Γράφει ὁ κ. Γεώργιος Τραμπούλης, θεολόγος
Ἡ Ἱ. Σ. τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας νά ἐκλέξη χωρίς πολιτικούς ἐπηρεασμούς καί ἐκβιασμούς
Μετά τήν κοίμηση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας Ἀναστασίου Γιαννουλάτου ἐπίκειται νά δρομολογηθοῦν ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας οἱ διαδικασίες γιά τήν ἐκλογή τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου στήν χειρεύουσα Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Νά εὐχηθοῦμε ὁ Κύριός μας νά ἀναδείξη τό καταλληλότερο πρόσωπο γιά τήν θέση αὐτή καί νά ἀποτραποῦν οἱ ὅποιες ἐξωτερικές παρεμβάσεις, πού θά μποροῦσαν νά ζημιώσουν, τόσο τήν Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας, ὅσο καί τήν καθ’ ὅλη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἡ Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας, ἡ ὁποία εἶναι ἀνεξάρτητος καί ἀπολύτως ἰσότιμος μέ τίς ἄλλες δέκα τρεῖς Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες, καλεῖται νὰ ἐκλέξη βάσει τῶν ἄρθρων 12 καί 17 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας, χωρίς πολιτικούς καί ἐκκλησιαστικούς ἐπηρεασμούς καί ἐκβιασμούς.
Γιά νά ἀποκτήσουμε πληρέστερη ἀντίληψη τῶν πεδίων πού ἐπηρεάζει ἔμμεσα ἤ ἄμεσα ὁ Προκαθήμενος τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας μέ τίς ἀποφάσεις του, πρέπει νά προσδιορίσουμε τούς παράγοντες πού θά ἐπιδράσουν στήν διαδικασία ἐκλογῆς τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας, οἱ ὁποῖοι εἶναι οἱ ἴδιοι πού ἐκδηλώθηκαν καί κατά τήν ἐκλογή τοῦ Ἀναστάσιου, δηλαδή τό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, ἡ ἀλβανική κυβέρνηση, οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί τῆς Ἀλβανίας καί βέβαια ἡ ἑλληνική κυβέρνηση καί ἡ ἑλλαδική Ἐκκλησία.
Τήν 24η Ἰουνίου 1992 ὁ τότε Ἔξαρχος τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στήν Ἀλβανία, Μητροπολίτης Ἀνδρούσης Ἀναστάσιος Γιαννουλᾶτος, ἐξελέγη Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας. Ἐπρόκειτο γιά μία διακεκριμένη ἐκκλησιαστική προσωπικότητα, καθώς ἦταν Καθηγητής Θρησκειολογίας στήν Θεολογική σχολή Ἀθηνῶν, μέ πλούσιο ἱεραποστολικό ἔργο στήν Ἀφρική. Κατά τήν παραμονή του στήν Ἀφρική εἶχε βαπτίσει καί κατηχήσει πολλούς ἰθαγενεῖς, εἶχε χειροτονήσει ἀφρικανούς ἱερεῖς, εἶχε ἀναγείρει ναούς καί εἶχε θέσει σέ λειτουργία τήν ἱερατική σχολή Μακάριος Γ΄. Ὅταν τό 1992 ἐξελέγη Ἀρχιεπίσκοπος ἡ κατάσταση στήν Ἀλβανία ἦταν τραγική, ἀφοῦ τό κράτος ἤδη ἀπό τό 1945 ἦταν ἐχθρικό πρός τήν Ἐκκλησία καί ἀπό τό 