦ ὁσίου Αὐγουστίνου Καντιώτη, πού εἶναι πρακτικὸ κήρυγμα καὶ μένει στὰ ἀφτιὰ τῶν πιστῶν ποὺ τὸν παρακολουθοῦσαν καὶ προσπαθοῦσαν νὰ μὴν χάσουν τίποτα. Τὸν ἔπαιρναν σὰν ὁ Χριστὸς νὰ μιλοῦσε μὲ τα θεϊκὰ του λόγια. Μαγνήτιζε μὲ τὰ λόγια του καὶ καθήλωνε τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ.
Προχωρῶ στὴ σύγκριση. Ἀρχίζω τὴ σύγκριση μὲ τὸν Σεβασμιώτατο μητροπολίτη Σερρῶν Θεολόγο, Τὴν Τρίτη 14 Ὀκτωβρίου στὴν ἱερὰ μονὴ Λειμῶνος στὴν Λέσβο, ἔβγαλε κήρυγμα ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ ὁσίου Ἰγνατίου τοῦ Ἀγαλιανοῦ καὶ εἶπε: «Οἱ ἅγιοι τῆς πίστεώς μας, ὡς ὁ σήμερον λαμπρῶς ἑορταζόμενος Ἅγ. Ἰγνάτιος (+1566), ὁ συνώνυμος τῆς φωτιᾶς κατὰ τὸ ἔτυμον τοῦ ὀνόματός του, ὁ καλὸς Ποιμένας, ὁ σοφὸς οἰακοστρόφος τῆς κατὰ Μήθυμναν Ἐκκλησίας, ὁ πεφωτισμένος ἱδρυτὴς καὶ τῆς φερωνύμου αὐτῆς μάνδρας, ἀλλὰ καὶ τῆς λειτουργούσης σὲ αὐτὴν, κατἀ τὰ δίσεκτα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς, περιφήμου Λειμωνιάδος Σχολῆς, ἀποτελοῦν γεννήματα τῆς Ἐκκλησίας μας. Γεννήθηκαν καὶ ἀνατράφηκαν πνευματικῶς μέσα στὴν Ἐκκλησία, φωτίσθηκαν, χαριτώθηκαν, χριστοποιήθηκαν, ἁγιάσθηκαν. Γι’ αὐτό καὶ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, μπορεῖ με σεμνοπρεπῆ καύχηση νὰ λέγει πρὸς τὸν οὐρανό, ὅτι οἱ ἅγιοι εἶναι δικὰ Της παιδιὰ καὶ ἀναθρέμματα.
Κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, τὸ χρυσὸ στόμα τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ἄνθρωποι στὸν ῥέοντα χρόνο δὲν εἴμεθα πολῖτες, ἀλλὰ ὁδίτες, ὁδοιπόροι. Ἡ ἀθάνατος Πατρίδα μας βρίσκεται ἄνω, διὰ τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν καὶ πνευματικὸς Πατέρας καὶ κηδεμὼν τῆς Ἑλλάδος, ὁ οὐρανοβάμων Παῦλος μᾶς προτρέπει, ‘’τὰ ἄνω φρονεῖτε, μή τά ἐπί τῆς γῆς’’ (Κολ. 3, 2)».
Θὰ κάνω μὲ ἕνα κήρυγμα τοῦ ὁσίου Αὐγουστίνου τὴ σύγκριση, καὶ μὲ ἕναν ὅσιο, ὅπως ἦταν ὁ ὅσιος Ἰγνάτιος. Λέει λοιπὸν γιὰ τὸν ἄγιο Νικόλαο :
«Ἀλλ᾿ ἐγώ, ἀγαπητοί μου, θέλω νὰ συμπληρώσω τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου μὲ δύο λέξεις ποὺ ἀποδεικνύουν, ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος δὲν ἦταν μόνο ὁ ἐλεήμων καὶ ὁ πρᾶος καὶ ὁ πιστὸς καὶ ἀφωσιωμένος δοῦλος τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ ὑπῆρξε ἀκόμα καὶ ὁ προστάτης φτωχῶν καὶ ἀδικουμένων, ὁ προστάτης ἀνθρώπων ποὺ τοὺς κατεδίωκαν οἱ ἰσχυροὶ τῆς ἡμέρας. Θ᾿ ἀναφέρω ἕνα ἢ δύο παραδείγματα, καὶ θὰ τελειώσω.
