Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης
Ποιες ζημιές προξενούν στη σωτηρία τους εκείνοι,
που αμαρτάνουν με την ελπίδα, ότι θα εξομολογηθούν
και θα μετανοήσουν
Ποιος όμως μπορεί να φανερώσει πολύ καλά τις ζημιές, που προξενούν στον εαυτό τους εκείνοι που αμαρτάνουν με την ελπίδα ότι θα μετανοήσουν; Εγώ πιστεύω ότι οι περισσότεροι χριστιανοί θα κολασθούν για αυτήν την πονηρή και πλανεμένη ελπίδα, που σιγά-σιγά τους οδήγησε στο φοβερό γκρεμό του άδη.
Γιατί μολονότι πίστευαν, ότι για όσους αμαρτάνουν έχει ετοιμασθή μια αιώνια φλόγα, αυτοί, παρά όλα αυτά αμάρταναν σαν να πίστευαν ότι η κόλασις είναι ένα παραμύθι.
Και γιατί αυτό; Διότι νόμιζαν, ότι η ιατρεία των αμαρτιών τους είναι τόσο εύκολη, όσο εύκολο είναι το να εξομολογηθούν στον Πνευματικό τους τις αμαρτίες, που έκαναν και να δεχθούν για αυτές ένα πολύ μικρό επιτίμιο. Και αφού το κάνουν αυτό ειρηνεύουν και δεν φροντίζουν για τίποτε, νομίζοντας ότι εξεπλήρωσαν κάθε τους χρέος.
Α’ Πρώτη ζημιά εκείνων, που αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετάνοιας είναι η υπερβολική ποσότητα των αμαρτιών
Η πρώτη λοιπόν ζημιά, που προξενούν στον εαυτό τους εκείνοι που αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετανοίας, είναι η ποσότητα και το μεγάλο πλήθος των αμαρτιών που κάνουν.
Γιατί
αυτοί, επειδή εξομολογούνται εύκολα τις αμαρτίες τους και έχουν και
κάποια κατάνυξι και νομίζοντας ότι σε αυτό βρίσκεται όλη η μετάνοια, για
αυτή την ευκολία λέω, και την ψεύτικη ελπίδα, πάλι οι ταλαίπωροι
κατόπιν πέφτουν στα πάθη. Και αφού πέσουν μια φορά, αφήνουν κατόπιν το
χαλινάρι του λογικού και της προσευχής και τρέχουν σαν τα ζώα, που δεν
έχουν λογική, στον δρόμο της καταστροφής.
Τότε
λοιπόν, ποιος μπορεί να μετρήσει τα αμαρτήματα που κάνουν; Όσες φορές
βρούν κατάλληλο τρόπο και τόπο πέφτουν αμέσως στην αμαρτία. Όσες φορές
θέληση η κακή τους επιθυμία πέφτουν αμέσως. Όσες φορές τους προσβάλλει ο
πονηρός λογισμός, αμέσως κάνουν και το πονηρό έργο.
Από περιέργεια, όμως ας δούμε πόσο είναι το πλήθος των αμαρτιών που κάνουν.
Πολλοί από αυτούς τους αμαρτωλούς, που νομίζουν ότι η συγχώρησης των αμαρτιών τους είναι εύκολη με τη εξομολόγησι από την μία μέρα ως την άλλη μπορούν να κάνουν δέκα αμαρτίες, τόσο με τα πονηρά τους έργα, όσο και με τις κακ΄ς τους επιθυμίες και με τις απρόσεκτες συνομιλίες και με τις απρεπείς τους ηδονές. Ιδιαίτερα όμως και προ παντός με τις αφορμές, που δίνουν στους άλλους και θανατώνουν τις ψυχές τους.
Για αυτό σύμφωνα με το μέτρο αυτό, ο αριθμός των αμαρτημάτων τους σε ένα μήνα θα φθάση τις τριακόσιες αμαρτίες και κατόπιν σε ένα χρόνο περισσότερο από τρείς χιλιάδες αμαρτίες. Έτσι κάθε ένας από αυτούς σε ένα χρόνο θα χτυπήση περισσότερο από τρείς χιλιάδες φορές την πόρτα του άδη.
Και τώρα, γιατί είναι δύσκολο να πιστέψουμε, ότι η δικαιοσύνη του Θεού θα ανοίξει κάποτε τις πόρτες του άδη σε έναν τέτοια αμαρτωλό και θα τον αφήση να πέση εκεί μέσα; Μάλιστα αυτό είναι εκείνο που απειλεί ότι θα κάνη η δικαιοσύνη του Θεού με το στόμα του προφήτη Ιερεμία: «Τα τραύματα σου είναι αθεράπευτα. Θανάσιμη είναι η πληγή σου. Κανένας δεν υπάρχει για να φροντησει το τραύμα σου… σε κτύπησα με τιμωρία σκληρή, σαν να είμαι ο εχθρός σου. Αυξήθηκαν πολύ οι αμαρτίες σου».
Ζύγιασε καλά, αδελφέ μου τα λόγια αυτά. Δεν λέει ο Θεός ότι δεν γιατρεύτηκες, άλλα ότι δεν ωφελήθηκες καθόλου από την γιατρειά. «Εις αλγηρόν ιατρεύθης, ωφέλειά σοι ούκ εστί». Μάλιστα ύστερα από πολλές θεραπείες. Γιατί όχι μόνο μια φορά, άλλα πολλές και πολλές φορές εξομολογήθηκες. Και παρόλα αυτά η εξομολόγησης, που είναι για να θεραπεύη και να σκοτώνει τις αμαρτίες, από την δική σου κακία χρησιμοποιήθηκε για να τις αυξήση.
Διότι
και σύ λες με τον εαυτό σου: «Αν αμαρτήσω, αρκετό είναι κατόπιν να
εξομολογηθώ και να μετανοήσω. Κι αν αμάρτησα μια φορά, μπορώ και άλλη
και άλλη φορά να αμαρτήσω. Διότι ή πολλές αμαρτίες κάνω ή λίγες, μπορώ
κατόπιν να εξομολογηθώ και να μετανοήσω».
Λοιπόν!
ναι, γιατρεύτηκες, αλλά δεν ωφελήθηκες καθόλου από την θεραπεία αυτή.
Διότι η ωφέλεια που αποκομίζεις μετά από τόσες εξομολογήσεις είναι το
αμέτρητο πλήθος των αμαρτιών σου και χωρίς να γνωρίζεις, βέβαια, ότι
αυτό το πλήθος των αμαρτιών σου σε καταβυθίζει στον άδη.
Σε κάνει άξιο για να σε παιδεύση ο Θεός με μια σταθερή δοκιμασία, χωρίς ευσπλαχνία και να σε τιμωρεί σαν ένα του εχθρό, που φταίει στον Θεό τόσο περισσότερο, όσο περισσότερο σπλαχνικός φάνηκε σε αυτόν ο Θεός. «Επειδή αυξήθηκαν οι αμαρτίες σου σε τιμωρώ με τον τρόπο που τιμωρώ τους εχθρούς μου».
Για αυτό και σε άλλο σημείο ο ίδιος ο προφήτης μιλώντας αλληγορικά για την ψυχή εκείνη που εξομολογείται και ιατρεύεται από τις αμαρτίες της, κατόπιν όμως αμαρτάνει πάλι και μένει αγιάτρευτη και άξια για να εγκαταλειφτή από τον Θεό και να κολασθή, λέει: «Θεραπεύσαμε την Βαβυλώνα, αλλά δεν γιατρεύθηκε. Ας την εγκαταλείψουμε, διότι οι αμαρτίες της έφθασαν στον ουρανό».
Δεύτερη ζημία, εκείνων, που αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετάνοιας
Η δεύτερη ζημία, που προξενούν στον εαυτό τους εκείνοι, που αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετάνοιας και της εξομολογήσεως, είναι η ποιότητα και η υπερβολή των αμαρτιών, που κάνουν.
Γιατί αυτοί με τον ψεύτικο λογαριασμό, που κάνουν λέγοντας «θα εξομολογηθώ», με αυτό αμαρτάνουν χωρίς κανένα φόβο και ντροπή, βυθίζονται στη λάσπη και στην πιο ακάθαρτη λάσπη της αμαρτίας. Κάνουν χωρίς ντροπή εκείνες τις αμαρτίες, που δεν τις κάνουν ούτε οι ίδιοι οι ασεβείς.
Κυλιούνται μέσα στον βόρβορο εκείνοι και τις ακαθαρσίες, στις οποίες δεν κυλιούνται ούτε αυτά τα άγρια ζώα.
Αλλά τι τους κάνει και ο Θεός; Δεν λησμονεί την πονηριά αυτή, αλλά την τιμωρεί όταν έλθη ο καιρός, όπως αναφέρεται με το στόμα του προφήτη Ωσηέ: «Καταστράφηκαν με τις τόσες μεγάλες και υπερβολικές κακίες, όπως τον καιρό που ήταν ειδωλολατρίες, θυσιάζοντας στα είδωλα πάνω στα βουνά».