1967 δήλωνε ἀνοικτά ἀθεϊστικό. Οἱ περισσότεροι ναοί εἶχαν μεταβληθῆ σέ ἀποθῆκες, σέ σταύλους ἤ σέ ἄλλους χώρους καί κάθε ἄλλο παρά ἦταν ἐκκλησιαστικοί. Ἐπίσκοποι δέν ὑπῆρχαν καί οἱ ἐπιζῶντες ἱερεῖς ἦσαν ὅλοι ἄνω τῶν ἑβδομῆντα ἐτῶν. Ἐξ αὐτῶν, ὅταν ξεκίνησε τήν ἀνασυγκρότηση τῆς Ἐκκλησίας, μόνον οἱ ἕνδεκα ἱερεῖς καί ἕνας ἀρχιδιάκονος ἦταν σέ θέση νά προσφέρουν κάποια ὑπηρεσία.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀναστάσιος κλήθηκε νά ἀναστηλώση μία τοπική Ἐκκλησία, ἡ ὁποία παρουσιάζει σημαντικές ἰδιαιτερότητες, ὅπως τήν συνύπαρξη μέ μία μουσουλμανική κοινότητα πού ἀνέρχεται σήμερα στό 39% καί μία παπική στό 9%, ὅταν ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὑπολογίζεται στό 29,7%. Γεγονός πού σημαίνει ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος πρέπει νά διατηρῆ τήν ἰσορροπία στίς σχέσεις του μέ τίς ὑπόλοιπες θρησκευτικές κοινότητες, τήν στιγμή πού ἡ πολιτική ἐξουσία διακατέχεται διαχρονικά ἐχθρικά ἀπέναντί του. Ἀφοῦ ἀπό τήν πρώτη στιγμή θεωρήθηκε ἀπό τήν ἀλβανική κυβέρνηση ὡς ἀπειλή, ἐπειδή ἦταν Ἕλληνας, τόσο γιά τήν ἀνεξαρτησία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας, ὅσο καί ὡς δάκτυλος τῆς Ἑλλάδος, γιά νά προσαρτήση τήν Βόρειο Ἤπειρο. Γιά αὐτό πολλές φορές ἄλλωστε εἶχε ἀναγκασθῆ νά δώση διαπιστευτήρια, γιά τό ὅτι πρόκειται γιά πρόσωπο πού ἀποβλέπει ἀποκλειστικά καί μόνο στήν ἑνότητα καί στήν ἀνοικοδόμηση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας.
Στά τριάντα τρία χρόνια πού διακόνησε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀναστάσιος τήν Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας ἔχει καταφέρει κατά κοινή ὁμολογία νά ἀλλάξη πλήρως τήν εἰκόνα της, ἀφοῦ ἔχει χειροτονήσει νέους ἱερεῖς, γιά τήν στελέχωση τῶν ἐνοριακῶν ναῶν, ἔχει κτίσει ναούς, νοσοκομεῖα, σχολεῖα, οἰκοτροφεῖα καί ἐκπαιδευτήρια.
Ἡ κα. Μαρία Γιαχνάκη γράφει σχετικά στό ἱστολόγιο news agency «Μία νέα τότε γενιά κληρικῶν ἀλβανικῆς ὑπηκοότητας ἐκπαιδεύεται καί χειροτονεῖται. Ἱδρύονται καί λειτουργοῦν νεανικά κέντρα σέ πόλεις καί χωριά. Ἀνεγέρθηκαν πάνω ἀπό 150 νέοι ἱεροί ναοί, ἀναστηλώθηκαν 60 ναοί καί µοναστήρια καί ἐπισκευάσθηκαν περισσότεροι ἀπό 160 ναοί, ἐνῶ ἀγοράστηκαν καί οἰκοδοµήθηκαν πάνω ἀπό 70 κτίρια, µέ ἀποτέλεσµα τό οἰκοδοµικό ἔργο νά ἀνέρχεται σέ 450 κτίρια. ∆εκάδες θεολογικά καί ἐποικοδοµητικά βιβλία µεταφράζονται. Τό τυπογραφεῖο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐκδίδει ἐφηµερίδες, περιοδικά καί βιβλία ἐπιστηµονικοῦ, πνευµατικοῦ καί λειτουργικοῦ περιεχοµένου».