Τὸ πρῶτο εἶνε, ὅτι στὴ μητρόπολί του, ἕνα πρωΐ, τρέξανε μὲ μαλλιὰ ξεπλεγμένα γυναῖκες ποὺ ἔκλαιγαν καὶ φώναζαν. Πέσανε στὰ πόδια τοῦ ἁγίου Νικολάου καὶ ἔλεγαν· Σῶσε μας!… Παρακαλοῦσαν νὰ τοὺς σώσῃ ὁ ἅγιος, γιατὶ συνέλαβαν τοὺς ἄνδρες των. Τοὺς ἔπιασαν, τοὺς ἔδεσαν, τοὺς πῆγαν στὴ φυλακή, τοὺς καταδίκασαν σὲ θάνατο, κι ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα θὰ ἐκτελοῦντο οἱ ἄνθρωποι αὐτοί· καὶ οἱ γυναῖκες τους βρίσκονταν σὲ ἔξαλλη κατάστασι. Ὁ ἅγιος, μόλις ἄκουσε τὸ θλιβερὸ αὐτὸ ἄγγελμα, ἔσπευσε νὰ πάῃ στὴ φυλακή. Ἀλλὰ τὴν ὥρα ἐκείνη ἡ φυλακὴ ἦταν ἀδειανή, γιατὶ τοὺς εἶχαν πάρει δεμένους καὶ τοὺς εἶχαν ὁδηγήσει ἔξω στὰ χωράφια, γιὰ νὰ τοὺς ἐκτελέσουν. Ὁ ἅγιος καταλάβαινε τὸν κίνδυνο. Καί, ὁ γέρος αὐτός, ἔτρεξε σὰν παιδὶ καὶ ἔφτασε στὸν τόπο τῆς ἐκτελέσεως. Καὶ μόλις πρόλαβε καὶ πῆρε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ δημίου τὸ σπαθί, μὲ τὸ ὁποῖο θὰ τοὺς ἔσφαζαν τοὺς ἀθῴους αὐτοὺς ἀνθρώπους. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ καὶ ἤλεγξε σφοδρῶς τὸν τύραννο τῆς πόλεως καὶ τὸν ἀπείλησε, ὅτι θὰ τὸν καταγγείλῃ στὸν Μέγα Κωνσταντῖνο. Καὶ ὁ τύραννος συναισθάνθηκε τὸ ἁμάρτημά του, ταπεινώθηκε καὶ μετανόησε».
Τὶ προκύπτει ἀπὸ τὰ δυὸ κηρύγματα. Ὁ μητροπολίτης Θεολόγος ἔκανε ἐπίδειξη τῶν γνώσεών του, ὅτι ξέρει λατινικὰ καὶ λέει τὸ ὄνομα Ἰγνάτιος προέρχεται ἀπὸ τὴν φωτιά. Πραγματικὰ προέρχεται ἀπὸ το λατινικὸ ignis ποὺ σημαίνει φωτιά. Κατὰ τὰ ἄλλα ἄνευρο κήρυγμα μὲ ἐγκωμιασμὸ τοῦ ὁσίου Ἰγνατίου, ποὺ δὲν βοηθᾶ τοὺς πιστούς. Ἐπιπλέον χρησιμοποιεῖ τὸ τοῦ Ἀπστόλου Παύλου «τὰ ἄνω φρονεῖτε, μή τά ἐπί τῆς γῆς» ἀλλὰ ἠχεῖ ὡς σύνθημα στοὺς πιστοὺς τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀκυρώνεται. Άντίθετα ὁ ὅσιος Αύγουστίνος μὲ ζωντανὴ γλῶσσα καὶ ῥέουσα σκιαγραφεῖ πολὺ ἐναργῶς τὸν ἅγιο Νικόλαο. Κάνει μεγάλη ἐντύπωση τὸ κήρυγμα τοῦ ὁσίου Αὐγουστίνου καὶ τὸ θυμοῦνται οἱ πιστοὶ στὴν Ἐκκλησία ἀλλὰ καὶ στὴ συνέχεια. Διαβάστε καὶ κάνετε μόνοι σας τὴν σύγκριση.
