Ο
καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών Κων/νος
Γρίβας μίλησε στην εκπομπή “Ο ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ” (27-02-2025) για τις πολιτικές
της δύσης προς τη Ρωσία, δίνοντας έμφαση στους ιστορικούς
παραλληλισμούς, τις αντιφάσεις στη ρητορική του Ψυχρού Πολέμου και τους
κινδύνους του ιδεολογικού εξτρεμισμού. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες
εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, η σημερινή σύγκρουση
διαμορφώνεται πρωτίστως από ευρωπαϊκές πολιτικές.
Η
αμερικανική ηγεσία, παρά τις διακυμάνσεις της, φαίνεται να
αντιμετωπίζει την κατάσταση με σχετική ψυχραιμία, σε αντίθεση με
ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που προωθούν έναν πιο αδιάλλακτο και
επιθετικό λόγο κατά της Ρωσίας, επεσήμανε ο κ. Γρίβας. Το λεγόμενο
«σύστημα Τραμπ» – δηλαδή το αμερικανικό βαθύ κράτος και οι δομές
εξουσίας που εκπροσωπεί – φαίνεται να επιθυμεί μια διαφορετική
προσέγγιση στο θέμα, προκρίνοντας την επίλυση της κρίσης αντί για την
κλιμάκωση, εξήγησε ο κ. Γρίβας.
Ωστόσο,
στην Ευρώπη, βλέπουμε μια επιμονή στην αντιρωσική ρητορική, η οποία σε
ορισμένες περιπτώσεις μοιάζει περισσότερο με ιδεολογική εμμονή παρά με
ρεαλιστική ανάλυση της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Ο κ. Γρίβας
υπογράμμισε ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα η Ρωσία
παρουσιάζει εντυπωσιακές ομοιότητες με τη ναζιστική προπαγάνδα κατά της
Σοβιετικής Ένωσης.
Στη
δεκαετία του 1930 και του 1940, η ναζιστική Γερμανία περιέγραφε τους
Σοβιετικούς ως «υπάνθρωπους», «βάρβαρους» και «ασιάτες εισβολείς» που
δεν είχαν θέση στην Ευρώπη. Σήμερα, παρατηρούμε μια παρόμοια
δαιμονοποίηση της Ρωσίας, όπου η χώρα και ο λαός της παρουσιάζονται
συλλήβδην ως επιθετικοί, επικίνδυνοι και απολίτιστοι. Η ρητορική αυτή
δεν έχει να κάνει τόσο με μια αντικειμενική αξιολόγηση της ρωσικής
πολιτικής, όσο με μια πολιτισμική και ιδεολογική προκατάληψη που
προωθείται από διάφορους ευρωπαϊκούς κύκλους.
Ένα
από τα μεγαλύτερα παράδοξα της σημερινής αντιρωσικής προπαγάνδας είναι η
ταυτόχρονη προβολή δύο αντικρουόμενων αφηγήσεων. Από τη μία, η Ρωσία
παρουσιάζεται ως μια πανίσχυρη, επιθετική δύναμη που απειλεί την Ευρώπη
και τον δυτικό τρόπο ζωής. Από την άλλη, περιγράφεται ως μια παραπαίουσα
χώρα με αποτυχημένη οικονομία, τεχνολογική καθυστέρηση και έναν
ανίσχυρο στρατό.
Αυτή
η αντίφαση, όπως είπε ο κ. Γρίβας, υπονομεύει κάθε σοβαρή γεωπολιτική
ανάλυση, καθώς δεν μπορεί να ισχύουν και τα δύο ταυτόχρονα. Κατά τη
διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ αναγνώριζαν τη στρατιωτική και
τεχνολογική ισχύ της Σοβιετικής Ένωσης, ώστε να δικαιολογήσουν την
ανάγκη επένδυσης στον στρατιωτικό τομέα. Σήμερα, αντί να υπάρχει μια
συνεκτική στρατηγική απέναντι στη Ρωσία, βλέπουμε μια συναισθηματική και
συχνά παράλογη προσέγγιση. Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο
περίπλοκη.
Παρά
το γεγονός ότι ιστορικά υπήρχε ένας φιλορωσισμός λόγω κοινής ορθόδοξης
παράδοσης, σήμερα υπάρχει μια έντονη αντιρωσική προπαγάνδα, πολλές φορές
ακραία και παρανοϊκή. Η ρητορική αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε
κυβερνητικούς και διπλωματικούς κύκλους, αλλά διαπερνά και τα μέσα
ενημέρωσης, τα πανεπιστήμια και τις πολιτικές ελίτ. Ένα από τα πιο
ανησυχητικά φαινόμενα αυτής της νέας περιόδου είναι η συνεχής περιστολή
των ατομικών ελευθεριών στη Δύση.
Οι πολιτικές ηγεσίες αντιμετωπίζουν τους πολίτες τους ως ανώριμους και ανίκανους να διακρίνουν την αλήθεια από την προπαγάνδα.