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀναστάσιος προώθησε τούς διαχριστιανικούς καί διαθρησκειακούς διαλόγους
Εἶναι γεγονός ὅτι αὐτό τό πολύπλευρο κοινωνικό ἔργο τῆς Αὐτοκέφαλης Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας ἐκτός τοῦ ὅτι ἐπέτρεψε στήν Ἐκκλησία νά διευρυνθῆ, κατάφερε νά περάση τό μήνυμα ἑνότητας καί συνύπαρξης μέ ἀλλοεθνεῖς καί ἀλλοθρήσκους καί ἔτσι κατόρθωσε νά ἐξασφαλίση μία σχετική ἀνοχή ἀπό τήν πολιτική ἐξουσία. Ἐξάλλου, σέ κοινωνικό ἐπίπεδο μέ τήν διακονία της ἡ Ἐκκλησία προσπάθησε νά κάνη αἰσθητή τήν παρουσία της μέσα σέ μία κοινωνία, ἡ ὁποία ἀφενός δέν ἔχει μέχρι σήμερα ἀποτινάξει τόν χαρακτηρισμό τῆς ἀθεΐας, ἀφετέρου χαρακτηρίζεται γιά τήν χαλαρή θρησκευτική συνείδησή της. Ἔτσι, τό ἴδιο τό ἔργο λειτουργεῖ ὡς προστατευτικός παράγοντας γιά τήν Ἐκκλησία καί τόν Ἀρχιεπίσκοπο στήν σχέση του μέ τήν ἐχθρική ἀλβανική κυβέρνηση.
Αὐτή ἡ πολύπλευρη προσφορά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀναστασίου, τόσο στήν ἱεραποστολή τῆς Ἀφρικῆς, ὅσο καί στήν Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας εἶναι πού τόν ἀνέδειξε διεθνῆ προσωπικότητα. Ἐπίσης, ἡ προώθηση τῆς αἵρεσης τοῦ οἰκουμενισμοῦ, τῶν διαχριστιανικῶν καί διαθρησκειακῶν διαλόγων, συμμετέχοντας σέ συμπροσευχές καί συνέδρια γιά τήν ἀνάδειξη τοῦ οἰκουμενιστικοῦ κινήματος καί προωθώντας τήν ἕνωση μέ τίς ἑτερόδοξες ἐκκλησίες· ἡ ἐνεργή συμμετοχή του στήν σύνοδο τῆς Κρήτης, ἀκολουθώντας μέ πλήρη ἀφοσίωση τίς κακοδοξίες τοῦ Φαναρίου, ἀποτελοῦν βασικοί λόγοι πού τόν κατέστησαν ἐκκλησιαστικό πρόσωπο μέ διεθνῆ ἀναγνώριση. Αὐτή ἡ προσωπική του διεθνής ἀναγνώριση, ὅπως καί ἡ προσφορά του στήν κοινωνία τῆς Ἀλβανίας εἶναι πού προστάτευσαν μέχρι σήμερα τήν Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας ἀπό τίς ἐχθρικές ἐπιθέσεις τοῦ πολιτικοῦ καθεστῶτος.
Καί ἐνῶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἦταν πάντα ἀφοσιωμένος στό Φανάρι, στό οὐκρανικό ζήτημα λειτούργησε μέ πνεῦμα καταλλαγῆς καί ἑνότητας, καθώς ἀρνήθηκε νά νομιμοποιήση τόν σχισματικό Μητροπολίτη Κιέβου Ἐπιφάνιο καί συντάχθηκε μέ τόν κανονικό Μητροπολίτη Ὀνούφριο. Ἡ στάση του αὐτή ὅμως εἶχε ὡς ἐπακόλουθο νά δεχθῆ ἔντονες πιέσεις ἀπό τό Φανάρι καί τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο, σέ σημεῖο πού νά κατηγορηθῆ γιά ρωσίζουσα συμπεριφορά καί νά ὁδηγηθοῦν οἱ σχέσεις Φαναρίου καί Ἀρχιεπισκόπου σέ ρήξη.