Προχωρῶ σὲ ἄλλο κήρυγμα. Κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς ἁγίας Ματρώνης στὶς 20 Όκτωβρίου 2025 ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Μᾶρκος ἀναφερόμενος εἰς τήν Ὁσίαν Ματρώναν καί λαμβάνοντας ἐκ τῆς Ἀσματικῆς Ἀκολουθίας τῆς Ὁσίας δύο ὑμνογραφικάς φράσεις ΄΄Ματρῶνα θεόληπτε΄΄ καί ΄΄Μῆτερ ἀείμνηστε΄΄ διά τήν λέξιν ΄΄θεόληπτε΄΄ ἐτόνισεν ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐδημιουργήθη ὑπό τῶν χειρῶν τοῦ Θεοῦ καί ἐνῶ εὑρίσκετο ἀσφαλής εἰς τάς ἀγκάλας τοῦ Θεοῦ, ἠρπάγη ὑπό τοῦ διαβόλου καί ὁδηγήθη ὑπ'αὐτοῦ εἰς τήν ἀπώλειαν. Ὅμως ἡ ἄπειρος ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τό δημιούργημά Του, τόν ἄνθρωπον, δέν τόν ἄφησεν εἰς τάς χεῖρας τοῦ διαβόλου, ἀλλά διά τῆς ἐνανθρωπήσεως, τοῦ πάθους καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, τόν ἀποκατέστησεν εἰς τό ἀρχέτυπον κάλλος καί τοῦ ἐχάρισεν τήν αἰώνιον ζωήν καί μακαριότητα.Τόν Νυμφίον Χριστόν καί τήν αἰώνιον ζωήν ἠγάπησεν ὁλοψύχως ἡ Ὁσία Ματρώνα ΄΄βιώσασα ἐν γῇ ἰσαγγέλως, καταλιποῦσα πάντα τά τερπνά τοῦ βίου΄΄.
Ἕνα κήρυγμα τοῦ ὁσίου Αὐγουστίνου γιὰ τὸν ἅγιο Ἀντώνιο στὶς 17 Ἰανουαρίου.
Ἀλλὰ ἡ ἁγιότης δὲν εὐδοκιμεῖ μόνο στὰ μοναστήρια· εὐδοκιμεῖ παντοῦ. Αὐτὸ μᾶς λέει ἕνα ἄλλο, τελευταῖο, ἀνέκδοτο τοῦ ἁγίου. Ὁ διάβολος πείραξε τὸν Μέγα Ἀντώνιο μὲ μιὰ ἰδέα ποὺ τοῦ ἔρριξε. ―Ἀντώνιε, τοῦ εἶπε, τώρα πιὰ ἐσὺ δὲν εἶσαι ἄνθρωπος, εἶσαι ἄγγελος· δὲν ὑπάρχει ἄλλος πιὸ ἅγιος ἀπὸ σένα… Ἄκουσε ὅμως καὶ μιὰ θεία φωνὴ νὰ λέῃ· Ὄχι, Ἀντώνιε, μὴν τὸ πιστεύεις αὐτό· δὲν εἶσαι σὺ ὁ ἁγιώτερος, εἶνε κάποιος ἄλλος. Θὰ σὲ ὁδηγήσω νὰ τὸν δῇς… Τὸν πῆρε λοιπὸν ἕνας ἄγγελος καὶ τὸν ὡδήγησε – ποῦ; Ὄχι σὲ κάποιο ἀσκητήριο, ἀλλὰ μέσα στὴν Ἀλεξάνδρεια, ποὺ ἦταν ἀπὸ τὶς πιὸ διεφθαρμένες πόλεις. Τοῦ ἔδειξε σ᾽ ἕνα σοκάκι ἕνα ὑπόγειο καὶ τοῦ λέει· Ἐδῶ κατοικεῖ ὁ πιὸ ἅγιος ἄνθρωπος. Κατεβαίνει ὁ ἅγιος Ἀντώνιος καὶ βλέπει ἕνα τσαγκάρη. Ἀπόρησε καὶ τὸν