JON. HAIDT*: Τα κοινωνικά δίκτυα καταστρέφουν τη ψυχή των παιδιών!
Από την Eugénie Bastié, δημοσιογράφο
Ένα απολύτως σημαντικό βιβλίο, το οποίο πρέπει να φτάσει στα χέρια όλων μας πολιτικών και των γονέων, αλλά και των αφεντικών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (ακόμα κι αν γνωρίζουν ήδη πολύ καλά τι πρέπει να κάνουν): Anxious Generation, μπεστ σέλερ στις Ηνωμένες Πολιτείες και τελικά κυκλοφόρησε στα γαλλικά.
Ο συγγραφέας του, ο Jonathan Haidt ήταν ένας από τους πρώτους που κατέγραψε τις καταστροφές του wokisme στον ακαδημαϊκό χώρο: στο The Coddling of the American Mind, (Το κανάκεμα του αμερικανικού μυαλού) περιέγραψε πώς μια νέα γενιά έφτασε στο πανεπιστήμιο στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η οποία ζητούσε «προστασία» από την ομιλία που θεωρούσαν προσβλητική. Αυτοί οι νέοι - "νιφάδες χιονιού" (εύθραυστες σαν νιφάδα χιονιού), υπερπροστατευμένοι από τους γονείς τους, δεν άντεχαν άλλο την αντιπαράθεση και είχαν αντικαταστήσει το πνεύμα της ανακάλυψης που αρμόζει σε νεολαία με το πνεύμα προστασίας και απόσυρσης.
Στο Anxious Generation, ο ερευνητής επιστρέφει στην πηγή του προβλήματος. Παρατήρησε ότι μεταξύ 2010 και 2015, χάρη στη διάδοση του smartphone (το iPhone εφευρέθηκε το 2007), συνέβη αυτό που αποκαλεί «μεγάλη επανακαλωδίωση» της παιδικής ηλικίας**. Η γενιά που γεννήθηκε μετά το 1995 (Γενιά Z) είναι η πρώτη που μεγάλωσε πλήρως συνδεδεμένη με τα κοινωνικά δίκτυα (σχεδόν 40 ώρες την εβδομάδα για έναν έφηβο μεταξύ 13 και 18 ετών). Και όμως, καμία μελέτη επιπτώσεων δεν έχει διεξαχθεί ποτέ από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας σχετικά με τις συνέπειες μιας συνδεδεμένης παιδικής ηλικίας. «Η γενιά Z είναι η πρώτη γενιά στην ιστορία που περνάει την εφηβεία με μια πύλη στην τσέπη που τους απομακρύνει από το περιβάλλον τους και τους παρασύρει σε ένα συναρπαστικό, εθιστικό και ασταθές εναλλακτικό σύμπαν». Είναι τα πειραματόζωα μιας εντελώς νέας εκπαίδευσης με καταστροφικές συνέπειες.
Ρεκόρ κατάθλιψης και αυτοκτονιών
Τα αποτελέσματα είναι αδιαμφισβήτητα. «Ένα κύμα οδύνης». Από το 2010 κάτι άλλαξε στην ψυχική υγεία των νέων.
Το άγχος και οι καταθλιπτικές διαταραχές έχουν εκραγεί: +145% οι περιπτώσεις μείζονος κατάθλιψης μεταξύ των Αμερικανών εφήβων κοριτσιών από το 2010.
+161% για νέους άνδρες (που ξεκίνησαν από μικρότερη ηλικία).
+140% στους νεαρούς ενήλικες ηλικίας 18-35 ετών από το 2010.
Το ποσοστό αυτοκτονιών μεταξύ των εφήβων άρχισε να αυξάνεται το 2008:
+167% για τα κορίτσια. Θέλετε κι άλλα;
+188% των επισκέψεων στα επείγοντα περιστατικά αυτοτραυματισμού για νεαρά κορίτσια από το 2010.
Γιατί ο αντίκτυπος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο σοβαρός στους εφήβους παρά στους ενήλικες; Επειδή ο
Tα Facebook Leaks έχουν τεκμηριώσει ότι η εταιρεία του Mark Zuckerberg σκόπιμα προσπάθησε να εθίσει τους εφήβους μέσω τεχνικών συμπεριφοράς. Αποτέλεσμα: «Ένα κύμα οδύνης» όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη…
μετωπιαίος φλοιός, απαραίτητος για τον αυτοέλεγχο, την καθυστερημένη ικανοποίηση και την αντίσταση στον πειρασμό, ωριμάζει μετά τα 20: οι νέοι είναι λιγότερο ικανοί να συγκρατήσουν τον εθισμό τους. Επιπλέον, στην εφηβεία, ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα πλαστικός και η ευαισθησία των νέων στην κοινωνική σύγκριση αυξάνεται. Επιπλέον, τα Facebook Leaks έχουν τεκμηριώσει ότι η εταιρεία του Mark Zuckerberg σκόπιμα προσπάθησε να εθίσει τους εφήβους μέσω τεχνικών συμπεριφοράς.
Οι τέσσερις θεμελιώδεις βλάβες που προκαλεί το smartphone είναι:
κοινωνική στέρηση (οι νέοι βλέπουν τους φίλους τους λιγότερο σωματικά),
έλλειψη ύπνου (κατά μέσο όρο, οι έφηβοι κοιμούνται 7 ώρες, κάτι που δεν είναι αρκετό για την κατασκευή του εγκεφάλου τους),
Ιδιαίτερα τα κορίτσια
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι «η κύρια αιτία μιας διεθνούς επιδημίας ψυχικής ασθένειας των εφήβων». Αυτό έχει διαφορετικές συνέπειες για τα αγόρια και τα κορίτσια (αποδεικνύοντας παρεμπιπτόντως ότι, αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι ιδεολόγοι του φύλου, υπάρχουν πράγματι διαφορές μεταξύ των φύλων).