Πρέπει νά ἐπισημανθῆ ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας μετά τήν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος ἀντιμετώπισε μία σειρά ἀπό σοβαρά προβλήματα, τά ὁποῖα ἔχουν νά κάνουν κυρίως μέ τήν προπαγάνδα τῆς παπικῆς ἐκκλησίας, τόν ἐπεκτατισμό τοῦ ἰσλαμισμοῦ, ἀλλά πάνω ἀπό ὅλα τήν ἀναζωπύρωση τοῦ ἀλβανικοῦ ἐθνικισμοῦ μέ στόχο τήν δημιουργία τῆς μεγάλης Ἀλβανίας καί βέβαια τήν ἐχθρική στάση τῶν κυβερνήσεων πρός τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Χαρακτηριστικό τοῦ ἀλβανικοῦ ἐθνικισμοῦ εἶναι ἡ προσπάθειά του νά συνενώση ὅλους τούς Ἀλβανούς πέραν τῶν θρησκευτικῶν τους διαφοροποιήσεων, μέσῳ τῆς προβολῆς τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας ὡς ὑπέρτερης, τήν ἀνάδειξη τῆς ἱστορίας, τῆς γλώσσας καί τῆς φυλετικῆς συνέχειας τῶν Ἀλβανῶν καί ἀποκλείοντας τήν θρησκεία ἀπό πυλώνα τοῦ ἀλβανικοῦ ἐθνικισμοῦ. Γίνεται ἀντιληπτό, γιατί ἡ πολιτική ἐξουσία τῆς Ἀλβανίας ἀρνήθηκε νά ἀποδεχθῆ τόν Ἀναστάσιο καί στό μέλλον ἕνα Ἕλληνα στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Ἀφοῦ θεωρεῖ τήν ἐκλογή αὐτή ὡς κατάληψη τοῦ θρόνου ἀπό ἕνα Ἕλληνα καί μέ ἐπακόλουθο νά ἐγείρωνται φόβοι γιά τήν δημιουργία ἑνός ἰσχυροῦ ὀρθόδοξου θύλακα στό ἐσωτερικό τῆς χώρας, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νά ἐπιτρέψη στίς γείτονες ὀρθόδοξες χώρες, Ἑλλάδα καί Σερβία, νά ἕχουν ἕνα σύμμαχο μέσα στήν ἀλβανική ἐπικράτεια. Γιά αὐτό τόν λόγο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καθ’ ὅλη τήν διακονία του προσπάθησε νά ἀναμορφώση τίς δομές τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι ὥστε νά ἀπευθύνωνται σέ ὅλη τήν ἐκκλησιαστική βάση, πέραν τῶν ἐθνοτικῶν της διαφοροποιήσεων, ἐνῶ τό κοινωνικό ἔργο ἀπευθυνόταν σέ ὅλους τούς Ἀλβανούς, ἀνεξαρτήτου θρησκευτικῆς ἐπιλογῆς.
Ἡ ἀλβανική κυβέρνησις καχύποπτη πρός τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν
Τήν ἴδια στιγμή οἱ ἀλβανικές κυβερνήσεις προσπαθοῦν νά ἀφομοιώσουν τήν ἑλληνική μειονότητα, δημιουργώντας ἕνα κλῖμα ἔντονης καχυποψίας γιά τήν Ἑλλάδα καί παρουσιάζοντάς την ὡς πιθανό κατακτητή. Καί ἐνῶ παραμένουν δύο ὁμόδοξες διαφορετικές ἐθνοτικές ὁμάδες, ἡ ἀλβανική καί ἡ ἑλληνική, τίς ὁποῖες ἡ ἀλβανική κυβέρνηση προσπαθεῖ νά τίς μετουσιώση σέ μία κοινή ἐθνική συνείδηση, γιά νά μπορέση νά κατακτήση τήν ἐθνική της ὁμοιογένεια, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀναστάσιος προσπάθησε νά ξεπεράση τά ἐθνοτικά διαφοροποιητικά στοιχεῖα καί νά ἑνώση τίς δύο ὁμόδοξες αὐτὲς ἐθνοτικές ὁμάδες στήν θρησκευτική ταυτότητα τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Ἀλβανίας.
Τριάντα τρία χρόνια μετά τήν ἐκλογή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας γίνεται κατανοητό ὅτι, ἄν καί ἡ ἐκκλησιαστική πολιτική τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ξεπεράσει τίς ὅποιες ἐθνοτικές διαφοροποιήσεις, ἡ πολιτική ἐξουσία γιά λόγους πολιτικῶν σκοπιμοτήτων συνεχίζει νά εἶναι καχύποπτη πρός τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία· ἔτσι μετά τήν κοίμηση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας ἀφενός οἱ ὀρθόδοξοι πιστοί τῶν δύο ὁμόδοξων ἐθνοτικῶν ὁμάδων καλοῦνται νά ἀποδείξουν ὅτι ἔχουν ξεφύγει ἀπό τίς ὅποιες ἐθνοτικές διαφοροποιήσεις, ἀφετέρου ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος καλεῖται νά ἀκολουθήση τό πνεῦμα τοῦ Ἀναστασίου καί νά ἐργασθῆ μέ ὅραμα τήν ἑνότητα καί τήν συνύπαρξη.