ρωτάει· ―Τί κάνεις; πῶς ζῇς; ―Νά, λέει, μεροδούλι μεροφάι. Σηκώνομαι τὸ πρωί, κάνω τὸ σταυρό μου, ἔρχομαι ἐδῶ, δουλεύω νὰ βγάλω τὸ ψωμὶ γιὰ τὴν οἰκογένειά μου, καὶ ἀπό ᾽κεῖνο ποὺ κερδίζω δίνω καὶ σὲ πιὸ φτωχούς. Κάνω τὴν προσευχή μου, κλαίω γιὰ τ᾽ ἁμαρτήματά μου, εὐχαριστῶ καὶ δοξάζω τὸ Θεὸ γιὰ τὸ ἔλεός του. ―Τίποτ᾽ ἄλλο δὲν κάνεις; ―Ὄχι. Καὶ θαύμασε ὁ μέγας Ἀντώνιος.
Μπορεῖ νὰ πᾷς στὸ Ἅγιο Ὄρος ἢ στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ νὰ κολαστῇς, ἐὰν δὲν προσέχῃς· καὶ μπορεῖ νὰ μείνῃς μέσ᾽ στὴν κοινωνία, νὰ ἀσκήσῃς τὴν ἀρετὴ καὶ νὰ ἁγιάσῃς.
Σύγκριση τῶν κηρυγμάτων. Ὁ σεβασμιώτατος Χίου Μᾶρκος τὰ λέει μὲ ὑψηλὴ θεολογία, ποὺ δὲν ἀγγίζουν τοὺς πιστοὺς. Μπαἰνουν στὰ ἀφτιὰ τους καὶ βγαίνουν, δὲν τοὺς μένει τίποτα. Γιατὶ ποιὸς θὰ θυμόταν, ὅταν βρεθεῖ μπροστὰ σὲ θεολογικὴ γλῶσσα ὑψηλοῦ ὕφους. Ἀντίθετα ὁ ὅσιος Αὐγουστῖνος κατεβαίνει στὸ ὕψος τῶν ἀκροατῶν του καὶ τοὺς ἀγγίζει τὴν ἀκοή. Χρησιμοποιεῖ τὴ λαϊκὴ γλῶσσα καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τοὺς μένουν μέσα τους γιὰ πάντα. Ἡ διήγηση γιὰ τὸν ἅγιο Ἀντώνιο μοιάζει μὲ παραμύθι καὶ ποιὸς δὲν θὰ ἀκούσει μὲ προθυμία πολλὴ τὴν διήγηση αὐτήν;
Συνεχίζω μὲ ἄλλο κήρυγμα. Στὶς 20 Ὀκτωβρίου ὁ μητροπολίτης ‘Ρεθύμνου ἑόρτασε τὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου Γερασίμου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ στὸν ὁμώνυμο Ναὸ τοῦ ἁγίου Γερασίμου Ἄνω Ἰλισίων. Στὸ κήρυγμα ποὺ ἔβγαλε εἶπε : «Οἱ Ἅγιοι ξεπερνοῦν τὸν χῶρο, τὸν χρόνο, τὸν τόπο, τὶς ἐποχές. Ὁ δίκαιος ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος μνημονεύεται αἰώνια. Εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος γίνεται ἕνα παράδειγμα γιὰ ὅλους ἐκείνους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐπιλέγουν συνειδητά, ἐλεύθερα καὶ ἀβίαστα νὰ ἐμπνέονται ἀπὸ τὶς ἱερὲς μορφὲς τῶν δικαίων ἐκείνων τοῦ Θεοῦ ποὺ γίνονται αἰώνιοι καὶ οἰκουμενικοὶ ἄνθρωποι».