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο επιβλαβή για τα κορίτσια: είναι πιο εθισμένα σε αυτά, ειδικά στο Instagram. Συγκρίνονται συνεχώς με τις συνομήλικές τους, γεγονός που οδηγεί σε καταθλιπτικές, διατροφικές διαταραχές και μερικές φορές μιμητισμό στη δυσφορία του φύλου. Τα αγόρια, από την άλλη, τείνουν να εθιστούν στα βιντεοπαιχνίδια και την πορνογραφία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εγκατάλειψη του σχολείου και αποξένωση από την πραγματικότητα. Ο εικονικός κόσμος πληγώνει τα κορίτσια και φθείρει τα αγόρια.
Ο Jonathan Haidt υπογραμμίζει το παράδοξο της εποχής μας: υπερπροστατεύουμε τα παιδιά από τον πραγματικό κόσμο ενώ τα υποπροστατεύουμε από τον εικονικό κόσμο. Αρνούμαστε να τους αφήσουμε να βγουν μόνοι τους, φοβούμενοι ότι θα συναντήσουν έναν παιδόφιλο με ένα σακουλάκι γλυκά, ενώ το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα είναι σήμερα το νούμερο ένα μέρος για σεξουαλική αρπαγή. Τους αφήνουμε να περιπλανιούνται για ώρες στον απεριόριστο ωκεανό του ιστού, αλλά φοβόμαστε να τους αφήσουμε να παίξουν στο ύπαιθρο. Είναι ακόμη χειρότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια υπερ-δικαστική κοινωνία, από ό,τι στην Ευρώπη: οι ρυθμιζόμενες εισόδους έχουν αφαιρεθεί από τις περισσότερες παιδικές χαρές επειδή θεωρήθηκαν πολύ επικίνδυνες.
Το συμπέρασμα του ερευνητή: οι γονείς πρέπει να δώσουν στα παιδιά τους λίγο χώρο αναπνοής και να τα ενθαρρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο να συμμετέχουν σε ελεύθερο παιχνίδι, το οποίο είναι απαραίτητο για την αυτο-ανάπτυξη.
Ο Haidt τονίζει επίσης την ανάγκη να αναδημιουργηθούν τελετουργίες. Σε όλες τις κοινωνίες, έχουν δημιουργηθεί τελετουργίες μετάβασης από την εφηβεία στον κόσμο των ενηλίκων, είμαστε οι πρώτες κοινωνίες που τις καταργήσαμε. Αντίθετα, αφήνουμε τα παιδιά μας να χαθούν στην ψηφιακή κόλαση. Η ψηφιακή ζωή προκαλεί πνευματική υποβάθμιση τόσο σε ενήλικες όσο και σε εφήβους. Πρέπει να ξαναμάθουμε την ενσάρκωση, την ακινησία και αυτή την όμορφη ικανότητα που η Simone Weil έλεγε ότι ήταν η πιο όμορφη: την προσοχή. Μαθαίνοντας ξανά να είμαστε αργοί στο θυμό και γρήγοροι στη συγχώρεση, το ακριβώς αντίθετο από αυτό που μας διδάσκει η αμεσότητα των δικτύων.
Η απάντηση είναι επίσης πολιτική. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση αυτές τις μέρες σχετικά με την ανάγκη περιορισμού και ελέγχου της ελευθερίας της έκφρασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αντί να αστυνομεύουν τα tweets ενηλίκων, οι πολιτικοί θα πρέπει να περιορίσουν δραστικά την πρόσβαση των νέων στα κοινωνικά δίκτυα για να διορθώσουν ένα σκάνδαλο υγείας που έχει ήδη διαρκέσει πάρα πολύ.
Ο Jonathan Haidt είναι πολύ σαφής σχετικά με τις λύσεις που πρέπει να εφαρμοστούν. Πρέπει να είναι συλλογικές, γιατί οι γονείς δεν μπορούν να παλέψουν μόνοι τους για να αναλάβουν στερήσεις για τα παιδιά τους μπροστά στην κοινωνική πίεση από τον έξω κόσμο. Η ψηφιακή ηλικία ενηλικίωσης πρέπει να οριστεί στα 16 και πρέπει να απαιτούνται πλατφόρμες για την εφαρμογή μέτρων επαλήθευσης πραγματικής ηλικίας. Πρέπει να υποστηρίξουμε σχολεία που είναι πραγματικά χωρίς smartphone, δηλαδή με απόθεση σε ντουλάπι στην είσοδο μέχρι το τέλος των μαθημάτων. Τα αποτελέσματα είναι μπροστά μας, δεν πρέπει πλέον να χρονοτριβούμε ή να κάνουμε «πειράματα». Μια γενιά θυσιάστηκε· ας ενεργήσουμε γρήγορα να σώσουμε τις επόμενες.
*Ο Jonathan David Haidt ( γεν. 1963) είναι Αμερικανός κοινωνικός ψυχολόγος και συγγραφέας. Οι κύριοι τομείς μελέτης του είναι η ψυχολογία της ηθικής και τα ηθικά συναισθήματα. Οι κύριες επιστημονικές συνεισφορές του εστιάζονται στο ψυχολογικό πεδίο της θεωρίας των ηθικών θεμελίων.
**Συναφές, Ανιχνεύσεις: Οι σχέσεις στην Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης
Πηγή: https://www.lefigaro.fr/vox/societe/eugenie-bastie-comment-les-reseaux-sociaux-detruisent-la-sante-mentale-de-nos-enfants-20250129