Στήν Ἀλβανία, ὅπως καί σέ ὅλα τά κράτη τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης, μετά τήν κατάρρευση τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος, ὑπῆρξε ἔντονη ἡ προσπάθεια τοῦ Βατικανοῦ νά ἐνισχύση τήν παρουσία τῆς παπικῆς ἐκκλησίας. Ἔτσι, εἶχε ἐντείνει τίς προσηλυτιστικές της δραστηριότητες, ἐκμεταλλευόμενη τό ἐμπερίστατο τοῦ λαοῦ, γιά νά ἀποσπάση πιστούς ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Τήν ἴδια στιγμή ὁ μουσουλμανικός ἐπεκτατισμός ἐνεργοποίησε τόν μουσουλμανικό πληθυσμό τῆς Ἀλβανίας, ὑποστηριζόμενο ἀπό τήν Τουρκία γιά τήν ἐπιβολή του, μέ τήν ἔμμεση αὔξηση τῆς ἐπιρροῆς τῆς Τουρκίας. Σέ αὐτά τά πλαίσια τόν περασμένο Ὀκτώβριο ὁ πρόεδρος τῆς Τουρκίας Ἐρντογάν ἐπισφράγισε σημειολογικά τήν παρουσία τῆς Τουρκίας στήν Ἀλβανία, ἐγκαινιάζοντας τό μεγαλύτερο τζαμί στά Βαλκάνια, τοῦ ὁποίου ἡ κατασκευή χρηματοδοτήθηκε ἀπό τήν Ἄγκυρα. Ὅλα αὐτά συνηγοροῦν ὅτι ὁ μουσουλμανικός ἐπεκτατισμός εἶναι πιό ἀνοικτός ἀπό ποτέ νά συνεργασθῆ μέ τό κράτος τῆς Ἀλβανίας γιά τόν περιοριμό τῆς ἐπιρροῆς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἔχοντας ἀρωγό σέ αὐτή τήν προσπάθειά του τό Βατικανό.
Ἐπίσης, ἕνας ἄλλος παράγοντας ὁ ὁποῖος θά προσπαθήση νά ἔχη λόγο στήν ἐκλογή τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας εἶναι καί τό Φανάρι, ἄλλωστε τό οὐκρανικό ζήτημα ἀλλά καί οἱ ἐπικείμενες προσπάθειες τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου γιά ἕνωση μέ τήν παπική ἐκκλησία καθιστοῦν βασική προτερεότητά του νά ἐλέγχη ὅσο τό δυνατόν περισσότερες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ὥστε νά ἐπιβάλη τίς ἀποφάσεις του καί νά περιορίση ὅσο τό δυνατόν τήν ἐπιρροή τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ πρόεδρος Ἔντι Ράµα ἐπιχειρεῖ νά ἐλέγξη τάς διαδικασίας διαδοχῆς
Ἡ ἀλβανική κυβέρνηση ἀποτελεῖ τόν βασικότερο παράγοντα, ὁ ὁποῖος θά ἐπιδιώξη νά ἔχη λόγο στήν ἐκλογή τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου. Τό 1994 ἡ ἀλβανική κυβέρνηση εἶχε προσπαθήση νά παρέμβη, προωθώντας, μέ τήν ἀναθεώρηση τότε τοῦ ἀλβανικοῦ Συντάγματος, μία ἀπό τίς διατάξεις του νά θέση ὡς νομοθετική ρήτρα τήν ἀλβανική ὑπηκοότητα γιά τόν Ἀλβανό Ἀρχιεπίσκοπο. Ἐκείνη τήν ἐποχή ἡ ἀναθεώρηση δέν εἶχε φτάσει στό τελικό στάδιο τῆς ἔγκρισης, μιᾶς καί εἶχε ἀπορριφθῆ ἀπό τό διενεργηθέν δημοψήφισμα, γιά διαφορετικούς ἀπό τό θρησκευτικό ζήτημα λόγους. Γίνεται κατανοητό ὅτι πρόθεση τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας εἶναι νά ἐλέγχη τήν ἐπιλογή τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου καί μάλιστα νά εἶναι Ἀλβανός, ἀφοῦ πρωταρχική ἐπιδίωξή της εἶναι νά ἀφομοιώση τόν ἑλληνικό πληθυσμό πού ζεῖ στήν Ἀλβανία, ἀλλοιώνοντας τήν συνείδησή του. Σύμφωνα μέ τό Καταστατικό τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας Ἀρχιεπίσκοπος μπορεῖ νά ἐκλεγῆ Ἐπίσκοπος ἤ Ἀρχιμανδρίτης μέ ἀλβανικό διαβατήριο, ἀλλά κατ’ ἐξαίρεση καί μέ ξένο διαβατήριο, ὅπως ἑλληνικό ἤ ἀμερικανικό κατόπιν πρότασης τοῦ Κληρικολαϊκοῦ Συμβουλίου.
Τό ἱστολόγιο iskra, ἀναφερόμενο στήν προσπάθεια τοῦ προέδρου τῆς Ἀλβανίας Ἔντι Ράμα νά ἐλέγξη τήν ἐκλογή τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου, σημειώνει ὅτι «εκµεταλλευόµενος την ολιγωρία αυτή, ο πρωθυπουργός της γείτονος Εντι Ράµα επιχειρεί να ελέγξει τις διαδικασίες διαδοχής, ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στη χρηµατοδότηση της βορειοηπειρώτικης δραστηριότητας και στα παράκτια κτήµατα µεταξύ Χειµάρρας, Αγίων Σαράντα και Αυλώνας. Παράγοντες της ελληνικής διπλωµατίας στα Τίρανα σηµειώνουν ότι η ΜΚΟ «Πορευθείτε» της Αρχιεπισκοπής, µέσω της οποίας έχουν χρηµατοδοτηθεί ελληνικά σχολεία και ιεροί ναοί, έχει τεθεί στο µικροσκόπιο της αλβανικής κυβέρνησης. Εως τώρα η πλευρά Ράµα συναντούσε µεγάλη αντίσταση λόγω της εξαίρετης προσωπικότητας του Ελληνα ποιµενάρχη». Νά ἐπισημανθῆ ὅτι ὁ πρόεδρος Ἐδουάρδος Ράμα δηλώνει παπικός, προέρχεται ἀπό ὀρθόδοξη ἑλληνική οἰκογένεια καί γνωρίζει ἑλληνικά. Τέλος, πληροφορίες ἀπό τήν ἐξουσία ἀναφέρουν γιά τηλεφώνημα μεταξύ τοῦ Ἀλβανοῦ προέδρου καί τοῦ Ἕλληνα πρωθυπουργοῦ, γιά νά συνεννοηθοῦν γιά πρόσωπο κοινῆς ἀποδοχῆς στὸν θρόνο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ἐν προκειμένῳ ὅμως ἡ ἐκλογή δέν θά εἶναι ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, ἀλλά ἀπό τούς ἐξουσιαστές ἐν συναλλαγῇ καί τότε ὁ ἐκλεχθησόμενος θά εἶναι εὐγνώμων καί ὑποχείριος εἰς τόν προκρίνοντα αὐτόν.
Τέλος, γίνεται κατανοητό πόσο ἐπιτακτική εἶναι ἡ ἀνάγκη, τόσο ἡ ἑλληνική κυβέρνηση, ὅσο καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά διασφαλίσουν τό ἀδιάβλητο τῆς ἐκλογικῆς διαδικασίας, ἀφενός καί κυρίως γιά νά προστατέψουν τά στοιχειώδη συμφέροντα τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας καί ἀφετέρου νά τιμήσουν μέ αὐτήν τους τήν στάση τό ἔργο καί τούς κόπους τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας.