Να οι αμαρτίες αυτών των πονηρών. «Θα θυμηθή τις αδικίες τους και θα τους τιμωρήση σύμφωνα με τις αμαρτίες τους». Να και η τιμωρία σύμφωνα με την οποία τους παιδεύει ο Θεός.
Τρίτη ζημία εκείνων, που αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετανοίας, είναι η καταφρόνησις, η κατύχησις, η αμετανοησία και η άρνηση.
Η τρίτη ζημία που προξενούν στον εαυτό τους, όσοι αμαρτάνουν με την ελπίδα της μετανοίας, είναι η ηθελημένη καταφρόνησις των εντολών του Θεού. Και η καταφρόνησις αυτή αναφέρεται στην σωτηρία τους και σε όλες τις εντολές του Κυρίου μετά την αμαρτία.
Γιατί όπως λέει ο Σολομώντας: «Ο ασεβής, όταν φθάση στο αποκορύφωμα της κακίας, τότε όλα τα καταφρονεί». Όταν αυτοί φθάσουν στο αποκορύφωμα της κακίας, τότε παθαίνει πώρωσι ο νούς τους, σκληραίνει η καρδιά και τότε δεν υπολογίζουν καθόλου την αμαρτία.
Μάλιστα και μερικοί από αυτούς προχωρούν ακόμη περισσότερο. Διότι όχι μόνο περιφρονούν, αλλά και αρέσκονται με τις αμαρτίες τους και ευχαριστούνται με αυτές και καυχώνται σαν να έχουν κάποια μεγάλα κατορθώματα, όπως λέει ο Σολομώντας: «Ω εσείς που ευχαριστιέστε στα κακά και χαίρεστε για την κακή διατροφή!». Και ο Ησαίας αναφέρει: «Ανήγγειλαν την αμαρτία τους και την εμφάνισαν ως αμαρτία των Σοδόμων».
Και αυτοί που προηγουμένως έλεγαν ‘ας αμαρτήσω τώρα και κατόπιν θα μετανοήσω και θα εξομολογηθώ΄, φθάνουν σε τέτοιο σημείο κακίας, που όταν φθάσουν στο αποκορύφωμα των κακών, δεν θέλουν πλέον ούτε να μετανοήσουν ούτε να εξομολογηθούν.
Και αν κάποιοι θελήσουν, δεν μπορούν πλέον, διότι η συνήθεια της αμαρτίας έγινε έξις και η έξις έγινε σαν φύσις και σκλήρυνε σαν πέτρα την καρδιά τους και την έκανε αναίσθητη και δεν μπορεί πια να μετανοήση και να διορθωθεί. Και έτσι οι άθλιοι πεθαίνουν αμετανόητοι και αδιόρθωτοι.
Και είναι μεγάλο θαύμα πως οι χριστιανοί αυτοί, όταν φτάσουν στο αποκορύφωμα της κακίας, κρατούν ακόμη την πίστι τους και δεν την αρνούνται. Γιατί μερικοί από αυτούς- αλλοίμονο- αφήνουν και από τα χέρια τους αυτή την άγκυρα της πίστεως, διότι, όπως λέει ο ιερός Χρυσόστομος, η πονηρή ζωή τους γεννά δόγματα πονηρά.
Βλέπεις, αδελφέ μου, πόσες ζημιές, πόση μεγάλη καταστροφή προξενούν στον εαυτό τους εκείνοι, που αμαρτάνουν με την ψεύτικη ελπίδα ότι θα μετανοήσουν;
Για αυτό, πολύ σωστά είπε ο αββάς Ισαάκ, ότι όποιος αμαρτάνει για δεύτερη φορά με την ελπἰδα της μετανοίας, αυτός βαδίζει μπροστά στον Θεό με πονηρία. Αυτός πεθαίνει ξαφνικά, και δεν προλαβαίνει να μετανοήσει καθώς έλεγε: «…Ξαφνικά πεθαίνει αυτός, και δεν προλαβαίνει σύμφωνα με την ελπίδα του, να εκπληρώση τα έργα της αρετής».
Τα ίδια σχεδόν λέει και ο Μέγας Βασίλειος: «Αυτός που διαπράττει την αμαρτία με την ελπίδα της μετανοίας, έχει τον τρόπο της κακίας και δεν έχει μετάνοια». Σε αυτό αρμόζει αυτό που λέει ο άγιος Αμβρόσιος: «Η ευχέρεια της συγχωρήσεως, δίνει ευκαιρία για αμαρτία».
Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου «Λόγος περί μετανοίας». σελ (13-16) – Εκδ. Συνοδίας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου – Νέα Σκήτη Άγιον Όρος
Μεταφορά στό Διαδίκτυο – Ἐπιμέλεια κειμένου : Ἀναβάσεις
