Νά γνωρίσουμε τήν ὁδό

«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

Νά γνωρίσουμε τήν ὁδό

(Ἰωάν.14,5)

Πρώτη προϋπόθεσις ἀκολουθήσεως ὀπίσω τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀπάρνησις τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ὁ Χριστός ἦτο ὑπάκουος μέχρι θανάτου καί μάλιστα ἐξουθενωμένου θανάτου.  Ὁ ὑπάκουος Χριστός μᾶς λέγει: «Ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθώς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν, καί ὑμεῖς ποιεῖτε» (Ἰωάν.13,15). «Ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶος εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Ματ.11,29-30).

Ἐπειδή ὁ Κύριος ἦτο:

-πτωχός, δέν εἶχε ποῦ νά κλίνη τήν κεφαλή Του.

-ἀειπάρθενος, διότι δέν ἦτο κατά τήν φυσική τάξι· κι αὐτό φαίνεται ὅταν ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, ἐπειδή εἶχε τά ἑπτά κορυφαῖα διαβολικά πάθη, δέν ἠμποροῦσε νά πλησιάση τόν Χριστό μέχρις ὅτου Ἐκεῖνος τήν ἀπήλλαξε ἀπ᾿ αὐτά.

-ὑπάκουος μέχρι θανάτου καί μάλιστα σταυρικοῦ· ἐάν ἡ προσευχή, ἡ νηστεία καί ἡ πρός τούς ἐχθρούς ἀγάπη εἶναι γνωστές ἐντολές, ὁ θάνατος (πού γίνεται δεκτός διά τῆς ὑπακοῆς) εἶναι μία ἐντολή, ὀλιγώ­τερο γνωστή ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ἀλλά τί κάνουν οἱ ἄνθρωποι; Ἀγαποῦν ὑπερβολικά αὐτή τήν ζωή καί μέ τά δόντια φυλάγουν τόν ἑαυτό τους, φυλάγουν τόν ἐγωϊσμό τους καί ἔτσι παρεμποδίζουν τήν πνευματική τους πορεία γιά τήν σωτηρία.

Στόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου γίνεται μάχη μεταξύ Θεοῦ καί διαβόλου. Ὁ Θεός κρύβεται πίσω ἀπό τίς ἐντολές Του, ἐνῶ ὁ διάβολος ἐμποδίζει τόν ἄνθρωπο νά ἐκπληρώση τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, μέσῳ τῶν ἐντολῶν Του. Διότι ἔτσι λέγει ἡ Γραφή: «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἔρχεσθαι, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καθ᾿ ἡμέραν καί ἀκολουθείτω μοι» (Λουκ.9,23). Ὁ σταυρός πού ἀναφέρεται ἐδῶ ἐννοεῖ τό ἐπίπεδο τῆς αὐταπαρνήσεως καί τῆς ἀρνήσεως αὐτῆς τῆς ζωῆς, δηλαδή εἶναι ἐντολή νά πεθαίνω κάθε ἡμέρα, διότι καί ὁ Κύριος τό ἴδιο ἔκανε. Ἀπόδειξις αὐτοῦ εἶναι ἡ προσευχή Του στήν Γεθσημανῆ: «Πάτερ μου, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τό ποτήριον τοῦτο· πλήν οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ» (Ματ.26,39) καί προσθέτει «ἀλλά διά τοῦτο ἦλθον εἰς τήν ὥραν ταύτην» (Ἰωάν.12,27), τῆς θυσίας, τοῦ θανάτου...

Ἐντολή τῆς ἀγάπης:  Νά μήν ἀνέχεσαι καμμία κατάκρισι γιά τούς ἄλλους, καμμία ἀπομάκρυνσι ἀπό τόν ἀδελφό σου, ἀλλά προσευχήσου γι᾿ αὐτόν πού σέ ἀδίκησε.

Ὁ σατανᾶς μάχεται μέ ὅλους τούς τρόπους νά χαλάση αὐτές τίς ὑποσχέσεις, αὐτές τίς ἐντολές, νά σέ ὑποσκελίση καί ν᾿ ἀρχίσης νά κρίνης τούς ἄλλους μέ γογγυσμούς καί περιφρονήσεις ἐναντίον τους. Ὁποια­δήποτε ὑπακοή καί νά κάνης, ἔρχεται ὁ διάβολος καί σοῦ «βιδώνει» τήν ἰδέα γιά νά σοῦ τροποποιήση τόν σκοπό τῆς ὑπακοῆς, ὅπως στόν  καιρό τῆς ἀνταποδόσεως, ὅπου μπορεῖ νά λέγης: «Κύριε, ἔκανα ὑπακοή σέ Σένα»! Αὐτή εἶναι ἡ ρίζα τῆς ἐχθρικότητος μεταξύ σοῦ καί τοῦ ἀδελφοῦ σου.