«Ἔτσι γίνεται γνωστὸ πῶς ὁ Ἅγιος Γεράσιμος πέρασε ἀπὸ πολλοὺς τόπους αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ἐντὸς καὶ ἐκτὸς Ἑλλάδος, πέρασε ἀπὸ ἱερὰ προσκυνήματα, ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα, ἀπὸ τὴν Κεφαλονιὰ τὴν ὁποία ἀξίωσε με τὸ ἄφθαρτό του λείψανο»,
Ἀλλὰ τὶ λέει ὁ ὅσιος Αὐγουστῖνος στὸ κήρυγμα Β΄ Λουκά
Πρέπει λοιπόν, ἀδελφοί μου, νὰ μετανοήσουμε. Κ᾿ ἐγώ, μὲ τὰ λόγια αὐτά, τὸ κήρυγμα τῆς μετανοίας σᾶς ἀπευθύνω. Ὁ Θεός, «μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» ὅπως εἴπαμε, περιμένει τὴν ἐπιστροφή μας. Καὶ ἀλλοίμονο ἂν δὲν μετανοήσουμε ὕστερα ἀπὸ τόσα μηνύματα· τότε θὰ ἔρθουν φοβερὰ δεινά.
Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ δὲν μποροῦμε νὰ ζοῦμε ὅπως πρῶτα. Στὴ ζωή μας ψέμα δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, κλοπὴ καὶ ἀδικία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, βλαστήμια δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, διαζύγιο δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, πορνεία καὶ μοιχεία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, ψευδορκία καὶ βλασφημία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται. Αὐτὸ σημαίνει μετάνοια.
Σύγκριση τῶν κηρυγμάτων : Ὁ μητροπολίτης Ῥεθύμνου στὴ γιορτὴ τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ ἐγκωμίασε μόνο τὸν ἅγιο χωρίς νὰ δώσει κανένα μήνυμα στοὺς πιστοὺς πῶς θὰ ἐπιτύχουν τὴν σωτηρία τους. Ἀντίθετα ὁ ὅσιος Αὐγουστῖνος ἔκανε ἔνα κήρυγμα γιὰ μετάνοια, μετάνοια ἀπὸ κλοπή, ἀδικία, βλαστήμια, διαζύγιο, πορνεία, μοιχεία καὶ ψευδορκὶα. Αὐτὰ σώζουν τοὺς πιστοὺς καὶ εἶναι σωτήρια γιὰ τὴν ζωὴ μας, ἂν θέλουμε νὰ ἔχουμε ἕνα παράδεισο στὴν γῆ.
Συμπέρασμα : Πάντα εἶχα τὴν ἰδέα ὅτι θὰ ἔπρεπε ὁ ἱεροκήρυκας νὰ βάζει μιὰ ἄσκηση στοὺς πιστοὺς στὴν ἐκκλησία. Γιὰ τὴν σημερινὴ μέρα κάντε αὐτὴ τὴν ἄσκηση, δηλαδὴ ἐκκοπὴ τῆς βλασφημίας, τῆς πορνείας, τῆς κλοπῆς… Σ’αυτὸ τὸ πετυχαίνει ὁ ὅσιος Αὐγουστῖνος, κάνει κήρυγμα γιὰ τὰ πάθη τῶν πιστῶν. Ἀντίθετα οἱ ἐπίσκοποι καταφεύγουν στὴν ὑψηλὴ θεολογία, στὸν ἐγκωμιασμὸ τῶν ἁγίων και στὴν ἐπίδειξη τῶν γνώσεών τους. Τέτοια κηρύγματα περιμένουμε σήμερα καὶ ὄχι ἀνούσια κηρύγματα, χωρὶς σκοπὸ καὶ χωρὶς προετοιμασία.
Στῶμεν καλῶς
Χριστὸς Ἀνέστη.