Στόν Ψαλμό λέγεται: «Ἰδού δή τι καλόν ἤ τί τερπνόν, ἀλλ᾿ ἤ τό κατοι­­κεῖν ἀδελφούς ἐπί τό αὐτό» (Ψαλμ.132,1)

Τί λέγουν οἱ μεγάλοι πατέρες;  Ὅσες φορές πληγώνεις κάποιον, εἴτε ἀκόμη καί μέ τόν λόγο, ὅσες φορές κρίνεις τόν ἀδελφό σου, νά ξέρης ὅτι δέν ἠμπορεῖς πλέον νά προσεύχεσαι. Ἡ προσευχή σου δέν εἶναι εὐπρόσδεκτη, δέν εἰσακούεται ἀπό τόν Θεό, ἀλλά ἀπορρίπτεται.

Πόσες φορές καταπατεῖς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὑπακούοντας στήν συμβουλή τοῦ πειρασμοῦ, ἀπομονώνεσαι ἀπό τόν ἀδελφό σου, διχάζεσαι καί τότε αὐξάνεται ἐπάνω σου ἡ δύναμις τοῦ διαβόλου καί, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεσαι, πετάγεσαι ἔξω ἀπό τόν δρόμο; Στήν ψυχική ἑνότητα φθάνεις μόνο διά τῆς τελείας ἀπαρνήσεως τοῦ ἑαυτοῦ σου: μέσῳ τῆς εἰλικρινοῦς καί λεπτομεροῦς ἐξαγορεύσεως ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν καί παθῶν σου καί τήν ἀπομάκρυνσί σου ὁριστικά ἀπ᾿ αὐτά, διά τῆς ὑπακοῆς, τῆς ταπεινώσεως καί τῆς ἀγάπης.

Τί πρέπει νά κάνω; Νά ἐπανέλθης στήν πορεία τοῦ Θεοῦ, νά ὑπακούης σ᾿ Αὐτόν καί αὐτό νά τό κάνης ἀπό τήν νεότητά σου. Ἡ νεότης πρέπει νά εἶναι πειθαρχική. Διά τῆς μετακινήσεως αὐτῆς ἀπό τόν δρόμο τοῦ διαβόλου στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ, μεταπηδοῦμε ἀπό τήν παρά φύσι στήν ὑπέρ φύσι ζωή μας. Γινόμεθα μαθητές τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Πῶς μπορεῖ νά γίνη ἡ ἑνοποίησις τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς; Μέ τήν ἐπιστροφή τῆς νεανικῆς δυναμικότητος στόν Θεό.

Αὐτός πού ἐπανέρχεται μέ ὅλες τίς δυνάμεις τῆς ὑπάρξεώς του καί μέ ὅλη τήν εἰλικρίνειά του στόν Χριστιανισμό - πού εἶναι ἡ δεύτερη δημιουργία τοῦ κόσμου, ἡ δεύτερη δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἡ δεύτερη δημιουργία τῆς φύσεώς μας - αὐτός ἠμπορεῖ νά ἐπιστρέψη στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό μέ εἰλικρίνεια καί μέ ὅλο τό φῶς τῆς γνώσεως καί τῆς ἀγάπης, ἀπό τήν ὁποία πηγάζει ἡ θεία γνῶσις, ἡ ὁποία μετατρέπεται σέ μία ἑνοποιό ἀγάπη γιά τόν Θεό - οἰκειοποιεῖται μέ ἄγνωστο τρόπο - γιά τήν κοινότητα. Αὐτή ἡ γνῶσις εἶναι ἡ μοναδική αἰτία, ἡ ὁποία μπορεῖ νά φέρη τήν ἑνοποίησι τῆς ψυχῆς.

Αὐτή ἡ ἐπιστροφή τῆς νεανικῆς ἐνεργείας στόν Θεό εἶναι ἀνα­γκαία. Χωρίς αὐτή τήν ἐπιστροφή τῶν ψυχικῶν σου δυνάμεων, οἱ μικρο­πρέπειες καί ὅλα τά εὐτελῆ πράγματα σέ θρυμματίζουν σκορπίζοντας ὅλη τήν δύναμι καί ἐνέργεια, ἐνῶ, ἐάν εἶχες ὑποτάξει τιποτένια πράγματα, θά ἤσουν ἑνωμένος μέ τόν Θεό καί μακάριος. Στούς πέντε πρώτους μακαρισμούς εὑρίσκεται ἀκριβῶς ἡ ὁδός πού ἀναφέρουμε ἐδῶ. Μᾶς φαίνεται παράδοξο, διότι ἐνῶ ζοῦμε, οἱ μακαρισμοί γίνονται ἡ ὁδός τῆς ζωῆς, τοῦ σκοποῦ καί τῆς κατανοήσεώς μας μέ τούς ἄλλους. Εἶναι ἀναγκαῖο νά ἁρπαζώμεθα ἀπό ἕνα γερανό, ὁ ὁποῖος θά μᾶς ἀνυψώνη σ᾿ ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο ὑπάρξεως. Νά μεταβαλώμεθα μέ ὅλη μας τήν ὕπαρξι, νά γίνουμε μαθητές τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐμβαθύνοντας σ᾿ αὐτή τή  καινούργια πορεία πού εἶναι ὁ Χριστός.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΜΠΟΚΑ ΡΟΥΜΑΝΟΥ  ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ (1910-1989), ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μ.Δ.Γ., 2003

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου